Katalog

17ŞUBAT1994 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER Bosna katJiamınm soramlusu belirlenemedi •ZAGREB(AA)- Bosna-Hersek'in başkenti Saraybosna'da 12 gün önce pazaryerine atılan havan topunu iki larafında fırlatmış ©labileceği önesürldü. Olay yerinde incelemelerde bulunan BM he>etinin başkanı KanadaTı albay Michel Gauthier. "Havan topunu hangi tarafın fırlatuğı konusunda >eterü bulguyok" dedi. Zagreb de basın mensuplanna 5 kişjden oluşan heyetin inceJemeJeri hakkında bilgi veren Gautheir pazar yerine atılan 120milimetrelik havan topununun Müslüman veya Sırp tarafından fırlaulnuş olabileceğini söyledi. Amerikan F-16'sıdûştû • ROMA (AA) - Bosna'ya olası bir NATO harekatı öncesinde. İtalya'da konuşlandınlrruş olan ABD ha va kuvvetlerine ait bir F-16 savaş uçağı dün Slovenya'da düştü. Roma'daki kaynaklara göre İtalya'nm kuzeyindeki Aviano NATO üssünden havalanan uçağın pilotu, kazadanyara almadan kurtuldu. . Pangalos'a istîfa baskısı • ATİNA(AA)- Yunanistan'ın Avrupa Birliği ile ilişkilerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Teodoros Pangalos'un son açıklaması, muhalefetin yanı sıra iktidardaki PASOK arasında da yoğun tepkilere nedenoldu. Muhalefet, Pangalos'un istifasında ısrar ediyor. Pangalos özel bir radyo istasyonuna verdiği demeçte, bir defa daha Makedonya ileyapılan mücadelenin kaybedildiğini belirterek bunun Yunan politikacılann konuyu ciddiyetle ele almamalanndan kaynaklandığını ifade etmişti. 'Şeytan'yerine Tann'adı •TOKYO(AA)- Japonya'da bir baba, oğluna Şeytan ismini koyması Adalet Bakanhğı'nca engellenince bu kez Tann adıru vermeyi kararlaştırdı. Oğluna. Şeytan anlamına gelen 'Akuma' adınj vermek isteyince ülkedebüyük bir tartışma başlatan Shigeharu Sato, gördüğü tepki üzerine bu karanndan vazgeçmişti. Sato mahalli bir gazetede yayımlanan demecinde, oğluna Tann anlamına gelen 'Jin" adını verdiğini açıkladı. Adalet Bakanlığı, Satonun oğluna verdiği bu yeni ismin sakıncası olmadığını bildirdi. Bippenis davası daha • CAPETOWN(AA)- Güney Afrika Curnhuriyeti'nde, kendisine tecavüz etmeye çalışan adamın penisini keserek ölümüne sebebiyet veren bir kadın cinayetle suçlanıyor. Angeline Esau adlı 57 yaşındaki kadın. çiftlik işçisi JefTrey VVelkomu öldürdüğü gerekçesiyle Malmesbury'deki kent mahkemesinde yargılanmaya başladı. pornoya önlem • LONDRA(AA)-Aşın müstehçen yayınlann yasak olduğu İngiltere'de hükümet bilgisayar pornosu konusunda yasadaki boşluklann doldurulacağını açıkladı. İçişleri Bakanı Michael Hovvard, özellikle çocuklara bilgisayarda izlenebilen porno programlar satan şirketlerin önüne geçileceğini bildirdi. Michael Hovvard, bundan böyle telefon hattı ile bilgisayardan bilgisayara müstehçen materyal gönderilmesininde yasaklanacağını söyledi. Tahran beyne zararfı • TAHRAN (AA) - İran'm başkenti Tahran'da, ayda ortalama 250 kişinin çeşitli beyin hastahklanndan öldüğü bildirildi. 'KarO Karger' gazetesinin haberinde, Tahran'da son 9 ay içinde 909 kişinin beyin kanamasından, 1.348 kişinin de diğer beyin hastahklanndan öldüğü belirtildi. Uzmanlar trafık sorunu ve hava kirliliğinin, başkent sakinleri üzerinde büyük strese yol açtığını beÜrtiyoriar. Karadziç, ağır silahlann sadece bir kısmını çekeceklerini söyledi. BM Banş Gücü takviye birlik istedi Sırplar toplarından va^eçmiyorBELGRAD (Ajanslar) - Bosnalı Sırplann lideri Radovan Karadziç Saraybosna cevre- sindekı ağır silahlann "bir kısiiıının yerlerini değistinneye" hazır olduklannı söyledi. BM ilk kez Saraybosna'nın silahsızlandınlması için takviye biriliklere ihtiyaç olduğunu bil- dirdi. ABD. NATO ültimatomuna uyulma- dığı taktirde hava akjnlannın kesinlikle düzenleneceğini yineledi. Bosna-Hersek'teki Sırplann lideri Rado- van Karadziç. Saraybosna çevresindeki ağır silahlann "Bir ktsmuun yerlerini değiştirme- ye" hazır olduklannı, ancak silahlann geri çekilmesinin "yararlı olmayacağını" söyledi. Sırp lider, NATO'nun Saraybosna'daki ağır silahlara ilişkin ültimatomu konusun- da. ittifakın Sırplar aracılığıyla Rusya'ya gücünü göstermek istediğini savundu. Tan- jug Ajansı'nın haberine göre Karadziç. Sa- raybosna >akınlanndaki Pale'de düzenledi- ği basın tolantısında, ağır silahlann BM Banş Gücü tarafından "Kontrolünü kolay- laştırmak" amacıyla Sırp topçusunun "Bir ktsmınm yerlerini değiştinneye" hazır olduk- lannı belırttı. AA">a göre Bosna'daki Sırpla- nn SRN A Ajansı da a> nı basın toplanüsına ilişkin haberinde Karadziç'in, "Ağır silahla- rın geri çekilmesinin vararlı olmadığının orta- ya çıkacağı, zira Saraybosna için kısmi çözüm' bulunma şansının büyük olduğu" yo- lundaki sözlenne yer verdı. Karadziç. NATO'nun Saraybosna'daki ağır silahlann çekilmesine ilişkin ültimato- mu hakkında görüş bildirirken "Atlantik İt- tifakı'nın htitün jestlerinin iç sorunlarının bir sonucu olduğunu, NATO'nun Sırplar aracılt- ğıyla Rusya'ya gücünü göstermek istediğini" söyledi. Sırp lider, "Sırplar bugüne kadar hiç- bir savaşı kaybetmediler. Eğer NATO tehdit- lerini uygularaaya kovarsa, bunun sonucunun nereye varacağı bilinemez" dedi. Karadziç. hava operasyonunun Üçüncü Dünya Sa- vaşı'nın başlangıcı anlamına gelebileceğini de belirtti. BM Banş Gücü BM Banş Gücü, Saraybosna'nın silahsız- landınlması ve kentteki ateşkesi takviye et- mek amacıyla yakylaşık 3 bin takviye askere gerek duyulduğunu bildirdi. Banş Gücü sözcüsü gazetecilere yaptığı açıklamada, muhtemel bir hava operasyonu için Saraybosna çevresine mühimmat ve as- ker konuşlandırmaya başladıklannı söyledi. NATOkararlı Bu arada, Brüksel'de bir araya gelen NA- TO temsildleri Sırplara tanınan ve pazar gece yansı dolacak olan sürenin kesinlikle uzatılmaması karan aldılar. NATO sözcüsü yaptığı açıklamada " 9 şubatta tanınan son süre kesindir ve bu sürenin uzatüması söz ko- nusu değildir" dedi. ABD yönetimı de, 21 şubattan sonra baş- kent Saraybosna çevresinde herhangi bir si- lahın, faaüyet içinde bulunsun ya da bulun- masın. varlığı saptandığı takdirde hava operasyonu yapılacağı uyansında bulundu. ABD, NATO'nun bosna konusundaki ülti- matomu üzerine çıkan bazı yanlış anlamala- n da reddetti. ABD Dışişleri Bakanhğı Sözcüsü Mike McCurry gazetecilere yaptığı açıklamada, ABD ve NATO'nun, Bosna'daki BM Koru- ma Gücü Komutanı GeneraLSir Michael Rose'un Saraybosna çevresindeki silahlann BM denetimine verilmesi, aksi takdirde ha- va operasyonu düzenleneceği yolundaki önceki günkü açıklamasına katıldığmı söy- ledi. ABD Savunma Bakanlığı, Bosna-Her- sek'te Sırp güçlerinin bugüne kadar BM denetimine verdikleri silah sayısının yetersiz olduğunu bildirdi. Müttefik gücler Bosna'ya Ilbin331 sortiyapıldıANKARA (AA) - Bosna-Hersek hava sahasının kontrolünü sağlamak ve bu sahada Birleşmiş Milletler'in izni dışındaki uçuşlara engel obnak amacıyla geçen yılın nisan ayında oluşturulan müttefik hava kuvvetleri tarafından bugüne kadar uçuşa yasak bölgeye toplam 11 bin 331 sorti yapıldığı öğrenildi. Bosna-Hersek hava sahası üzerindeki uçuşyasağının kontrolünde Fransa Mirage-2000. Hollanda F-16A. Türkiye F-16C. İngıltere Tornado F-3 veSha'r,ABDF-15C.F-16.F-18A. FA-18 C ve F-14 savaş uçaklannı kullandı. Uçuşyasağının denetlenmesinde Fransa'nın C-135 FR. İngiltere'nin VC-10 H ve K -1. ABDnin de KC-135 tipi tanker uçaklannın yanı sıra NATO'nun E-3A-D ve Fransa'run E-3F erken uyan uçaklan görev aldı. NATO kayıtlanna göre müttefik hava kuvvetirungöreve başlamasından 12 Şubat 1994 tarihine kadar geçen süre içinde ABD. Hollanda. Türkiye, Fransa ve İngiltere'yeait savaş uçaklan Bosna-Hersek hava sahasının kontrolüne yönelik olarak toplam 7 bin 46sortiyaptı.Tanseruçaklar2bin 154, erken uyan uçaklan da 2 bin 131 sorti ile bu uçuşlara destek oldu. Bosna-Hersek hava sahasının kontroiü için günün 24 saati aralıksız yapılan uçuşlarda Türk Savaşan Şahinleri F-16"lar. ABD ve Hollanda'dan sonra en fazla sorti yapan uçaklar oldu. Aynı süre içinde ABD savaş uçaklan 2 bın 755, Hollanda savaş uçaklan bin 241, Türk savaş uçaklan bin 138, Fransız savaş uçaklan bin 3, Ingilız savaş uçaklan da 909 sorti gerçekleştirdi. Siyasi liderler Bosna için birleşti Yunanistan'dan (liplonıatikatak NATO'nun Bosna-Hersek'teki Sırplara ültimatom vermesinden sonra ülke çapında yürûrlüğe giren ateşkesJe birtikte si- lahlar sustu. Gorazde kentinde de savaşan taraflar şimdi ateşkesten yararianarak rahat bir nefes alıyorlar. Dış Haberler Servisi - Yuna- nistan. Bosna'ya olası bir NA- TO hava saldınsını önlemek amaayla yoğun bir diplomatik kampanya başlattı. Sırp lider- lerle görüşen Yunanistan Dışiş- leri Bakanı Karolos Papulyas. Avrupa Birliği"ni özel bir top- lanııya çağırmaya hazırlanır- ken eski Başbakan Konstantin Mitsotakis de Bosna arabulu- culan ile görüşmeye çalışıyor. Sırbistan lideri Slobodan Mi- loseviç ve Bosnab Sırplann lide- ri Radovan Karadziç ile Belg- rad'da yaptığı görüşmeden sonra Atina'ya dönen Papul- yas, burada yaptığı açıklama- da, geç kahnmış olsa da AB dı- şişleri bakanlannı Bosna ko- nusunu görüşmek üzere top- lantıya çağıracağını bildirdi. Telefon diplomasisi Bugün Belçikalı ve Alman meslektaşlanyla yann da Rus- ya Dışişleri Bakanı Ai)drey Ko- zirev ile görüşmesi beklenen Pa- pulyas. AB dışişleri bakanlannı telefonla arayarak Belgrad'- daki "önenüi ve yararlı göriiş- meteri" hakkında bilgi verdi. Papulyas. Sırp liderlerin AB banş planını korumak için güç- birliği yapmayı kabul ettiklerini belirterek bu görüşmede Sırp tarafında bir iyi niyet havası saptadığını söyledi. Karadziç de Papulyas ile yaptığı görüşmeden sonra yap- tığı açıklamada. "Krizin derin- leşmesini engeüemek için elimiz- den geleni yapıvonız. Ağır silah- lann BM kontrolüne devredil- mesine ve ateşkes anlaşmasmı uygulamaya de>am edeceğiz" dedi. Mitsotakis devrede Öte yandan Yunanistan eski Başbakanı Konstantin Mitsota- kis'in Cenevre Konferansı eş- başkanlan Lord Owen ve Thor- vald Stoltenberg ile görüşmek için girişimlerde bulunduğu bil- dirildi. Böyle bir girişimin gerçekleş- mesi halinde Mıtsotakis'in Mi- loseviç ile Belgrad'da görüşme- si gündeme gelecek. Miloseviç, önceki gün Mitsotakis'ten Yu- goslavya krizi konusunda ara- buluculuk yapmasını istemişti. Bu arada Mitsotakis'in lideri olduğu Yeni Demokrasi Partisi Başkan Yardımcısı ve eski Sa- vunma Bakanı Yannis Varviç- yotis. Bosna'daki Sırp mevzile- rine yönelik olası bir hava hare- katının istenen sonucu getirme- yebileceğinı öne sürdü. Varviç- yotis. NATO Genel Sekreteri Manfred VVömer'e gönderdiği mektupta hava harekaürun hiç de arzulanmayan durumlara yol açacağmı iddia ederek hava harekatının ardından karar kuvvetlerinin devreye girmesi gerektiğini belirtti. Bu durum- da çatışmalann bölgeye yayıla- bileceğini savunan Varviçyotis, hava harekatının uygulanması- na gerek kalmayacağına inandığını belirtti. S333 Bosna-Hersek Cumhurbaşkanı Alia İzzetbegoviç ile görüştü Işgalaltmdakitopraklanımzıgeriistiyoııız Dts Haberier Servisi - Bosna- Hersek'in baş- kenti Saraybos- na'ya yönelik Sırp saldın- lannın devleti yıpratmaya yö- nelik olmadığını. insanlan öldür- meyi hedeflediği- ni belirten Bosna-Hersek Cumhur- başkanı Alia İzzetbegoviç. işgal altı- ndaki topraklardan ödün vermeye- ceklenni, Boşnak nüfusun yaşadığı topraklan geri istediklerini söyledi. Bosna-Hersek Cumhurbaşkanı İzzetbegoviç. Newsweek'ın soru- lannı yanıtladı. -Sırplar eğer Saraybosna'va yöne- lik kuşannalarını sona erdirmezlerse NATO'nun sözünü tutarak hava ha- rekatı düzenleyeceğine inanıvor mu- sunuz? -Düşünüyorum da evet ilk defa böyle bir şeye inandığımı söyleyebi- lirim. NATO eğer farklı davranırsa o zaman güvenilirliğini kaybedebi- lir. Kısacası ben Sırplann bu duru- mun üstesinden nasıl geleceklerini bilmıyorum. -Bazı mümkün yollan var. Sadece kısmi olarak cekilebilirier ya da si- lahlannı saklayabilirler. -Bosna'daki yeni BM Koruma Gücü Komutanı General Sir Mic- hael Rose'un etkili olduğuna inanı- yorum. bundan dolayı bunun olabi- leceğıni sanmıyorum. Sırplann onu kandırabileceğini sanmıyorum. -Saraybosna'da her gün çok sa> ı- da insan ölürken Batı'nın müdahalesi için böyle korkunç bir katliamın ge- rekli olması karşısında neler hissedi- yorsunuz? -Olay karşısında şok geçırdim, ancak şaşırmadım. Bu bir paradoks gibi görünebilir. fakat değil. Açık olan. onlann amacı devleti yıkmak değil. ama bir halkı tahrip etmek ve insanlan öJdürmek. Bir top mermi- siyle 68 kişiyi pldürerek ne kadar büyük bir başan eldeettiler! -Pazar yerinde ölen siviller arası- nda Müslümanların yanı sıra Sırplar da vardı. Saraybosna'da kızkardeşi olan diğer taraftan bir Sırp yetkili. bir keresinde onu öldürebileceğini dû- şünemediğini söylemişti. -Bu. onlann felsefesini anlatıyor. Bu. ancak Hitler'in Yahudilere yö- nelik felsefesiyle karşılaştınlabilir. Irkçı vc faşist bir felsefe. -Eğer Saraybosna kuşatması kal- karsa savaşın yönünün nereye kaya- cağını düşünüyorsunuz? -Şehirde durum hafıfleyecektir; sivillerin öldüriilmesindeki bu yo- ğunluk olmayacaktır. Bir günde meydana gelen ölüm oranı 10'da 5 iken yaralı ise 30"da 20. Ölüm oranı- nda kayda değer düşüş kaydedile- cektir. Fakat tamamıyla bitmeye- cektir. Örneğin keskin nişanalar, kendi işlerini yapmaya devam ede- ceklerdir. Ancak psikolojik bir deği- şim yaşanacaktır, bu da önemü bir değışikliktir. Her ne kadar öldürme duygusu için moral garip bir ad- landırma olsa da. bu durum Sırplann moralini önemli ölçüde et- kileyecektir. -Bosna'ya yöneHk uluslararası topluluğun uyguladığı silah ambar- gosunu kaldırmasını istiyor musu- nuz? -Benim bunun olabileceğine dair herhangi bir umudum yok, neden biliyor musunuz? Çünkü onlar da biliyor ki eğer biz silah alırsak kaza- nan biz oluru2. Batı kimsenin ka- zanmasını istemiyor, özellikle bizim kazanmamızı istemiyor. -Savaşuı ne kadar süreceğini düşü- nüyorsunuz? -Karşı tarafın yorulduğunu sanı- yorum. Elbette biz avantaja sahip degiliz- onlann hala güçlü olduğuna inanıyoruz- ancak gün geçtikçe gi- derek güçsüzleşiyorlar. Ne zaman sona erebilir? Bir yıl sonra sona ere- bileceğini düşünüyorum. -Şimdi iyiye giden konumunuzu da göze alırsak yeni talepler de buluna- cak nusınız? -Temelde eyiüldeki taleplerimiz- den farkb değil. İşgal altındaki top- raklanmızın geri verilmesi. bu da demektir ki etnik temizliğin yapıldı- ğı, ülke nüfusunun çoğunu oluştu- ran Boşnaklann yaşadığı bölgeler. Tüm bunlar geri verilmeli... -Bu geçen yılın somındaki gö- rüşmelerde gündeme gelen yüzde dört ya da yiizde üçlük orandan daha faz- lasını içeriyor. -Sırp faşistlerin insanlanmızı kov- duğu bölgelerden biz hiçbir zaman vazgeçmedik. Bu insanlar şimdi dünyanın farklı yerlerinde yaşıyor- lar ve dönmek zorundalar. Etnik te- mizliğe uğradıklan bölgeleri savaşın bir bedeli olarak vermeye niyetli de- ğili Saldırganlığı cezalandırmak yeri- ne bu onu mükafatlandırmak de- mek olur. Bu ahlaki bir sorun. sa- dece Bosna için değil. dünyanın her yerinde herkes kendisine bunu sor- malıdır. ALMANYA Sırpmilis soykınmdan yargüanacak CUMHURBAŞKAıM DEMIREL: NATO, Bosna'da basaranıazsa iflas eder ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) - Cumhurbaşkanı Süley- man Demirel. NATO'nun Bosna-Hersek'te Sırplar'a ta- nınan süre sonunda başansızlı- ğa uğraması durumunda iflas edeceğini, dediğini yapması durumunda da bölgeyi ve dün- yayı yeni gelişmelerin beklen- diğini söyledi. Cumhurbaşkanı Demirel, Dünya Türk Konseyi TBMM Destek Komisyonu Başkanı Niğde Milletvekili Rrfat Yüz- başıoğlu ve komisyon üyelerini kabul ederek bir süre görüştü. Kabulde konuşan Demirel, SSCB'nin dağılmasıyla ortaya çıkan şartlann olumlu ve olumsuz taraflan bulunduğu- na dikkat çekti. "Bölgede duru- mun tamamıyle ortay a çıktığı- nm" söylenemeyeceğine işaret eden Cumhurbaşkanı, en önemli olayın Adriyatik'ten Çin Seddi'ne kadar tarif edilen bölgede kültürüne. din ve dili- ne bağlı 200 milyona yakın Türk'ün yaşaması olduğunu söyledi ve bu insanlann üzerle- rindeki örtünün alındığını, esaretten kurtanldıklannı be- lirtti. Demirel. Avrupa'nın orta- sındaki Müslüman Bosna'nın üzerinde tartışmalar bulundu- ğuna da dikkat çekerek. Müs- lüman ve Hıristiyanlığın iki ayn medeniyet olduğuna dair görüşlerin ortaya atıldığını da belirtti. "Bosna bunlann ara- sında fay hatttdır. Fay hatları genellikle sürtüşmeli olduğu için problemlidir. Bu jeoloji ta- biri de burada siyasi bir tabir haline gelmiştir" diye konuşan Demirel. medeni dünyaya, "Bir yanda İnsan Haklan Be- yannamesi'ne imza koyup, bir yanda da farklılıklar meydana getirmek kimseye halel getir- mez" çağnsında bulundu. • 2.Dünya Savaşf ndan sonra ceza yasası kapsamına alınan 'soykınm' maddesinden dava edilen Tadic tutuklandı. DtLEK ZAPTÇIOĞLL BERLIN- Bosnalı Müslümanlan kat- leden Sırp Çetniklerden ılki. Almanya'- da yargılanacak. Almanya'da İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra ceza yasası kapsamına alınan 'soykınm' maddesin- den dava edilen Sırp milis Dusko Tadic. Münih'te tutuklandı. Sırp milislerden pek çoğunun Almanya'ya kaçtığı ve bu- rada kaçak ya da mülteci olarak yaşadığı belirlendi. Alman Federal Polis Dairesi'nin özel bir komando timi. geçen cumartesi günü Tadic'i Münih'te haftalarca süren bir ta- kipten sonra yakaladı. Sırp milisin. Bos- na'daki ünlü Omarska toplama kampı- nda Boşnakları çok kanlı biçimde öldür- düğü iddia ediliyor. Tanık ıfadelerine göre Tadic kampta Boşnaklan birbirine işkence yapmaya da zorluyordu. Savalığın hazırladığı ıddianame. 'sojkı- nma yataklık, cinayet >e ağır yaralama' suçlannı kapsıyor. 'Büyük Sırbistan' idealinin fanatik bir yandaşı oian Tadic'in yakalanmasında. Alman Südvvestfunk televizyonundan yapılan bir ihbar tayin edici rol oy nadı. Televizyon ekibi. Almanya'daki Sırp sa- vaş suçlulannı takip ediyordu. 28 yaşındaki Sırp milisin Almanya'da kansı ve çocuklanyla sakin bir hayat sürdüğü anlatılıyor. Programda verilen bilgiye göre, Boşnaklann intikamından korkan milis dikkatli cjavraruyor ve göze batmamaya çalışıyordu. Bir yıl kadar önce bir televizyon programı sırasmda stüdyoda seyirci olarak oturanlar ara- sından dokuz 'Çetnik', programı tesadü- fen izleyen Boşnaklar tarafından tanın- mış ve ihbar edilmişti. Cinayet ve teca- vüz suçlanndan haklannda soruşturma açılan Sırplardan şimdiye kadar hiç ya- kalanan olmamıştı. Şu anda Almanya'da Sırp savaş suçlu- lan hakkında acılmış en az on iki dava bulunuyor. Almanya, İkinci Dünya Sa- vaşı'ndan sonra soykınmla ilgili ulusla- rarası bildirgeye imza atmıştı. Alman Ceza Kanunu'nun 220. maddesinin (a) bendi uyannca soykınm suçu müebbet hapisle cezalandınhyor.