Katalog

SAYFA CUMHURİYET 8AĞUSTOS1993PAZAR OLAYLAR VE GORUŞLER Güneş yine doğudan doğacak Uzak Doğu halkJan, kanncalara özgü sabır, disiplin, örgütlenme, ve özveri üe eliyle, ayağryla, kafasıyla durup dinlenmeden çalışmakta ve üretmekte... Bir Sovyet diplomatı 25 yıl önce "Neyse ki Çinlilerve ötekiler. pirind hala çöplerle tutup yiyorlar. Kaşık kuÛanmaya başlarlarsa. tann hepimizi korusun..." demişti. YAVUZ GÖR Emekli Elçi G izemli, görkemli pago- dalar... Kağıt fenerle- rin aydınlattığı renga- renk bahçelerde. ıpek- ler içinde dolaşan ınce. narin kızlar... Eğlencc gecelerinde, kımsenin sırnnı oğrene- mediği havai fışekler... Barut kokula- nnın sarmaladığı tapınaklarda. Kon- fiiçyüs... Tao vb. zamanın çok ılerisin- de bir uygarlık ve bunu korumak için upuzunbirduvar... Marco Polo. geldıği geri kalmış Av- rupa toplumuna yağma muştusu ge- tirmiştir. Sonralan Rönesans... Makineleşme süreci... Endüstri devrimi ve sömürge- cilik... Batı'nın acımasız üstünlük dö- nemi... Zorla afyon anlaşmaları imza- latmak. Pekın kuşatması. Hong Kong, Şanghay. Maçao aşağılamala- n... Japon istilası. Mançurya'nın ko- panlması. Sun Yat Sen. Çankayşek. Maosüreçleri... Bir ki! tabağı alıp. denizin okşama- sına 50 yıl bırakan ve bundan oluşan Seladon'u. yapıcı hayal gücünün ve ta- şı çatlatacak sabır hazinesinin ürünü olarak ortava koyan Çin. dinsel bay- ramlannda meydanlan dolduran Ej- derha'ya dönüşüp. ağzından ateşler püskürtmek için birkaç bin yıl bekle- \ebilirdi... Dünya nüfusunun l 4'ünü banndi- ran Çin. dış istilalara, iç belalara. ambargolara. atomla yok edilmek şantajlanha. herkesin "tebessüm" sa- nabileceğı, Çınlilere özgü bir "Rictus" ile yanıt verıp >a da vermeyip. kendi bıldiğini okuvarak ve yaparak. bu yüzyılın sonuna gitgide güçlenen bir dev olarak gırmektedir. Çin gibi Uzak Doğu halklannın sa- bır ve direnci de. ibret konusu öğeler- dir. örneklerdir: Yediği atom darbeleri ilc \ok olduğu sanılan Japonya. ara- dan pek az zaman geçer geçmez. bü- tün dünyayı ekonomik ve tican dene- timınc alan bir teknoloji \e beceri sergilemış. herkesten önce 21. yüzyıla çoktan ayak basmıştır. Vıetnam'ın bağımsızlık öyküsü baş- ka bir örnek: Tepesinde Kobra heli- kopterleri ateş ve ölüm >ağdınrkerj. sazlann. pirinç tarlalannın. otlann arasına gizlenıp, o zamana kadar as- kerlik biriminin bilmediği ve tarumadı- ğı bir gerilla savaşını başan ile sonuç- landırmıştır. uzun süre baskı altında tutulmuş bu eski sömürge halkı... ••• Bu yeni süreçte Batfda neler olu- yor1 ? — Almanya"da Nazizm -hıç gömül- mediği- mezanndan çıkıp. elinde mo- lotof kokteylleri ile sokaklarda kol gezmekte... — halya'da artık kim hükümet. kim mafya: ne doğru, ne yanlış, halk çare- siz kaldı bunlan ayırt etmekte... — Fransa'da savaş sonrası. sağ ile sol arasında gidip gelen politik metro- nom. aşın milliyetçilerin de kendini iyice gösterdiği bir seçimle bir yana ka- yıpdurdu. — İngiltere'de İngiliz aydınlan. İşçi Partisi'nin tarihsel işlevini yitirdiğini söylüyor. Muhafazakar yöntem. ABD'nin çizgisinde: skandallarla. sos- yal gerilimlerle hep iş başında... Bunlar Avrupa"dan birkaç örnek... Batfnın "ağa"sı ABD'ye gelince: F.D. Roosevelt'ten beri. isterCumhu- riyetçı. ister Demokrat. hangi başkan, hangi kongre olursa olsun. FDR"nin sosyal anlayış ve davranışını sergile- mek becerisini gösteremedı. Reagan- ın zengınleri daha zengin. yoksullan daha yoksul yapan ve orta direği di- binden budayan vergi cenderesi ile sosyal uçurum büyüdükçe büyüdü. İş- siz. evsiz ve umutsuz insanlar kütlesi şiştikçe şişti. Bunun doğal sonucu ola- rak. suçisıatistikleri ürpertici boyutla- ra ulaştı. Parklarda dahi sigara içmeyi yasaklamaya koyulan bir toplumda. uyuşturucu kullananlann sayısı 60 milyonayaklaşıyor. Püritanistbirtop- lum anlayışından. doğum denetim he- saplannı yutarak adeta birseks furya- sına dalan gençlerin başına bir AIDS belası dıkıldi. Eşcinseller. Pennsylva- nia caddesinı bir baştan öbiir başa dol- duruyorlar. Kedilerine farklı davranıl- mamasını istiyorlarClinton'dan. Soğuk savaş döneminde ikide bir Kongre'ye gelip. lobilerini de devreye sokarak. "Smvetler veni bir uçak, yep- yeni birfiizeyaptı. Verin bize 50 milyar dolarlık bir ihale. daha iyisini >apa- lnn..." diyebilen ve bunu her defasında "koparan" Amerikan endüstn devleri. bu olanaktan yoksun kaldılar. Örne- ğin. gerçek bir imparatorluk olan General Motors ve denelimindeki şir- ketler. son iki-üç yıldır onlarca fabri- kayı kapatmak zorunda kaldı. İCörfez savaşı. silah endüstnsine ge- çıcı olarak nefes aldırdı. ama federal bütçedeki süreğen (kronik) açık bir türlü kapalılabilir oranlara indirgene- medi. İkide bir Bağdat"a atılan füzeler, tü- ketim sahası arayan silah endüstrisi- nin bılançolannı mı düzeltiyor? Başı belada olan halkı aynaya bakmaktan mı alıkoyuyor? ••• Uzak Batı. -eğer bu deyim geçerli ise- ile Uzak Doğu arasında kalan önemli bir siyasal öğe. Rusya Federas- yonu'dur. Burada da işler karanlık... Devlet ekonomisinden piyasa ekono- mısine geçış. başan çizgisinden uzakta sürüp gidiyor. Kamuoyunu çekilmez günlük yaşam sıkjntılanndan ve yeni rejime karşı olan güvensizlikten başka yönlere götürmek, oyalamak için dış politika alanında sorunlaryaratılıyor: Karadeniz Filosu. Sivastopol gen isteniyor. Karabağ"da Ermeniler. Gürcistan'da Abhazalar, Bosna'da Sırplar. Tacikistan'da "rövanşistier'" destekleniyor. Her halükarda Ruslann. "bö- Iürane"yi bir türlü içlerine sindireme- diklen: kendisinden boşanan eski eşle- rinin başkalan ile değil evlenmek. flört etmelerine bile iyi gözle bakmayan il- kel kocalanr^ psikozunu taşıdıklan ız- leniyor. ••• Bu tablo içinde Uzak Doğu halkla- n. kanncalara özgü sabır. disiplin. örgütlenme ve özveri ile eliyle. avağıy- la. kafasıvla durup dinlenmeden çahş- makta ve üretmekte... Bir Sovyet diplomatı 25 yıl önce "Neyse ki Çinliler ve ötekiler, pirinci hala çöplerle tutup yiyorlar. Kaşık kul- lanmaya başlarlarsa, tann hepimizi korusun..." demişti. PENCERE TARTIŞMA Karşı çıkmışlardır.* ^ T T T " a y ^ ^ f Mumcuvu ^ ^ X rahmelleanarak W başlamak U istiyorum. "^^** Kendisi her zaman bizlere yol göstermiş. insanlık ile terörün arasındaki farkı bclirlmiş, rchber olmuştur. "Kürt Dosyası"dizi yazısındaki alıniı v apılan bir paragrafgerçeklerc uymadığından. açıklama yapma gereğini duydum. 28 haziran aünkü yazıda •"Dersims: 206-2l'l Bulut 131-139" vc 59 dipnotlu alıntı. gerçeği yansıtmamaktadır. I. Cihan Harbfnde Ruslar Kiğfya kadar değil. Üstükran Nahıyesi'nc (Çaylar) kadar işgal etmişlerdir. Üstükran'a bağlı yirmi üç köyün 22"si Hormek aşiretine mensup olup Ruslardan çok aa çekmişlerdir. Bırakın işbirliği yapmayı. bilakis. karşı çıkmışlardır. Odönemde Üstükran Nahiye Müdürü, Hormek aşireti Pircan kabilesinden Hüseyin Ağa'dır. Hüseyin Ağa Kuvayı Milliye ile işbirliği yapıyordiye. amcasının oğlu Süleyman Ağa ile ve Seyyıt Mahmut ve ağabeyi Halit Ağalarla birlikte Ruslar tarafından tutuklanmış ve bilahara aynı gün Gülcü Çavı kenannda. Yılanlı Köyü mevkiinde şehit edilmişlerdir. Aynca aynı dönemde Kamili Zemo (Kamil Sankaş) Ruslara karşı milis kuvveti oluşturup gönüllü Kuvayı Milliyeci Tıp fakültesinde diploma töreni O ğrcncilerimizin 6 yılınsonunda mezunolup meslcktaşlanmız halincgelmesi ne kadar sevindirici birolay Gclingörünki. cübbclcrimizi kuşanarak kadldığımız bu törenlcr, yıllardır mulluluk venci ölmakian uzak bıratmosterde geçiyor. Yüzlerce öğrenci arasından sıy nlıp birincilikle diploma alan taptazc doktorlar -çoğunlukla kızlar- ecrçcklcn dilegetirenzehirgibi konuşmalarvapıyorlar. Güzel. ama ıstcr ıstcmez yapav. ısma rlama sözler söy ley cn dekan ve yöneıicilerin ardından. Buyılda. İstanbul Ünıversıtcsi Tıp Fakültesi diploma töreni böyleoldu. Birincilik kürsüsündeki pınl pınl görünümlü kızımız. gördüğü tıp eğitımi ile. saelık sistemîmizlcileili olarak, tu çiçcği burnunda doktorlan kaygılandıran. umutsuzluga düşüren aerçekleri dilegetirdi. Çok hakFı idi. onu dınlerken. o konuşmaya eklenebilecek daha birçok olumsuzluklar olduğunu düşündüm. Birincinin ardındaki yeni hekim topluluğunun'da dile getirilen bu görüşleri onayiadığıaçıktı.9Eylürdeki tıp fakültesi bırincisinin de benzer bir konuşma yaptığını Melih Aşık'ın yazısından öğrendim. Buçocuklann söylediklerine kulak verccek kimseler. kurumlar olacak mı acaba?9 Eylül'dedekan ve rektörün birinciye. söylediklerinden ötürü arkâ çıktıklannıöğreniyorurh. Buna sevinebilinz. Ama sonrasını çok merak ederek. Tıp t'akültelerinin dekanlan. vönetıcıleri.öğretim üyelen bu son derece önemli sorunlan fakülte kurullannda ve onun ötesinde. daha üst düzev lerde eündemegeıirirlermidersiniz? Sorun edinirler mi gerçekten? Sistemle ilgili yönleri var bu söylenenlerin.'aynca falcültelerin iç yapısı ve işleyişi olmuştur. Aynca Hormek aşireti hiçbir suretle devlete karşı gelmemiş. sürekli kendilerinin Türkmen boyundan geldiklerini. Harzem Şah torunu olduklannı savunmuşvegurur duymuşlardır. Saygılanmla. İsmet Zeka ile de yakından ilgısi var. Unutulupgidecekmidir?Bir yerlerde konuşulup tartışılacak mıdır? Yoksa her y ıl benzer konuşmalan dinleyip alkışlamaklayetinecekmiviz? Bir sayın bakan da izledi bızim İstanbuldaki diploma törenini İzlenimleri ne oldu acaba' 1 Prof. Dr. Coşkun özdemir Dünyadan Soyuflanan Akıl Düşünemez.- Eski Cumhurbaşkanı özal, en çok Cumhuriyet'e kızar- dı, bir gün açıktan saldırmıştt: "-Babıâli'nin Pravdası!.." Nadir Bey: "-Hakarete yelteniyor" dedi, "mahkemeye verelim, aklı başına gelsin..." özal başbakandı. dava uzun sürdü, sonunda Cumhu- riyet kazandı; Turgut Bey para cezasını ödedi mi bilmi- yorum; ama, Pravdaserüveni böyle noktalandı. Cumhuriyet, şimdi Pravda ile işbirliğine girince o gün- leri anımsadım. Sovyetlerin dağılması her şeyi değiştirdi, değer yar- gıları albaştan ediliyor; kim derdi ki Pravda'da yayımla- nan yazı Cumhuriyet'te günü gününe çıkacak?.. Bu alış- veriş, küreselleşmede ufukların açılmasıdır. insanlıkta alışveriş yalnız ticarette aldım sattımla olmaz; kültür, bil- gi, fikir değiş tokuşu, evrenselliğin özüdür. The New York Times, Pravda ya da Le Monde kendi toplumlarında güvenilir gazeteler... Ne diyorlar? • Pravda diyorki: "Amerika; 1100 yıllık devlet, 1000 yıllık Hıristiyan top- Ium olan Rusya 'ya 200 bin Protestan din adamı yollaya- cak, bu Haçlı seferidir." Baksenşu işe!.. Protestan ahlakının kapitalizmin temelini oluşturduğu konusunda toplumbilimde savlar var. Ortodoks Rusya'- ya Protestan misyoner ordusu mu kapitalizmi öğrete- cek? Hayır. Pravda'yagöre "buişinaltındaçıkargüdüsü yatıyor; Amerika Rusya 'nın ileride tehlike oluşturabile- ceğini gördü, bu yüzden Rusya'nın devlet yapısını ve ekonomisini zayıflatmak istiyor." Doğru mu Pravda'nın savı?.. • Doğru mu, yanlış mı, tartmak gerekir. Bir fikir Pravda ya da Le Monde veya New York Times'ta ileri sürüldü diye doğru olamaz; ama, dünya artık iç içe geçti, birfo- rum oluşturmak zorundayız tartışabilmek için!.. En önemlisi bilgilenmek amacıyla ufukları taramak, çağdaş dünyayı kavramak yolunda kaçınılmaz bir ön çalışma anlamını taşıyor. New York Times'ta A.M. Rosenthal imzalı yazı şaşırtıcı bir bilgiyi sunuyor: 1986 ve88deBeyazSaray, İran'danpetrolithalatmı yasakladı. Ancak şimdi bir ticaret anlaşmasıyla Ameri- kan petrol şirketleri iran'ın en büyük petrol tüketicisi konumuna geliyorlar. 'iran kazanıyor, petrol şirketleri kazanıyor, siz kaybediyorsunuz.' Amerikalı, İran'ın dö- viz girdisinin büyük bir bölümünü sağlıyor. Amerikan dolarları akıyor, iran'ın petrol ihracatının dörtte birini oluşturuyor, mollaların rejimini ayakta tutuyor, teröre yaptıkları yatınmı besliyor." Şaşırtıcı değil mi!.. Tahran'a göre "En Büyük Şeytan Amerika" Iran'ı ne- dendestekliyor?Washingtonhani laikTürkiyeCumhuri- yeti'ni kendisine yakın buluyordu ve köktendinciliğe karşıydı? Gözü körolsun paranın!.. • Osmanlı, Birinci Dünya Savaşı'nagirdiğinde, payıtah- MfArkası 15. Suyfada) Garanti'nin son bilançosu. 1993 Y1LININ İLK YARISINDA OARANTİ BANKASI ÖZET BİLANÇO8U Bibnço AnaKalemleri (Karçtta|tırmılı) ötet Kâr Zam (Karfita|tvnub) Açıklaması. m. ••A a ı t HAİAVEBANKALAl KRHXU» TACPial AUCMUK (NBT) S.733,* JÎStA %on» IJJJ,» UIMJ «.2*67 t.ııtj FAtZOOJHUaU fAJZCtPBOBU j.ı*»,ı -M4 "55 MCVbUAT KUUAMLANCItHHLCR PÛMMKAli « M tMO.7 HJMJ İ2Z. Garanti son bir yılda kendi büyûme rekorunu yeniledi: %107. Bu başarının tek nedeni var: "Büyük banka"larda görülmemiş etkinlikte bir organizasyon ve ekip. Garanti'nin bünyesinde müşteriye hizmeti ağırlaştıran gereksiz bürokratik kademeler ve modası geçmiş teknolojiler bulamazsınız. Garanti işte bunun için daha iyi koşuyor. Siz de sizin için daha hızlı koşabilen, daha büyük ağırlıklar kaldırabilen, formda bir bankayla çalışmak istemez misiniz? GARANTİ