Katalog

SAYFA CUMHURİYET 5 EKİM1994 ÇARŞAMBA 14 KULTUR Teliften yılda400 milyar kaybediyoruz CUMHUR CANBAZOĞLU Yerli pop pıyasası dev adımlarla ilerliyor. îkı TV kanalı sürekli yerli video-klip yayımlarken diğerleri müzik programlanrun sayısını arttınyor; tamamen yerlı müzik ça- lan radyolar dinlenirlik orarunda öne çikıyor, her gün yeni müzik der- güeri ve ekleri satışa sunuluyor. 80'- lerde ölmeye yüz tutan pop pazan, bugün altın dönemini ya^ıyor ve müzıkçiler dışında herkes bu patla- madan memnun gözüküyor. Mü- zikçiler telif haklan müessesesi otur- madığından büyük maddi kayba uğruyor- lar Bilgi alışverişi MESAM (Musıkı Eserleri Sahiplen Mes- lek Bırliği) Türkıye'de telıf haklannı yerleştirebilmek içın sorumlulan harekete geçirmeye çalışıyor, üyesi olduğu CJSAC'la (Uluslararası Eser Sahiplen Konfe- derasyonu) bilgi alışvenşinde bu- lunuyor. Ancak kanunlann gecik- mesi MESAM"ı kısa vadeli çözüm arayışına sürüklüyor. MESAM Yö- netım Kurulu Başkan Yardımcısı Fuat Güner, kuruluşun plakçılarla gerekli anlaşmalan yaptığını. radyo- TV'lerden ve eğlence yerierinden haklannı alabılmek için resmı kuru- luşlarla göruşeceklerini anlatıyor. - Telif haklannı yasayla belirlemek için yılJardır çaba sarf ediyorsunuz. Cazçılar serisi genişliyorCaz tutkunlannın ılgisini çeken Velvet Jazz Masters serisıne bır ay sonra on yeni ustanın yapıtlan daha katılacak. Şu anda pıyasada serının her kasetı 90 bin ile 125 bin TL arası satılıyor. Şirketın kasetlere özel fiyat uygulamasının nedeni, popülaritesi olmayan yapıtlan müziksevere daha ucuza sunmada vatıyor. Duke EUington Velvet Jazz Masters'ın satışa su- nulan ılk yirmi kaseti şöyle sıralanı- yor: 1- Louis Armstrong, 2- Count Basie. 3- Chıck Corea, 4- Duke El- lington. 5, Bill Evans. 6- Ella Fitzge- rald, 7- Erroli Garner, 8- Stan Getz. 9- Astrud Gijberto, 10- Dizzy Gıl- lespıe, 11- Stephane Grappelü, 12- Bıllie Holliday. 13- Antonio Carlos Jobım, 14- Wes Montgomery, 15- Charlie Parker, 16, Oscar Peterson, 17- Nına Simone, 18- Sarah Vaug- han. 19- Dinah VVashington, 20- Introducıng Jazz Masters. Bir ay sonra çıkacak diğer on ka- set ıse 21- George Benson. 22- Billy Eckstine, 23- Gil Evans. 24- Ella Fitzgerald-Louıs Armstrong. 25- Stan Getz- Dızzy Gillespie. 26- Lıo- nei Hampton-Oscar Peterson, 27- Roland Kirk. 28- Charlie- Parker Plays Standars, 29- Jimmy Smith, 30- Lester Young. Louis Armstrong Yıl sonuna doğru kırk kasetlik se- rinin dığer on yapıtı tamamlanacak: 31- Cannonball Adderle), 32- Chet Baker, 33- Benny Goodman, 34- Coleman Havvkings, 35- Johnny Hodges Plays Bılliy Strayhom, 36- Gerry MulUgan and The Concert Jazz Band, 37- Oscar Peterson Plays Broadway, 38- Django Rheinhardt, 39- Cal Tjader, 50- Dinah VVashing- ton Sıngs Standards. Hangi düzeydesiniz şu anda? Beklediğimiz iki yasa var. Biri 5846 sayılı meslek birliği kanunu. Aynı konuda yani telif üzerine bir- kaç kuruluş ortaya çıkarsa kanşıklık doğabilir, bunun önlen- mesinı istıyoruz. İkinci olarak 3257 sayılı sinema, video ve müzjk eserleri kanununun bir an önce kabul edil- mesi için çabalıyoruz. Birde Radyo- TV Üst Kurulu'nun teliflerini öde- meyen tüm özel ve resmi radyo-TV'- lere yaptınm uygulamasını bekliyo- ruz. Bu konudaki düşüncelerimizi bildirmek üzere 10 ekımde Radyo- TV Üst Kurulu'yla görüşeceğiz. - Telif miktarları neye göre sapta- nacak? MESAM olarak Uluslararası Eser Sahiplen Konfederasyonu'na (CIDAS) üye olmuş, onlarla bırlikte hareket eden bir kuruluşuz. Do- layısıyla Türkiye'ye mahsus karar- lar alınamaz telif konusunda. Dün- yada TV ve radyolann reklam gelir- lerinden yüzdeler alınıyor. Parça başına telif almak ise TRT'nin siste- mine geri dönmek oluyor; eskimiş bir yöntem. - Telif konusu- nun karşı tarafın iji niyetine göre iş- lediği Tiirkiye pa- zarında maddi ola- rak ydlık kaybınız nedir aşağı vuka- n? ' Bir TV istasyonundan normal ola- rak yirmi milyar TL toplamamız ge- Gecen yıl MESAM Başkanı Yıldırım Gürses Show TV ile telif anlaşması imzalamıştı. aynı anlaşma bu yıl tckrarlanamadı (üstte) Fuat Güner (sağda). • MESAM (Musiki Eserleri Sahipleri Meslek Birliği) Türkıye'de telif haklannı yerleştirebilmek için sorumlulan harekete geçirmeye çalışıyor, üyesi olduğu CISAC'la (Uluslararası Eser Sahipleri Konfederasyonu) bilgi ahşverişinde bulunuyor. rekıyor. Radyolarda da 200 milyar paramızın kaldığını düşünüyoruz: yani toplam olarak 400 milyar. bu iki kaynaktan gelebihr. Aynca birde eğlence >erlen var; onlan nasıl hare- ket ettirebileceğimizi düşünüyoruz. Şuandadüzenlı telif ödeyen tek ka>- nak plakçılar Onlardan kaset başı- na 26 bin artı KDV'nin yüzde sekizı- ni alıyoruz. - Tiirkiye gibi karmakartşık yaptsı olan yerde eğlence yerierinden nasıl telif toplayacaksınız? Bunun en sağlıklı olarak beledi- yeyle ışbırliğı yaparak gerçekleşece- ğinı düşünüyoruz. Çeşıtli vergiler ve kontroller içın müesseselerle iletişi- mi olan beledıveler. MESAM adına telif de toplayabilır belkı. Bu ko- nuda kanuni yollan araştınyoruz. Böylelıkle-otellerden, gazinolardan. diskoteklerden. barlardan. müzik calan her yerden «. telif parası alabili- riz. - Sanatçılar telif için neler düşûnü- yor? Yeni nesıl ışın üzerinde ciddiyetle durmava başladı. çünkü kaçan para çok büyük. Kendisine kaybettıği pa- rayı söyleyince olayın boyutunu daha ıvı anlıyor. Miktar öyle dört- beş mılyon değil. Her yıl bestecinin cebınden yanm milyar para gidiyor aşağı >ukan. - Müzik pivasasındaki patlamayı nasıl >orumlu>orsunuz? Çoğu nitelik- siz çalışmalarİa piyasa u/un dönemde sabote edilmiyor mu? Tabu pompalama var, çünkü para akıyor ve herkes küpünü dol- durmak için elindekı gücü sonuna kadar zorluyor. Samımı söylüyo- rum, ben artık şaşırrnjş durum- davım; bu piyasadan hiçbir şey an- lamıyorum. Stüdyom var, benim beş bin satar dediğim kaset beş yüz bin satıyor, çok güzel dedığım on beş binde kalıyor. Müzığı de anla- mamaya başladım, tam bır çorba oldu. Biraz arabesk, biraz pop, bıraz İspanyol, biraz rock, hepsi bır ara- da. Güzel söz göremez oldum. çok iyi şarkıcı dinleyemez oldum Gençler çıksın tabiı. ama biraz daha hazmet- sinler, pışsinler. Ancak bu kanşıklığın en geç iki sene sonra doğru bir çizgıve otura- cağını tahmın edıyorum. Müziksever sonunda güzel müzığın yanında yer alıp doğru işler vapanlan teşvık ede- cek mutlaka. Gençlerleköprüyüçokiyikurmalıyım Melike Demirağ son.dönemde iki kez gündeme geldi Önce uzun yıllar sonra ülkeyedönüşü büyük ilgiyle karşılandı; şarkılan yine dillerde dolaşmaya başladı. Ardından özel yaşamındaki bazı değişikliklerle cialı bıcıü dergilerin haber kaynağı olduanıden. Bu arada üç ay önce piyasaya çıkan Melike E)emjrağ adlı kaseti, beklediği ilgiyi yakaiayamamıştı. Çizgisi aynı çizgiydi, Sıvas'ta yakılan aydınlardan, demokrasi şehitlerinden, para peşinde kendilerini yitiren insanlardan söz ediyordu. Ama kamuoyu, ilk kez müziği ve ideolojisi yerine öze! yaşarrunı konuşuyordu Demirağ'ın... Farklı aşk şarkılan Şimdi Melike Demirağ, müzik yaşarrunda yeni bir sayfa açmaya hazırlanıyor. İlk kez Şanar Yurdatapan'sız üretecek veyoluna devam edecek. Yeni Melike Demirağ'ın, hangi şarkılara hayat vereceğı merak konusu. -Melike Demirağ, Şanar Yurdatapan'sız neler yapmayı planJıyor? Yeni çalışmaya başlıyorum. tlk kez değişik besteciler, söz yazarlan ve aranjörlerleçalışacağım. Eskiden Şanar'la herişımizi kendi mutfağımızda yapıyorduk. Ancak özel sorunlardan ötürü iş olarak da birara dönem yaşıyoruz Şanar'la. Uzun süre yurtdışında kaldığım için piyasadan uzaklaşmıştım, önce dostlanma gittim. Sezen Aksu bana parça yapacak. Atilla Özdemiroğlu da bir süredır müzik yapmamasına karşın, bir ay içinde benim için kollan sıvayacak. Şehrazat'la bağlantı halindeyim. Bir de Ahmet Kaya var. Ona karşı önyargılıydım, bunu kendisine de söyledim. Bakjyorum, hoş şeylere imza atıyor. Bir de kendi çalışmalanmı değerlendireceğim. -İdeolojik anlamda bir değişiklik söz • Melike Demirağ, müzik yaşamında yeni bir sayfa açmaya hazırlanıyor. İlk kez Şanar Yurdatapan'sız üretecek ve yoluna devam edecek. Demirağ'ın çahşacağı besteciler arasında Sezen Aksu ve Atilla Özdemiroğlu da var. konusu olacak mı? Aşk şarkısı sö\ lemek ideolojime ters değil. Tabiı Sezen Aksu'nun yaptığı aşk şarkısıyla Şanar Yurdatapan'ın yaptığı arasında fark olacak. Sezen Aksu \e Atilla Özdemiroğlu'yla oturup konuştuğumuzda. hemen çizgımın ne oiacağını sordular. Yıllarca doğrulan söylemiş bir Melike Demirağ çizgisi var. Ama devirdeğiştı. koskoca 12 Eylül'ün karanlık,dönemı geçtı, ınsanlar depolitize oldular. Şımdi fazla didaktik olmadan sorunlanmızı dıle getirecek parçalar bulmalı. Ta- mamen aşk şarkılan söyleyen bin halinedegelemem Gençlerle köprüyü çok iyi bır taktıkle kurmalıyım bundan sonra. Eski imajımı bozmayacağım -Bir de imaj sonınu > ar. Şimdi dans etmeden, görüntüyü önplana çıkarmadan kaset satmak hayli zorlaştı... Eskı ımajımı bozmaya nıyetım vok. Çünkü benim bölgemde şu anda kimsebulunmuyor Yurtdışına gittim ve geri döndüm. yine av nı yereoturdum. Kıvırtan. dans eden bir kadın olamam zaten. Sahne çahşmasında arkada dans grubu olabilir. Sen de bir iki adım atarsın. bu normal, ama abartısız makyajıyla. mimikleriyle oynayan Mehke Demirağ'ın ötesine gecmek istemiyorum. Türkiye'ye döndükten sonra kaset satışınız hangi rakama ulaştı? Eskiden 55 bin satan 'Merhaba' adlı 45'likle altın plak almışiım. büyük rakamdı. Şimdi ancak yüz binin üzerinde satan kaset kurtanyor. Geldikten sonra dört kaset > aptım. satışlan tam olarak bilemiyorum. ama genelde memnun değılım. Tanıtımı iyi yaparruyorum. Bundan sonra tarutıma dikkat edeceğjm Aslında Şanar'la olduğum dönemle olmadığım dönem arasında ne gibi farklılıklar yaşayacağımı çok merak ediyorum. TRT-rdenteklifvar -Müzik çalışmaianndan başka film konusunda bazı \enilikler \ar mı? Çok guzel ikıfilmteklifı vardı. 5 Nisan Kararlan'ndan sonra projeler kaldı. Şimdi birTV dizisi tekbfı var, hem de TRT-1 'den. Çok ılginç bir çalışma olacak. Yıilardır berü vatan haini ilan eden, yasaklayan kanalda gözükeceğim. Hoş bır şey değil mi? R.E.M.'denyenikasedeyenisound • Rapid Eye Movement, yani derin uykuda gözün hızlı hareketi adlı tıp deyiminden almışlardı adlannı. R.E.M.'in dört elemanı, bugün U2'ye Amerikalılann yanıtı olarak değerlendiriliyor. Kısa bir isim buldular bu kez al- bümlerine: 'Mooster'. Grubun gita- risti Peter Buck'ın da dedıği gibi hem tişörtlerin üzerine kolay yazılabile- cekti hem de her dilde rahatlıkla algılanabilecekti... On beş yaşına basan R.E.M. gru- bu, ilk kez bu denli profesyonel an- lamda iddiah bir çahşmayla müzik- severlerin karşısına çikıyor. Geçen hafta Avrupa'yla aynı anda bizde de yayımlanan Monster, kısa sürede iyi satış grafıği çizip sonbahann flaş ka- setlerinden biri olacağının haberini1 veriyor. Türkiye'de geniş kitlelere ancak Losing .VIv ReJigion'dan sonra ula- şabılen R.E.M., rock tutkunlannın büyük sevgisini kazanmış bir grup. Bazılan için dans müziğınde Ma- donoa neyse, rock'ta da R.E.M. o. 'Rapid Eye Movement', yani derin uykuda gözün hızlı hareketi adlı tıp deyiminden almışlardı adlannı. Amerikalı dört genç, gizemlı sözleri, ekolojik mesajlan ve şov endüstrisi- ne ters davranışlanyla yükseldiler. R.E.M., müzik lıstelerindeki yen- ne uzun uğraşlardan sonra ulaşabil- di. Yıllarca bir 'hit' bulamadan yol- lanna devam ettiler. 'Taşra' kokan müziklerinden ödün vermediler, modaya kapılmadılar. içinde *new age' tatlan bulunan melodik parça- lardan vazgecmediler. Dahası, doğduklan kent Athens'- ten hıç aynlmadılar. Belki de bu ka- rarhlık onlara başanyı getirdi: ailele- ri vedostlan moral verdi. ilham kay- nağı oldu . Bugün onlar U2'ye Amerikalı- lann yanıtı şeklinde değerlendirili- yor. Bir önceki albümlen Automatic For The People, dünya çapında sekız milyondan fazla alıcı buldu Bu al- bümde R.E.M.. laboratmardakı bı- lim adamlan gıbı' sonuna kadar tartıp biçip klasik çizgısini ileri taşı- mak için çok çabalamıştı. Ancak Monster'de, kanıksanan soundlan- na benzemeyen melodılerle sert n- timlerle geldiler. dinleye dinleye ku- laklara yerleşen parçalan hedefledı- ler bu kez. R.E.M., beş yıl sonra yeniden tur- neye çıkıyor. Ocakta Avustralya'da başlayacak turne, şubatta Avrupa'- da devam edecek. Grup. bu arada Sanremo Festivalı'ne de konuk ola- cak. Konserlerde şüphesız Pink Floyd gıbı izleyicılere bir 'ses ve ışık gösteri- si' sunulmayacak. Ama müzik do- yuracak. Hayranlan hepeski parça- lan istese de onlar, aralannda Kurt Cobain'e adanmış Let me in de dahil, Monster'deki on yeni parçayı mu- hakkak seslendırecek. j numara Türk pop müziğinde gecen haf- tanın lideri Ahmet Kaya'ydı. Özel- likle Saza Niye Gelmedin adlı par- çanın tutulduğu kaset rakipsiz. ikinci sırada Yılda Tilbe'nin Deli- kanlım adlı kaseti yer alırken Mus- tafa Sandal, Suç Bende'yle üçün- cü. Türk sanat müziğinde Muazzez Abacı, Kar Yangınları'yla bınnci. Adnan Şenses, Dokunmayın Ba- na'yla ikinci- likteki yenni koruyor. Hü- ner Coşkuner, Olamaz adlı çalışmasıyla lısteye üçüncü sıradan gırdi. Türk halk müziğinde pı- yasa yine çok kısır. Songül Karlı, Oralı- yam Ben'le en fazla satan sanatçı. Yabancı popta Roüing Stones, genç kuşağı da çok iyi yakalayıp şu anda Türkiye'de en fazla satan yabancı grup unvanını kazandı. Rolling Stones'un Woodoo Loun- ge adlı kaseti bır numara. İkinci sı- rada Gerswin adına yapılan, ünlü popçulann seslendirdiği Glory of Gersvrin adlı kaset var. Pink Floyd, Division Bell'le üçüncü. Klasik Batı müziğinde üç tenor Domingo, Carreras ve Pavarotti'- nın Mehta'nın şefliğınde seslen- dırdıklen The 3 Tenors in Concert 1994 adlı kaset bır numara. Ahmet Kava • Kanada ve ABD'de başlaya- cağı turnesıni şubat-mart döne- minde İngiltere'de, nisan ve mayı- sta bütün Avrupa'da sürdürme>i planlayan Eric Clapton konser hazırlıklannı Londra'da bir stüd- yoda sürdürüjor. Kısa süre önce pi>asaya çıkardığı From the Crad- İe adlı albümde 'bJues'un simge isımlennden Robert Johnson, Ilmore James, VVillie Dixon, Muddv Waters, Lowell Pulsom'ın 16 >apıtına yer \eren Clapton. konserler içın bır buçuk saatlik re- pertuvar hazırlı\or. • Led Zeppelin'ın ıkı de\ı Jimmy Page ve Robert Plant ye- niden bir araya geldiler İkılinin No Quarten Page and Plant Un- ledded adlı albümlen 7 kasımda uluslararası piyasaya sü- rülüyor. Al- bümde Kash- mir, Four Sicks, \Vlıat is and VVhat So- uld Never Be, Rain Song, Gallows Pole gibi eski ünlü & & BarbraStreisand mamış iki yapıtı yer alıyor. Sek- senlerin başında Led Zeppelin'ın dağılmasından sonra 1985 yılında Live Aid konserinde bir araya ge- len ikiliye albümde The Cure'dan Porl Thompson, Charlie Jones ve Faslı Arap orkestrası eşlik ediyor. • 11 kasımda Türkıye'de göste- nme çıkacak Tom Hanks'li For- rest Gump'ın müziklennden olu- şan çift kaset Avnıpa'da 'yok satı- yor.' Kasetlerde yer alan 32 klasikleşmış parçayı Elvis Pres- ley'den Wilson Pickett'e. Joan Ba- ez'dan Bob Dylan'a. Credence Clearwater Revival'dan Doobie Brother'a. Doors'a. Duane Eddy'e, Jefferson Airplane'c. Supremes'e. Buffalo Sprimgfield'a, The Byrds'a kadar bırçok ünlü müzikçi seslen- diriyor. • Barbra Streisand, New York'takı Madison Square Gar- den'da verdiği dört konserde 16.6 milyon dolar toplayarak tüm za- manlann en iyi gişe hasılatını elde etti. Eskı rekor, Las Vegas konser- leriyle yine Barbra Streısand'a (13.7 milyon dolar) aitti. • Boyz II Men-2 - Boyz II Mes • Muse Sick-n-Hour Mess Age - Publıc Enemy • In The Hot Seat - Emerson Lake nd Palmer • Thirsty VVork - Status Quo • Brother Sister - The Brand New Heavıes | • Marie Claire D'Ubaldo - Marie Claire D'Ubaldo •To The Maxximunı - Maxx •Jimi Hendrix: VV oodstock -Jımı Hendrix •The Glory of Gershwin - Various • Regulate... G. Funk Era - Wan-en G. • Monster-R.E.M. • WelcomeToTomorrow-Snap • House of Love - Amy Grant • Songs - Luther Vandross • Stacked L p - Senser • Swagger - Gun •Offkium-Jan Garbarek • Çabuk Gel Anne-Ufuk Yıldınm • Güneş Doğmuyor - Aslı Hünel Yunus • Emre Amerika'da- Ali Rıza Bn7kurt Jan Garbarek