Katalog

SAYFA CUMHURİYET 24 ARALIK 1994 CUMARTESİ OLAYLAR VE GORUŞLER Su sorunu: Siyasilerin ihaneti! Prof. Dr. A.NİHAT BALCI Prof. Dr. SÜLEYMAN ÖZHAN D unyadakı butun buyuk şehırlerde olduğu gıbı fstanbul'un da su ge- reksınımı başlıca ıkı ana ka>naktan sağlan- maktadır Bunlardan bınsı yuzeysel sular, oburu yeraltı su- landır Yuzeysel sular, genellıkle yer- yuzune çeşıtlı bırımde duşen yağış sularının. su toplama havzalarında yuzey ve yuzeyaltı akışlar şeklınde drenaj sıstemıne baglı olarak dere >a da akarsulara ulaşan bolumudur Bu sular, çeşıtlı su gelıştırme projelenyle toplanıp tuketım yerlenne ulaştınlır- lar tstanbul'un su gereksınımı yeraltı sulanndan çok çe\resınde yer alan Elmalı. Omerlı, Darlık, Alıbey, Bu- yukçekmece, Terkos. Belgrad Orma- nı, tanhsel bentlerı gıbı bellı başlı gol ve barajlardan karşılanmaktadır Ancak tstanbul kentınde çok bu- yuk boyutlarda ve hızla meydana gel- mekte olan goç ve gecekondu olgula- n ıle endustrıyel buyumenın sonucu ortaya çıkan, baş edılmesı guç sorun- lar nedenıyle bu doğal su kaynakla- rından akılcı bıçımde yararlanma mumkun olamamaktadır Su toplama havzalannın başlıca so- nınlan: Gunumuzde buvuk Istanbul kentının ıçme, kullanma \e endustn- yel su gereksınımını karşılayan su toplama havzalannın en cıddı ve ur- kutucu sorunu, çok buyuk boyutlar- dakı su kırlenmesı ve barajların sıl- tasyonudur Bu ıkı çok cıddı, ınsan hayatını ve kent sağlığını tehdıt eden sorunun nedenlerını bellı ba^lı bırkaç ana başlık altında toplamak mum- kundur 1 Su kırlenmesı sorunu. doğal ve- jetasyon ve ozelhkle ormanlarla kaplı bulunan su toplama havzalarına, hıç- bır kurala uyulmaksızın ve tamamen yasalara ve bılımsel gereklere aykın olarak kırletıcı oğelerın gırmesınden kaynaklanmaktadır Bu kırletıcı oğe- ler a) Devlet otorıtesıne karşın havza- ların yasadışı yerleşıme açılması ve evsel atıklann havzanın doğal drenaj sıstemıne boşaltılması b) Endusrnyel tesıslenn kurulması ve bunların atıklannın havzaya boşal- tılması c) Yerleşım yerlenyle beraber arazı kullanma ılkelenne uymayan tarım- sal faalıyetler Orneğın dık yamaçlar- da erozyona neden olan toprak ışle- me. aşırı derecede kullanılan tanmsal ılaçlar ve gubreleme gıbı ç) Komur, taş kum ve kıl ocaklan gıbı maden ışletmecılığı d) Yasal ya da yasal olmayan bazı çop dokme alanlannın yer alması e) Bazı yasal ve yasal olmayan rek- reasyon alanlannın su kaynakları ve baraj gollerı çevresınde bulunması Burada sayılan etmenler ıçerısınde yasaya aykırı yerleşım konusu uze- rınde durmakta yarar gormekteyız Bu konudakı kotu uygulamalar ve yozlaşma. 1957 yılına kadar gıtmek- tedır Nıtekım Elmalı Barajı havzası bu yonde tıpık bır ornek teşkıl et- mektedır 1957 yılında Elmalı Barajı yağış havzasinın kuzey kesımınde yer alan ve faal olmayan Çavuşbaşı Çıftlığı yoresınde. Anadolu'dan baş- layan goçle bırlıkte kanunsuz yerleş- melere goz yumulmuştur O tarıhlerde Elmalı Barajı su topla- ma havzası, Orman Kanunu'na gore •muhafaza ormanı' statusunde bulu- nuyordu Bu statuye gore havza ıçerı- sınde bulunan orman alanlarında hıç- bır yerleşmenın ve tahnpkâr mudaha- lenın kesınlıkle yer almamastnın ge- rekmesıne karşın. aynı yıl yapılan ge- nel seçımlerden once ve sadece sıya- sal nedenlerle o donemın Içışlerı Ba- kanlığı, muhafaza ormanı statusunu dıkkate almaksızın havza ıçerısınde bulunan Çavuşbaşı Çıftlığı kalıntıla- rını •Ça\uşbaşı Ko>ıT olarak tescıl etmıştır Boylece yasadışı ıskân onaylanmıştır Bu olay butun açıklı- ğıyla ortava koymaktadır kı su havza- sı \e barajın ıdaresınde ıkı a>rı ba- kanlık -Içışlerı Bakanlığı ve Tarım Bakanlığı- tstanbul Beledıyesı'nden de habersız olarak bırbırıne zıt karar- lar almışlar ve uygulamaya koymuş- lardır (Balcı. 1958) Gunumuzde ıse ulkemızın vaşamsal çıkarlanna tama- men ters tuşen ve sıyasetçılerın 'kişi- sel ikbali'nc hızmet eden çok daha ağır yasa ıhlallerı yapılmıştır Nıtekım Elmalı Barajı havzasının muhafaza ormanı alanı 25 05 1989 tanhlı Tanm Orman ve Koyışlen Ba- kanlığı olurlarıyla buyuk olçude da- raltılmıştır Boylece çok dıkkatle ko- runması gereken bu su havzası ve do- ğal çalı formasyonuyla kaplı alanlar. her turlu kanunsuz ışgallere açık alan halıne getırılmıştır Ne yazık kı bura- dakı ve obur su toplama havzaların- dakı yurekler acısı hazın durumun meydana gelmesınde, Orman Kanu- nu'nda yapılan ve orman aleyhıne olan değışıklıklenn de çok buyuk ro- lu olmuştur Nıtekım son yırmı yıl ıçerısınde 6831 sayılı Orman Kanunu 1744 2890. 3302 ve 3373 sayılı yasalarla değışıklığe uğratılarak orman nıtelı- ğını kaybettığı kabul edılen pek çok orman alanı. orman kadastro komıs- yonlan marıfetıvle orman sinırlan dı- şına çıkanlmış ve boylece kırlenme- ye ve bozulmaya çok hassas ve tıtız- lıkle korunması gereken su toplama havzalan. her turlu sorumsuz ve ya- saya aykın olan kullanıma açık hale getınlmıştır Bu hazın durumun dev- let elıyle ve yasal bır prosedurle ya- pılmış olması çok uzucu ve duşundu- rucudur. ıhanettır Bu şekılde baskı gruplannın etkısı altında. vasaların sık sık orman aley- hıne değıştınlmesı. ınsanlann yukarı- da orneklen verılen kanunsuz eylem- lerını daha da teşvık etmektedır Hal- bukı 1521 yılında Kanuni Sultan Su- levman'ın Belgrad ı zapt etmesınden sonra IstanbuPa getınlen Sırp esırlen ıçın bugunku Belgrad Ormanı ıçınde kurulan Belgrad Koyu ve sakınlerı- nın. bu orman ıçerısınde bulunan ve o donemdekı olanaklarla Istanbul'a su sağlayan kaynak ve bent sulannı kırletmelerını onlemek ıçın daha o donemde buyuk yaptırımlar ıçeren onlemler alınmıştır Nıtekım hayvan- ların \e evsel atıklann su kaynakları- nı kırletmesıne engel olmak ve or- manları korumak ıçın bu koyde otu- ran bır orman mufettış yardımcısının yonetımınde ıkı suvarı ve on da pıya- de neterınden oluşan bır ekıp gorev- lendınlmıştır O tarıhlerde bu koy ve çevresı ya- bancı dıplomatların ve zengın Os- manlı aılelerının çok ıtıbar ettığı bır sa>fıve yerı (yazlık) olmuştur Butun bu cıddı koruma onlemlerı \e ağır >aptınmlara rağmen Belgrad koylu- lerının bent sulannı cıddı bır şekılde kırletmeve devam etmelerı uzerıne. sorunun kesın çozumu olarak 1884 yılında Belgrad Koyu'nun kaldırıl- ması sağlanmış ve ormanda her turlu kesım durdurulmuştur (Saatçıoğlu 1940) Bu belge. gunumuzdekı yone- tıcılere ıbret vencı bır ornek olmalı- dır 2 İkıncı onemlı havza sorunu ıse sıltasyon olayıdır Yanlış arazı kullan- madan kaynaklanan toprak erozyonu sonucu oluşan sedıment yan dere ve derelere taşınarak akarsu vasıtasıyla baraj gollerıne ulaşmakta ve erozyo- nun şıddetıne gore bellı bır zaman sonra baraj golunu doldurarak su de- polama kapasıtesını buyuk olçude azaltmaktadır Sedımentasyon ve sıl- tas>on denen bu olgunun gerek dun- yada gerekse ulkemızde pek çok or- neklen vardır Nıtekım 1892 vılında yapılmış ve 60 yıl ıçensınde su depo- lama kapasıtesının buyuk bır kısmını kaybetmış olan 1 Elmalı Barajı'nın ust tarafına 1955 yılında 10 mılyon m1 kapasıtelı 2 Elmalı Barajı'nın ya- pılması zorunluluğu doğmuştur 1 Elmalı bendının yapımından 1955 yı- lına kadar geçen 63 yıllık sure ıçen- sınde Elmalı su toplama havzasında bugunku çarpık durumla mukayese edılemeyecek kadar az arazı kullan- ma sorunu bulunmasına. bıtkı ortusu- nun korunmasına ve çok daha az bır yerleşımın olmasına (Dudullu Koyu ve Çekmekoy) karşın. soz konusu ba- raj. cıddı toprak ve çalılarla dolma olgusuna maruz kalmıştır Yukarıda değınıldığı gıbı gunu- muzde çok tehlıkelı boyutlara ulaş- mış bulunan arazı tahbıratı ve kırletı- cı faalıyetlerın yoğun olduğu bu ve benzen su havzalannda jeolojık yapı (ayrışmış granıt. kumtaşı ve neojen vb) ve topraktan kaynaklanan yuksek erodıbılıte eğılımı dolayısıyla toprak erozyonu \e sıltasyon olgusu çok da- ha hızlı bır surece gırmış bulunmak- tadır İstanbul gıbı buyuk bır kentın çev- resınde yer alan su depolama baraj la- rının sedımentasyon \e sıltasyon so- runu sadece toprak erozyonu ıle olu- şan materyalden kaynaklanmamakta, buna ek olarak bu havzalarda çevre bılıncınden yoksun bır şekılde yer al- mış olan sanayı tesıslerının sıvı \e katı atıkları hafrıyat dokuntulerı ve çop yığınlarının da katkısı olmakta- dır Bunların yanında hıçbır koruyucu onlem ahnmaksızın yapılan maden ışletmecılığı. yol yapım faalıyetlerı ve makınelı toprak ışleme gıbı bazı ormancılık uygulamaları da Istan- bul'a su sağlayan barajlann dolması- na neden olan etkenler arasında yer almaktadır Gelecek yazımızda su havzalannın nasıl korunabıleceğı ustunde duraca- TARTIŞMA Erbakan üzerine çeşitlemeler E rbakan Hoca'nın TVdekı, mılletı 'tı'ye alan. açıklamasını ızlerken dıkkatım dağıldı Bır yandan dınlerken, elıme kalemı aldım Erbakan teması uzenne bazı çeşitlemeler karaladım Hoca. daha untversıtede çok üstün zekâlı. çalışkan, olağanustu bır oğrencıyken ben de. kanyerde olan genç bır kemancıydım Sonra Almanya'ya gıttıler oradan da çok yeteneklı bır muhendıs olarak yetıştığı haberlennı kulaktan duvmuştum Bu olağanustu ınsanın sonra sıyasete soyunduğunu herkesın bıldığı gıbı. ben de ızledım Şımdı duşunuyomm da. Erbakan Hoca yol değıştırmeseydı acaba ne olurdu' 1 tlk olarak aklıma şunlar gelıyor Adı, galıba "Devrim" olan otosunu. 2 kılometre gırtıkten sonra. pıyasadan kaldırmasaydı, Hıtler Almanyası'nın VVV'nını. çoktan sollamış olurdu O arada Bursa'yı ABD'nın Dıtroıt'u yapardı Kendısı. bır Henn Ford veya bır Çhrysler Coorporatıon'un veya General Motors'un patronu olabılırdı Hoca'nın dehası yukanda saydığım ınsanlardan daha ustun ve daha onemlı bır ış yaptı Altın yumurtlayan bır makıne ıcat ettıler Ancak bu makınenın bır problemı var' Hoca, dını akıdesı sağlam. durust bır ınsan olması dolavısıyla. bu kulçe halındekı altının zekâtım venrlerken keseceklen parçalardan çıkacak altın tozlannı, acaba. nasıl olçecekler dıye hayıflanıyorum' Çunku Hoca'yagore, musnflık ınsanı ıflasa, felakete. tasarruf ıse refaha, huzura, bolluğa, dunyalık arttırmaya. kılolarca altın bınktınneye surukler, ama bır yandan da onun yuce dehasının bu problemı de çozecek bır yontem bulacağını duşunerek tesellı buluyorum 1 Hoca'yı ızlerken. onun pınl pırıl, şeffaf tertemız yuzune bakmaya kıyamıyor ınsan Nedenım bulmakta guçluk çekmedım doğrusu Oyle ya. her gun bır elı yağda bır elı balda. havyar ytyıp, Mercedes'lerde gezen bır ınsanın, sade zeytın yıyıp tabanvayla gezenler gıbı yuzu muşmulaya donmuş olacak değıl ya' Hoca ıyılıkseverbır ınsandır İcat ettığı makınenın gızlılıklerını puf noktalarını eskıden ış arkadaşı olan parasızlaktan araştırma yapamayan kıtap. dergı. gazete alamay an unıversıte hocalanna açıklasalar da. onlar da "ah bittim. vah öldümiu hoşaf fıkrasında olduğu gıbı bırazcık olseler ne buyuk sevap ışlemış olurlardı değıl mı 1 Fethi Kopuz Vıolonıst PENCERE Arpa Ektim, Darı ÇıktıL Geleceğe Yönelen Bilinç Civic Hatchback günle Refah dıyor kı - Parayı komutana verdık1 - Kım bu komutan? Komutan sonunda ımam çıkıyor, ama olsun, kım bu adam? Yetkısı ne? * "Bosna'ya yardım" adı altında Turkıye'dekı bır sıyasal partı para topluyor "Bosna'ya yardım" dedın mı akan sular durur, zengını yoksulu kuyruğa gırer, herkes elını cebıne atar, çunku Ana- dolu halkı bu konuda duyarlıdır Refah ıster Almanya'da olsun, ıster Turkıye*ö*e, Muslu- manı zayıf yerınden yakalıyor, ama topladığı paralar nere- ye gıdıyor? Gerçekten Boşnaklar'a mı? Yoksa bır başka yere mO Toplanan paraların yuzde kaçı Bosna'ya gıdı- yor, yuzde kaçı ceplere aktarılıyor? Kayıt kuyut, senet se- pet, belge melge var mı9 Yoksa ortada bır dızı kâğıt par- çası mı uçuşuyor? Islam ulkelerınde bu gıbı ışlerden sabıkalı takımı çoktur, deprem bolgesıne halk bağış yapar, yerıne gıtmez, taşkı- na uğrayan yerler ıçın para toplanır, talıhsızlere ulaşmaz Hele bır de sıyasal partı ışın ıçıne gırdı mı, yeme de yanın- da yat1 Refahçılar sorgu sual karşısında esrarlı bır hava yayma- ya çalışıyorlar - Bosna'dakı guvenılır adamlanmıza, Turkıye'dekı gu- venılır adamlanmız parayı aktarıyor Nereden bellı *> • 192O'lı yıllarda Hınt Muslumanlan Anadolu'dakı Kurtu- luş Savaşı'nı çağdaş bır kafayla değerlendıremıyorlar, Is- tanbul'dakı halıfenın kışıltğınde odaklaştırıyoriardı, "Hındıs- tan Hılafet Komıtesı" kurdular, para topladılar Bu olayı an- latan çeşıtlı kıtaplarda toplanan paralann hepsının Anka- ra'ya yollanmadıgı uzerıne kuşkular belırtılır Mustafa Ke- mal, savaş sonrasında cumhurıyet kurmayı tasarladığın- dan, halıfeyı kurtarmak ıçın yollanan paralan kullanmadı, bır kenarda tuttu Ne var kı bu olayın ıçıne ıkı de casus karıştı, bırı unlu Dr Frew... Otekı Mustafa Sagir... Tarıhsel deneyımlerın bıze verdığı derse gore, bu gıbı pa- ra ışlerıni titızlıkle yurutmek ve denetlemek gerekır Islam dunyası Bosna'dakı kırıma yeterlı desteğı vermıyor, ama Turkıye'de Refah Partısı bu yolda para topluyor, lıderının malvarlığı kuşkulu bır partı bu ışı nasıl goturur? Ortalıkta bırtakım adamlardolaşıyor, yalanlar soylenıyor, bugun akım dıyenler yarın kakım demekten çekınmıyor- lar, ınsanlardan nasıl para toplanmtş, ne olmuş, kım yap- mış, kımın parasını kım ne ıçın kullanıyor? • Anadolu'da Buyuk Mıllet Meclısı hukumetı 23 Nısan 1920'de açılınca kımın vergı toplayacağı, kımın harcaya- cağı, dış yardımların kıme gonderıleceğı belırlendı Bos- na-Hersek'te durum ne? Bırleşmış Mılletler'ın uyesı bır devlet var Cumhurbaşkanı gorev başında Değıl 1711? Ama bu otorıtenın dışında ya da yer altında başka or- gutler mı var? O zaman ış busbutun arapsaçına donuşur, Turkıye'de anayasaya gore kurulmuş ve parasal ışlen devletın dene- tımı altında bulunan bır sıyasal partı Bosna-Hersek Cum- hurıyetı'ndekı bırtakım kışılere para ulaştırıyorsa, bunun hesabını kım tutacak, ulaştırmayıp da cebıne atıyorsa kım nasıl hesap soracak? • Turkıye'de Cumhurıyet devletı ıpın ucunu kaçınyor; Gü- neydoğu Anadolu'da kımın elı kımın cebınde bellı degıl- ken, şerıatçı bır sıyasal par- tının Bosna-Hersek Cumhu- rıyetı'ne donuk tutumu, ışın ustune tuz bıber eker Sonra ağlamayalım Komutan ımam çıkarsa, Mercümek ekılen topraktan kurufasulye çıkar 1 Insanın yılbaşında rahat edeceği tek yer evt dir. "yazarlara, sanatçılara ve dunyaya onlann gozuyle bakan herkese açıktır" Rez:261 25 58 / 59 Teşvıkıye (Karakol) bostan sok 13/A(EskıKeçıBar) ön koltuklardaki yerinizi ayırtı 1 .Yerini ayırtanlara klima ücretsiz. 2.En uygun faiz °/cA 8VakıfBank Cıvıc Hatchback Gunlerı boyunca tum Hatchback'ler, mukemmel ozellıklerının yanısıra ucretsız klımalarıyla sızlerı beklıyor Uygun odeme koşullanyla Honda Cıvıc Hatchback sahıbı olmak şımdı çok kolay Ayrıca, Honda bayılennın sıze sunacağı ekstra avantajlarınız da olabılır Bızden hatırlatması KRED1SIYLE Aşağıdakı tabloda gorulen odeme planı dışındakı seçenekler ıçın bayılerımızle goruşebılırsınız Son gün 28 Aralık 1994 \ Model CMCEL CIVIC SEDAN EX CMCSEDANS/ CMCHB£X CMC HB a Peyın Fıyatı TL 605 448 226 733191 558 852 090 963 706 726 916 914 152 876 Pejınat TL 242 179 290 293 276 623 340 836 385 282 690 766 365 661 150 12AyTL 41 747 956 50 556 344 58 754 910 48 731 506 63 034 315 •Tum fıyaffar anafttar tesf*m ö Kasko bedelı ve kredı masraflan ftarıçvr • Araçlar hemen ve Dayıöen te$ı m edılecekt r • Kamparya Sanay ve Tcaret Bakanlığı nca 25 5 1994 tar hlı 21 940 sayılt Resmı Gazete de ılan edılen teblğ hukumlenne uygun oiarak saöıt fıyat garanttstyte yapıtmaktad r 3.Hondanızı peşin almak isterseniz. Beğendığınız Honda'ya peşın de sahıp olabılırsınız Bunun ıçın tum Honda bayılerı sıze bırbınnden cazıp koşullar onermeye hazır Içınızın rahat olacağı bır seçım ıçın hemen Honda bayınızle konuşun Honda sahıbı olmanın ne kadar kolay olduğunu goreceksınız Her Honda iki yıl sınırsız kilometre garantilidir. T U B K I V E S E N E L D I S T H I B U T Ö H U Anadolu Honda Otomobilcilik A.Ş. Bır Anadolu Endustn Hcrtdıng ve Hooda Motof Co LTD ortaklı§ıdır Ankara Astallı Uzen Soganlık Köyu Karşısı 81420 Kartai/lslanbul Tel (0216)387 38 75 Fax (0216)387 38 78 Mutluhan-ISTANBUL Mutl(3ıan-ISTANBUL Zıverbey (216) 418 37 44 (4 hat) Yeniköy Otomotlv-ISTANBUL Yenköy (212)262 99 96 Çlttkurtlar-ISTANBUL Maslak (212) 285 22 46 (10 hal) Çiftkurtlar-ISTANBUL Maslak Galena (212) 276 44 16 (4 hat) Gensa-ISTANBUL Hart»ye(212)24p 15 11 230 44 14 MegaOto A Ş-ISTANBUL Kozyatağl (216) 380 60 42 416 78 02 03 Yeşilkfly Oiomotlv A Ş -ISTANBUL E 5 Havaalanı Kavşagı (212) 652 26 32 652 46 37 654 20 08 (2 )Ha1) Yazeks Otomotlv A Ş -ISTANBUL Taksım(212)231 58 17 241 04 16 241 41 97 Inallar Otomotlv-BURSA (224) 255 26 38 Sönmez Inter Oio-BURSA (224) 261 08 38 Bora Otomotiv-ANKABA Çankaya (312) 440 70 40 41 Karot-SAMSUN (362) 432 75 57 Susal Otomotlv-KAYSERI (352) 222 11 92 222 42 60 Terakkl Otomotiv-IZMIR Alsancak (232) 421 12 10 463 83 11 Bornova (232) 375 21 95 375 24 10 (3 Hat) Şenoğlu-ANTALYA (242)323 18 98 Cihan Otomotlv-GAZIAKTEP (342) 321 33 70 (4 hat) HONDA ÇATFdan yıne\enılık Yılbaşı (23-3 î 12 arasında) bır hafta kutlaruyor Super menu, zengın program, kanyerb sanatçılar. onantal. Rembetıko grubu Çatı severüer acele edın Restaurant Cafe - Bar Tel.: 2510000 Fax:2527580 TURYAP EMLAK BILGİ BANKASl Tlf (242) 248 49 9S 242 48 12 Fax (242) 242 37 33 ANTALYA Romanlannız ve Ansiklopedileriniz yennızden alırur. Tel: 554 0804