Katalog

2* ŞUBAT1994 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA GENÇLİK - EĞİTİM elektrik esi!Birdönem için 22milyon lira ödenen Bilkentyurtlarında öğrencileryaşamlarından memnun. Kurulduğunda kız ve erkek öğrencilerin aynı blokîa kaldığıyurtlardasonradan bu uygulamakalkmış _ _ _ _ _ _ j __ _ EVtiNEERSfcV ANKARA - Konforlu bir yaşamın fizücsel koşullannı banndıran Bilkent L'niversitesi yurtlannda, bir dönem- üt konaklama bedeli 22 milyon lira. Öğrenciler, yurt yaşamına ilişkin he- rren hiçbir sorunlannın bulunmadı- ğıpı vurgularken son günlerde baş- gösteren temızlik problemini, ihaleyi "etektrikü süpürgesi oünayan" bir fir- manın kazanmasına bağLyorlar. Bilkent Üniversitesi Yurtlar Mü- dürü Sadrettin Gökay'dan alınan bil- giye göre v unlar, 4 bin 76 öğrencı ka- pasitesine sahip 22 bloktan oluşuyor. Ocialardan I39'u tek kişilik, lO6l'i çift kişilik ve 384'ü de dört kişilik. Oda sayılan dikkate ahndığında öğ- rend kapasitesinin 4 bin 76'ya ulaş- tnadığı dikkat çekiyor. Kantin yok kuafor var Bilkent yurtlan, Türkiye'de kız yurdu, erkek yurdu aynmını ortadan kaldıran. kız ve erkek öğrencilerin odalannın aynı blokta olmasında sa- kınca görülmeyen ilk yurt olma özel- liğine sahip. Kuruluşundan sonraki ikinci yılda, bu uygulamaya son veril- miş olsa da. hala Türkiye'deki genel yurt anlayışından oldukça farklı bir yurt yaklaşımına ve uygulamasına sa- hip. Kantini yokken kuafor salonu olan, öğrencilere yemek çıkaran bir kafeteryası yokken. her katta mutfağı bulunan, kısıtlamalann olmadığı, herkesin arkadaşını rahatlıkla odası- na çıkarabildiği bir ortam. Ve tabii, görsel olarak oldukça modern bir de- korasyon. Ancak Türkiye'de çağdaş • bir eğitim ve kalıplardan kurtulmuş, özgür bir üniverşite olarak düşünülen Bilkent Üniversitesi'nin, yurtlara iüş- kin bu bilgileri vermekte tereddüt göstermesinin bilimsel bir nedeni ol- ması gerek. Bilkent yurtlan, oldukça konforlu. Halı kaplı geniş odalar, istediğiniz şekle sokmakta, istediğiniz posteri yapıştırmakta özgür olduğunuz do- laplarlar ve kitaplıldarla süslenmış . Odalarda, televizyon, bilgisayar, buz- dolabı gibi özel eşyalann bulundurul- masında hiçbir kısıtlama yok. Her katta 7 kişiye bir banyo, 9 kişıye bir tuvalet düşse de sıcak sular hiç kesil- miyor, kaloriferler hiç sönmüyor. r|er katta yer alan çalışma salonu, te- îlevizyon saloflu, yine her katta bulu- nan çamaşır yıkama ve kurutma ma- kineleri, sıkıntısız bir yaşamın fîzjki koşullannın aynntılı olarak düşünül- __. .::aaM_______Wk..-ıarM raı ı 1 S l öğrenciler, Bilkent yurtlaruım Türkiye'deki genel yurt an la\ ışından farklı bir yaklaşıma sahip oMuğunu söylûyoriar. K antini yokken kuaför salonu olan, öğrencilere yemek çıkaran bir kafeteryası yokken, her katta mutfağı bulunan, kısıtlamalann olmadığı, herkesin arkadaşını rahatlıkla odasına çıkarabildiği bir ortam var Bilkent yurtlannda. Ve tabii, modern bir dekorasyon... düğünü gösteriyor. Yurtta görevliler tarafından göste- rilen, tek kişilik odanın sahibi, Kuzey Kıbns Türk Cumhuriyeti Cumhur- başkanı Rauf Denktaş'ın torunu Rauf Denktaş yurttakı kurallann son dere- ce esnek olduğunu, yurtla ilgih hemen hemen hiçbir sıkıntılannın olmadığı- nı belirtiyor, temizlik dışmda. Yurt- larda bir süredir temizlik hizmetleri- nin durduğunu belırten Denktaş. eski temizlik şirketinin yerine yeni bir şir- ketin ihaleyi kazanmasırun buna ne- den olduğunu belirtiyor. Yeni temiz- lik şirketinih neden temizlik yapma- dığının sorulması uzerine. Denktaş "Elektrik süpürgesi yokmuş" diyor gûlerek. "bize öyîe söylediler." Odasında Kıbnslı arkadaşı Kazım Andaç'ı konuk eden Denktaş, yurtta kalmayan arkadaşlannı odasına çı- karabibne şansma sahip olmalannın rahatlığmdan söz ediyor ve en buyıik sıkıntılannın yemekfiyatlannınyük- sekliği olduğunu belirtiyor. Şehirden uzak olmalan nedeniyle, yemek yiye- cek yer konusunda fazla seçme şansı- V V V ' TÜRKÇE.11 7) Aşağıdaki dizelerin hangisinde A) Ağaca dayanma kurur. yüklem, bileşik zamanlı bir ey- B) Adam olana bir söz yeter. lemdir? C) Akmasa da damlar. A) Kapanıp üstüne boş gecelerin. D) Dokuz ölçüp bir biç. Bir mezar hüznünde senı uyut- c ^ l ~'—' ' ' na sahip olamamaktan yakınan Rauf, "Kampusta yemek yiyebileceği- miz birçok yer var ancak hepsi çok pa- halı. Normal bir akşam yemeğini 100 bin liradan aşağı yiyemiyorsunuz. Hamburger ve kola gibi şeyler yeseniz, onlar da 50 bin lira civannda tutuyor" dıye konuşuyor. Yurt müdiresi refakatinde gezilen kız yurdunda ise. rengarenk, cıvıl cı- vıl, her köşesinde öğrencilerin özel zevklerini yansıtan eşya ve süslerin yer aldığı. "mutiu" bir odaya giriyo- ruz. Yerdeki mavi halıya uyması için özellikle düşünüldüğü belli olan, ma- vi renkli yatağın üzerinde oyuncak ayılar. Meltem Çoğan ve Eda Sici- moğlu'nun odası. Böyle bir yurtta kalmaktan duyduklan memnuniyet her hallerinden anlaşılan Meltem ve Eda, "Kaioriferlerimiz o kadar iyi ya- nıyor ki camları açıp uyuyoruz" diyor- lar. Yalnız, onlann yurdunda da haf- tada üç gûn yapılan temizlik son za- manlarda yapılmıyormuş. Ama on- lar, bu şorunun en kısa zamanda çö- zûleceğinden emin olduklannj belir- terek, yurt müdirelerine gülümsü- yorlar. 'Bizler şansüyrz' Yurtta yaşamanın. insanın bütün eğitiminı, kişiliğini etkıledığıni belir- ten Meltem ve Eda. "Böyle bir yurtta kaldığımız için şansiıyız. Diğer üniver- şite yurtlannın durumu, bildiğimiz ka- darıyla berbat. Biz yurtta bulundu- ğumuz zaınanlarda sonınlarla uğraş- mak yerine, birbirimizle ügileniyor, kendimize vakit ayırabiliyoruz. Yan odalardaki arkadaşiarla geee defilele- ri, kahve falı partileri. gece sohbetleri gibi klasik yurt muhabbetleri de yapı- yoruz" diye konuştular. Bilkent yurtlannda, kampuşa giriş saaü 24.00 olarak belirlenmiş. Öğren- ciler ve kız yurdu müdiresi, yurda gi- riş saatinin 24.00 olduğunu söyler- ken. yurtlar müdürii, yurtlara giriş sa- atinin 22.30 olduğunu belirtiyor. Tek- rar soruyoruz. 22.30 olduğunda ısrar ediyor. Hafta sonlan ise yurda giriş saati 02.00. Öğrenciler ıstedikleri ka- dar izin alıp, yurt dışında kalabiliyor- lar. Aynca, özel durumlarda dilek- çeyle başvurulduğu takdirde, öğren- ciler 05.00'e kadar giriş yapabiliyor- lar. öğrencilerin, konu bile etmedik- leri yurt ûcretleri ise şu şekilde belir- lenmiş: Dört kişilik odanın dönem ücreti 8 milyon 200 bin lira, iki kişilik odanın ücreti 14 milyon. Tek kişilik odanın bir dönemlik ücreti ise 22 milyon lıra. Ablatçt^azi TA ŞU [TARAFTA • Nedır? Ahlakçı Niyazi ve onun anlamlarüsti' Niyazi ahlağı dil, din, mezhep aynmı gözetmeksizin üst-benlerin bütünlüğünü ve bölünemezliğini savunur. (Nedenşe?) Nedencesini anla, özet yap bana yolla... Hah-ha! • ISiy azi ahlağınm futbol takımı hangisi olmalıdur? Sao Paulo mu, Milan mı. yoksa ahlakçı Niyazi'nin doğum yeri olan Sıvas VVaterland'ın W aterland İdmanyurdu mu? Bu soruyu kamu araştırmasına dönüştürmek için 9001ü telefon hattı kirala, sonuçları bana yolla. Hah-ha! • Derslerden nefret ediyorsun, "yeter" diyorsun. "Bit yıl, biit!" diyorsun. Biliyorum. Ama senin için yapabileceğim bir şey yok. Üzül. Hah-ha! • Kitap oku! Film seyret! Opera, ti> atro, konser izle! Sonra mtihabbete başla. Kültür sat! AIKI bulamazsan kendi içine dökül... Acı yap! Tasa ve yakınma üret! Hay at bunlardan mürekkep. Hah-ha! • Laik-antilaik çatışmasına katıl. Laik sözcüğünü '"layıık"diye yurgulayanlann dilini düzelt. Ülke gelişimine katkıda bulunmak için fitre vezekat ver! • Farkındaysan bu hafta son derece nihilist ve mutsuzum! Herkes limonata baharında sokakta sevgilisivle alt-ben üst-sen şeyederken, ben 13. kattaki nin anamdan sizleri dikizJemek ve lafız üretmekle hayat tükeriyorum. Ben nihilist olmıyım da Tansu Hanun mı olsun? Hah-ha! • Beni Büyük Şehirler Genel Belediye Başkanı aday adayı gösteren yağcı okurlanma teşekkürederim. Ben böyle dünyevi işlerle uğraşmam... Üst-ben'in ihale edilebileceği bir müteahhithk şirketi yoktur! Hah-ha! • Şu İrlanda filmi izlenecek. (Beriin'de Ay ı alan). Özet y apıp kendisinc sa>e edilecek. • Cihangir sbokak adlan uzerine doçentlik tezi hazırlanacak. Bana yollanacak. •Sorunsal ve problematik arasındaki 7 farkı bulup bana yollayacak, sonucu merak etmeyeceksin! • Yaz bana yaz! Medyalar üstü, üç boyutlu insan... Kendinin Ahlakçı Niyazi TürkiyeÇocukZirvesi 20marttayapılacak Genclik-Eğitim Servisi - İl- ki geçen yıl gerçekleştirilen Türkiye Çocuk Zirvesı'nin 1994 yılı çahşmalannı içeren bu yılki hazırlık toplantısı Özel Yeni Yıldız Dersha- nesi'nde yapıldı. Türkiye Çocuk Zirvesi Başkanlık Di- vanı ve Çocuklar Komısyo- nu tarafından düzenlenen toplantıda UNICEF Execu- tive Director'ü James Grant'a Bosna-Hersek'tekı haklan çiğnenen çocuklara duyarlılık gösterilmesi dileği- ni içeren bir metin fakslandı. Fakslanan metinde, UN1- CEF'ten Bosna-Hersek'te haklan çiğnenen çocuklara ve ailelerine destek verilmesi istendi. Çeşitli okullardan gelen öğrenci temsilcilerinin oluş- turduğu "Çocuklar Komıs- yonu' ise halen meclis tarafı- ndan onaylanmayan "Çocuk Hakları SÖzleşmesi"nın mad delerini Türkiye şartlan için- de değerlendirdiler. Sözleş- menin düşünce, vicdan vedin özgürlüklenni içeren 14. maddesinı inceleyen Musevi 1. Karma Jlkokulu öğrencisi Riva Nigri, geçen yıl meyda- na gelen Sıvas Olaylan'nı ve gazeteci Lğur Mumcu'nun öldürülmesıni olumsuz geliş- meler olarak değerlendirdi ve bu konulara daha çok ilgi is- tedi. Türk Spasük Çocuklar Derneği Temsildsi, ortaokul öğrencisi Alpay Karakuş ise yetkilılerden 25. madde kap- samında, özürlü çocuklann sosyal yaşamlannı onurlu ve bağımsız olarak sürdürebil- melen ıçın çeşitli çalışmalar- da bulunulmasmı istedi. Tür- kıye Çocuk Zirvesi İzleme Toplantılan'nın ikincisi 20 Mart 1994 Pazar günü saat 14.00'te Atatürk Kültür MerkezTnde gercekleştirile- cek. 1) Aşağıdaki atasözlerinin hangisin- de, altı çizili eylem oluş bifdir- mektedir? A) Dağ yürümezse abdal yürür. B) Çömlekçi suyu saksıdan içer. C) Bal tutan parmağmı yalar. D) Denize düşen yılana sanlır. E) Aç ölmez, gözü karanr. 2) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde eyieme eklenen -miş (-mış) eki, cûmleye "farkında olmaksızın ya- pılış" anlamını katmaktadır? A) Babası ona yeni bir araba almış. B) Televizyonu izlerken uyuyakal- mışım. C) Güya ben onu çekiştirmişim. D) Sabah erkenden yola çıkmış. E) Bunu ona sen söylemişsin. 3) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yapılmakta olan bir iş bildirilmek- tedtr? A) Yann sabah köye gidiyoruz. B) Haftaya tatile çıkıyoriar. C) Eğitim, kalkınmada önemli bir yer tutuyor. D) Bahar mevsiminde de kar yağı- yor. E) Yaptığı ödevi temize çekiyor. 4) Aşağıdaki cümlelerden hangisinin eylem kipinde anlam kayması yoktgr? A) Sabahları erken kalkıyorum. B) Evin temizliğini hep ben yapıyo- rum. C) öğleden sonralan okula gidiyo- rum. D) Arkadaş/ma bir mektup yazıyo- rum. E) Onu küçüklüğünden ben tanıyo- rum. 5) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, eytem, gereklilik kipinden çekim- tenmiştir? A) O kitabı ben de alayım. B) O kitabı ben de almalıyım. C) O kitabı ben de alacağım. D) O kitabı ben de alsam. E) O kitabı ben de atınm. 6) Aşağıdaki dizelerin hangisinde, yüklem, istek kipinden önce çe- kimlenmiştir? A) Ben yağmur sulanyla yaşadım o- luklarda. B) Ne çare, yüreğim konuşmak isti- yor! ) ç , yor! C) Benden sor sımnı bu boş yolla- nn. D) Noiur, nolur, biraz ben de unut sam! sam. B) Ne zaman kapansam kendi ken- dime, Bu hayal asılır kirpiklerime. C) Esen rüzgârlarfa yanan derime, Serin şifasını döker her gece. D) Ne kadar benzıyoruz şimdi, Aynı tezgâhtan çıkmış testilere. E) Kendi karanlığından çağırsaydı sesin. Sular başka türlü akardı. 8) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem basrtzamanlıdır? A) Irmak deli deli akardı. B) Eskiden bana mektup yazardı. C) Ateş alev alev yanardı. D) Bir zamanlar burada yaşardı. E) Alçalan akşamla sular karardı. 9) Aşağıdaki dizelerin hangisinde, yüklem eylemden türemiş bir ey- lemdir? A) Bir başka âlem ki ruhunun yası, Sessiz incileşir kirpiklerinde. B) Ben zamanı gördüm Çırpınırken avuçlanmda. C) Yüzüyoruz Ipi kopmuş uçurtmalar gibi. D) Sen ki bakışında yumuşak bir yaz Gülümser en yeşil gecesinden. E) Ben de ey yolcu, şen yahut kav- gacı Adımlarla gezdim hayat yolunu. 10) Aşağıdaki cümlelerin hangisin- de, yüklem, bir addan türemiş ey- lemdir? A) Çocuklar derede yıkanıyordu. B) Balkondaki çiçeklerserpildi. C) Masaya iki tabak konmuştu. D) Inceden inceye yağmur serpeli- yordu. E) Işter gitgide azalıyordu. 11) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde gelecek zaman kipi gereklilik ki- pinin anlamını vermektedir? A) Yaşamakta ayak direyeceksin. B) Çocuklara bir uçurtma yapacak. C) Yağan yağmur barajlan doldura- cak. D) Bugün sinemaya gideceğiz. E) Bahçenin bu tarafına ağaç dike- cekler. 12) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük, süreriik eylemi- dir? A) Çocuğun yüzüne bakakaldım. B) Bu işi sen de vapabilirsin. C) Şunlan postaya atjyeiı D) Bu akşam oraya gidelim. E) Sabahtan akşama değin çalıştı. E) Damlaya damlaya göl olur. 14) Aşağıdaki atasözlerinin hangi- sinde, eylemter geçışsiz olduğu i- çin nesne eklenemez? A) Alim unırtmuş, kalem unutma- mış. B) Allah bilir ama kul da sezer. C) Ak gün ağartır, kara gün karartır. D) Dert ağlatır, aşk söyletir. E) Güzel bürünür, çirkin görünür. 15) "Kanayan bir yara gördum mû ya- nar ta çığerim." dizesinde altı çizili eylemin yerine, aşağıdakilerden hangisi getırılemez? A) görünce B) gördüğümde C) görürsem D) görerek E) gördüğürr 1 zaman 16) Aşağıdaki cümlelerin hangisin- de, eylem, çatısı bakımından di- ğerierinden farklıdır? A) lyiliğı her yerde söyleniyor. B) Cumhurbaşkanı için yeni bir ko- nukevi aranıyormuş. C) Düşman askerleri silahla tarandı. D) Anlattıkları karşısında yüreğim delındı. E) Öğrencilere birer soru kitapçığı dağrtılacak. 17) "Evde bütün gün konuk ağırlandı." cümlesinde görülen özne- yüklem ilişkisi, aşağıdaki cümle- lerin hangisinde yardır? A) Avluda yeni bir şarkı mmldanı- yordu. B) Söylediğim sözlere çok alındı. C) Bilmediği konulan, öğretmenin- den öğrendi. D) Yağmurun altında dolaşmaktan hastalandı. E) Metal levha, matkapla zor delin- di. 18) "Kardeşiyle lades çekişti." Bu cümledeki özne-yüklem ilişkisi, aşağıdakilerden hangisinde var- dır? A) Herkes olaytn olduğu yere doğru koşuştu. B) Yaşlı adamın yere düşmesiyle bütün çocuklar gülüştü. C) Bedava ekmeği, halk kapıştı. D) Okuldan çıkan çocuklarla dö- vüştü. E) Bomba sesiyle bütün kuşlar u- çuştu. / nfayıudivı uuırııeıenn I işteş bir eylem vardır? A) Çalışması sonucunda isteklerine erişti. B) Hastanın durumu iyice ağırlaş- mış. C) Üstesinden gelemeyeceği bir işe girişti. D) Işler gitgide zorlaş/yordu E) Polısi gören çocuklar sağa sola kaçıştı. 21) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "çekıldı" eylemi, edilgen çatılı de- ^ildır? A) Korkan adam geriye çekildi. B) Gelmesi için çocuğa telgraf çe- kildi. C) Eve telefon hattı çekildi. D) Masa, duvar dibine çekildi. E) Kamyon, tarianın kenanna çekil- di. 22) Geçişsiz bir eylem, edilgen yapıldı- ğı zaman, cümlede "ne?, kim?" so- rusuna yanıt olabilecek bir öge bu- lunmaz. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu açıklamaya ömek gösterilebi- lecek bir eylem vardır? A) O gece çok eglenildı. B) Ço cuk açık havada gezdirildi. C) Kaçart hırsız tutuldu. D) Hepsi makasla kesildi. E) Genç adam bırtelle boğuldu. 23) Edilgen çatılı bir eylemin cümlesin- de işi yapan bulunmaz; buna karşı- lık işten ettolenen, özne görünü- münde bulunur. Bu tür özneye "sözde özne" adı verilir. Bu açıklamaya göre, aşağıdaki cümlelerin hangisinde "gazete" sözcüğü sözde ozne göreviyle kullanılmıştır? A) Gazete de bir kültür aracı olmalı. B) Gazete, topluma yarar sağlama- lı. C) Gazete, özenle okunmalı. D) Gazete, toplumun genelini ay- dınlatmalı. E) Gazete, halkı bilinçlendirmeli. 24) "Göz görmeyince gönül katlanır." Bu cümlenin yüklemi için aşağı- dakilerden hangisi söylenemez? A) Basit zamanlı bir eylemdır. B) Edilgen çatılıdır. C) Addan türemiş bir eylemdir. D) Nesne almaz. E) Geniş zamandan çekimlenmiştir. n) ruıaı ı nuıunu MSITieili 8) Her taş baş yarmaz. C) Dağ başından duman eksik ol- maz. D) Pilav yiyen kaşığı yanında taşır. E) Çürük tahta çivi tutmaz. 27) Aşağıdaki dizelerin hangisinde, aro çizili olan söz, anlamca kay- naşmış bileşik eylem değıldır? A) Can buldu asasıyla dokundukça şekıller. B) Hasta düştüm bir halimi sormaz- sın. C) Bir secde eden baş bir daha baş kaldıramazmış. D) Dağ dağ o güzel ses bütün etrafı gezındi. E) Keder durmadan çiçek açar içi- mizde. c, ~ ü m : 13) Aşağıdaki cümlelerin hangisin E) Duşuncende yaşayayım ben se- de, yüklem geçişli bir eylem oldu n ı n - ğu halde nesne voktur? 19) "Elindeki simiti arkadaşıyla bölüş- tü." cümlesinde görülen özne- yüklem ilişkisi, aşağıdakilerden hangisinde vardır? A) Olayın nedenini araştıracaktı. B) Otlar birden tutuştu. C) İyi bakılan hasta iyileşti. D) Yumuşak sözlerden sonra adam yatıştı. E) Hastalığı için doktoruyla görüştü. 25) Aşağıdaki atasözlerinden hangi- sinin yüklemi geçişli bir eylemdir? A) Çömlekçi suyu saksıdan içer. B) Ofke baldan tatlıdır. C) Dunya malı dünyada kalır. D) Aç ayı oynamaz. E) Çul içinde arslan yatar. 26) Aşağıdaki atasözlerinden hangi- sinin yüklemi geçişli bir eylem„ .unıcını ueuan uır eyıem o\ Araba de\ ^ ^n^ıanyMçınaoKioruyıagöruştu. deŞMİh çokdur L'NİVERSİTEYEHAZIRLIKsoruları, FaımaŞahin ineşgüdümündeİsaDeniz, Selda Tanju, GülerÖztan, Hûseyin Arayıcı'danoluşan yavmkurulusorunıluluğu/ula uzmanöğretmeilerkadrosutarafmdanhazırlanmakladn 28) Aşağıdaki cümlelerin hangisin- de, özne-yüklem ilişkisi yönün- den farklıdır? A) Çocuğa birekmek aldırdı. B)Tabaklan masadan kaldırdı. C) Ödevlerini başkasına yaptırdı. D) Kendine bir elbise diktirdi. E) Bahçeciekı çocukları kovdurdu. 29) Aşağıdaki cümlelerin hangisin- de, durum anlamlı bir ulaç (bağ- fiil) vardır? A) Çocuk, yüzüne bakmadan konu- şuyordu. B) Sen gelmeyince bilsen hatıra ne- ler gelir. C) Onu görür görmez tanımıştı. D) Gitmeden bizi arayacaktı. E) Akşam oluncaya dek bekledi. 30) Aşağıdaki atasözlerinden hangi- sinde, ortaç (srfat-fiil) yoktur? A) Akacak kan damarda durmaz. B) An bal alacağı çiçeği bilir. C) Arpa verilmeyen at kamçı zoruy- la yürümez. D) Ağır kazan geç kaynar. E) Akan su yosun tutmaz. 31) -en (-an) ekiyle yapılan ortaçlar (sı- fat-fîiller) öznesini niteler; ancak ki- mi zaman özne düşer, ortaç kendi ögeleriyle bîrfikte yükleme bağlanır, onun bir ögesi olur. Bu açıklamaya göre, aşağıdaki a- tasözlerinin hangisinde ortaç, ni- telediği özneyle biriikte kullanıl- mıştır? A) Ağustosta gölge kovan zemheri- dekarnınovar. B) Arpa eken buğday biçemez. C) Minareyi yaptırmayan yerden bitmiş sanır. D) Pilav yiyen kaşığını yanında taşır. E) Ağlamayan çocuğa meme ver- mezler. 32) Aşağıdaki atasözlerinin hangi- sinde, ulaç (bağ-fiil) voktur? A) Irmaktan geçerken at değiştirii- mez. B) Araba devrilince yol gösteren çok olur. C) Köprüyü geçinceye kadar ayıya dayı derler. D) Perşembenin gelişi çarşamba- dan bellidir. E) Gün doğmadan neler doğar. 33) Aşağıdaki atasözlerinin hangi- sinde, -se (-sa) eki koşul bildirme- mektedır? A) Acındırırsan arsız olur, acıktınr- san hırsız olur. B) Paran çoksa kefil ol, işin yoksa şahitol. C) Derdin çoksa söylen, borcun yoksa evlen. D) Çobanın gönlü olursa, tekeden yağ çıkanr. E) Âcıkan ne olsa yer, acıyan ne ol- sa söyler. 34) Gidip Istanbul'dan ferman getirdim Herkesin sevdiğı verilsın dive AJtı çizili olan sözün, bu dizelere kattığı anlam, aşağıdaki cümlele- rin hangisinde vardır? A) Kitabın ona verildiğinden habe- rim yoktu. B) Paranın verilmesi için bir yazı ge- rekiyormuş. C) Mal geri verilince satıcı kızdı. D) Ev kiraya verileceği için boşaltıl- dı. E) Paketi verdikten sonra geri dön- dü. 35) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde eylemsi (fiilimsi) neden ilgisi kur- maktadır? A) Hasta olduğu için üç gün okula gitmedi. B) Yaşlı adam ölmeden miras kav- gasına tutuştular. C) Mektubu postalamak için Pp"'yegirdi. D) Köye gidince özgürlüğün tadına varırdı. E) Baktıkça içini bir hüzün kaplardı. 36) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem, "Hava soğuyunca bir şala sanndı." cümlesininki gibi kendi kendinej/apmayı anlatmaktadır? A) Rüzgârın etkisıyle kapı kapandı. B) Yollar kardan kapandı. C) Çocuk, kardeşıne kızınca odası- na kapandı. D) Bir süre sonra yara kapandı. E) Yüksek şekerden bir gözü ka- pandı. 37) Aşağıdaki cümlelerin hangisin- de, yüklem kendi kendine olmavı anlatmaktadır? A) Hızlı hızlı yürümekten nefesi tı- kandı. B) Genç kız, odasına girip süslendi. C) Bunu söylemekten, nedense, kaçındı. D) Bir süre sonra başka mahalleye taşındı. E) Onu bulmak için çevresine ba- kındı. I Yamtlan 15. Sayfada