Katalog

Cumhuriyettmtiyaz Sahibi: Berin Nadi Genel Yayın Yönetmenı: Orhan Erinç 0 Genel Yayın Koordınatörü: Hikmet Çeriırkaya # Yazıişlen Müdürlerr fbrahirn Yıldız (Sorurnlu), Dinç Tayanç • Haber Merkezı Müdiirü: Hakan Kara # Görsel Yönetmen: Fikret Eser Dış Haberler Ergun Balcı # ktıhbarat. Yalçın Çakır # Ekonomı Bülent Kızanlık 0 Rad>o-TV Lygar Ercmektar # Kulrur Handan Şenköken • Spor: Abdülkadir Yücelman • Yurt Haberler Mehmet Saraç 0 Makaleler Sami Karaören # Çevın Sevfettin Turhan 0 Diızeltme Abdullah Yazıcı Yayın Kurulu tlhan Selçuk (Başkan). Orhan Erinç, Oktay Kurtböke. Özgen \car. Hikmet Çetinkaya, Şükran Soner. Ergun Balcı, Dinç Ta>anç, İbrahim Yıldız, Orban Bursaİı, Mustafa Balbay. Ankara Temsılcısı Mustafa Balbay 0 Haber Mudüriı: Doğan Akın Atatürk Bulvarı No 125. Kat 4. Bakanlıklar-Ankara Tel: 4195020 (?hat). Teleks 42344. Faks 41950270 IzmırTemsilcısı SerdarKızılcH Zi)aBH 1352 S 23Tel 4411220 Teleks-52359. Faks- 4419117 0 Adana Temsılcısı Çetin Yiğenoğlu, Inönü Cd 119S.No 1 Kat. 1, Tel 3522550, Teleks 62155. Faks: 3522570 Müessese Müdiirü Erol Erkut 0 Koordınatör: Ahmet Korulsan 0 Muhasebe Bülent Yener 0 Idare Hüseyin Gürer 0 tşietme Önder Çelik 0 Bılgı- Işlem Nail İnal 0 Bılgısayar Sıstem. Mürüvet Çiler 0 Reklam" Reha Işıtman Va>ımlayaB \e Basao: Yenı Gun Haber Atansı. Basm \e Yavıncılık A Ş Turicocagıcad 39 41 Cagaloglu 34334 Ist PK 24« Istanbul Tel {0 212) 512 05 05 (20 hatl Teleks 22246. Faks 10 212) 511 85 95 14EKİM 1994 Imsak: 4.42 Güneş: 6.07 Öğle: 11.55 Jlcrndı: 15.01 Akşam: 17.34 Yatsı: 18.53 Ev hammlarma tenis kunsu • İZMİR(AA)-lzmir Tenis fhtisas Kulübü (İZTİK), ev hanımlan için tenis kursu açtı. Haftada iki gün devam edecek kurslara, 70"e yakın ev hanımının başvurduğu bildirildi. Kursu ev hanımlannın isteği üzerine açtıklannı söyleyen İZTİK Genel Sekreteri Mesut Polat, kurs sonunda bir de turnuva düzenleyeceklerini sözlerine ekledi Havlayan köpege neşter • KOCAELİ (AA)- Havlamasıyla çe\Teye rahatsızlık veren köpeklerin ses tellerine uygulanacak bir operasyonla ses tonu ve ses şiddetinin azaltılabileceği bildirildi. Ses tellerinın Devocalisation' denilen bir operasyonla azaltılabtldığinı söyleyen vetenner hekım Akın Ziya Ünal, ses tellerinin kesilmesiyle köpeğin sesini kaybetmedığini vurgulayarak "Sesin oluşumunda yalnızca ses telleri değil; gırtlak, akciğer, dişler ve hatta ağız boşluğu ve dudaklar da rol ovnamaktadır" dedi. TÜBİTAK ödüHeri • ANKARA (AA) - TÜBİTAK 1994Bilim, Hizmet ve Teşvik ödüllenni kazanan bilim adamlan açıklandı. Kazanan bilim adamlanna ödülleri cumartesi günü düzenlenecek törenle, venlecek. Ödiil kazanan bılım adamlan şöyle: Bilim Ödülü: Prof. Dr. Ergin Sezgın, Prof. Dr. Yusuf Yaöcı. Prof. Dr. Izzet Berkel, Prof. Dr. Abdullah Atalar. Hizmet Ödülü: Prof. Dr. Akıf Kansu, Prof. Dr. Dogan Kuban, Prof. Dr. Kamile Şevki Mutlu. Duygusallık, stres nedeni • IZMİR (ANKA) - Aşın duygusal kışilenn ruhsal hastalıklara yakalanma oranının daha yüksek olduğu bildirildi. Konuya ılışkın açıklama yapan Dr. Bekır Gerebene, duygusallığın bir kişilık yapısı olduğuna dikkat çekerek aşın duygusal kişilerin mümkün olduğunca stresli ve tartışmalı ortamlardan uzak durmasını öğütledı. Çölteşmeyle mücadele • ANKARA (AA)- Uluslararası Çölleşmeyle Mücadele Sözleşmesi, yann Pans'te imzalanıyor.Rio Konferansı çerçevesinde benımsenen sözleşmeyi, Türkıye adına Rıza Aİcçalı ımzalayacak. 170 ülkenin çe\re bakanlan ve bakanlık düzeyindeki yetkililerin katılaeağı toplantı, iki gün sürecek. Sözleşme sonrasında gelişmiş iılkelenn diğer ülkelere yardım amacıyla destek sağlayacagı bir fon oluşturulacak. Antinükleer Bisîklet Eylemi • ADANA (Cumhuriyet Bürosu) - Nükleer santral yapıminı ve çevreyi kirleten her tür enerjı kullanımını protesto etmek amacıyla 4 bin kilometrelik bisiklet yolculuğuna çıkan Deniz Güman. Adana'ya ulaştı. Yolculuğuna Yalova'dan başlayan açıköğretim fakültesi öğrencisi 21 yaşındaki Güman; Bursa, Balıkesir, Bergama, tzmir, Milas, Bodrum, Gökova, Köycegiz. Fethiye, Antalya. Alanya. Anamur. Akkuyu, Silifke, Mersin. Tarsus üzerinden Adana'ya ulaştı. Güman, aynı amaçla Şile'den protesto yürüyüşü başlatan Tımur Danış ile Akkuyu'da bir araya geldi. 5.28 milyon dolarlık tablo • NEW YORK (AA) - Onlü Fransız ressam James Tıssot'un "Bahçedeki Bank' adlı tablosu, 5.28 milyon dolara alıcı buldu. Sotheby müzayede kuruluşundan yapılan açıklamaya göre Nevv York'ta düzenlenen müzayedede satılan 5.28 milyon dolarlık tablo, 19. yüzyılda yaşayan Tissot'un bir eserine verilen en yüksek miktardan alıcı buldu. Kadınlarda daha çok menopoz sonrası görülen osteoporoza karşı uzmanlar, koruyucu tedavi öneriyor Kemik erhnesi; kadmın kabusuGÜNDÜZ tMŞtR Kadınlarda menopoz sonrası kemık dırencinin azalmasıyla ortaya çıkan osteoporoz, günü- müzde yaygın görülme özelliğı ile 'çagın hastalıgı' olarak nıte- leniyor. Yapılan hesaplamalara göre 2000 yılında sadece oste- oporoza bağlı olarak 1 milyon 700 bin kınk olacagı tahmin edi- liyor. Uzmanlar, osteoporozun tatmın edici bir tedavisi olmadı- ğını, bu nedenle 40 yaşından sonra koruyucu yöntemlere ağırlık verilmesini öneriyorlar. Giderek büyüyen bir halk sağ- lığı sorununa dönüşen osteopo- roz, kemik dokusunun ve içinde- ki mineral miktannın azalması ve dış kuvvetlere karşı direnci- nin düşmesi olarak tanımlanı- yor. Uzmanlar, normalde kemik- lerde devamlı olarak hem yapım hem de yenilenebilmek için var olan yıkım olayının fazlalaşma- sı durumunda, osteporozun baş- ladığını belirtiyorlar. Istanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik- sel Tıp ve Rehabilitasyon Ana- Uzmanlar, çağın hastalıgı olarak nitelendirilen ve halk arasında 'kemik erimesi' olarak bilinen osteoporozun tatmin edici bir tedavisi olmadığını, özellikle erken menopoza giren kadınların iyi izlenmesi gerektiğini söylüyorlar. bilim Dalı'ndan Doç. Dr. Cihan Aksoy, kadınlarda osteoporozun erkeklerden 5 kat daha fazla ve erken yaşta görüldüğüne dikkat çekerek geçen yıllann doğal ola- rak ciltte kınşıklıklara yol açma- sı gibi kemiklerde de değişen oranlarda osteoporoza rastlandı- Sigarayı bırakın, bol kalsiyum alın Günümüzde osteoporoz, "osteodansitometre" denilen bir cihazla rahatlıkla teşhis edilebilıyor. Bu cıhaz ile kemiklerde yüzde 5-10 civanndakı kalsiyum kaybı bıle rahatlıkla saptanabiliyor. Kemiğin mineral kaybının teşhisı röntgenle de gerçekleşebiliyor. Doç. Dr. Cihan Aksoy, osteoporozun tedavisi için yapılması gerekenleri şöyle özetliyor: - Risk faktörleri beürfentneti ve bu konuda kitlelerin bilinçlendirilmesi için ilgili her kesim elinden geleni yapmaudır. - Kemık kütlesinin gençlik dönemınde olabildığince artması için kemik yapılara ağırlık bindiren sporlar teşv ik edilmeli, her gün 30-60 dakikalık tempolu yürüyüş yapılmalıdır. - Kalsiyumdan zengin bir diyet (bu yönde en çok önerilebüecek gıdalar, süt ve siit ürünleridir) alışkanugı kazandınlmaltdır. - Sigara ve alkol alışkanlığı ile mücadele edılmelıdır. - Erken menopoza girenlerin özellikle ıyi izlenmelen gereklidir. Hızlı kemik kaybı saptananlara özel yaklaşımda bulunmak, kontrollü olarak östrojen hormonu tedavisi yapmak önemlidır. - Güneş ve ultraviyole ışınlanndan yararlanılmalıdır. - Sedatif ve diğer yatıştıncı ılaçlann kullanımından olabildığince kaçınılmalı. aktıf bir yaşam saglanmahdır - Hızlı tempolu yüriivüşlerin giinlük düzen icinde yapılmalan, kişiye özel düzenlenecek egzersizJerin aksahimadan vapılması, diyette yeterli kalsiyum (en az 800. ideaü 1500 miligram) ve D vitamini (400 ünite/gün) alınması. travmalardan korunmak her hasta için önerilen tedavilerdir. Bunların dışında östrojen ve androjen hormon tedavılen, florid ve difosfonat verilmesi ile ağn ve kemık dırenci üzerine olumlu etkileri kesinleşmiş. değişik firmalann birbirlenne üstünlükleri ya da etki farklılıklan tartışmalannı sürdürdüklen ınsan (çıbacalsin) ya da hayvan kalsitonın hormonu tedavılen, giderek popülarite kazanmaktadır. ğını vurguluyor. Yapılan araştırmalara göre do- ğal süreçte gelışmesi kaçınılmaz fizyolojık osteoporozu hızlandı- ran bazı faktörler olduğunu be- lirten Doç. Dr. Cihan Aksoy, bu risk faktörlerini şöyle tanımlı- yor: **Enönemliriskfaktörü,20- 30 yaşa kadar olan dönemde ye- terincc kemik kiitiesini geliştire- cek beslenme ve fizik aktivite gi- bi faktörkrden yoksun olmaktır. Diğerriskfaktörleri arasında ise beyaz ırktan olma. erken meno- poza ginme. soyaçekim. ince ke- mik ve beden yapısı, zayıflık, fi- zik aktivitenin azügı, az kalsiyum alımı ve yanlış beslenme alışkan- lıgu sigara içme, alkol bağımlılı- gı ve hiç doğum yapmama say> labilir." Yapılan çalışmalar. kadınlık hormonu olarak nitelendirilebı- len östrojen hormonunun kemık kütlesinin korunmasında son de- rece önemli rol oynadığını orta- ya koyuyor. Menopoz sonrası kadınlarda yıllık kemık kütlesi kaybının yüzde 2-3'lere yüksel- mesı ise östrojen eksiklığıne da- yandınlıyor. Erkeklerde aynı gö- rev ı, androjen hormonu üstleni- Sağlığa 'merhaba' Üç yaşındaki AUcia McCluckie, ABD'de geçirdiği başarüı bir beyin ameliyatından sonra ingiltere'ye döndü. Havaalanında babasına hasretle sanlan küçük kı/. sağîığına tümiiyle kavuşmuş bulunuyor. Alicia McCluckie'nin beyninde oluşan portakal büyükliiğündeki ur, 10 saat süren bir ameliyatla çıkarüdı. Ameliy^tı gerçekleştiren New Vork Tıp Merkezi doktorlanndan profesör Patrick Kelh, beyin ameliyatlannda geliştirdiği yeni bir yöntemle tıp dünyasında haklı bir üne sahip. Manchester Ha>aalam'nda iki haftalık bir ayrılıktan sonra babasına kavuşan Alkia, büyük bir neşe ile konuşup gülüyordu. 37 yaşındaki anne Faye McCluckie, korku ve kaygı dolu günlerin sona erdiğini belirterek şöyle konuştu: "Ameüyatın sakıncalannı yola çıkmadan önce biliyordum. Dr. Kelrv, ameüyatın başansıziıkla sonuçlanması durumunda çocuğumu kav bedebilecegimi. ya da sol tarafına felç gelebileceğuü açıkladı. Tannya şükür, her şey yolunda girtL" Kelebekleri, bir dilekçe kurtaracakÖZCANÖZGÜR MUĞLA-Kelebeklerin son sığınma yerinin el- lerinden alınmaması için Kültür Bakanlığı Kül- tür ve Tabiat Varlıklannı Koruma Kurulu'na bir dilekçe verecek vatandaş aranıyor. Fethiye Ölü- deniz'den deniz yoluyla ulaşılabilen ve neslı tü- kenmekte olan kelebeklerin son sığınma yeri olan 'Kelebek \'adısi'ne ınşaat yapılmasının engelle- nebilmesi için, 3. derece doğal SİT olan vadinın 1. derece doğal SİT'e dönüşmesinin yeterli oldu- ğu belirtiliyor. Bodrumlu Yeşiller, Dünya Dostlan Platformu üyeleri ve SOS Akdeniz Bürosu'nun başlattığı kampanya ile kamuoyunun ilgisini çeken 'Kele- bek\adisi" ile ilgili yaptığımız araştırmada, '3.de- rece doğal SİTolan bölgenin aynı zamanda '3. derece arkeolojikSİT' olduğu anlaşıldı. Ancakbu iki koruma karan bölgede inşaat yapılmasını en- gellemiyor. Fethiye, Ölüdeniz, Göcek Özel Çevre Koruma Bölgesi içine alınırken, koruma bölgesinın orta- sında kalmasına rağmen 'anlaşılmayan' bir ne- denle koruma dışı tutulan 'Kelebek V'adisi'nde Kemal Park başkanlığındaki Anadolu Basın Ya- pı KooperatifTnın arazisi bulunuyor. Daha önce günübirlik yapılaşma ızni bulunan bölgeye, kooperatifin arazi sahibi olmasının ar- dından, 1985 yılında Bayındırlık Bakanlığı'nca tatil köyü yapılabilmesı yönünde plan değişikli- ği yapılmış bulunuyor. İnşaat için başvuru yapümadı Muğla Bayındırlık Müdürlüğü"nden edindiği- mız bılgıye göre Anadolu Basın Yapı Kooperatı- fi. 1993 yılında müdürlüğe başvoıru yaparak böl- genin planlama durumunu sordu. Ancak inşaat için bir başvuru yapılmadığını be- lirten Bayındırlık Müdürü Nasuh Aöcı, konuya ilişkin sorulanmızı yanıtlarken şunlan söyledi: U 3. derece arkeolojik ve doğal SİT olan yerler- de inşaat yapdabilir. Ancak bize inşaat için başvu- ru yapümadı. 1993 yılında buranın durumunu öğ- renmek istediler. Bizde Bayındırlık Bakanliğı'nın plan değişikliğini bildirdik. Eğerinşaat için başvu- ru yapılırsa, konu İl Idare Kurulu'nda değerİen- dirikbilir. Çünkü inşaat yapüabilmesi için imar planı gerekir. Şu anda imar planı yok." Bu arada kendisiyle göriiştüğümüz Muğla İl KültürMüdür Vekıli HüseyinÖztürk. mevcutdu- rumda Kelebek Vadisı'ne inşaat yapmanın engel- lenemeyeceğinı belırtırken şöyle dedi. "Ölüdeniz, birinci derecede doğal ve arkeolojik SİT. Ancak yanm saat ötesindeki Kelebek \ adisi üçüncti derecede doğal ve arkeolojik SİT. Bölge- nin derecesinin yükseltilebilmesi için Kültür ve Ta- biat Varlıklannı Koruma Kurulu'nun bölgedeye- ni bir degeriendirme yapması gerekir. Bunun ya- püabilmesi için de, bakanlığa ya da kunıla teklif- te bulunuunası gerekir. Bunu müdürlük olarak biz yapamayız. Zaten daha önce bölge müdüıiüğü- müzün teklifi ile SfT olmuş. Bu durumda herhan- gi bir kişi ya da kurumun gerekçeleriy le başvuru- da bulunması gerekir." Kelebeklerin baruıağı Muğla II Kültür Müdürü'ne göre dünyada ve Türkıye'de ender rastlanan binlerce kelebek rürü- nün bannağı olan "Kelebek V'adisi'nin korunabil- mesı ıçın. sıradan bir vatandaşın dahi Kültür Ba- kanlığf na veya Kültür ve Tabiat Varlıklan Genel Müdürlüğü'ne vereceği bir tek dilekçe yeterli. Ancak diTekçede 'haklTgerekeeler''in göstenlme- si gerekiyor Kelebek Vadisi'nın Özel Çevre Koruma Böl- gesi "nın ortasında ve birinci derecede arkeolojık ve doğal SİT olan Ölüdenız"ın hemen yanında uzantısı olması ve neslı rükenmekte olan kelebek- lenn son mekanlannın arasında yer alması gerek- çe olsa gerek. Bahrîyeli Süleyman'ı uğurladık İstanbul Haber Senisi - Gazetemizin emekli idare müdürû, Basın Şeref Kartı sahibi, gazeteci Süleyman Sım Altuna'nın (Bahriyeli Süleyman) cenazesi dün Levent Camii'nde kılınan öğle namazmın ardından ZincirlikuvTi Mezarlığı'nda toprağa verildi. Önceki gün yaşamını yitiren Altuna'nın cenazesine; eşi A>ten Altuna, ailesi, yakırdan, Türkiye Gazeteciler Sendikası Genel Başkanı ve gazetemiz Genel Yaym Yönetmenı Orhan Erinç, Müessese Müdürümüz Erol Erkut, Cumhuriyet Vakfı Genel Müdürü Oktay Kurtböke, Deniz Kımetleri Komûtanlığı'ndan temsilciler, çeşitli kitle örgüt yöneticileri ve eski çaüşma arkadaşlan katıldı. (Eotoğraf: KAAN SAĞANAK) yor. Ancak andropozun ani ve kesin olmaması nedeniyle er- keklerde osteoporoz. genellikle yıllık yüzde 0r5'lerde seyredi- yor Araştırmalann ortaya koy- duğu bir başka sonuca göre hiç doğum yapmayan kadınlarda osteoporoz riskınin artması. hor- mon aktivasyonu ve hamileliğin kemikte kalsiyum depolanması üzerindeki olumlu etkilerine bağlanıyor. Fizyolojik osteoporozda risk faktörleri olarak kabul edilen bu nedenlenn dışında, her yaşta ciddi osteoporoza yol açan pek çok hastalıgın varlığına da dik- kat çekiliyor. Bunlann arasında; kötü huylu tümörler. ınsülıne bağlı şeker hastalıgı, böbrek üs- tü bezi, tiroid ve paratıroid bez- leri hormonlannın fazla salgı- lanması. testis veya yumurtalık hormonu yetersizlikleri, siroz, böbrek yetmezliği. kronık ilti- habi hastalıklar, kötü beslenme, kronık bağırsak hastalıklan, uzun süre kortizon kullanma ve uzun süre hareketsiz yatak istı- rahati gerektiren hastalıklar ge- liyor. Belirtileri Osteoporozda kemik kınklan oluşuncaya kadar hastada belir- gin bir yakınma gözlenmiyor. Klinik tablo da genellikle sırt ağ- nlanna yol açan çökme tarzın- daki omurga kınklanyla başlı- yor Kınlan ve çöken sırt omur- ları nedeniyle boy kısalmaya başlıyor. Böylece kamburluk or- taya çıkıyor. Beldeki omurlann çökmesi sonucu ise kann öne doğru çıkıntı yapmaya başlıyor ve sıvn bir göbek görünrüsü olu- şuyor. Omurlann kınlması için mutlak belirgın bir travma olma- sı da gerekmıyor. Uzmanlar. bu- na karşın en küçük bir ayak ta- kılması sonucu ortaya çıkabılen kalça kınklannın en iyı şartlar- da yüzde 12-20 oranında ölüm rıskıni beraberinde getırdiğini ileri sürüyor. ABD'den alınan is- tatıstiklere göre fizyolojık oste- oporoza bağlı olarak oluşan kı- nklar. şu şekılde sıralanıyor: "Omurga (sırt ve belde) yüzde 44, kalça v üzde 20, el bilegi ve ön kol yüzde 14. diğer \ ücut kısun- lan yüzde 22." Kurtanlan kayıp uygarhk Çeviri Servisi - Almanya'nın yüksek tırajlı dergilennden Fo- cus. Atatürk Barajı'nın sulan al- tında kalan Nevali Çori Tapına- ğı'na genış yer ayırdı. 'Yerleşik- lerin Tapınagı" başlıgıyla yayım- lanan yazıda Nevali Çori Vadi- si 'nde ilk yerleşik kültürün oluş- tuğu ve insanlann gezgin avcı- lıktan tanm toplumuna geçtigi vurgulandı. Focus'taki yazıda özetle şöy- le denildi: El degmemiş hazınelerin bu- lunması bile yeterince ilgi çeki- cıydi. Ancak arkeoloji ekibi. ata- lanmızın 9000 yıl önce kurduk- lan kültürü ortaya çıkarmak adı- na tonlarca ağırlığındaki taş kat- manlan kaldırdıkça olaya bakış açılan değişti "Taş Devri'nde, tapınagın oturma banklan için 9 kilomerre ötedeki ocaktan nasü taşınmıştı bu ağır katmanlar" dıye düşünüyorlardı. Tapınagın kurtanlması. za- manla yanşmak demekti. Ata- türk Barajfndan gelen ve her gün 50 cm yükselen sular 'Eski Mısır medeniveti'nden de yaşü olan bu kühürün yeşerdiği Neva- li Çori \adisi"ni kaplayacaktı. Arkeologlara, tapınagı kurtar- mak için yapıyı karman katman söküp, Şanlıurfa MüzesPne taşı- maktan başka çare kalmamıstı. Numaralandınlmış torbalara doldurulan parça \e sütunlar müze bahçesine taşındı. Bu alan 1992 y ıtından bu yana sular altın- da. Ancak ekibin başkanı Ha- rald Hauptmann. 100 bin ka- dar küçük parça daha kurta- rabilmiş." Ve bu kurrulan par- çalarla birlikte insanlık medeni- yetinın başlamasına etken olan noktalar da açıga çıkıyor: - Bu kültürün ilk verleşik kül- nır olması. Bu büy ük tarihsel de- \inim ise beraberinde gezgin av- cılıktan tanm toplumuna geçişi getiriyor. - Nevali Çori Tapınagı ve çev- resinden elde edilen bulgular av- lanma koşullannın olumsuzlaş- masıyla yerleşik tanm toplulu- ğuna geçişi gösteriyor - Tapınakta bulunan resimler, insanligın Uk kez tek bir tanrryı kutsallastırdıgıru ortaya kojııyor - Avcılar. buğday ve arpa eki- yor ancak tahıllann yanında do- muz, koyun ve keçi gibi evcil hayvan etlerini de tüketiyorlardı.