Katalog

Cumhuriyetfmtiyaz Sahibi: Berin Nadi Genel Yav ın Yörietmenı Orhan Erinç • Genel Vavın Koordınatörü Hikmet Çetinkaya • Yazıışlen Müdürlerı İbrahim V'ıldız(Sorumlu). Dinç Tayanç # Haber Merkezı Müdürü Hakan Kara # Gorsel Yonetmerr Fikret Eser DijHaberler Ergun BalcıO Ktıhbarat ValçınÇakır # Ekonomı Biilent Kı/anlık # Radvo-TV L'ygar Eremektar # Kultur Handan Şenköken 9 Spor \bdülkadir Yücelman • Vurt Haberler Mehmet Saraç • Makaleler Sami Karaören • Çevın Se\fettin Turhan 9 Duzcltmc Abdullah Yazıcı Yayın Kurulu llhan Selçuk (Baskan). Orhan Erinç. Okta) Kurtböke. Özgen Acar, Hikmet Çetinkaya, Şükran Soner. Ergun Balcı, DinçTavanç, tbrahim Yıldız, Orhan Bursalı, Mustafa Balbav Ankara TemsıiciM. Mustafa Balbay • Haber Muduru Doğan Akın Atatürk Bulvan No. 125. Kar4. Bakanlıklar-Ankara Tel 4195020 (7 hat). Teleks 42344. Faks. 419502^ • izmırTemsılcısı Serdar Kızık, H ZıvaBK 1352 S 2 3 Tel 4411220 Teleks 52359. Faks 4419117 # Adana TemsılciM Çetin Yiğenoğlu, Inönü Cd 119 S No:l Kat.l.Tel 3522550. Teleks 62155. Faks 3522570 Müessese Müdöru. Erol Erkut # Koordınatör Ahmet Korulsan 0 Muhasebe Bülent Yener#ldare Hüseyin Gürer • Işletme Önder Çelik • Bıigı- Işlem Nail Inal 0 Bılgısayar Sıstenv Mürüvet Çiler 0 Reklanv Reha Işıtman YayımJjyan ve Btsan: Yem Gün Habcr Ajansı. Basın \e Yavıncılık A 5 Turkoca|}cad 39 41 Cağaloglu 34334 Is! PK 246 lslanbul Td (0 212) 512 05 05 120 hal) Tckls 22246. faks (0 2121 M3 >5 5EKİM 1994 fmsak:4.33 Giineş: 5 57 Ögle: 11.58 Ikmdi: 15.1 Akşam: 17.47 Yatsı: 19.07 Barış için müzikal çağrı • İstanbul Haber Servisi - "Banş Ağacı Kampanyası" (BAK)tarafından, Harbıye Açıkhava Tiyatrosu'nda yann gerçekleştirilecek "Rock ve Blues" konserinde müzikseverier, hem banşa duyduklan özlemleri dile getirecekler; hem de Bülent Ortaçgil ile hasret gıderecekler. Konserden elde edılecek gelirlerin ise savaşın insana, doğaya ve ekonomıye yaptığı tahribatın anlatılacağı veardından kitaplaştınlması planlanan 3 ayn dosyanın haarhk projesinde kullanılacağı beürtildı. Konserin biletleri ise Vakkorama Taksim, Nişantaşı ve Galleria, Kartal Sanat Tıyatrosu. Beyoğlu Pandora ve Robmson Crusoe ile Kadıköy'deki Ayyûz Kitabevi. Moda'daki Rock Cafe ve Ortaköy"deki Polo mağazasında satılıvor. Atatürkçü düşönce ve gençlik • İSTANBUL (LBA)- İstanbul Üniversitesi Öğrenci Kültür Merkezi Atatürkçü Düşünce Kulübii tarafından düzenlenen "Atatürkçü Düşünce ve Gençlik" konulu konferans 6 ekim perşembe günü gerçekleştirilecek. Yetkililerden alınan bilgıye gpre İstanbul Üniversitesi'nin açılış etkinlikleri kapsamjnda düzenlenecek toplantılarda ünlü konuşmacılar da yer alacak. İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Konferans Salonu'nda saat 15.30'da düzenlenecek "Atatürkçü Düşünce ve Gençlik" konulu konferansın konuğu da Anayasa Mahkemesi Başkanı Yekta Güngör özden olacak. Afrika fiileri içmumut • NEW YORK (AA) - BM Çevre Progrann'nın (UNEP) girişimiyle 8 Afrika ülkesı arasında imzalanan bir anlaşma. soylan hızla tükenmekte olan Afrika fiileri için yaşama umudu doğurdu. Zambıya'nın başkenti Lusaka'da imzalanan anlaşma, Afrika hayvanlan ile bu kıtada yetişen bitkilerin ticaretinin yasaklanmasını öngörüyor. Kenya, Lesotho, Mozambik, Güney Afrika, Swaziland Tanzanya, Uganda ve Zambiya'nın imza koyduğu anlaşma kapsamına, özellikle dişlen için acımasızca öldürülen filler de giriyor. Veba genelgesi • ANKARA (AA) - Sağlık Bakanlığı, veba gibi, pıs ortamlarda yaşayan hayvanlardan bulaşan hastalıklann yayılmasını önlemek amacıyla çöpliik ve yıkıntılann kontrol altına alınmasını istedi. Sağlık Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Dr. Ahmet Miski tarafından 76 il valiligine bir genelge gönderilerek bölgesel özelliklere bağlı olarak dünya üzerinde değişik yerlerde, vektörlerle (sivrisinek, bit, pire, karasinek. tatarcık gibi) buluşan çok çeşıtli ve ciddi hastahklara rastlandığı bildirildi. Istanbul'un "Hassa Mimar Başı" da duyarsızlığm pençesinde: Sman'm türbesi, susıızhığa çare oldu • Mimar Sinan. Süleymaniye Camisi'ni tarnarnladiKtan 5 yıl sonra, evinin Önündeki çeşmeden halka su dağıttığı için İstanbul Kadısı'nın önüne çıkıp, yargılanmıştı. Şimdi ise türbesinin tarihi sebiljnden bidonlarla su taşınıyor. Üstelik hortumlar bağlanarak ve elbette tam bir özgürlük içinde... OKTAY EKİNCİ ~ Bundan 430 yıl kadar önce. Koca Sinan 75 yaşındaydı. 3500 usta \e onun birkaç katı ış- çiyle inşa ettiğı görkemli Süleymaniye Cami- si'ni 7 yıl içerisinde tamamlayıp, Kanuni Sul- tanSüleyman'ın isteği üzenne yine "kendiel- leriyle" hızmete açmasının üzerinden ise he- nüz 5 yıl geçmıştı. Yedi tepelı Istanbul'un üçüncübüyük tepe- sinde yükselen Süleymaniye Külliyesı, kentın hemen her köşesinden algılanan mımari etki- sıyle yine kentte yaşayan hemen herkese uy- garkkduygulan aşılarken bu büylik anıtın \ a- ratıcısı Mimar Sinan da gururlu bir alçakgö- nüllülük içerisinde sessizce yaşar. kendisinden istenen yenı projeleri tasarlardı. tşte tam o günlerde, yanı Süleymaniye'nın İstanbul üzerindeki büyüleyıcı varlığı henüz ilk coşkulu günleri kente yaşatırken Sinan, birdenbıre kendisin: kadının karşısında buldu. Macaristan seferindeyken Zigetvar Kalesfnın alınışı sırasında ölen Kanuni'nin verine oğlu III. Muratgeçmiş, yenı padişahın yayımladı- ğı bir ferman. Sınan'ın yargılandığı ünlü 'su davası'nın açılmasına neden olmuştu. Sinan yargılanıyor Kımı kayıtlara göre. Istanbul'un yine su- suzluk çektıği bir döneme rastlayan bu tarihi davada. İstanbul Kadısı'nın Sinan'ı sorgula- ması şöyle başladı: -Adm ne? Mimar Sinan'ın türbesi önünde artık dua etmek isteyenler değiL tarihi sebilinden hortumlarla su taşıyanlar topianıvor. -Sinan Usta. -Ne ustası? -Yapı ustası. -Nerede oturursun? -Hassa alayında Mimar Başıyım... fstanbul'un evrensel kımliğine \e Osmanlı uygarlığına eşsiz katkılarda bulunan Hassa Mimar Başı'nın, 1564"te ustalann ustasıyken başına gelen bu sorgulamanın nedeni, evinin önündeki çeşmenın suyunu halka dağıtmak ve üstelik aynı suyu bıryalağa da akıtarak hay- vanlann içmesını sağlamaktı. Yine kayıtlara göre Sinan, padişahınizniol- madan yaptığı bu dav ranışıyla. kentin zaten kıt olan suvunun denetimsizkullanılmasına ön ayak olurken evındeki hamama da aynı çeşme- den su alarak hakkı olmayan bir tasarrufta bu- lunmuştu. Sahte Osmanlıcılar Koca Sinan'ın kadı karşısında belki de ol- dukça terlemesine neden olan bu olay, günü- müz tstanbulu'nda yaşanan gerçekler karşı- sında ne kadar da derin ve çarpıcı bir anlam kazanıyor! İstanbul. susuzluk konusunda, ta- rihın henüz tanık olmadığı düzeyde bir fela- ketın eşiğinde bulunuyor. Ama bırakın suyu boşa akıtmayı, var olan suyun bıle içine edip kirlenmesine. azalmasına, yok olmasına ne- den olanlar. 'halkımız' sövlemının dokunul- mazlığına sığınıp ellerini kollannı sallayarak ortalıkta dolaşıyorlar. Benzer şekılde yine su havzalanna ve hatta su kaynaklanna kurulan tesisler de 'milli servet' söylemiy'e özgürce cinayet işliyorlar. Üstelik böylesinebiryaşamsal kentsuçunu hemen her gün sayılan artarak ışleyenler. yi- ne hemen hiçbir mahkemede \e hıçbır savcı- nın karşısında hesap vermedikleri gibi 'tem- sili demokrasi'nın nimetlerinden yararlanıp. kenti yönetecek kişileri de oylanyla belirlı- yorlar. Bir yandan IstanbuKun elde kalan tek boş alanlan olan su havzalannı yağmalayarak ekonomik düzenierini sağlama alırken, öbür yandan sıyasal düzenlennin geleceğıni de 'Os- nıanlı söyiemi'yle sağlama bağlamaya özen gösteriyorlar. Oysa Osmanlı'nın kente karşı duyduğu so- rumluluk. gerektiğinde bir Sinan'a bile kadı karşısında ter döktürecek düzeyde duyarlılık ve kararlılık içenyor. Bu duyarlılığa günümüzde de sahip olabil- menin ıçtenlıklı ön koşulu ise kimi vakıflara zorla bağışlar alarak olur olmaz yerlere ımar olanağı sağlamak yenne, öncelikle kentin ya- şam kaynaklannı tüketen kaçak yapılaşmaya karşı ciddi birmücadele başlatmaktan geçiyor. Tarihi duyumsayabümek... Sınan'ın tıpkı özel yaşamı gibi alçakgönül- lü olarak tasarladığı Süleymanıye'dekı zanf ve küçük türbesi de günümüz Istanbulu'nun kente ve tarihe duyarsız yaşam koşullanna karşı korunmasız durumda. Türbenın önündeki zanf kubbeli sebil, es- kısi gibi bir tas su içıp şöyle bir nefesiendik- ten sonra Sinan'ı anmak için dua eden vefalı lstanbullulan artık göremiyor. Her türlü say- gısızlığa karşı titızlikle korunması gereken böylesine kutsal biranıt, önünde kuyruğa gi- rip gece gündüz demeden bidonlarla su taşı- yan kışilere hizmet veriyor. Hiç kuşku yok ki sebilin musluklanna hor- tumlannı takarak işlennı gören bu kişilerin çoğu, orada Koca Sinan'ın yattığını bıle bil- miyorlar. Tarihi Süleymaniye Mahallesi'nın yine tarihi evlerine sığınan susuz ınsanlan ise 430 yıl önce Hassa Mimar Başı'nın yargılan- masına neden olan suçu ona yenıden işlettık- lerinin elbette farkında değiller. Ne var kı Sinan'ın başını kaldınp "Bu tari- hi sebüesajgıgösterin'" diyecek durumu da ol- madığına göre kentin suyuyla birlıkte kültü- rel mirasını da koruma göre\i yine bugünkü kadılara düşüyor. Eğer oy kaygılannı ve siya- si genlımlennı birlcenara bırakıp bu kentin kimliğinı yaratan değerlerimıze gerçekten sa- hip çıkabılme gücünü ve cesaretını gösterebı- lırlerse elbette... Aliağa'da çevreci tepki büyüyor Asteriks'in 25. yıl bayraıru Asteriks meraklısı çocukiar, anne ve babalarıyla birlikte nıüthiş \e komik savaş- çının İngilizcede >ayımlanma\a başlamasımn 25. yıhnı kutiadılar. Tabii Asteriks de vanında şişko arkadaşı Hopdediks, köy muhtan ve öbür kahramaniaria bir- likte oradaydı. Fotoğrafçılann «aptamasına göre '2500 istilacı'nın katıldığı şen- likte çocukiar gülmekten kınlırken büyükler de hemen aynı derecede eğlendi. Doğal olarak çeşitli çocuk gjysilerinden 750 sterlinlik kurşun satranç takımJan- na ve pek çok oyun araçlanna kadar her şey sergilenjyordu toplantı yerinde. \ a- zarı Rene Goscinny'nin 1977'de ölümünden bu yana hikayelerini VMIlie Rush- ton"ın hazırladığı ve çizimini de Albert Uderzo'nun >aptığı dizilerle devam eden Asteriks, bugüne kadar 57 dilde 250 milyon sattı ve halen \ılda 12 mihon sterlin gelir sağbyor. Almanya'daki Türk turizmciler, işçilerin seyahatlerde karşılaştıklan sorunlar için hükümetten ilgi istedi Charter vurgunlan işçileri bezdirdi Ekonomi Servisi- Kısa bir sü- re önce Almanya'nın Dortmund şehrinde kurulan Türkiye Seya- hat Acentalan Demeği (TÜ- SAD), Almanya'da yaşayan Türk vatandaşlannın özellikle yaz tatillerinde Türkiye'ye geliş gidişleriyle ilgili karşılaştıklan sorunlan çözebilmek amacıyla yoğun bir çalışma başlattı. Yolcular perişan oldu TÜSAD Başkanı Hamza Zenginü her yaz mevsiminde dü- rüst çalışmayan bırçok havayo- lu ve seyahat acentesinin binler- ce yolcuyu havaalanında \e ge- • TÜSAD Başkanı Hamza Zenginli her yaz mevsiminde dürüst çalışmayan birçok havayolu ve seyahat acentesinin binlerce yolcuyu havaalanında ve gemi seferlerinde perişan ettiklerinden yakındı. * mi seferlerinde perişan ettikle- rinden yakınarak. Türk hüküme- tının bu soruna özen gösterme- sini istedi. Almanya'da yaşayan Türk işçısı, Türkıye'de tatılıni geçırmek için charter uçuşu ya- pan havayollanndan bilet satın alıyor. Ancak ya uçaklar kalk- mıyor ya da firma sahibi herke- si bu yolla dolandırdıktan sonra ortadan kayboluyor. Daha sonra aynı şahıs başka bir firma kura- raktekrarbıletsatmayabaşlıyor Almanya'da temmuz ayının başında bir çeşit uçuş sigortası uygulaması başlatılmış. Kuru- lan risk fonundan yolda kalan uçak yolculannın zararlan kar- şılanıyor. Ancak ne yazık ki Al- manya'daki vatandaşlanmızın tercih ettiğı charter uçaklan bu risk kapsamına alınmamış. Sa- dece turistler için geçerlı. TÜSAD Başkanı. Türk hükü- metının Almanya'da yaşayan Türk işçisinı sadece para makı- nesı olarak gördüğünü ve Türk işçisınin, sorunlarla mücadele- de ve sesini duyurmada tek ba- şına kaldığını belırterek yardım istedi. Başkan Zenginli. kurmuş olduklan dernek vasıtasıyla. Türk hükümetinin de yardımla- nyla dürüst çalışmayan havayo- lu ve tur operatörlerini tespit ederek haklannda kanuni işlem- leri başlatmak için mahkeme ve ılgilı kuruluşlara müracaat ede- ceklenni söyledi. Türkiye'de kanunlar bu konu- da daha duyarlı. Türkiye'de bir seyahat acentası açabilmek için önce Ulaştırma Bakanlığı'ndan belge almak zorunluluğu var. Bakanlığın sıkı denetimınden sonra bu belge venlıyor. Bunun dışında. Türk Seyahat Acenta- lan Bıriıği'ne (TÜRSAB) üye olmak zorunluluğu var. Derne- ğe giriş sırasında ise 100 milyon lira teminat yatınlıyor. Böylece dernek bünyesınde bir fon oluş- turuluyor. Karşılaşılan bir do- landınlma olayı \eya firmanın ıflası halınde' TÜRSAB yol- culann zarannı bu fondan kar- şılıyor. İZMİR (Cumhuriyet Ege Biirosu)- Aliağa'da çok büyük kapasıtelı sanayı limanı ve iske- lelerine yönelik başlatılan çev- re hareketı büyüyor. Sanayi is- kelesi kurulması planlanan böl- gedeki Çakmaklı Köyü, Gen- celli, Yeni Foça beldelennde yaşayan yurttaşlar, yazlıkçılar. balıkçı kooperatifleri ve çevre koruma derneklerı, sanayi lı- manınaona\ verenBayındırlık ve Iskan Bakanlığı aleyhine da- va açtılar. Aliağa ilçesı mücaviralanın- da yer alan Çakmaklı Köyü Horozgediğı Körfezi. Kızılbu- run mevkiinde. Ege Çelik En- düstnsı Sanayi ve Ticaret AŞ'nın sanayi limanı s e iskele- si yapımına Bayındırlık \e Is- kan Bakanlığı 'ndanonayalma- sı, bu girişime karşı bir çevre hareketini başlatmıştı. Projeye karşı çıkan yöre halkı, \azlık- çılar. su ürünle- ri kooperatifleri ve gönüllü çev- re kuruluşlan, geçen ay düzen- ledikleri mitin- gin ardından bu kez dava açma yoluna gittiler. Ç a k m a k l ı Köyü Muhtarh- ğı \e Yeni Foça Beledıye Baş- kanlığfnın yanı sıra toplam 150 vekaletıyle İzmır Çe\re Hare- keti a\ukatlannca açılan dava- nın dilekçesinde. sanayi iskele- si kurmak isteyen söz konusu şirketin, 1988 yılındada benzer bir girişimde bulunduğu anım- satılarak "Ancak tzmir 2. İdare Mahkemesi'nin karanyla ama- cına ulaşamamıştır. İlgili şirket tarafından dava konusu bölge- nin Aliağa Belediye Meclisi'nce liman ve sanayi alanından ko- nut alanına çevrilmesi aleyhine açılan iptal davası da reddedil- miştir"denıldi Da\a dilekçesinde, Ege Çe- lik Endüstrisi Sanayi ve Ticaret AŞ'nın Yenı Foça girişinde ya- salara aykın olarak ınşaat faali- yetıne başladığı demır-çelık fabrikasının ihtiyacı gerekçe- siyle deniz kıyısında yapmak ıstediği sanayi iskelesi ve lima- nı için hazırlanan uygulama ımar planının, Bayındırlık ve Iskan Bakanlığı'nca onaylan- dığı belirtilerek şu görüşlere yervenldi: "Onaylanan plana göre Çak- maklı Kö>Ti ile >eni Foca ara- sındakj kıyıda yaklaşık600 met- re genişliğinde bir nhtım yapı- iacak, denize doğru 120 metre- lik bir alan doldurulacak ve bu dolgunun önünde 240 metre uzutilugunda 3 adet iskele inşa edüecektir. Bu limana 30-40 bin tonluk gemiler vanasabüecek- tir. Liman inşaati ve işletmesi nedenivle vörede vaşayan bin- lerce köylü ve yazhkçı ile günü- birliğine gelen turistler etkile- necektir. Yeni Foça girişinde bu- lunan S adet demir-çelik tesisi- nin ham ve mamul madde nak- liyesinde >ararlandığı iskeleler, Nemrut Körfezi'nde sıralan- mıştır. Dava konusu inşaat ise Horozgediği Körfezi'nde bu- lunmaktadır. Horozgediği Kör- fezi'nin civarı ise tamamen kentsel yerleşme alanı ve tanm alanlarıvla • Aliağa'da sanayi limanı ve iskelesi kurulması planlanan bölgede yaşayan yurttaşlar, yazlıkçılar, balıkçı kooperatifleri ve çevre koruma dernekleri, limana onay t u n veren Bayındırlık ve îskan Bakanlığı aleyhine dava açtılar çe\ r i l i d i r . Ç a k m a k l ı Köyü ve Yeni Foça arasın- daki sahil şe- ridinde bin- lerce sayfiye evi mevcut- t i n 5irke- liman ve iskeleyi Yenı Foça gi- nşinde kur- mak ıstediği demik-çelık fabn- kasının gereksinimi için kul- Ianmak istedıği kaydedilen da- va dilekçesinde. "Ancak bu fabrikanın yapılması. mevcut hava kiriiliği sınır değerlerine ve devletin resmi raporlanna göre mümkün değildir. tzmir Valiliği Mahalli Çevre Kurulu tarafından düzenlenen 1993 ta- rihli raporda. 'bugünkü haliy- le bölgenın ağır sanayi tesisle- nne doymuş olduğu, yeni tesis- lere izın verilmemesi ve deniz kirliliğine büyük katkısı olan li- manlann sayısının azaltılması gerektiğı' beürtUmiştir" denil- di. Avukatlar. aynca. bu girişi- min, "Kıyılan çevreleyen sahil şeritjerinden vararlanmada ön- celikle kamu yaran gözetiür" hükmü getiren anayasanın 43. maddesine. "sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkı" getiren anayasanın 56. mad- desine aykın oldusunu bıldir- diler. Fare sayısında ürkütücü artış Çeviri Servisi - lngiliz sağlık yetkılılen, son yıllarda evlen istila eden fare sayısında görülen artışın korkutucu boyutlara ulaştı- ğını, bu yaratıklardan kurtulmak için dev Iet müdahalesinin gerektiğini belırttiler. Çev re Sağlığı Kurumu, konuya ilişkin hazırladığı raporu, bu hafta Sağlık Bakanlığf na suna- rak bir strateji saptanması talebinde buluna- cak. Kurumun hazırladığı raporda 1979 yılın- dan bugüne kadar geçen süre içinde evler- deki fareistilasının kentlerdeyüzde39. ktr- sal bölgelerde yüzde 50'ye varan artışlar gösterdiğini biidiriyor. ingiltere'de fare sa- yısının insan nüfusunu aşmasından korku- İuyor. Kah\erengı sıçan olarak tanınan "rattus norvegicus" 14.yüzyılda 'kara ölüm'ü ya- yan fare türüdür. Vebadan başka bir düzine ölümcül hastalığı yayan bu fareler, hemen hemen ne bulurlarsa yıyebiliyor. Fare idra- n. hastalıklann yayılmasına yol açıyor ve bulaşan yiyecekleri yenilmeyecek hale ge- tiriyor. Bir yıl içinde bir çift fare ve yavru- lan binın üzennde doğum yapıyor. Ingilız sağlık yetkilileri, ülkede farelerin yaydığı vebanın yeniden hortlamasının mümkün olmadığını Mirgularken farelerin yaydığı diğer hastalıklann bir tehdit oluştur- duğunu ileri sürüyor. Bugün lngiltere'de 60 milyon fare oldu- ğu tahmin ediliyor. Farelerin yo! açtığı so- runlar tanm, Sağlık ve Çevre Bakanlığı'nın çalışma alanına giriyor. Ne var ki. Çevre Sağiığı Kurumu yetkilileri bu üç bakanlık arasında bir eşgüdümün olmadığını. bakan- lıklardan hiçbirinin bu korkunç tehlike kar- şısında sorumluluğu yüklenmek is- temedığini belırtiyor.