Katalog

SAYFA CUMHURİYET 29 EKİM 1994 CUMARTESİ OLAYLAR VE GORUŞLER En büyük Türk devrimi: Cumhuriyet Ulusal egemenlığn yaşama geçırılış bıçımı, hukuksal somutlaşması olan cumhuriyet, demokrasının kaynağı, davanağı \e özudur YEKTA GtNGÖR ÖZDEN Hukukçu K arMtlarnın vıllardan çabalanna vı>ıcılık yıkıcılık bolucu- ben ıçten \e dı>tan vo- nehtıklsn >aldırılann etmk \e dınsel neden- lerle \oğunla>tığı gu- numuzde hukuksal >ondenen gen,e\<;ı bağımMzlık \e ulu- sal egemenlıkolgiMi savdıgımız "cum- huriyet'ın 71 vıldonumunu kutluyo- ruz llusal Kurtuluş Sa\aşı. gerçektc bır bağımsızlık sa\aşıdır \atanın kur- tanlmasını devletın kurulmasını top- lumun ummetten ulus duze\ ıne gelme- sını sağla\anlar temelde hakveozgur- luklen\le kiijilığı lumlenen bırevı ba- gımbiz kılarak en gorkemlı \ apı\ ı oluı?- turmuşlardır Buyuk \taturk'un onen sı ve onculuğuv le geı\ekleşen cumhu- riyet, ulusal onurumuzun sımgcMdır Uİusal egemenlık dı^ında hıçbır gucu geçerlı :>ayma>an vagda^ \e sovlu bır anlavışın yucehşıdır Şımdılerde kımı •*!> nhlar. kımı ozur luler kımı çıkarular kımı sapkınlar bağımsızlık ozgurluk egemenlık hu- kuk \e demokrası ka\ram \e kurumla- nnına>ırdındaolma\ankımıbılgısız%e bılınçsızler. kımı a>mazlar ve bağnaz- lar olmadık nedenlerle \alanlarla \\A turk u ve Turkiye'vi Turkiye vapan il- ke ve değerieri karalama ve kotuleme luk e>lemlenne ağırlık vererek saldın- lannı arttırmışlardır Cumhunyetın ay- dınlığından korkan kanşık ve karanlık kımılen haklan \e ozgurluklen kotu- ye kullanarak bunlan kazanrrva, tatma ve guçlendırme olanaklannı kınp, de- nenmış. zaran gorulmuş acılan çekıl- mış duzenlen onererek varlığımıza kıy- makoyunlanndadır Ozdebıreğıtım ve duzen. yaşam bıçımı olan çoğulcu ve katılımcı kurallar ve kurumlar duzenı demokrası>e goruşlen duşuncelen, an- la>ış \e tutumuv la ters duşen kımılen- nın sozde demokratlıklan asla ınandı- ncı değıldır tnsan haklannı. laıklığı ve Ataturkçuluğu suçlayıp yadsıyarak de- mokrasıyı>aşamanıntoplumumuzıçın olanaksızlığı. kımı orneklerle her gun kanıtlanmaktadır Dının sıyasallaşma- sını demokrasının dınselleşmesını ıste- menın ve bu yoldakı uğraşlarla açık- kapalı odunlerle destek olmanın başka anlamı voktur Cumhuriyet Bayrağı ve Bayramı Ataturk TBMM'nın kuruluş gununu çocuklanmıza Samsun'açıkış gununu gençlenmıze zafer gununu Sılahlı K.uwetlerımıze armağan ettığı gıbı, cumhunyetın ılan edıldığı gunu de bu- yûkTurk ulusuna armağan etmıştır Ba- ğımsızlığın. ozgurluğun, egemenlığın taçlandığı bugun hukuksal sıyasal ve ulusal bırlığımızın de gorkeml ı bır dev - let yapısıyla bayraklaştığı gundur Bu değerlen ozetleyen cumhunyetı sonsu- za değın korumak ve sa\ unmak Ata- turk'un hepımıze verdığı bınncı gorev - dır Varlığımızın ve geleceğımızın bu bıncık temelı. en değerlı kaynağımız- dır Insanı, usu ve bılımı one alarak uy- garlık koşusunu hızlandıran cumhun- >et. gelenekçıhkten hukuksalhğa geçı- şın adıdır Kişilıkli birey \e tam eşitlik- le kucaklaşan ulus olgusunun ocağıdır Laık ogretım. laık hukuk, laık toplum ve laık dev let a^amasının anayasal v ur- gulanmasıdır Demokrasının ozgurluk hukuk ve ınsanlık olduğu gerçeğı cum- hunyetle anlam kazanmıştır 1919 yu- ruyuşunun gerçek halk yonetımı olan cumhunyetle amacına ulaştığı sonrakı devnmlerlekanıtlanmıştır TurkDevri- mi'nin bayrağı bildiğimiz cumhuri- yety\taturk'un 1910'larda du^unduğu. 27 Eylul 1923'te Hâkımıvet-ı Mıllıye gazetesınde yayımlanan demecınde açıkladığı, duzenlı gınşımlerden sonra kendısınınhazırladığıanavasadeğışık- lığının benımsenmesıyle yaşama geçen bır "erdem"dır Temelı kulturdur Ko- ruyuculan etnık ve dınsel ozellıklen- nı soyleme ozgurluğu ıçınde "Ne mut- lu Türküm" dıyebılen her yurttaştır Duşuncesı,vıcdanı,bılgısıozgurgenç- lıkyetıştırmeyı amaçlayan cumhunvet. ulusal kımlığımızın yasallaşmasıdır Monarşık ve teokratık ılkelerden çağ- das. yonetıme geçerek sıyasal yapının tumuyle değışmesı olgusudur 1921 Anay asası 'nda bır hükümet biçimi ıken 1924, 1961 ve 1982 anayasalannda devlet biçimi, devletın temel mtelıkle- nnden bınsı olmuştur Bugun sahıp olmakla övunduğumuz v e kıv anç duyduğumuz olguları ve var- lıklan cumhunyete borçlu>uz Ona ve onu bıze kazandıranlara Cumhunye- tı daha gerçek ve geçerlı kılmak varken, çırkınlıkler sergıleyerek kotuleme > an- şınagıren, elı.dılı vekalemı kırlı kımı- len, ılencılık ve demokratlık gostencı- len. ortarm ve koşullan gozeterek, ge- nelde saygınlık başan gucu. olumlu so- nuç coşku ve kazanımlar yonunden 1923-1938 ıle 1980-1995'ı karşılaştır- sınlaryeter 1950-1960'ı daha sonra du- şunsunler Kışıler, gorevlıler. yetkılı ve sorumlularbırakılıp kurumu suçlama- nın usla ılgısı yoktur Cumhurıyete nu- mara veren numaracılar, kendılennın >a da buyruğuna gırmeye hazır olduk- lannın egemenlıklenne ortam yaratma çabasındadırlar Turkıyemızde ımparatorluktan cum- hurivetegeçişler voktur Birtekcumhu- ri>et vardır, o da laık nıtelığıyle her za- man ancak ondan yana olduğumuz, sonsuza değın yaşayacak Turkıye Cum- hunyetı'dır Bağımsızlık uzennekurul- muştur Rejım değışıklığı bıçımınde bır yenılenme değıldır. bır olağan evre ya daaşamadeğıl olağanustubıryenılen- medır, yenıden doğmadır Bu nedenle "en büyük Turk devrimi"dır Devlet yönetımtnın halkta olmasıdır Tanhsel bır gelışımdır Turk-İslam sentezcileri- nin benzetmeye çalıştığı geleneksel ya da dinsel oluşumlarla ılgisi bulunma- maktadır. Batılılaşma devingcnliğinin gerçekleşmesidir. Kışıyı ve toplumu ıçe- ren bır sıyasal kalıp değıl, geleceğe en soylu ve en ıçtenlıklı akışttr Evrimde- ğıl, devrimolmasının anlamı budur 23 Nısan 1920"nın amacına ulaşmasıdır Gerçekte halk yonetımının, ulusal ege- menlığın temelı atılmakla cumhuriyet, adı konulmadan kurulmuştur Vatan ve ulus bılıncının, dunya uluslannın onur- lu bır uyesı olmanın kaynağı ve daya- nağı cumhuriyet, "ulusal ıramıza" (ka- raktenmıze) en uygun yonetım bıçımı- dır Demokrasının uygulanma duzenı- dır Erdemlı venamusluınsanlaryetış- tıren, yuksek ahlakı değerlere ve ustun nıtelıklere dayanan bır yonetımdır Yukseltıp yaşatacak gençlenmız, on- celıkle Ataturk'un Söjlev'ını ozemse- melıdır Cumhunyetle ılgılı sozlen ya- şamımıza ışık tutmaktadır En buyuk Turk mıllıyetçısı olan Ataturk "«Tür- kiye Cumhuriyeti,dunya devletleri ara- sında tuttuğu yere >araşır olduğunu eserieriyle kanıtlavacaktır- Turkiye Cumhuriyeti mutlu, başanlı ve utkulu olacaktır" dedığı zaman, neyı duşun- muş ve amaçlamışsa onlarla bırlıkteyız ve bu coşkuyu gelujtırerek surdurece- ğız En büyük bayram hepimize kutlu olsun! ARADABIR YAVUZ GÖR Emekli Elçi Kapitülasyon Bu Fransızca sozcuğun Osmanlı tarıhınde ne anlama geldığını, ne musıbetlen ıçerdığını bılınz Sozcuğun lûgat anlamı "teshm olmak" demektır • • • Geçen yuzyıl sonlarına doğru Osmanlı ulkesınde ve ozellıkle Anadolu'da aklımza gelen ve gelmeyen bır su- ru kent ve hatta kasabada Ingılız Rus, Avusturya, Fran- sız konsolosları ajanları mısyonerlerı cırıt atmaktadır Bunların gorevlerı, yaşlı devletı yıkmak ıçın elbırlığı ıle "hır çıkarmak, "okuzun altında buzağı aramak", "Ermenı'yı Turk'e, Turk'u Ermenı'ye karşı kışkırtmak", Kurt'len de bu gırdaba suruklemek turunden, duşmanca davranışları uretmektır Butun bu komplonun uzenndekı "etıket", "/s/ahat"ya- pılıp, yapılmadığını denetlemek gıbı egemen bır devletın kabul edemeyeceğı turden ıddıalardır Bunun yanında, devlet gelırlerının buyuk bırbolumune el koymuş bır Duyun-u Umumıye" orgutu de "hasfa adam"ın bunyesındekı yıkım tablosunu tamamlamakta- dır Bınncı Dunya Savaşı na gınnce, Bab-ı Âlı, kapıtulasyon- lan tek taraflı olarak kaldırdıgını ılan etmıştı Buna şıddet- le karşı çıkanların başında, "muttefıkımız (')" Almanya vardı Kan sellen ıle butun mılletçe verılen savaşlarla, uzerı- mızdekı bu korkunç belaları atlatıp, mıllı onurumuzu kur- tardık Tekrar egemen bır devlet olduk Bugun de buna ınanmak ıstıyoruz Istıyoruz ama go- runen koye kılavuz ıstemez Kapıtulasyonlar -ınşallah yanılmaktayız- gerı geldı... • • • Neden, nelerden bahsettığımız açıktır Şu sıralarda ve daha oncelen, kendılerını zemzem su- yu ıle arındırılmış "azız"ler gıbı ortaya atan, Batı'nın değı- şık odak ve orgutlennden gelıp tepemıze çullanan her tur- den kışıler, Turkıye'yı bır baştan obur başa gezıp, racon kesmekteler Kendılerınde bu yetkı ve olanağı nasıl bulduklarını sor- maya cesaret edemıyoruz Çunku ozellıkle bu belaları şu son on yıl ıçınde btz, yaldızlı davetıyelerle kendımız ça- ğırdık Yedıncı, sekızıncı mertebeden yabancıları, ecdat saray- lannda ağırtadık Ne protokol kurallanna uyduk, ne adam- lann kotu nıyetıne ınanmak ıstedık Gelene "ağarn", gı- dene "paşam" demeyı surdurduk Ulke topraklan uzerınde, -ılk kuruluş nedenı olan oğe- lerın ortadan kalkmış olmasına karşın- yabancı askerı bır- lıklerın başına buyruk davranışlannı sergıleyen uslere ıca- zet verdık ve buna devam edıyoruz Elbette, Turkıye de ınsan haklan açısından bır suru ku- sur ve eksık var iyı ama kımde yok kı? Bızım mılletvekıllerı gıdıp Makedonya'da, gıdıp Ha- ıtı'de, gıdıp Kalıfomıya'da, gıdıp Koln'de vb yerlerde "ın- san haklan" konusunda ıncelemeler tespıtler yapıyorlar Bır sava gore AGİK vb anlaşmalara ımza atınca, zaten egemenlığınızden bır olçude vazgeçmış oluyorsunuz . Evet, bu tmzalar sıze bırçok yukumluluk getırıyor ve bu- na uymak zorundasınız Bızde, durum ve gelışmeler ne olursa olsun, ınsan haklan konusunda gıtgıde gelışen ve kendını yasalara yansıtmaya yakın bır devınım var An- cak ınsan haklan ne kadar onemlı ıse devletın ve halkının egemenlığı de o derece onemlıdır ve daha otesı, egemen olmayan bır devletın ınsan haklarında ıddıa sahıbı olma- sı da eşyanın doğası açısından o denlı olanak dışıdır Kısacası, kendı aşımızı kendımız pışırmek ıstenz. • • • Cumhunyetın 71 yılını kutlarken, "Kap/tu/asyon/arın karabasanından" sıynlmış olmayı ne kadar ısterdık Beyler1 Ağalar1 Efendıler1 Aklımızı başımıza devşırelım artık Ulaşmak ıçın bu kadar kan doktuğumuz ve her değer- den onde gelen ulusal onurumuzu kıskançlıkla ve karar- lılıkla koruyalım Yoksa, toprağı sıkmamıza gerek kalmayacak ve şehıt- ler mezarlanndan çıkıp, hesap soracaklar Demirtaş Ceyhun CANil yayınlarında " Ah Şu Biz Karabıyıkh Turkler" ın devamı AH ŞU BİZ çii GÖCEBELER SIS ÇANI YAY1NCIUK KuçukpamulOtapı Sok Halm iş Hanı No 10 Kat 3 Ta (0212)249 47 74 TARTIŞMA Yırtmaç komedisi! ğ bunyesınde h • ^ ^ mr echsGenel I V I ba y an -JL. T ~ personelın "yırtmaçlı, mini >ey a çok uzun etek" gıvTnesını yasakladı İşte beklenen karar Gozumüz yollarda bu y asağı beklıyorduk Yıllardırduşünur dururduk, "Ne olacak bu bayanlann eteklennin hali?" dıye Sonundaoldu Yuce Rabbım, sana şukurler olsun Bıa yıllarca huzursuz eden, uykusuz bırakan bu muthış sorunu çozmuş olduk Erkek personelın de kulak ortasını geçen favon bırakması yasaklanmış Bakın bu olmadı 15te Daha doğrusu eksık Clkenın sorunlannı çozmede daha "radikal" kararlann alınması gereluyor' Negıbı'' Şoylekı Bayan personelın saçlannı yolup yerlere atması. tırnak yemesı, gozlennı ovuşturması, otururken ayakkabılannı çıkarması. parfüm kullanması, bey az renk toka takması, gozluk kilıfı kullanması, cuzdanında sevdıklennın resmını taşıması, erkek personelın. ust dudağı ortecek bı>ık bırakması, bu bıyıklan yemesı, kulak kanştırması, arka cepte tarak taşıması. gıande beş vaktın dışında tespıh çekmesı, hapşınrken ışığa doğru bakması, sakız çığnemesı, durupdururken tuvalete ffltmesı, yasaklanmalıydı Bu arada da pariamtnterlenn oturumlar esnasında yumruklaşması, ağız dalaşında bulunması, bırbırlennı kürsuden aşağı ıtmesı, sıra kapaklanna v urması gıbı konulannda dokunulmazlıktan kaynaklanan bır ozgurlukle alıp başını atmesı. televızyondan naklen savaş ızler gıbı ızlenılmelı Bu komedılen ortaya çıkanp bızlen guldürenlere. Mustafa Kemal'ın "Kurtuluş" yıllannda soyledığı bır sozu hatırlatmak ıstenm "Sizin kendinize mi güveniniz yok, >oksa bu hanımlann namuslarından raı şüpheniz var?" TayfunTimoçin PENCERE 1923!••• Okullarımızda 'Lavoısıer Kanunu"okutulur, ama, un- lu yasayı koyan adamın yaşamını bılen azdır Zengın bır tuccarın oğlu Arrtoine Laurent de Lavoisi- er, Fransa Bılımler Akademısı ne gırdığı zaman yaşı yır- mı beş, 1789 Devrımı'nde mılletvekılı, 1791'de Hazıne Genel Sekreterı'ydı, ama, 1794'te kellesı gıyotının sepe- tıne duştu Lavoısıer yargılanırken ustunde çalıştığı onemlı de- neylerını bıtırmek ıçın sure ıstedı Devrım Mahkemesı yargıcının bu ısteme verdığı yanıt unludur "Cumhunyetın bılgınlere ıhtıyact yok1 " Devrım çalkantısında ahmak ve cahıl yargıcın kararı, leke gıbı 1789'un bır sayfasına yapıştı, bınlerce yaprak- tan oluşan kıtapta boyle olaylara da rastlanabılıyor • Yeryuzunde uç gorkemlı devrım, ınsanlık tarıhını de- ğıştıren uç buyuk olgudur 1789 1917 1923 1789, ıçerığınde Aydınlanma'y\, laıklığı, cumhunyetı, uluslaşmayı, demokrasıyı ınsan haklannı taşıyor, bu kavramlar bırbırlerıyle hısım akrabadır ve bugun butun dunyanın gundemını oluşturuyorlar 1917, kapıtalızmın somurusune karşı bır sosyalıst de- neyımdı, başan kazanamadı, ama, sosyalıst fıkırlerın ve sosyal adalet bılıncının yeryuzune yayılmasında ışlevı azımsanamaz Ayrıca her sosyalıst devrım yapısında 'Aydınlanma'y\ da taşıdığından, 1917, Orta Asya islam toplumlarına çağ atlatmıştır 1923, Aydınlanma felsefesının tarıhte ılk kez bır İslam toplumunda devrıme donuşmesıdır Bugun bır mılyar nufuslu Muslumanlık dunyasında Aydınlanmacılar ıle karanlıkçılar çatışmaktadırlar Turkıye Cumhunyetı bu dunyanın onune laık Ataturk Cumhurıyetı'yle bır 'model' koydu Orta AsyaTurkluğu bu modelı benımsıyor • Ne var kı 21'ıncı yuzyıla 5 kala, laık Ataturk Cumhurı- yetı'ne karanlık saldırılar yoğunlaştı Saldırılar uçkoldan Neoosman/(/ar Kurtçuler (Kurtler değıl) Şenatçılar Koku dışardan kaynaklanan saldırganlara akan para- lar hadsız hesapsızdır 1923 Devrımı baştan sona suç- lanmak, en başta Atatürfc olmak uzere devrımcıler sanık sandalyesıne oturtulmak ıstenıyor Bır yuce devrımm buyukluğunu tekıl olayları medyada şışırerek kuçult- mek ısteyen cucelerın başan kazanamayacaklarını soy- lemek kehanet değıldır, ama bu surecı yaşıyoruz 1923 gulsuyuyla yapılmadı bır Lavoısıer olayı da ya- şanmadı WArkwul9.Sayfada Ehlıvetım kredıkanlanm çabnmıştır Hukumsuzdur SED4T4TILG4\ Bostana da asansorlu kalonferh satılık daıre TEL 5600392 YAŞASI CUMHURİYET S I Z I K A N A L B E K L I Y O R U Z KANALD Cumhurıyetımızın 71 kuruluş yıldonumu, bu akşam, ozel bir şolenle kutlanıyor Kanal D'nın canlı olarak yayınlayacağı, Istanbul, Taksım Meydanı'ndakı konserlı, şenlıklı, havaı fişeklı, muhteşem Cumhunyet Bayramı kutlamalannı, saat 20 45'ten mbaren ızleyebı- lirsiniz. Bu olağanustu gunun coşkusunu, sevıncını, gurunınu hep bırlikte yaşamak içın, herkesı Kanal D'ye beklıyoruz 07 OO ÇİZGt FILM 09 00 SARI TRAMPET 09.30 ÇIZGI DİZI SPIROU 10.10 ÇOCUK SİNEMASI KUÇUK BORAZAN 11.00SİNEHA BİR BAŞKA ÜLKE 12 30 MUZIK 13 00 HABERLER 13 10 SİNEMA ALLAHAISMARLADIK 14.30 SUÇLAR VE ITIRAFLAR 15.00 AMERICA TOP TEN 1S.30 SİNEMA YILOIRIM HAREKATI 17.00 29 EKİM KUTLAMA HAZIRL1KLARI (TAKSIM MEYDANI NDAN CANLI) 1730 GENÇ BARIŞ 18 00 BİLGISARAY 19 00 RIZA BEYLER 1» 30 SPORDA BUGUN 1» 4» HABERLER 20.13 CUMHURİYET BELGESELt 20.45 29 EKIM KUTLAMALARl (TAKSIM MEYDANI NDAN CANLI) 22 1SKLAS 23 15 GECE HABERLERI 23.28 SPORDA SON DAKİKA 23.35 SİNEMA KOMANOOLAR 2 01.10 29 EKİM KUTLAMALARl (BANTTAN YAYIN)