Katalog

12 EYLÜL1993 PAZAR CUMHURİYET SAYFA DUNYADAN 1.000 •t rt km Enflasyon ölürse ruble cürilecek £t liltndt R usya. kontrcl cdılmesi müm- kün gözükmeyen polıtik kanşıkhklarla çalkalanırkcn. eski Sovvetler Bırliği'nde ganp bir ola> yaşanıyor. Rusva'nın "yakın yabancüar" olarak nıtelendırdıgi eski Sovyet Cumhuriyctleriyle iliş- kileri. çıkarları >önünde cn iyi bi- çimde gelişıyor: en azından millıyet- çi ya da mcrkezci akımlar açısından bakıldığında Bağımsız devletlcrin eski mcrkezc doğru geri dönüşleri. halklann bir- birlcrine yaklaşmalannın bir ifadcsi değil; halen Rusya'mn ekonomik vc askcri gücünc bağlı eski somürgelc- rın başansızlığını orlaya koyuyor. Durumun böyle olması, Gorba- ço\ tarzj ycnilenmiş birliğin yıkımını gösterirken. altı Bağımsız Devletlcr Topluiuğu (BDT) üycsi- nin Moskova'da 7 eylülde imzaladı- klan antlaşmayla oluşturulan yeni ruble bölgcsi üzerinde, Rus yorum- cular çok dikkatli davranıyor. Moskova'nın iki yıldır yapmayi amaçladığı bu antlaşma, Rusya'mn 1993ten öncc basılmış rubleleri (emmuz aymda toplaması vc eum- huriyctlcrc ycni rublclcri vcrmcyı reddetmesiylc hızla imzalandı. Dcv- lcıler. bu ültimatom sonrasında, Rusya Merkez Bankası'nın tekeiıni kabul ederek egemenliklerinden vazgcçmck ya da Baltık cumhuri- yetlcrının ve küçük Kırgızislan'ın yaptığı gibi. dış bir destck bularak kendi kanatlanyla uçma arasında bir scçım yapma durumunda kaldı. Moskova'nın hımaycsi allında ekonomik parametrelcrini birleştır- me karan alan beş devlelin amaç- lan. birbirlcrinden farklı. IOrta Aşya cumhunyetleri Kazakistan ve Özbekistan. her zaman Sovvetler'e çok >akın olan iki büyük Örta Asya cumhuriyclı. Ermcnistan ile Tacikistan isc savaş halindeki iki küçük ülke ve Rusva'- dan mali deslck görüyor. Daha önce kendi parasını lcdavülc sokan Be- yaz Ruşya ıçin ıse durum oldukça i'arklı. Llkedekı si>asi lartışmalann ardından ruble böfgesinin içinde yer alnıa karan alındı. Benzcr lartışmalar Ukrayna'yı. Moldavya ve Gürcıstan'ı sarsıyor. Nedenler üç ülkcde de değişik: an- cak orlak nokta. ekonomik reform- lannyapılamaması ve Rusgücünün mengenesı. Rusya. bu üç ülkeye tek cncrji vcrcn ülke. Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) da eesaretlendırmcsivle. müşlcrilerindcn vüksck ücrctler ta- lepedı>or. Moskova'da iktidar. Sovvetler Birlıği'nın yıkıntılan ü/erinde bir ekonomik bırlik kurulması için gcrçck bir adım auldığını açıklıyor. Bu birlik, BDT'nin 24 eylülcie yapı- lacak zirvesinde kesın hatlanyla ortaya konacak. Cumhurivetler arasında imzala- nan. ancak ulusal parlamentolar la- rafından onaylanmayan antlaşma vapma gcleneğı bir yana bırakılsa bilc. 1993 yılı bütçesinin gayrisafi mılli hasılanın vüzde 10'umu. yoksa yüzde 30"u mu oranında açık vere- ceğini belirlemeye çalışan parça- lanmış bir Rus iktidan içın. böyle bir iyimserlık garip gözüküyor. Rusya'da enflasyon kontrol altına alınmaktan çok uzak \e "yakın ya- bancılarla" oluşturulan bu parasal birliğin yaşaması. enflasyonun düşmesinc bağh. KP liderine göre, Yeltsin karşıtlarının ortak dünya görüşü yok 'Rusya bilinçli olarak yokediliyor' R usya Komünist Partisi li- deri Genmdiv Zyugam», "Yeltsin karşıtlannın ba- şansızlığının ana nedeni, ortak bir >xırtsever dün>a görüşünüa bulunmamasıdır"dedi. Rusya-' nın. bugün bilinçli çabalarla yo- kedildiğini. oysa ülkelerinin. "yeni dünya dûzeni" ne karşı çı- kacak son güç olduğunu öne sü- ren Zyuganov. şunlan söyledi: "Şimdiki durum. ancak 17. yüzyıldakı karışıklıklar benze- riyle Napolyonun ve Hitler'ın varhk-yokluksorunudur. 1941'- de Sovyet yönetimı birkaç ay içinde pek çok ideolojik yak- laşımı radikal olarak gözden ge- çirmiş, geleneksel ulusal değerle- rin öne çıkanlması karan almıştı. Bugün de böyle olmalıdır." Zyuganov, RKP'nin neden sınıfsal değil de ulusal çıkarlan öne çıkardığı şeklindeki soruy u da şöyleyanıtladı: "Bız, herşeyden önce vurdu- muzun yurttaşlan. halkımızın parçalanyız. Ve bence. yalnızca halkımızın yüzyıllara dayanan devlet geieneklerini ve kolekıı- vızmıni yeni- den alabilir. Hepimiz akra- bayız, ortak bir aileyiz. Birbirimize düşmemeliyiz. Sınıfsal yak- laşımı reddet- miyoruz. Ama tarihsel ve sosyal-psikolojik yaklaşımlarla zenginleştirilmelı- dir. Sınıfsal çelişkiler. çatışma nedeni olmamalıdır: >apıcı bir toplumsal diyalogla. akılcı dev- let reformlannın motoru ol- malıdır. Sosyal kesimler arası- nda uziaşmalara ve sınıfsal çı- karlann sağduyu ile dengelen- mesıne gereksinım du\uvoruz." Tarihın parçalanmaması ge- rektiğını. 1917'den öncesini yok saymakla va da kötü olarak nı- telemekle yanlışa düşüldüğünü belirten Zyuganov. "Şimdiki yönetim de. 1917'den sonraki tarihi redde- dıvor" dcdı. Pravda'nın. din-devlet ılişkisı ü/erı- ne ne düşün- düğünü sor- ması üzerine. Zvuganov En başta. Bü- vük Rus>a derken neyı kastetti- ğimi açıklayayım. Ben, Rus- lann. Rusça konuşanlann vc is- teven herkesin katılacağı lüm alanlann. Rusya devlctı kap- samına gireceğını. istemevenlcre baskı vapılmavacağını. yeni "İslam'ı benimseyenlerin hakkının çığnenmemelidir İnananlann da. inanmayanlann da özgürlüğüne kanşılmayacaktır." bu. kültürel- şunlan söyledi: dcvlctın snırlannın eski SSCB sinırlanndan farklı olacağını dü- şünüyorunı. Böyle bir devlet. bin yıllara dayanan ruhsal dcğerlcrden güç almalıdır ki. Ortodoks Kiiisesi. bu gücün koruyucusu ve laşıvıcısı olagelmiştir. Ama bu. öieki dini inançları. örncğin İs- lam'ı bcnimscşenlcrin hakkının çığnencceği anlamına gelme- mckledır inananlann da. inan- mavanlann da özgürlüğüne kanşılmayacaktır." Rusva'nın sonuna kadar par- çalanmasının önüne. ancak vurısever >ağduyulu hareketle- rin veörgütFerin ittıfakınıngeçc- bıleceğını bclırıen Komünis Par- ti liden. sözlcrini şöyle bitirdi: "Böyle bir iıtilakın mcrkezin- dc ısc. birleşlıneı bir örgütscl çe- kım gücu bulunmalıdır. \eni- lenmı$ parıımi/. bövle bırçckim gucu olabılır ve olmak zorun- dadır." Yeni Yugoslavya Stüdyo-M radyosımdan yanşmayı kazanana ekmek «%-J3 Haber Merkezi - Sırbistan ve Karadağ'dan oluşan Yeni Yugoslavya'da. ambargonun neden olduğu kıtlık giderek büyüyor. Halkın ekmek alabildiği günlerin sayılı olduğu ve sütün. lüks tüketim maddeleri arasma girdiği bildiriliyor. Sırbistan ve Karadağ'da ekmek kuyruklan, sabahın erken saatlerinde oluşmaya başlıyor ve sıra yüzünden, halk arasında tartışmalar çıkıyor. Para işe yaramıyor Radyo ve televizyon istasyorüan da üikedeki bu sıkıntıdan dolayı • yanşma programlannda ödül olarak ekmek ya da süt vermeye başladılar. Özellikle "Stüdyo M" radyosu, yanşmalann birincilerine. hiçbir işe yaramayan para yerine bir ekmek ya da bir litre süt armağan ediyor. Başvuruiann fazlalığı yüzünden. günde iki kez yanşma düzenleyen Stüdyo M'in santralinin kilitlendiğj belirtiliyor. Almanya Kırk bin çocuk sokakta yaşıyor Haber Merkezi -Almanya 'da yaklaşık 40 bin çocu- ğun sokakta yaşadığı ortaya çıktı. Almanya'da yayınlanan Der Spiegel ve Hör-Zu dergilerinin verilerine göre, bu çocuklann çeşitli ne- denlerle evden kaçtıklan ve sokaklarda yatıp kalk- tıklan bildirildi. Sokak çocuklannın parklarda. ga- rajlarda uyuduklan. geçimlerini sağlayabilmek için hırsızlık yaptıklan. uyuşturucu çev- releri ile ılişki kurup vücutlannı sattıklan kaydedildi. Her zaman açve her zaman birile- rinden kaçmakta olan bu çocuk- lann. hiçbir geleceklerinin olmadığı belirtildi. YeniDelhi'de patlama:12ölü Haber Merkezi - Hindıstan'ın baş- kenti Yeni Delhfde iktidardaki Kongre Partısi'nin gençlik kollan bi- nası yakıaında bomba yüklü bir aracın havaya uçması sonucu en az 12 kişininöldüğü bildirildi. Hindistan PTİ ajansının haberine göre. Kongre Paaısi Gençlik Kollan Başkanı jManinderSingh Bitta'nırı bi- nadan çıkması sırasında meydana geien patlamadaenaz lOaraçda tah- rip oldu. Bitta olayda hafif yara alır- kei. koruma görevlılerinin buiundu- ğu araba tahrip oldu. TıKMAKlAR)Mız/W UCU 5WM &L&4 HALK- IrkçılığıngerilediğiGiineyAfrika yabancı sermaye için daha çekici #rtt> JJork ©imcs G unev Alrika'ıla ılt'moknısivegıy) sürvaiHİe. Jeyliilsalı güniihıh ıık hırayımıı ktiyık'ilildı. Ginşimin varaltığı ı\ iımeı veho^önl, in areı fıuıı t/nlti iiriinh'rtni .wrgileyı'n 2(M) ıloluvmdaki Amerik an $: rkctıni ckJ ctk isı LiltuuiüUlı Bugüm'dek , Afrika 'da vapılan en hiiyük Tk are! Fuarı nıteliğini tajivan "AmerıkanE\po" sergisinde: yımpuundım kamyona. bilgisayardan ansikinpedh e kadar binhir çeşit ürünyer alıyor. lk tkkırdaki hiikümctin rakipleriyle güçhirlığiiçine girmesi, Afrika Ulusal Kongresi nin, ekonomik yaptırımların kulkması ı\ in çağrı yapnıası aıüamma ge/iyor. Mandehı, aynıgün Amerikalı işadamlarıyla bir saal kadar görüşerek ülkesinde yatırıın yapmalarını istedi. Ancak politıkaalarm lyiııiyeti.ekonomiııznumları tarufmdun puylaştlmıvor. Giaw\ Afrika Amerik'un Ticaret Odası Btıjkunı Michael Judin. ekunomik ı apiırımlarm kalkma.sn Itı biiviik Amerikan şirketlerinin Giiney Afrika 'yage/ip.\on hızla üretıme haşlavacağt inaıu ının bir uldatnıuc a olduğunu helinerek "Gcrçck diiın aıla işlerin bö\ lc gelişmeyeceğini çok iyi biliyoruz. IArnerikalıiar iyi tammıyor Ccın ve nıalgüvi'iıliğinin bulunınadiğt bir ülkede. vabanı ılurın ekonomik yatınmu \ önelmesiçok zor " divor. Işadamları. siyasi alaıula her altlınıın katlianıla sonm landığı bir iilkede girişimde huluıunaktan çekiııiyor. İkihafta öncc bir Amerikalı bilimadaımnm sivahlar lara/mdan öldürülmeii. bazı Amerikan $irkctlcrinin fuara katı/makhuıvazgeçmesine neden oldu. Kfandela'nm Gimey Afrika Komünist Partisi ile süregelen ih)kisi, serbestpazar ekononüsine karşı ikircıkli bir tııtıım urçik'inesıne volaçnor. On yıl türen ek onomik ı apnrımlar nedenıı le Amerikan şirketleri. Giiney Afrika V? çok az lanıyor. Jııılin. Amerıkahlann. Giiney Afrika pazarınt çok hujife aldığını belilerek "Amerikalı iiudamları, vercl üreücilcrinin.umduklarından büyük rekabetiyle karşılaşucak. Bizleri hala at sırrmda, ilkclbir toplıım olarak gdrüyorlar. Ancak Amerika 'da iflermpek yolunda gıtnıediğini ve buradakı 20 milyar dolarlık pazarm da ne kadar cazip olduğunu lulınün ediyoruz" diyor. Amerikalı işadamları. Giinev Afrika 'dak ihava ulaştnunı ve haherleşme altyapısını, ticari ıli^kilerin gelişmesi içinyeterli görüyor. Bir diizineden fazla Amerikan şirkeıt. şimdiden pazara girmi} durıanda. Afrika Ulusal Kongresi, şirketlere gereklionayt, tereddüt etmeden veriyor. Ancak dev Amerikan şirketleri. yaptırımların kalkmasınm veterh olmadığını, serbest pazar ekonomısınin yer/eşmesi vegüven içinde çalısması için birkaç yıl daha geçme\i gerektiğini belirtiyor. Şimdive dek Giiney Afrika pazıinna gıren Amerikan şirketleri'. üretime geçmeye pek yanaşmıvor. Böylece. yüzde 50 dolaylarmda seyreden issizliğeşimdılik çözüm getireceklerı tahmin edilmivor. Yerel ekonomi uzmanları.gerek üretim amacıyla.gerek saıış amacı\ la ülke ı e gelen yabancı sermayeye büvük gereksüumduyduklanm belirııyor. Bııgûne dek lüm diinyadan soyutlanan Giinev Afrika 'nın. artık ne lürlü olıırsa olsım. iliskikurulacak bir ülke durumunagelmesinm çok önemli olduğu belirtiliyor. BillKeller y komplonun bir yılı doldu •Darbeci komplo çetesinin ihanetini alt ettik • Darbecilik sürecinde soiun tavrı J DEP MHIetvekili Mehmet Sincar ve Metin Özdemir'in katilleri kontrgerilladır _l Küba Bonn Büyükelçisi Rodney L'opez Clemente ile röportaj J Özelleştirme. işçi kıyımı ve ekonomik terör -IİLKSAN, İSKİ, şimdi de Kozakçıoğlu • Grup Yorum'a Kıbrıs yasağı.. Batakhk sizi yutmadan sesinizi yükseltin... Menzir hakkında suç duyurusu.. Toros Gübre direnişi... Kamu emekçisi neyi. nasıl istemelidir?.. Seher Şahin aramızda... Avrupa'da parti okulu... 12Eylül 1980den 13 Eylül 1992ye... Gazetemize abone olalım, abone bulalım... Suudi Venezüella'da, 78'lik Caldera başkanlığa hazır Eski başkan Perez MADDİ İMKANLARIKISITLI, YÜKSEKÖĞRENİM ÖĞRENCİLERİNE KARŞILIKSIZ ÜNÎVERSÎTEBURSU VERİLECEKTİR. BİLGİ VE MÜRACAATİÇİNTELEFONLAR: İSTANBUL:249245l ANKARA:43J 1888 • " . İZMİR:2lO642 . , HÜR VE KABUL EDİLMÎŞ MASONLAR BÜYÜK LOCASI SON MÜRACAATTARİHİ: l KASIM 1993 Y olsuzluk suçlamalany- sonra. ABD'nin petrol ıthal la yargılanan Cumhur- ettiğı ikinci önemli kaynak. başkanıCarlos Andres Venezüella. Latin Amerika Perez. dört buçuk yıl süren ülkelen arasında. Meksika'- görevinden sonra. çarşamba dan sonra.ABD'denmalithal günü başkanhk konutunu bo- eden ikinci ülke de burası. şalttı. Kongre. 21 mayısta, Geçen altı haftada. baş- başkanm yetkilennı askıya kentte sekiz bomba patladı. almıştı. Yerine. yeni bir baş- L'lkede enflasyon yılda yüzde kan seçilene kadar. geçici başkan Ra- mon Veiasquez ba- Bütün ön yoklamalar, sol kanatta yer kacak. Venezüella'- a lan 16 küçük partinin desteklediği bağımsız aday Rafael Caldera'nın tek bir ay yoksa da. seçimleri kazanacagını gösteriyor. sıkı bir seçim takvi- mi ve ocak ayı için orduya vaadedilen zamla. Ve- 37 oranında seyrediyor. nezüella'nın bir türlü yerinde 1981'de Venezüella. altın duramayan silahlı kûvvetle- çağını yaşamış "Suudi Vene- rinden ğelebilecek ciddi teh- züella" diye anılır olmuştu. ditîer. savuşturulmuş gibi gö- Bugün ise. bülçcaçığını kapa- rünüyor. " "" tabilmck için. Kongre. Velas- Ba'şkanın dinlenme odasın- que/'c vergi düzenlemeleri ge- daki bir yağlıboya tablonun tırmeyetkisi verdı. Fazla seçe- üzerindeki kurşıın dclığınin ncğı olmavan Velasquez. ön- rötuşla bile kapatılamaması cülleri gibi. Venezüella'nın gibi, Venezüella'nın toplum- devlet sektöründen kırpıyor. sal ve ekonomik örgüsündckı Gclecek altı a) içinde. önde 5 kasımda yapılacak seçimleri kazanan kişiye düşüyor. Bü- tün ön yoklamalar. sol kanat- ta yer alan 16 küçük partinin desteklediği bağımsız aday Rafael Calderanın seçimleri kazanacagını gösteriyor. Muhalifleri, Caldera'nın gelecek ocak ayında 78 yaşına girmesine daya- narak, Vene- züella'ya 21. yüzyıla taşıya- cak fıziksel da- yanaklılık ve düşünsel esnek- likten yoksun olduğunu öne sürüyor. Caldera. ilk sıradaki yerini tehlikeye atmamak için televizyon tartışmalanna katılmaktan kaçınıyor. Ekonomi danışmanlan da, Venezüella'yı fıyat kontrolü, Caldera'nın devİet yardımı ve korumacılığı ön plana çıka- ran 1970'lerdekı popülist ima- jını dağıtmaya çahşıyor. Adayın en önemli ekonomi danışmanı Asdrubal Baptista. boşluklar da koiaylıkla görü- gelen havayollanndan Aero- Caldera'nın özelleştinriedcn. lebiliyor. postal dahil, bir düzinc devlet düzenli bir vergi sistetninden Amerikalılar. bu ülkcdc va- şırkctinı ö/elleşlirmeyi düşü- yana olduğunu söylüyor. şanan gelişmeleri ılgıyle ı/lı- nüyor. Bu du>arlı ülke>i yor. Suudi Arablstan'dan 1999'a kadar yöneımcgörcvı. The Nevv York Times