Katalog

Cumhuriyel70. YILSAYI24970 S A N A T K U L T U R M A G A Z I N T E L E V I Z Y O N 17ŞUBAT1994PfflŞ£MBE însanın kendi sorumluluğunun bilincinde olması 21. yüzyılın en önemli özelliği sayılacak Gelecekdebir gün mutlakagelecek ELITE Service Joyce Rambo \ e Elise Nakhnikian 02 Ocak 2002... Sam en çok sevdı- ği \emeklen ısmarlar, kulak tele- fonunu çantasına koyar ve eleklrikli arabasıyla virajı alır. Bıreysel büyüme merkezindeki nöbetleşe çalışmalar kendisine daha çok zaman a>ırmaya olanak tanır. Yine de oğlu okuldan dönmeden evinde olması güç. Ön kapıyı açtığında. oğlu Luke oturma odasının ortasında özel göz- lük ve giysileriyle bambaşka bir ev- reni keşfetmeye dalmışür. Elıni kolunu sallayarak Luke"a seslenir. "Şimdi ödevini yap. Sonra başka gezegenden gelen yaratıklarla söyleşiyi izJemek istersin. Program bitiminde >orgunluktan Slovak gra- meri çalışman hiç de kolay olmaz." Kararlı bir lavırla Luke üstün- dekileri çıkanp odasına çekilir ve sesle çalışan bilgısavannda Doğu Avrupa dilleri ödevini yapmaya ko- yulur. Sam mutfağa gider. Kocası brokkoli ve manıarlı bir vitamin kokteyli hazırlamakladır. "Selam, tatlım. Günün nasü geç- tiT "Harika. Çiftlik, ürettiğimiz so- monlar karşılığında Inter Galaksi Besinler'den mal almak üzere önemli bir sözleşme imzaladı." Sam'a da bir içki uzatırken bir an duraklar ve yüzünü inceler. "Saçına değişik bir şey mi yaptın?" "Hiç fark edeceğini sanmıyordum. Saçunı altı av önce Jean'in Ğüzellik Genleri'nde değiştirttim." "Değiştirttin mi?" "Genetik otarak. Beyazlan aldı- lar. l zaması zaman aldı ama, şündi eski rengine döndüler" diverek başını alavcı bir edavla sallar. On yıl sonra da gençlerin ruhsal sorunlan olacak. Erkekler yine kadınlann saçlanndaki yeniliğı gör- mekte güçlük çekecek. Ancak yaşam bıçimimizde mutla- ka bir değjşiklik olacak. 2000 yılına yaklaştığımız şu gün- lerde trend uzmanlan "bin yülık ateş"in artacağı yolunda kestirim- lerde bulunuyor. Sıfırla bıten vıllara girerken insanlarda bir huzursuzluk oluyor. Sıfırlar çoğaldıkça huzur- suzluk da o denli artıyor. Herkesin içini "dünyanın sonunun gelmekte olduğu" duvgusu kaplıvor. Bu du\- n yıl sonra da gençlerin ruhsal sorunlan olacak. Erkekler yine kadınlann saçlanndaki yeniliği görmekte güçlük çekecek. Ancak yaşam biçimimizde mutlaka bir değişiklik olacak. gu yoğunlaştıkça, gündelik ya- şamımıza bıçım veren teknoloji de korkunç adımlarla ılerlıvor. Bir araştırmacıva göre bırbirimiz- le sürekli iletişım içınde olacağız. Nereye gıdersek gidelim yanımı- zdan eksik etmeyeceğimiz telefon numaralan ve bir walkman ku- laklığı boyunda telefonumuz ola- cak. Bileğimızdekı bilgisayarlar er- zağımızı ve giysilerimızi ısmarlaya- cak. faturalan ödevecek. gazete ha- berlerine ulaşacak. kurslara katıla- cak. hisse senedı alıp satacak ve aklınıza gelebilecek her tiir işi yapa- bıleceğiz. Fotokopı makıneleri kopya alır almaz evraklan anında dosvala- yabılecek. Bilgısavar bağlantılı telefbnlar her türlü bilgiyı anında bize ulaştıra- cak. Dahası. bir uzmana göre banka işlemlerinizı plajda güneşlenirken bile yapabileceksiniz. Teknoloji bizi sürekli iletişim için- de tutacağından. özel yaşamımız ve kendimize ayıracağımız zamanı ko- rumava çok daha fazla özen göster- memiz gerekecek. Özel yaşamımızla ilgili kaygılanmız olmakla bırlikte, bizi en çok huzursuz kılacak olan yabancılaşmamız. Yabancılaşma bir statü simgesi olacak. Yeterince varlıklı isenız yalnızlıkla ödüllendi- rileceksiniz. (Daha şimdiden Tok- yo'da ek ücret ödeyerek kalabilece- ğiniz TV ve telefonsuz odalan olan bir otel var.) Günümüzün eğilimi daha sağlıklı yaşamak ise 10 yıl sonra bu bir tut- kuya dönüşecek. Besınler ılaç gıbı olacak. Yakıt alır gibi beslenecek. keyif amacıyla yiveceğiniz yemekleri özel olarak se- çeceksiniz. Besın sanayiinde haplar- la beslenme eğılimınde bir artış gö- rülüyor. Örneğin Japonlar. kimi be- sınlerin hastalıklara iyi geldiğine inanıyor. Japonların, çalışma öncesi enerji veren. çalışma sırasında ruh durumlannı değiştiren, iş bitince de rahatlatan içecekleri var. Bunlara "havaya sokan" besinler adı veri- lıyor. Biyoteknoloji ve genetik alanın- daki gelişmelerin birçok 20. yüzyıl hastalığına çözüm getireceğine ina- nılıvor. 2000 yılına gelindiğinde A1DS ve kanser aşılannm vaşamı- mıza gırmesı bekleniyor. Alzhei- mer"e karşı etkıli ilaçlann bulunaca- ğına, 2005 yılında bu hastalığın gi- derek yok olacağına inanılı>or. L'z- manlar bu süre içinde ölen beyin hücrelerinin yenilenmesi konusuna da bir çözüm getirileceği kanısında. Yine 2OO5'e gelindiğinde, insanlar- daki tüm genler belirlenmiş ve yaşa- mın bir helyografı çizilmiş olacak deniyor. 20Ö9 yılında ise insanlarn klonlanması gerçekleşecek. Denge: Sorumluluk çağı Gelecek on yıl içindeki dönemin en önemli ilkesi iş ile aile yaşamı ara- sındaki dengeyi sağlamak olacak. Özellikle kadınlar dengeli bir yaşa- mın gerçekliğinin bilincine varacak. Süper kadın olma hedefı giderek yok olmaeğiliminde. Kadınlar artık biyonik olmadıklannın bilincinde. Gelecekte yeniden akıllı kadın tipi hedeflenecek. Daha yaşlı kadınlar bilgi ve deneyimlerinden ötürü saygı görecek. En geç 2008 yılında bir ka- dın başkanın ülkeyi yöneteceğine kesin gözüyle bakılıyor. İnsanın kendi sorumluluğunun bilincinde olması 21. yüzyılın en önemli özelli- ği sayılacak. Doğanın durumundan sorumlu olduğumuzu öğrenmek zo- runda kalacağız. Hepımiz çevreci olacak, cevre denetimı ve koruması- na özen göstereceğız. Daha küçük ve çevreye zarar vermeyecek yakıtla çalışan arabalar kullanacağız. Kitle taşımacılığı çok daha gelişmiş ola- cak, hızlı trenler ve bisikletler yaşa- mımızda daha etkin olacaktır. 10 yıl sonra. aynı işte haftada 40 saat boğuşmak hedef olmaktan çıkacak. Bunun yerine, işçi ve ışverenler daha esnek bir meslek piyasasının sağla- yacağı yararlardan hoşnut kalacak. Çocuklara bakarken. çalışma saat- lerindeki esneklik. işbölümü, do- ğum izni, evde çalışma (bilgisay ar ve fax ile) ve part-time çalışma gibi ko- laylıklar sağlanacak. Çalışma ve özel vaşam arasındaki sınır belirsiz- leşecek. Sonuç olarak. gelecekte ki- şinin daha çok dinlenmesi ağırlık kazanacak. 21. vüzyılın. yenıdüşünceakımla- nnı da beraberinde getırmesı bekle- niyor. Bu akımlan New Age (Yeni Çağ) konulannda şimdiden görüyo- ruz. Tinselcilık günümüzde bile ilgi görüvor. 2000'lı vıllarda yeni birdin bizi beklivor. Bu arada gökbilimci- ler de bu vıllarda en azından bir ga- laksiden sinyaller alınacağına artık kesin gözüyle bakıyor. Bu tür sin- yallerin geleceğimizi nasıl etkileye- ceğinı düşlemek bile son derece il- gınç. Havada olum riski fazla MEDICALTRIBL1NE ABD'nin duman ve kurum oranının en yüksek olduğu kentlennde > aşaş anlann ömürlen ötekilere kı\asla bir iki yıl daha az olabilır. Daha önçeki araştırmalarda deneklerin sigara ıçip içmediklerine, kilo ve yaş durumlanna bakılmaksızın bir değerlendirmeye gidildiğinden. hav a kirliligiv le öîiiim riskinin doğrudan ilintili olduğu sonucuna ulaşılmakla bırlikte. bu etmenler gözönünde tutularak \ apılan en son araştırmalar da aynı sonucu verdi. En tehlikeli kirlilik sayılan çapı 2.5 mikronun altmdaki minik zerrecikler, tıpkı bir gaz gibi cığerlenn derinliklerine sinerek bedene zarar veriyor. Bu minık zerrecikler. araba. kamyon ve fabrikalann kullandığı fosıl yakıtlannvanmasıvlaortaya çıkıyor. Bu tür bir yayılım asıt yağmurlannın engellenmesı ıçin kullanılan yöntemlerle yok edilebilır. 16 vıldır sürdürülen araştırmada. en çok kirlenmenin görüldüğü Ohio e> aletinın Steubenv ılle kentinde ölüm oranının. en az kirlenen Portage kentine kıyasla 0 o 26 daha fazla olduğu belirlendi. Bu sonuca göre kirlilik oranının çok yüksek olduğu kentlerde yaşayanlann ömrü. öıeki kentlerde yaşayanlardan bir iki yıl dahakısaoluvor. Bu nedenle. bu tür kentlerde deneümin daha sıkı tutulması öneriliyor. Hava kırlıliği erken ölümlere neden olmakla bırlikte. sigara içmenin dört kat daha riskli olduğu da anımsatılıyor. Bılim adamlan, bu küçük zerreciklerin bedende > arattığı ölümcül etkinin neden ve nasılına henüz tam bir açıklama getiremivor. Ancak y av gın bir görüşe göre artan hava kirliliği zaten hasta olan kişilerin yaşamını tehlikeye atıyor. Olüm olayının genellikle. daha fazla stresı kaldıramayan kalp hastalannda görülmesi işte bu nedenden kaynaklannor. Çocuklann yenikabusu: Uzaylılar ANKARA(ANKA).Son vıllarda çocuklara yönelik film ve çizgi filmlerin daha çok şiddet kullanarakbaşanlı olan bilimkurgu kahramanlardan oluşması. çocuklann korkulannı değiştirdi. Uzmanlar son zamanlarda, geceleri tuhaf yaratıklar ve uzaylılar tarafından kaçınldıklannı görerek bunalıma giren çocuklann sayısında artış gözlediklerini bildirdiler. Prof. Efser Kerimoğlu gerçek ile düşü ayıramamalan nedeniyle bu çizgi fılm vefilmlerinçocuklann dünyayı doğru algılamalannı da engellediğini söyledi. Kerimoğlu, daha önceki yıllarda özellikle Japon kaynaklı çizgi filmlerin "dram ve icıjı" konu edindiğini. son vıllarda ise çocuklann daha çok ilgisini çeken renkhJx>l hareket ıçeren bilimkurgulara yönelme olduğunu bildirdi. Yeryüzünün karla örtülü alanının yüzde 95'ten çoğu Kuzey Yanküre'de yer alıyor 50milyonkilometrekare karlaraltında NATIONAL GEOGRAPHIC JOY ASCHENBACH İçinde güçlükle yürümeje çalıştı- ğımız. saplanıp kaldığımız, dahası yaşamımıza kıyabilen kann artık ne olduğu konusunda hiçbir kuşku- muz olmadığı sanılır. Ovsa ki du- rum hiç de öyle değil. Kımı zaman katı. kımı zaman da sıvı ya da gaz olabilen kar. günü- müzde bile bilim adamlannın kafa- sını kanştıran karmaşık bir yapıya sahiptir. Islak kar, kuru kardan tümüyle farklı bir madde olup bu ikisi arasın- da sayısız türleri de vardır. Kar. yeryüzüne indiğinde artık atmosferden düşen madde değildir. Toprak için son derece yararlı bir yalitkan olan kar, sürekli bir deği- şim içindedir. Toprağa inen kar; ne tür bir sü- reçten geçer, nasıl birleşir ve aynşır. erir ve yeniden donar... Tüm bunla- nn bilinmesi. çığın önceden belirlen- mesinden tutun da elverişli oto lasti- ği tasanmı. daha güvenli uçak do- nanımı ve daha hızlı kavak ta- kımlannın üretimı. yollar için çevre- ye uygun buz çözücü kimyasallann geliştirilmesi gibi çeşitli konularda bize ışık tutar. Soğuk savaşın sona ermesi, kar araştırmalannın bir bölümünün eri- yip gitmesıne yol açtı. Yeryüzünün karla örtülü alanının yüzde 95'ten çoğu Kuzey Yanküre'de yer alıyor. Aralık ayından marta dek. 40-50 milyon kilometrekarelik bir alan kar altında kalıyor. Yaz ortasında buzullar dışında bütün karlar eriyip yok oluyor. Yeryüzünün karla örtü- lü alanlannı görüntüleyen uydu fo- toğrafları. Kuzey Yanküre'deki kar dağılım alanında. 1972'den ben be- lırgin bir değişiklik görülmediğını ortava koyuyor. Ancak geçtiğimız altı \ıl boyunca kann bu bölgelerde daha erken erimeye başladığı bildi- nlivor. Bunun nedeni henüz tam olarak bilinmiyor. Kuzev Yan- küre'de ısı ile venn karla kaplı olma- sı yakından ilintili. Son zamanlarda görülen sıcak ılkvaz mı karlann da- ha erken erimesine v ol açıyor. yoksa erken erime mı ılkyazın daha sıcak olmasını sağlıyor? Araştırmacılar bu "yumurta mı tavuktan..." türü soruya bir yanıt bulmaya çalışıyor. Karla örtülü alanlarda genelde büyük bir değişim olmamakla bir- lıkte. kar derinliğinde bir artış söz konusu olabilir. Yeryüzünün karla örtülü alanlannı görüntüleyen uydu fotoğraflan, Kuzey Yanküre'deki kar dağılım alanında, 1972'den beri belirgin bir değişiklik görülmediğini ortaya koyuyor. Çağdaş teknoloji henüz farklı kar derinliklerini ayırabilecek nitelığe sahip değil. Kar örtüsünün incelen- mesi. gelecekte meydana gelebilecek iklim değişikliklerine bir ışık tutabi- lir. İklim bulmacasında kann çok önemli bir yeri olduğu sanılıyor. Kann güneş ışığını > ansıtması nede- niyle yeryüzünde büyük bir ısı yitimi meydana geliyor. Yeryüzü ne denli karla örtülü olursa ısı yitimi de o denli büyük oluyor. Radara yakalanmayan otomobil yapıldı LONDRA(AA)-İngıhzler. Amenkalılann savaş uçaklannı taklıt eden radara vakalanmayan otomobil üretmevı başardılar. İngılızgazetelennde fotoğraflan yayımlanan v e otoyollarda hız kontrolü \ apan aracın ıçi, Amenkan bombardıman uçaklannın pilot kabinine benzıyor. Sürücünün arkasına bir kişinin daha sığabildiği aracın özel bo>4alarla kaplı dış kısmı. geomeınk açılarla birleştirilmiş parçalardan oluşuyor. Radarlara vakalanmadan saatte 200 kılometre hız yapabildiğı belirtılen aracın. 1600ccgücünde 16 silindirli turbo motoru bulunuyor. Otomobili geliştirip üreten Jim Router "Radar ve kameralann sinyallerini geri döndürmeyecek bu araç, askeri amaçlarla da kullanılabilir" dedi. Llaştırma Bakanlığı tarafından trafiğe çıkabileceğine daır sertifika verilen aracın toplu üretimine geçılebıleceği ve her birinin 34 bin sterline (935 milyon TL) mal olacağı belirtildi. • • Ulserliyseniz lahana suyu için KONYA(AA)-Bevaz lahananın. midevebağırsak rahatsızlıklannın tedavisinde kullanılabıleceğı bıldirildi. Selçuk Üniversitesı Zıraat Fakültesi öğretım üyesı Prof. Ahmet Güncan. \ aptığı açıklamada. beyaz lahananın beslevici olduğu kadar. iv ileştirici \ e rahatlatıcı özelliklerinin. bilimsel araştınnalarla saptandığını sövledi. Prof. Güncan. özellikle mıde ve onikiparmak bağırsağı ülserlerinin tedavisinde. lahana suyu divetinden olumlu sonuçlar alındığını bildirdi. Lahana suyu kürünün. kalın bağırsak enfeksiş onlanna da ivi geldığini belirten Prof. Dr. Güncan şunları kavdettı: "Lahananın > apraklarında bol miktarda karbonhidrat. bitkisel protein. katı yağ. iz elementler, kauçuk, reçine, A >e C vitanıini \ardır. Lahana birçok hastalığa doadır. Ayrıca.sujTi, ülseri tedavi etme özelliğine sahiptir." Lahana su\ u dıy etınin uygulanması sırasında tedav ıden olumlu sonuç alınabilmesı ıçın. hastalann bazı konulara dikkat etmeleri gerektiğine işaret eden Prof. Dr. Güncan, şuuvanlarda bulundu: "Özellikle kızarmış ve kavrulmuş gıdalardan uzak durulmalıdır. Ayrıca. sirkesiz ve baharatsız yemekler tercih edilmeli, kesiıilikle alkol alınmamalı ve sigara kuUanılmamalıdır. Bunun \ anında mutlaka taze, vani günlük lahana su> u içilmelidir. Buzdolabında saklanması, ısıtılması >e pastörize ediünesi, lahana suyundaki tedavi edici maddelerin etkisinin ka\bolmasına val açmaktadır."