Katalog

SAYFA CUMHURIYET 2 23 EYLUL1993 PERŞEMBE KULTUR Resim üzerine konuşmaktan hoşlanmayan Balthus, bugün 85 yaşmda ve hiç durmadan üretiyor 'Gerçekte erotizm çok ilgimi çekmiyor'Küitür Servısi - 1968 yılında Ingıltere'- de Tate Gallery de açılan Balthus sergısı sırasında sanat eleştırmenı John Russel şunlan söylüyordu "Balthus, hakkında hicbir şey bilinmeyefl bır ressamdır." Gerçekten de ertesı yıl Pans'te duzen- lenen sergı ıçın haarlanan 400 sa>fahk katalogda. Balthus"un bıyografısınden bır satır bıle söz edılmıyordu. Balthazar Kkssowski de Roia, kısaca Balthus ken- dını her zaman basından saklamasını bı- len bırsanatçı olarak 85 yaşına gırdı Fo- toğrafının çekılmesıne bıle ıan vermeyen sanatçı. tum ısrarlara rağrnen resım sa- natı ûzenne konuşmamayı yeğlıyor Balthus un bırçok tabiosu sanatçının clınde değıl Thyssen, Agnelii. Maurice Rhams gıbı ozel koleksıyoncular Balt- hus'un yapıtlannın sahıbı durumunda- lar Aslındabo>le bır başan ıçın Balthus. yülarca beklemek zorunda kaldı Ozelhkle ılk yıllar oldukça zor geçtı Balthus ıçm 1934 yılında açtığı ılk sergı- de aşağı yukan hıç ılgı goremeyen sa- natçıdan, uzunca bır sure ses çıkmadı Sefıl denebılecek, atolye ozlemıyle dolu yıllann ardından. 1946'da tekrardan or- ta>a çıkan Balthus'a o donemde. bırkaç koleksıyoncu ılgı gosterdı Daha sonrakı yıllarda VIalrau\'nun teklıfiyle 1961 ıle 1977 yıllan arasmda Roma'da, Vılla Medıcıs'nın yonetmenlı- ğını yapü Fransız muzelen tarafından satın alınan ılk tabiosu olan 'Tûrk Odası'nı burada gerçekle$tırdı Başan bu kez çok daha buy uk boyutlarda oldu Tüm dunyanın saygı duvduğu bır usta olması da bu doneme rastladı Balthus bugün 85 yaşında \e hıç dur- madan uretıyor Isvıçre nın kuçuk bır kasabası olan Rossınıerede yaşıvor Evırun duvarlannda Delacroix,Bon- nanl'a rastlanırken bır tek Balthus goze çarpmıyor Konuşmama geleneğını Fransa'nın Lıberatıon gazetesı ıçın bozan Balthus, gene de resmı uzenne konuşmamayı ter- cıh edıyor Bunu bır kaçış ya da reddet- me olarak gormeyen sanatçı sanat eserlen üzenne konuşmanın ım- kansızlığına ınanıvor Ote vandan Balt- hus, Rilke, Giacometti. Fellini. gerçekus- tucülerleolanılışkılennıaçık vureklıhkle anlatıyor - Genelh'kk resım uzerine konuşma- nuuuzla tanını>orsunuz. Bunun nedeıuni anlatabılır mısıniz? Çunku resmın kendı ıçınde bır dılı ol- duğunaınanıyorum Dolayısıyla bırdıl- den bır dıle geçmek bana son derece zor gelıyor Bazı sanatçılar yaptıklan sanatı çok ıy-j anlatabılıyorlar François Rou- an'ı bu sanatçılara omek olarak gostere- büınm Bu konuda kabılıyetsız olduğumu du- şûnuyorum Kuçuk bır resım fırçasıyla bır rengı tuvale dökmck bıle benım ıçın başh başına bır sanatsal ıfade anlamını taşıyor Bunu nasıl sozle anlatırsıruz kı1 Bu yuzden resım uzenne konuşaınıyo- rum Olumsuz anlamda konuşabılınm, omeğın 'Bu ve bu resim değiF dıyebılı- nm Boyle demenın anlamı ne kı' Sonuç olarak resım sanatı ûzenne konuşmak ıstememem reddetmekten değıl ım- kansızlıktan kaynaklanıvor - Biraz önce François Rouan'ın adını andıntz. Rouan bugün içın goruştûgunüz tek sanatçı mı? Kesınlıkle Her zaman onun bugun tanıdığım ve anlay abıldığım tek ressam olduğunu soylüyorum Gen kalanlar bence ressam değıl TrufTemius gıbı baa ıstısnalar dayok değıl labıı kı TrufTemi- us olçülü ve çok sevdığım bır ressam Bana kahrsa Amenkan ekolu resım uze- nnde tamamıyla yıkıcı bır etkı yaptı Çağdaş resmın bugün karşılaştığı en bu- yük sorun doğaya sırtını çevırmış olma- sında yatıyor bence - Bazı zamanlar gene de sergiye gitme isteği duyımıyor musunuz? Hıçbır zaman Bu konuda hemen aklıma. Alberto Giacometti ıle olan bır anım gebyor Her ıkımız de aynı şeylen anyorduk ve sureklı olarak vanhş \olda olduğumuz hıssıne kapılıyorduk Bır gun, ellıh yıllardı sanıvorum kendı ken- dımıze. bakalım dığerlen ne yapıvorlar, dıyesorduk Önce gordüğumuz manzara karşısı- nda üzulduk Ancak daha sonra ıçımız rahatettı Ve kendı bıldığjmızv oldande- vam etmeye karar \erdık - Feflini ik de yakm dostluğunuz var... Feüini ıle 7O'lı yıllarda Roma da karşı- 'Küçuk kızların resimlerinj > aptığım için benle Lolita üzerine konuşulurdu. Bunu hep aptalca bulmuşumdur. Gerçekte erotizm çok ilgimi çekmh or. V e herşejden once artık erotizmin ne olduğu bilinmeden, bu kavram genelleşti >e a> ağa düşru' divor Balt- hus. Sanatçna buyük başan kazandıran 'Türk Odası' tabiosu (üstte sağda) >e 85 yaşjndaki Balthus(üstte solda.) laştım ve o gunden ben bırbmmıze çok yakınız Bugüne kadar benım hakkımda yazılmış. en ıyı yazıyı kaleme aldı Du- şuncelen çok ıyı şekıllendırebılme yete- neğı var Özellıkle konuşmasma ve ka- fasından geçenlen ıfade etmesıne hay- ranım - Hiç beraber çalışnta olanağı bula- madınız mı? Hayır Bır zamanlar benımle beraber benım hakkımda bır televızyon fılmı çekmeyı ıstıyordu Ancak tam olarak benden ne ıstedığını anlayamadığım ıçın gerçekleştıremedık Zaten ben. bugune kadar hıç smema ıçın çalışmadım -Neden? Çunku o başka bır meslek BunueTın de beraber bır şeyler yapmak ıstedığını bılıyorum Fakat çok gerçekustucü du- şüncelen vardı Ve benım tasarladıklan- mauymuyordu Bu arada tüm bu söyle- dıklenm sınemayı sevmedığım anlamına gelmemelı - Siz her zaman edebiyata da Ugj gös- terdiniz... Edebıyatma bağlı Gerçekustuculer- den Balzac'a hayranım, örneğın Bana göre Fellınıde de Balzac"a benzeyen yönler var - Ya Rilke, onu da iyi tamdmız... Evet. aılemın onla yakın ılışkılen vardı Benım hakkımda yazdığındd çok gençtım Sonuçta Rılke'ı çok sevıyorum An- cak çe\ın>apılması gerçekten zor bır sa- natçı olduğunu düşunuyorum Edebıyat dunyasından bırçok tanıdığımın vanı sıra res- samlar ve heykeltraşlarla da ılışkılenm vardı Derain or- neğın Çok ıvı dostluğumuz olmasına rağmen resımlen- ne kan>ı kendımı bır turlu vakın hıssedemedım Bu arada Braque \e Pıcasso yu da çok yakından tanıdım Kubızm ılgımı çok çekıyor- du - Gerçekustucülerle ılışkı- lenniz pek iyi değildi anlaşı- lan? Aslında ovle olduğunu sovleyemem Gerçek bırşaır olduğuna 'nandığım Elu- ard'ı çok se\enm Breton ıle ıse bır turlu uvuşamadık - Gerçekustucü ressamlar- la. hayranlık ya da arka- daşlık bazında ilişkilerinız nasıl? Hayranlık0 Pek sanmıyorum Arkadaşlık açısındanbakarsakevet Ör- neğın Ma\ Ernst'c ınsan olarak saygı duymakla bera- ber, resmınden hoşlanmam Bence o daha çok bır ılüstra- tör Gene de çok ıyı şeyler yaptı Miro'ya da kendımı çok vakın hıssedenm Res- sam olarak değıl belkı ama, yazar olarak DalPyı de çok severdım O her şeyden once Ispan\ol fenomenıydı Koleksiyon yapıyor musunuz? Koleksıyoncu olduğumu sovleyemem Ancak Gıaco- mettı'nın heykelı gıbı bazı eserlenn benım çevremde olmasından hoşlanıyorum Ya da bu Japon rulolan Insanlar yalnızca estetık ko- nularlaılgılenıyorlar Ancak bır sanat vapıtının okunabı- leceğını göremıyorlar Bır sanat yapıtınm yaşamasının vazıva bağlı olduğunu an- lamnorlar - Başka rutkulannız »ar mı? Dağ Belkı bellı bır kut- sallığı olduğu ıçın Ganptır. aılem Polonya'nın tek dağlık bölgesınden gelıyor Hıç oraya gıtmedım Ancak Polonyalı arkadaşlanm bu- ranın. oraya çok benzedığını söyluyorlar Nedendır bıl- mıyorum ama bu tutku kendımı bıldım bılelı \ardır Arkadaşım Antonin Artaud bunun geçmışe yonebk bel- leğın bır sonucu olduğunu soyluy or - Her zaman yavas mı çalışırsımz? Evet çunku sureklı yenı- den başlıyorum Şuphelı ve rastlantıya bağlı yanı bu, resmın Resım yapmam ıçın her zaman mesleğımı yenı- den keşfetmem gerekıyordu ve gerekıyor Bu keşıfler de her zaman tesaduf esen olu- yorlar - Modellerle çok sık çalışı- yor musunuz? Eskıden. Roma'dayken modellerle çalışırdım Dırek olarak onlan yansıtmaktan çokj» yalnızca desenler ya- pardım Şımdı ıse çok daha net görebıldığım ıçın model kullanmıyorum Kuçuk kızlann resımlennı y aptığım ıpn benle Lolita uzenne ko- nuşulurdu Bunu hep aptalca bulmu- şumdur Gerçekte erotizm çok ılgımı çekmıyor Ve her şeyden önce drtık erotızmın ne olduğu bilinmeden. bu kavram genelleşti \e ayağa duştü - Her gün resim y apıyor musunuz? Şu sıralar, Lozan"dakı sergı nedenıyle çalışmaya yoğunlaşamıyorum Ancak normal zamanlarda, bütün gun boyunca çalışıyorum Son tablom ıçm kımı zamanlar gunde 12 saat çalıştığım oluyordu Bu her şey- den once benım ıçın. bır takıntı \e ıhtı- yaç Seydişehir'de kitap kampanyası KOV\ \(AA)-Konva'mnSeydışehırılçesınde,beledıyece başlatılan "'Kıtap Toplama kampanyası" devam edı> or BeledıyeBdşkanı Me\lut Kılınçoğlu, bakanhklar. buv ukşehır beledıy e başkanhklan ve unıv ersıte rektorluklenne baş\ urulan sonucu, çok sayıda kıtap bağşı yapıldığını soyledı Başkan Kılınçoğlu şuana kadar en fazla kıtap bağışmın Anddolu Unıversıtesı nden geldığıru kaydettı Cem Karaca ve Cahh Berkay konseri BL RSA (\ X) - Cem Karaca \ e Cahıt Berkay, ozel bır rddvonun organızasv onuv la 25 ey lul cumartesı gunu Bursa dd konser verecekler Radyo Aktıf adh radvodan >apılan açıklamada. <\çıkhava Tı\atrosu'nda gerçekleştınlecek konsenn bıletlennın 75 bın ıla 100 bın lıra arasında satışa sunulduğu belırtılırken. radyonun yayın sırasında duzenledığı bazj yanşmalara katılan dınleyıcılenn de konsen ucretsız ızlevebıleceklen kaydedıldı Rddyoyetkılılen \a\ınlann yanı sıraoeşıth sanatsal vekultureletkınlıklerledınleyıcılereulaşmayı amaçladıklannı soyledıler "Nostalji" oda müziğikonseri V\K\RA(\A)- Ankdra Bahçelıevler Rotary Kulubu. sandt etkınlıklen çerçevesınde,' Nostaljı" oda muzığı konsen duzenledı Turk Amenkan Derneğı Tıyatro Salonu ndd 25 ev lul cumartesı gunu gerçekleştınlecek konserde. topluluk.Chopın W \ Mozart, E Elgar, R Schumann D Popper J Brahms ınsevıleneserlennden orneklerıleunlu Istanbulturkusu "Katıbım"ı seslendırecek TopluluktdflutlerdeTurkıve den A Aydın Ilık veNıdaıTuzel fluUeAmenka danJ LouıseÇelebı, fagoııa Macanstan"dan Enka Parkas vıyolonselde Macanstdn'dan KatalınNemethN\an,pıyanodaıse Macanstan'dan Robert Farkasbulunacak Değışık kulturlerden ınsanldnn bırlıktelığınden oluşdn "Nostalji Oda Muzığı Topluluğu dnıldrdakdldn.tanınmışve scvılen eserlen bazen onjınal. bazen duzenlemeler bıçımınde gunumuz ınsanlannın muzık beğenılenne sunmayı amaçlıvor 1992 y ılında kurulan topluluğun uyelen, ortak dıllen olan muzık aracıhğı ıle bır araya gelerek, bundan bo\ le y urt ıçınde \ e dışındakı konser ve benzen etkınlıklere bırİıkte katılmayı planlıyor A U'de tiyatro bölümü açıldı ERZLRLM (AA)- Ataturk Unı\ersıtesı Fen Edebıvat Fakultesı bunyesınde tı\atro bolumu açıldı Tıyatro bolumuaraştırmagorevlısıPınarAras.yaptığı açıklamada, tıyatro bolumune oğrencı alınacağjnı beürterek, kayıtlann 24evlulde sona ereceğını bıldırdı Bölüme. sınav la üç dalda 15 oğrencı dlınacağını anlatan Aras, oğrencılenn a\ nca y etenek sına\ ından da geçınleceğını belırttı Bu arada Erzurum Buyuksehır Beledıyesı, kulturel ve sanatsal etkınlıklennı arttırmak amacıyla. tryatro halk muzığı \e folklordallannda kurslar açtı Buyuksehır Beledıvcsı KulturŞubesı yetkıhlennden alınan bılgıyegore buvuklerve kuçuklcr kategonlennde açılan kurslar 8 a\ surecek Kayıtlann başladığını bıldıren yetkıhler. on elemede başanlı olanlann kurslara alınacağını kaydettıler SEKA Sinemasıyeniden kapandı ÇAYCLMA(AA)-Zonguldak ın Çaycuma ılçesındekı SEKA yaaıtsınema perdelennı yeniden kapadı SEKA yetkılılen. bu yıl başında açılan sınemanın yeterlı seyırcı bulamadığını v e malıy etının karşılanamadıgını soy ledıler Bunedenle sınemanın kapdtılmasına karar venldığını belırten yetkıhler salonun ozel şahıslara kıraya venlmesınındüşunulduğunu bıldırdıler SEKA Sınemas/nınkapanmasıyiaıkçedesınema salonu •, kalmadığı behruldı ' , . ~ Nevşehir ve Beyşehir'de resim sergileri NEVŞEHİR (AA)- Ressam Nur Gokbulut ıle Tahsın Hancıoğlu'nun ortak resım sergısı. Nevşehır Guzel SanatlarGalensı nde açıldı Nur Gokbulut un 25 Tahsın Hancıoğlu'nun ıse 72 doğa \e ınsan konulu yağlıboya. karakalem ve ebru çalışmalannın yer aldığı sergı, 2 ekım tanhıne kadar ızlenebılecek Ötevandan Konva'nın Be>şehırılçesınde SelmanZebıltarafından lOYılda Beyşehir" konulu totograf sergısı açıldı Halı saha tesıslennde açılan sergıde. 34 fotoğrafyer abyor Sergı, bır hafta surey le açık kalacak ANONS satışa sunuluyor Kültur Servisi - Aylık Plastık Sdnatldr Dergısı ANONS. yenı sanat sezonunun başlamasıyla bırlıkte. uç aybk bır aradan sonra yayın hayatına yeniden başladı. İlk sayısıyla Şubat 199 l'de tanıştığımız ANONS, üç yıllık deneyımı sayesınde sanat ortamımızda adından beğeruyle bahsedılen sanat dergılennden bın konumunda bugun Sanatseverlenn daha çok sanat galenlennden edınebıldıklen dergı eylül ayından ıtıbaren bayılerdede satışa sunuluyor A\ ın sanatsal etkınlıklennı, yurtıçı ve yurtdışındakı sanat olaylannı renklı ve son derece kabtelı say falarla sanatse\ erlere aktaran ANONS, 15-19 eylul tanhlen arasında TL \ AP'ta duzenlenen 3 İstanbul Sanat Fuan'na da katılıyor Dergımn Eylul '93 sayısının bellı başh konulannı. Wıllıam Turner'ın renk dünyası, halen surmekteolan 45 Venedık Bıenalı ve geçen ayyıtırdığımız ünlü Türk ressamı Sabn Berkel'le ılgıb bır anma y azısı oluşturmakta Plastık sanatlar ortamımızla ılgıh a\ın dığer haberlennı yıne ANONS'tan ızleyebılırsınız Paul Alexandre koleksiyonundan oluşan yapıtlar 'Bilinmeyen Modigliani' başhğıyla Venedik'te sergileniyor "Mükemmelliğe ulaşmanınyoğunçabası" Hiç sergilenmemiş'Göğüs profilli ve kıipeli baş1 . Kultür Senisi - 1924 yılının ağus- tos aymda Panslı doktor Paul Ale- \andre unlu sanatçı \medeo Vlodig- liani nın karde^ı Emanuele e bır mek- tup vazmı^tı "Ağabevinızin Paris'- teki vasamını anlahna sorumlulu- ğunun bana duştuğunü hıssedıyorum; çunku aramızda çok >akın btr dostluk >ardı..." Ale\andre ın yaşamı bo- vunca sakladığı çızımlenn sahıbı, de- hasından bır an bıle olsun şuphe du\ mayan. pek vakında kavu^acağı unun sankı o zamanlar bıle farkında olan (raresızlıkle değıl tutku\la re- sım yapan bır sanatçıya aıttı Modig- liani... Paul Alexanderın koleksıyo- nunda daha once hıçbır yerde sergı- lenmemiş va da röproduksıyonu vapılmamış 448 yapıt yer alıvor Bu sayı, Vlodıglıanı'ın vaşamı bo\aınca vaptığı resımlen ıkıye katlıyor Buçı- zımlen gordukten sonra ınsan, 20 vuzvılın çok buyuk bır sanatçısının butun bır \aratıcılık surecını ızledığı hıssıne kapılıvor Venedık tekı Pallazzo Grassı'de Gae \ulenti nın duzenledığı"BUin- meyen Modigliani" başlıklı sergı Paul Alexandreın koleksiyonundan oluşu\orve4ocak 1994 tanhıne dek suruyor Ale\andre koleksıyonu onumuzdekı ılkbaharda da Londra - dakı Kralıyet Akademısı nde sergı- lenecek Venedık te sergının gerçek- leştınldığı galennın ılk odasında. valnızca ıkı goruntu var Modıglıa- nı"nın pek bıbnmeyen bır fotoğrafı ıle sanatçının arkadaşı Alexandre ı çız- dığı bır portre Modigliani, Italya'- dan Pans'e 22 yaşlanndayken gıt- mıştı. Paul A^andre ıle olan dostlu- ğu da bundan bırkaç ay sonra, 1906'- da başladı Doktor Âİexandre 1914 vılında askere alınana dek her gun goruştuler Bır daha da hıç karşılaş- madılar Alexandre savaştandöndu- nüler, tıyatro sahnelen ıle hey kel baş- lan ıle kadın heykellen ıçın çızımler yeralnor < \lexandre"ın gozlemlen Modıglı- anı'nın yapıtlannın bır avnası, bar- larda bır sonrakı ıçkismın parasını çı- karabılmek ıçın ınsanlann portrelen- nı yapan. 'duşkun. zavallı ressam" ımajından çoğunun kafasında kalı- plaşmış Modigliani gorüntüsunden _ odigliani'ninarkadaşıParisli doktor Paul Alexandre"ın koleksiyonunda daha önce hiç bir yerde sergilenmemiş ya da röprodüksiyonu yapılmamış 448 yapıt yer alı>or. Sergi Venedik"ten sonra ilkbaharda da Londra'da yinelenecek. ğunde. Modigliani 35 yaşında tuber- kulozdan olmüştü "Onun yeteneğine anında çarpdmıştım" dıye yazıyordu Ale- xandre "tek bir musvedde deftenni. tek bir çizimi atmaması ıçın ona yal- vardun, onun elden çıkardığı, attığı herşeje el koydum." Alexandre Mo- dıglıanı'nm resmının gelışımını ızle- dı, elındekı yapıtlann bırer başyapıt olduğu ınananı da hıç yıtırmedı Ale- xandre koleksiyonunda, portreler. oldukça da farklı Çünku Modigliani ıçın her resım, çok onemlıydı Ale- \andre da basından ben Modıgba- nı'nın "kendi değerine çok derinden guveneo" bır sanatçı olduğunun bı- lıncmdeydı Yoksullukla boğuşan otekı sanatçılardan farklıydı Modig- liani Mexandre'ın Modigliani ıle ta- nıştırdığı unlu heykeltraş Brancusi, lokantalarda bulaşık yikayarak para kazanıyordu Alexandre Modıglıa nı'nın asla boyle bır yolu seçmeyece- ğını bılıyordu "Sanatına çok özel bir rutkusu vardı. ^aşamının sorumlulu- ğundan başka bir >one çevrılmek. bir an için bile otsa > aşamın o 'aşağılık' iş- lerinden savdığı jşierle uğraşmak, ola- naksızdı onun ıçın." Modigliani nın mukemmeilığe duyduğu bu y oğun arzu. Alexandre koleksiyonunda yer alan 50 kadın hey kel çızımınde ozel- Iıklebelırgınlıkkazanıyor Modıglıa- nı bır resme asla gen donmezdı. ama a\nı resmı ıstedığı mukemmeilığe ka- vuşturabılmek ıçm onlarca kez yeni- den y apardı Belkı bu nedenle Venedık tekı ser- gıyı gezenlerden bır bolumu bu ser- gının aslında normal sanat ızleyıcısı ıçın değıl, sanat tanhçıler va da akademıkler ıçın ddha uygun ol- duğunu söyluyorlar- aynı resmın 20 kopyasını gormek. sıradan ızleyıcı ıçm sıkıcı olabılıyor Oysa sergıyı çe- kıcı kılan da bu Bır temanın onlarca çeşıtlemesını gormek Modıgharu'- nın kendı "mükemmerıne ulaşmak ıçın gosterdığı çabayı gozlemlemek Bu ılgınç Modigliani koleksı- yonun ılk kez Venedik'te sergılenme- sı de hoş bır rastlantı Modıglıam'nın gelışımınde Venedık'ın çok onemlı bıryenvar 18 yaşında Lı% orno'dan Venedık'e gelen genç Modigliani kenttekı duşkun yaşam bıçımınden çok etkılenmış ve Venedık te "\aşa- mındaki en degerlı şeyleri öğrendığı- ni"soylemıştı Modigliani'nin 1909'da vaptığı Paul Akxandreportresi.