Katalog

SAYFA CUMHURİYET 12 EYLÜL1993PAZAR SHPKURULTAYI Gürkan, Türkhalkının yarankabmş özgürleşmemücadelesinitamamlayacağını söyledi: SHP'yi dalıa sola çekeceğimANKARA (CumhiBiyet Bürosu) - SHP genel başkan adaylanndan Aydın Güven Gürkan, 'Türk halkmın yanm kalrnış özgürleşme müca- deiesini tamamlama" görevini üstleneceğiru söy- ledi. Gürkan, Erdalİnönünün"çokgüzelbirsi- yasi miras bırakDğını" vurguladı. Gürkan, kürsüye "Başkan Gürkan'' sloganla- nyla geldi. Gürkan taraftarlannın tribündeki hakimiyeti dikkat çekerken, en çok tezahürat yapılan ve alkış alan aday da Gürkan oldu. Gür- kan'm konuşması sık ak sloganlarla ve alkışlar- la kesildi. Demokratikleşme ve sol Konuşmasırun büyük bölümünü demokra- tikleşme, partinin daha sola götürûlmesi ve Gü- neydoğu sorununa ayıran Gürkan, "Tûrk hafkmm yarmı kalmış özgürleşme müeadeiesini tamamlama ve partimin buna önderlik yapması görevini üstleneceğim" dedı. Genel Başkan Erdal Inönü ıle 1985 yılında SHFyi kurduklanm belir- ten Gürkan, zaman zaman farklı şeyler söyleme- lerine, tartışmalanna karşın hiçbir şekilde İnö- nü'nün. gerçekdemokrat kişiliğıne olan güvenini sarsmadığmı ifade etti İnönü'ye, "Serinkanulığı sizden öğrendim, parti içi demokrasiden hiçbir za- man vazgeçmeoıeyi sizden öğrendim. Bize çok gü- zel bir siyasal miras bırakarak aynlıvorsunuz" • Gürkan: "Partimin merkezden sola açılmasını söylerken; maceracı, ütopik, hırçın bir solu kast etmiyorum. SHP'yi, artık insan haklan ihlallerinin olmadığı, yargısız infazlann günlük olay haline gelmediği, aykın düşünen, özgür düşünen her insanm korku içinde olmamasmı sağlayacak bir hale getirmek istiyorum. İnsan haklan ihlalleri, askeri darbenin ardından hala gündelik olaylar arasında yer alıyorsa, Türk solu en az, Yunan, Portekiz solu kadar sola kaymalıdır" dedi. diyen Gürkan, kendisinin ya da diğer adaylann genel başkan seçilmesi dururnunda da Inönü gibi uğurîanma isteğini dile getirdi. Bu kurultayda SHP'nin bir kavşak noktasın- da olduğunu vurgulayan Gürkan. "Bu kavşakta ya Türk halkıyla buluşacağız ya da aynlacağız. Onun için ben bu kurultaya Türkiye kurultayı di- yorum" görüşünü dıle getirdi. 12 Eyiül Anaya- sası'nı sert bir dille eleştiren Gürkan. Türk halkı- nın özgürüm diyebilmesi için kendi iradesiyle bir anayasa >apmak zorunda olduğunu ifade etti. Gürkan. '"değişim ve dönüşüm kavramlannuı çok moda oMuguna" dikkat çekerek. devleti değjştir- me önerisinde bulundu. Partisinin daha sola çekilmesi taraftan oldu- ğunu söyleyen Gürkan, sözlerini şöyle sürdür- dü: "Partimin merkezden sola açılmasını söyler- ken; maceracL, ütopik, hırçın bir solu kastet- miyorum. SHP'yi, artık insan hakları ihlalleri- nin olmadığı, yargısız infazlann günlük olay ha- line gelmediği, aykın düşünen, özgür düşünen her insanm korku içinde olmamasmı sağlayacak bir hale getirmek istiyorum. İnsan hakları ihlal- leri, askeri darbenin ardından hala gündelik olaylar arasında yer alıyorsa, Türk solu en az İspanyoL, Yunan, Portekiz solu kadar sola kay- malıdır." Güneydoğu sorununun üniter devlet yapısını bozmadan. oradaki insanlar ne istiyorsa o hak- lan vermek gerektiğini vurgulayan Gürkan, yi- ne üniter devlet yapısı içinde o kimliği tanımak gerektiğinı söyledi. Hiçbir etnik ya da inanç so- rununun sıiahla çözülemediğine dikkat çeken Gürkan, Güneydoğu sorununun da silahla çö- zülemeyeceğini söyledi. Devletin merkeziyetçilikten yerelliğe taşınma- sı gerektiğini vurgulayan Gürkan, daha sonra şunlan söyledi: "Devletin yapısı demokratikleştirilmelidir, gizli örgütler, odaklar, devletçikler mutlaka açığa çı- kanbnalıdır. Bu devlet icracı olmamau, yönlendi- ren, denetleyen bir devlet olmalıdır. Değişim, dö- nüşüm kavramları moda ya, ben de bir öneri geti- riyorum; siyaset yenilenmeü. Siyaset para odaklarının, güç odaklanmn de- netimi altına girnüştir. Onun için siyaset bu güç odaklarının denetiminden çıkanlıp halk deneti- mine verilmelidir. Onun için temiz siyaset, temiz parti, temiz toplum olmalıdır diyoruz. Bir ülke- de rüşvet, yolsuzluk. işkence, ayrımcılık, ırkçılık oluyor ve iç banş da bozuluyorsa, bu ilkeleri ge- tirmek şaıttır." Giden oylara çengel Sosyal demokrat bir partinin merkeze yaklaş- masının ANAP'a. DYPye yaklaşmak anlamı- na geleceğine dikkat çeken Gürkan. sosyal de- mokratlann da oradan "zırnık oy alamayaca- ğmı" öne sürdü. Gürkan, SHP'nin merkeze kay- ması nedenıyle gönlü SHP'de olan, ancak kendi- lerine kucak acan bir parti bulamadıklan için RP'nin kollanna gıdenlenn olduğunu söyledi. YARMAN Medyaya gebe başkan olrnazANKARA (Cumhuriyet Bürosu) SHP genel başkan aday- lanndan Tol- ga Yarman, adayhk için gereken 50 delegenin im- zasını topla- yamayacağı yolundaki ıddia- lan anımsatarak "Alın size 50 imza, şimdi utanmıyor musu- nuz?" dedi. Kürtçe, "Ne Kört, ne Türk anası ağlamasın" di- yen Yarman, kendisinin Erdal inönü'ye yakınhğı kadar, "ts- met İnönü'ye yakın olduğunu vurguladığı babasına, ekran- dan "sdam" gönderdi. SHP kurultayında üçüncü konuşmacı olarak kürsüye cı- kan Tolga Yarman. konuş- masında daha çok Güneydo- ğu sorunu üzerinde durdu. İç banşın ve ülke bütünlüğünün sağlanması gerektiğini anla- tan Yarman, Kürt realitesinin tanınması gerektiğini belirte- rek şöyle dedi: "Terörün dtş destekli ve ya- sadışı niteuklerini hatıruna- dan çıkartmasak da kimlik arayışıyla sflaha sardıp dağa çıkan yavrulanmızın onur dün- yalanndaki gerilla realitesini aynca ve derinden anlamamız gerekiyor." SHP'nin rolfi Ülke bütünlüğünün önemli ölçüde SHP'nin bütünlüğüne bağlı olduğunu söyleyen Yar- man, SHP'nin iküdara gelme- siyle birlikte Güneydoğu için verdiği sözleri unuttuğunu ifade etti. Bu nedenle yöre in- sanının SHP'den uzaklaşarak DEP'e yöneldiğini belirtti. Yarman, SHP Genel Baş- kanı'nın ülkenin ilerici dina- miklerini şahsında birleştire- cek bir önder olması gerekti- ğini anlatü. Yarman, bugün de aynı du- rumun söz konusu olduğunu vurguladı. Murat Karayal- çm'ın etrafmda kentli-ilencı yerleşik dinamikler. Aydm Güven Gürkan ın etrahnda ise "kökleriyle bağlı ilerici göçer dinamikkrin" bulunduğunu öne süren Yarman, bunun SHP'yi bölünmeye götürece- ğini savundu. Hiçbir adayın bu kilitlenmeyi görmediğini söyleyen Gürkan, kim kaza- nırsa kazansın diğer tarafın küskün aynlacagıru anlatü. Medyamn SHP genel baş- kanlığı yanşında taraflı oldu- ğunu ve ısrarla üç aday diye yazdığmı söyleyen Yarman şöyle devam etti: "Simdilik hangi yöntemk oMuğu pek beili değfl. Adayla- ra, ne demekse Ankara kulisle- rindeki uğultuya bakarak, bu arada 9001ü telefonlarla yıküz dağıtryor. SHP'ye böyle mi ge- Kİ başkan seçeceğiz? Medya seçtiği için medyaya gebe bir genel başkan SHP'ye uymaz. SHP'ye banknot torbalarıyla 4a genel sekreter ya da gend btşkanolunmaz. Benim pankartlanm, poster- lerim, özel uçağım, otobüsfe- rim, kapattığım oteller, ye- meklerim, gazetelerim, büiro- brrnı yok. Belediye imkan- Unm ya da saygı değer Meclis olanaklannr da yok. Ama par- rim var, inanan partiblerim nr. Ben bu kurultayda sLrin ^nsuuzım.'' Dört genel başkan adayı Karayalçın, Gürkan. Çakmur ve Yarman Genel Başkan İnönü'nün salona gehşini ayakta aDuşladdar. (Fotoğraf: RIZA EZER) -*-'i^ Gürkan'a yüklendi, Karayalçın'ı eleştirdi. Kürt sorununun görmezlikten gelindiğini vurguladı Çaknuir: PostkavgasıyapıyoruzANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) -SHP genel başkan aday- lanndan İzrnır Anakent Beledı- ye Başkanı Yüksel Çakmur. ülke sorunlanna >önelik çözüm öne- rileri getirilrnediğini belirterek "Oyumuz yüzde 9, biz post kav- gası yapıyoruz" dedi. Çakmur. Kürt sorunu çözülmedikçe, hiç- bir sorunun çözülemeyeceğini vurguladı. Çakmur konuşması- nda özellikle Gürkan'a sert eleş- tiriler yöneltti. Karayalçtn'ı da eleştirdi. "Gürkan-Çakmur omuz omu- za" sloganıyla kürsüye gelen Çakmur. kurultayın sonucunun Türkiye için "Srvas ve Erzurum" kadar önemli olduğunu söyledi. Delegelerin vicdanlanyla oy ka- binlerine gireceklerini belirten Çakmur, "Partiyi ya iktidar yo- luna ya da belki ohansuz bir du- • Çakmur, ülke sorunlanna yönelik çözüm önerileri getirilmediğini söyledi. *Bu gece demokrasi çökertiliyor. Bizim burada heyecanlanmız güzel ama, bilincimiz daha güzel olmalı. Oyumuz yüzde 9. Bağıranlar, çağıranlar, bu bağınş bize bir mHletvekili getiriyor mu? Çıkın dışarda çalışın. burada slogan atmayın' diye konuştu. ruma siz götüreceksiniz. Hayat boyu milyonlarca sosyal demok- rat sizin kararmıza bakacak" diye konuştu. 12 eylülün 13 yıl önce bu ak- şam geliştiğini anlatan Çakmur. şöyle devam etti: "Bu gece de- mokrasi çökertiliyor. Bizim bu- rada heyecantannuz güzel ama, bilincimiz daha güzel olmalı. Par- timizi güçkndirmeye çauşaum. Oyumuz yüzde 9. Bağıranlar, çağıranlar, bu bağınş bize bir milletvekili getiriyor mu? Çıkın dtşanda çalışın, burada slogan atmaym." Çakmur, Türkiye'de Doğu, Güneydoğu ve PKK so- runu olduğunu. temelde ise Kürt sorunu bulunduğunu be- lirtti. Kürt sorununun görmez- likten gelindiğini ifade eden Çakmur, bu sorun çözülmedik- çe hiçbir sorunun da çözüleme- yeceğini savundu. Slogansız ve klişe sözler etmeden sorunlann üzerine gidilip çözülmesi gerek- tiğini ifade eden Çakmur, 12 Ey- lül Anayasası'nın değiştinlmesi gerektiğini söyledi. Çakmur. ko- nuşmasmda Aydın Güven Gür- kan'ı ad vermeden çok ağır eleş- tirdi. Çakmur, 12 Eylül cunta paşalanndan icazet alıp, solcu- luk yapdamayacağıru ifade ede- rek şunlan söyledi: " Parti sola çekibneliymiş. 10 yıldır partide, yönetünde değil misiniz? Millet- vekili Celal Paydaş, pislik içine sokuhırken, icazet alarak, cunta içbıe girnıediniz mi? DSP liderine gidip, 'Partirru geürdım' diyen sen değil mrydin? HEFe gidecek- sin, sonra "Yaşaan SHP. ben ge- nel 4 başkan adayıyım" diyecek- sin. Haydi canrnı sen de. Elazığ'- da seçim yitirdin, örgüte küstün, kongresine bile gitmedin, İçel'e ghtin, kavgalı il haline getirdin. 12 Eylül'c direnemeyen adam, devTİmci nuruk atamaz, solcu nu- tuk atamaz." Çakmur, Karayalçın'ı daeleş- ürerek basının bazı adaylara >ıldız vermekten, gökte yıldız kalmadığını anlattı ve "Benim bildiğjm yddızlar köşelidir. Ama bizimki yuvariak. Hem ANAP- tan, bera de DYFden adayhk önerisi abyor. Sonra domates, bi- ber seçermiş gibi SHPyi seçiyor " diye konuştu. Çakmur. Çüler'i de "Bir pro- fesör ders notlanm okurcasma özeUeştirmeye adım atıyor" söz- lenyle eleştirdi. SHPBaşkam, AnkaraBaşkam veBaşbakan Yarehması SHP 4. Olağan Kurultayı, Ankara Büyükşchir Belediye Başkam Murat Karayalçın'ın zaferiy le sonuçlandı. Karayalçm kongreyi kazaıunakla birtikte üç görevi birden üstiendi. Ankara Büyükşerûr Belediye Başkanlığı'ndan sonra SHP Genel Başkanlığı'nı da kazanan Karayalçm, genel başkanlıktan aynlarak rüm sosyaldemokratları üzen Erdal İnönü'nün deyişiyle 'bugfinden itibaren' Başbakan Yardımcıbğı görevini de abnış bulunuyor. Karayalçm, teşekkür konuşmasuıı y aptıktan sonra Erdal İnönü, Aydın Güven Gürkan, Yüksel Çakmur ve Tolga Yarman bir araya gelerek 'dayanışma göşterisi' yaptılar. Karayalçm, İnönü, Gürkan. Çakmur ve Yarman'ın yanında "Bu parti, cumhuriyetçilerin, Kuvayı MiUiyecilerin partisidir. Bütün partilileri birleşmeye, bütünleşmeye, büyük iktidar yürûyüşüne hazırlanmaya çağınyorum" dedi.(Fotoğraf: AA) NOTLAR / celal Baslangıç 'SoVkaTjandıANKARA - Önce Baykal gjttı, sonra da İnönü... SHP'liler uzun süredir ilk kez İnönüsüz, Baykalsız bir kurultay yaşadı. Bölge toplantılannda , TVdeki açık oturumlarda bi- raraya geldi SHP'nin genel başkan adaylan.Görünürde uygar. çağdaş ve centilmenli- ğin öne çıktığı bir yanş oldu. Yanşın kurultay salonuna kadar yaşanan sürecinde adaylarbirbirlerini incitmedi- ler, birbirlerine kızmadılar, birbirlerini kırmadılar. Ancak bu yanşın asıl öne çıkan, vurgulanması gereken önemli bir yanı daha var. Bugüne dek İnönü-Baykal ikilemine sıkıştınlan SHP kongrelerinde uzun süredir ilk kez genel başkan adaylan, parti merkezı, örgütler, dele- geler siyasal ve ideolojik bo- yuüu bir tartışma yapma olanağı buldular. Kurultay salonuna kadar taşınan bu tartışma sonucun- da dün kürsüye gelen SHF- nin dört genel başkan adayı Gürkan. Karayalçm. Çakmur ve Yarman ortak bir noktada birleştı; "parti sola çekilmeli" ve "SHP büyük bir sollama yapmalı." Partı doğrultusunun, dört aday tarafından "solr! da be- lirlenmesi, kurultay salonun- daki delegeler, ızleyen SHP'- liler arasmda büyük bir heya- cana, ılginç bir dalgalanmaya yolaçtı. Dünyada. özellikle de Tür- kiye'de solu aşağılama, sol değerleri "çağ dışı", "modası geçmiş" diye niteleme "yükse- len değerlerin" en "fıyakalısı" olmasına karşın, SHP ta- banının, örgütlerin, delegele- rin ve genel başkan aday- lannın soldan yana tavır al- malan. solu yüceltmeleri ve parti çizgisi olarak belirleme- lerinin tek bir adı var; SHP'de sol kazandı. Zor kurultay Delegelerin ilgisı daha yanşın başından, kurultay sü- recinin sonuna dek iki genel başkan adayı, Gürkan ve Ka- rayalçın'a yöneldi. Bu ilgi ku- rultayin sonuna dek de sürdü ve değişmedi. Kurultay salonuna iki taraf da "Bu iş bitti. Kurultayı biz kazandık" savıyla girdi. Yanş boyunca, iki taraf da birbirine gözle göriilür. belir- gin, açık farklı bir üstünlük sağlayamadı. Kurultayın sonucunu kes- tirmek güçtü. Bunun en önemli nedenle- rinden biri adaylann ilçe kongreleri, hatta il kongreleri sürecine girmemelenydi. Ku- rultay delegelerinin belirlen- diği kongrelerde adaylar liste peşinde koşmadı. Örgüt yö- netimleri için yapılan seçim- lerde adaylann listeleri çarpı- şmadı. Partı içinde Karayalçına- Gürkancı aynşması ancak adaylar ortaya çıktıktan son- ra belırgınleşmeye başladı. Bu nedenie de SHP'liler dün sonucu zor kestirilen bir kurultay süreci yaşadı. Herkesin gözü delegelerin oturduğu tribündeydi. Gerek Karayalçm, gerek Gürkan konuşurken, delege tribü- nündekı en küçük hareket- lenmeye, alkışa bakılarak ku- rultayın sonucu kestirilmeye çalışıldı. Daha fazla alkış alan taraf "tamam , biz kazandık" se- vincini yaşadı. Daha az alkış alan da "On- lann çoğu delege değil. Dele- gelerin arasına sızmışlar" diye reddettı. Kurultaya ilgi SHP kurultayının yapıldığı Atatürk Spor Salonu'nun içi, binanın çevresi, etrafındaki sokaklar sankı İnönü'yle Baykalın soluk soluğa bir yanşı varmış gibi ilgili, heya- canlı partılilerle doluydu. Türkiye'nin dört bir yanı- ndan gelmişlerdi. Kongre sa- lonu tıklım üklımdı. Kurultay salonunun bah- çesine yerleştirilen ekranlann başında salona giremeyen SHP'liler vardı. Heyacanla konuşmalan izliyor ve ku- rultayın sonucunu bekliyor- lardı. Salonun bahçesine bıle giremeyen SHPlıler demir parmakhklara dayanmış, içe- nde olup bitenleri ızliyorlardı büyük bir merakla. Yerel yönetimlerde iktidar olmanın getirdiği yıpranma- ya. önce Kürt kökenli millet- vekillennin ve çok sayıda ör- gütün. sonra da Baykal ıle bırlikte giden CHP'lilerin aynlması eklenmişu. SHP parlamentoda, parti yöneüminde, yerel örgütler- de. belediyelerde cıddi bir kan kaybına uğramıştı. Bu aşınmalara bir de genel- de koah'syon ortağı olarak ik- tidara gelmenin yıpranması eklenınce. "artık SHP bitti" değerlendırmesini yapmak hıç de güç olmuyordu. Ancak dün Ankara'da yapılan SHP kurultayı, hala daha partiden beklentisi olan büyük ve coşkulu bir kitlenin olduğunu ortaya çıkardı. Yaşanan tüm olumsuzluk- lara karşın, SHP'nin çok diri bir çekirdeği vardı ve hem içe- nden. hem dışandan yapılan saldınlara karşm bu çekirdek dağjtılamamıştı. Dün İnönüsüz, Baykalsız bir kurultay süreci yaşadı SHP. Önce Baykal gjtmişti... Dün de İnönü gitti. Artık yenı bir süreç vardı SHP'nin önünde. Kim genel başkan seçijirse seçilsin. SHP en azından İnö- nü ıle geldıği "Yaşar ne yaşar ne yaşamaz" cizgisinden mut- laka kurtulacaktı. Sonuç ne olursa olsun, kesin olarak tek bir galibi vardı SHP kurultayının; sol SHP kurultayında büyük bir zafer kazamntştı. İZLENİM Kararsızlarkarannı sandıktaverdi YURDAGÜL ERKOCA ANKARA - "Bugüne kadar böyle bir kurultay yaşamadık. Bir türlü sonucu kestiremiyoruz" diyordu İstanbul'dan bir ilçe başkam. Gerçekten de, ne günler süren kulis çalışmalan "Tamam bu iş oldu" dedırtiyordu ne de "Kurultay sonucunu belirleyeği"savunulan konuş- malar. Başkan adaylan konuşmalannı tamamladıktan sonra da "Sandıktan kim çıkacakf"sorusunun yanıtı "beürsiz''den öteye git- miyordu "Kazandık", "30 farkla alınz", "En az 50 farkla kazanmz" yorumlanru, "Sizce kim kazanır? Onlar ne diyor?" sorulan izliyordu. Sonuçtan emin olanlar, ne olur ne olmaz diyerek "Saat üçte, beşinci pencere önünde" ya da "giriş kapısınm sağ tarafında" kesilen randevularda, kararsızlan kararlıya çevirmeye çahşıyorlardı. Gürkan yanhlan, son darbeyi "Hoca'nın konuşmasıyİa vuracaklanndan'" emındıler nerdeyse. Tarafsızlann. hatta "Kalbim Gürkan'dan yana ama halk Karayalçın'ı istiyor" diyenlerin kurultay salo- nunda kazanılacağı düşünülüyordu. Bu yüzden de Gürkan'ı erkenden e\ine giunesi için ikna eden kurmaylan bir otelden diğerine koştururken, PM listesini genel başkan seçiminden sonraya erteliyor, Gürkan'm seçilmesi halinde, bütün il başkanlannı bir araya getirerek listeyi birlikte hazırlama karan alıyorlardı. Bununla da seçimlerden sonra doğabilecek kırgınlıklann ve küskünlüklerin aşılması ve PM'nin demokratik bir biçimde oluşturulması hedefleniyordu. Tahminlerinde yanılmıyordu Gürkan yanlılan. Gerçekten de Gürkan'ın konuşması dakikalarca alkışlanıyor, Gürkan "İnsan haklan", "Yargısız infaz", "Sencükalaş ma". "12 Eylül hukuku" dedikçe salon hop oturup hop kalkıyordu. Konuşmayla salondaki hava değişiyordu değişmesine ama, "Sandıktan kim çıkacak?" sorusuna yine de gönül rahaÜığıyla"Biz" diyemiyordu taraflar. Kararsız delege konuşmalardan etkilense de, karanm vermemekte direniyordu. SHP'nin diğer "Hoca"adayı Toh»a Yarman da konuşmasıyİa, hem Gürkan, hem Karayalçm hem de Çakmur taraftarlanndan bolca alkış alıyordu. Yarman, adayhk yanşında kendisini baştan yok sayan medyaya catıyor. yaşının ve mesleğinm yanlış yazılmasına ve diğer adaylara ateş püskürüyordu: "Medya seçtiği için, medyaya gebe bir genel başkan SHP'ye uymaz. Saygıdeğer Belediye imkanlanm, ya da saygıdeğer TBMM olanaklanm yok. Ama parrim var. İnananan partUilerim var..."