Katalog

SAYFA CUMHURİYET 18 AĞUSTOS1993 ÇARŞAMBA OLAYLAR VE GORUŞLER Yasal grevve öğeleriDr. EROL ALPAR Hâkim Albay, As. Yük. İd. Mah. Üyesi Z ararb etkileri olmasına karşın, özgürlükçü düze- ne sahip bir devlet greve izin veriyorsa, bu izinden, greve kaulanlann müca- dele yöntemlerinde yasa- lara uymayacaklan anlamı çıkarılma- mahdır. Bir başka anlatımla grev özgûrlüğü "grevin yasaya ve hukuka aykın olmaması" biçiminde yorum- lanmalıdır. Buna karşın, greve taraf olanlardan birinin sözleşme hükümlerine aykın davranması ya da grevin bir haksiz fıi- lin koşullanru oluşturrrmsı da uzak ih- timal olarak görülmemelidir. Bu amçladır ki. yasal olmayan grevler bir- birinden aynlmış bulunmaktadır. Fransız ve Alrnan örneğinde olduğu gibi birtakım liberal ülkelerde öğreti ve yargı içtihatlanyla tanımlaması ya- pılan yasal grevin, Türkiye'de yasa ile tanımının yapıldığı görülmektedir. Gerçekten anayasanın 54. maddesin- de, grev hakkı ve sırurlandınlmasına ilişkin hükümlere yer verildiği gibi 2822 sayılı Toplu Sözleşme Grev ve Lokavt Kanununun (TSGLK) 25. maddesi fıkrasında yasal grevin tanı- mı yapılmıştır. Bu tanım; "Toplu iş mzleşnıesinin yapüması sırasında. uyuşmazlık çıkması halinde işçilerin ik- tisadi ve sosyal durumlarıyla, çaltşma şartlarını korumak veya düzeitmek amacıyla bu kanun hükümlerine uygun olarak yapüan greve, yasal grev deni- lir" biçimindedir. Öyleyse, yapılan grevin yasaya uy- gun olduğundan söz edebilmek için birtakım öğelerin bir arada gerçekleş- mesi gerekmektedir. (Bunlar) a- Gre- vin toplu iş sözleşmesinin yapüması sırasında uyuşmazlık çıkması halinde, işçilerin iktisadi ve sosyal durumlany- la çalışma koşullanru korumak veya düzeltmek amacıyla yapılması, (bu koşula "mesleki amaç" diyebiliriz); b- Grevin 2822 sayılı kanun hükümlerine uygun olarak yapılması (buna da "ka- nuna uygunluk" öğesi diyebiliriz). Kanuna uygunluk da iki grup koşula bağlı bulunmaktadır. Bu koşullardan ilki kanunda öngörülen usule uygun- luk; ikincisi ise. bir grev yasağj ya da engeli bulunmamasıdır. a- Mesleki Amaç öğesi: Anaç öğesi, anayasanın 53. maddesindeki, toplu iş sözleşmesi yapma hakkının amacı ile, 54. maddede yer alan grev hakkının, toplu iş sözleşmesi yapılması sırasında çıkan uyuşmazlığa bağlı olarak kulla- nılabileceğıne ilişkin esasın tekran mahıyetindedir. TSGLK'da yasal grev için aranan mesleki amaç öğesi, grev tanımında yer almadığmdan, mesleki amaç olmasa dahi, 25. madde- nin kapsamına giren davranışlar, grev olarak nitelendirilecek. ancak yasal değil, yasadışı grevi oluşturacaktır. iktisadi ve sosyal durumlann ve ça- lışma koşullannın korunması ya da düzeltilmesi, işvereni bu konuda toplu iş sözleşmelerine hüküm koymaya zorlamakla sağlanabilir. Böylece, işçi- ler sadece işverene kabul ettirebüecek- leri, toplu iş sözleşmesine koydurabile- cekleri konularla sınırlı olmak üzere grev yapabilirler. TSGLK; grevin sa- dece toplu menfaat uyuşmazlıklannın çözümlenmesiyle sınırlı olmak üzere yapılabileceğini öngördüğünden, top- lu hak uyuşmazlıklannda greve gidile- meyecek, aksine gidilirse, yapılan grev, yasadışı grev olarak nitelendirile- cektir. İşçilerin iktisadi ve sosyal durumla- nnı korumak ve düzeltmek, yasal gre- vin amaa olduğundan, anayasanın 54. maddesi VII. fıkrasında yer aldığı gibi. siyasal amaçlı grev, genel grev ve dayanışma grevinin yasadışı olduğu, işyeri işgali, işi yavaşlatma, verimi dü- şürme ve başka direnişler hakkında yasadışı grevin yapünmlannın uygu- İanacağı TSGLK'run 25. maddesi 3. fıkrasında benzer biçimde ve aynca hükme bağlanmışur. b- Kanuna Uygunluk Öğesi ' aa- Kanunda Öngörülen Usuje Uygun- luk: anayasanın 54. maddesinin 1. fık- rasında, grev hakkının kullarulması- nın ve islisnalannın yasayla düzenle- neceği öngörülmüştür. Yasa koyucu anayasanın bu amir hükmüne uygun olarak ve anayasada öngörülen esas- lan da dikkate alarak bir grevin yasal grev sayılması için gerekli bazı önko- şullan düzenlemiş bulunmaktadır. Menfaat uyuşmazlıklannda bir gre- vi hukuka uygun olarak başlatabil- mek için işçi sendikasının ilk önce toplu iş sözleşmesi için başvuruda bu- lunması, toplusözleşme yetkisinin ke- sinleşmiş olması, toplu görüşmelere başlanması için çağnda bulunulması, anlaşmazhk halinde konunun resmi arabulucuya intikal ettirilmesi, arabu- luculuk süresi sonuna kadar anlaşma sağlanamaması, işçi sendikasınca grev karan alınması ve belli süre içinde bu karann karşı tarafa bildirilmesi. grev karannın bildirilmesinden sonra alu işgününün geçmiş olması. uyuşmazlık konusunda grev yasağının bulunma- ması ve belh süre içerisinde karann uygulanması gerekir. Yasarun öngör- düğü ve zonınlu kıldığı yukandaki koşullann yerine getirilmemesi sure- tiyle uygulanan grev, yasadışı grev olarak nitelendirilir(TSGLK.m.25/3). bb- Bir Grev Yasağı ve Engeli Bu- lunmaması: anayasanın 54. maddesi toplu menfaat uyuşmazlıklannın cö- zümlenmesinde taraflann greve baş- vurabileceklerini kabul etmekle kal- mamış, aynı maddenin IV. fıkrasında grevin yasaklanabileceği durumlann ve yerlerin yasayla düzenleneceğini hükme bafclayarak, bazı işler ve yerler için grev yasağı koyabilme olanağını yasa koyucuya bırakmıştır. Yasa ko- yucu, TSGLK'da sürekli diyebileceği- j miz grev yasaklanna 29. ve 30. madde- lerinde yer vermiştir. Devamhlık şösteren yasaklara, sü- resiz, geçici nitelikte olan yasaklara yasak süresince uyulmadan gidilen grevler, yasadışı grev olarak nitelendi- rilmek gerekecektir. Sonuç olarak görüldüğü üzere gre- vin yasal grev sayılabümesi için, iki koşul aranmaktadır: a- Mesleki amacı öğesi, b- Kanuna uygunluk öğesi.. Ka- nuna uygunluk da iki grup koşula bağlı bulunmaktadır. Bu koşullardan birincisi, kanunda öngörülen usule uygunluk; ikincisi ise, bir grev yasağı ve engeli bulunmamasıdır. Belirtilen koşullan taşımayan grev, yasal grev olarak nitelendirilemeyecek ve yasada yapünmlarla karşılasacakür. Türkiye'de bankalararası hizmet işbirliğinde ilk adım: Yapı Kredi ve Pamukbank müşterileri artık hem Tele24'leri, hem de Bank24'lerj• ^ . . . . ^ „ - ' . . . . . . -:t "\-/.i V- ' - • - • • kullanabiliyor! YAPI KREDt W P I KRE& VAPI KREDİ • v \ «RSOI • VAPI KRECİ • YAPI KRED. • YAPI KRET TELF24 Şimdi Yapı Kredi ve Pamukbank müşterileri, Türkiye'de ilk kez sunulan yepyeni bir imkândan yararlanıyor: 903 ATM'le (Automated Teller Machine: Otomatik Vezne) yurt çapına yayılmış, Türkiye'nin en geniş, en ileri elektronik hizmet ağı onların kullanımına açık. Uluslararası bağlantılı iki ATM sisteminin bir araya gelmesinden oluşan bu ağ, 365 gün, 24 saat onların hizmetinde. Bankalararası hizmet işbirliğindeki bu öncü uygulamayla, Yapı Kredi ve Pamukbank müşteri- leri, Türkiye'de ve KKTC'de artık her iki bankanın ATM'lerini de kullanabiliyor; havaalanlarmda, garlarda, alışveriş merkez- lerinde Telecard ve Bank24 kartlarıyla ya da kredi kartlarıyla nakit çekebiliyor. Siz de çağdaş bankacıhğın getirdiği bu kolaylıktan ve Türkiye'nin en geniş ATM ağından mutlaka yararlanmalısınız. BANK24 I YAPI^KREDİ PAMUKBANK PENCERE R^iOlmaclan Mûrteşi OfenaL.Fuzuli, 16'ncı yüzyılda yaşamış büyük şairimiz, Ker- bela'da doğmuş, Irak Safevilerin elindeyken Şah is- maH'e. Bağdat el değiştirdikten sonra Kanunl Sultan Suleyman a şiirlerini sunmuş; her iki yandan da bir ya- rar görmemiş: Osmanlı döneminde Evkaf'tan şaire do- kuz akçalık bir gündelik bağlanmış; ama Fuzuli, ne zaman parayı almak için başvursa: - Bugün git, demişler, yann gel!.. Zavallı Fuzuli, dönemin halini anlatan ünlü "Şikayet- name"sinde yakınır; okullarda öğrencilerin kulağına küpe olan ünlü dizesi, bir özdeyişe dönüşmüştür: "Selam verdim, rüşvet değildir deyu almadılar." Devlet katında "bugün git, yann gel" ile "rüşvet" yeni birşey değil. Eski Cumhurbaşkanı özal "Benim memu- rum işini bilir" dememiş miydi? Ne var kı küçük memurlar arasında yaşanan rüşvet olayları "zamane'öe çok masum kalıyor; artık milyona kimse dönüp bakmıyor, milyarla konuşuluyor, trilyonla- rın cebellezi edildiği bir kirli dönem yaşanıyor. Yalnız Türk parasının değeri düşmüyor. insanlık değerleri düşüyor.. Fuzuli dirilip bugünkü durumu görse. şaşkınlıktan küçük dilini yutardı. • Rüşvet nedir? Ceza Kanunu'na göre, bir resmi görevli -yasa, resmi görevli deyiminin kapsamını uzun uzun anlatır- "kanu- nen ve nizamen" yapmak zorunda olduğu şeyi yapmak veya yapmamak için bir çıkar sağladı mı rüşvet suçunu işlemiş olur. Rüşvet alana mürteşi denir. Vereneraşi.. Eğer bir yerde rüşvet suçu işlenmişse, bunun iki yanlı olduğu hiç unutulmasın.. Nerede bir mürteşi varsa.. Raşi de var.. Altını çizmek gerekir ki "Bizde rüşvet çok yaygın" der- ken yalnız resmi görevliyi suçlamakla kalmıyoruz. Rüş- vet verenlerin sayısı, maşallah, alandan daha çoktur. "Benim memurum işini bilir" diyen kişi "Benim vatan- daşım işini bilir" dediğinin bilincinde midir? Ahlaksızlık, namussuzluk rüşvetçilik, hırsızlık, yolsuzluk toplumsal- dır, bir kimse tek başına ne rüşvet alabilir, ne de verebi- lir.. Raşi olmadan mürteşi olmaz.. Evet, mürteşi pek çok.. Ama raşi ibadullah.. • İSKİ Genel Müdürü Ergun Göknel bir kıza sevdalan- mış, ayrılmak için eski eşine 9 milyar para, otomobil, mücevher, altın vermiş. Hatun, hem paraları, mücevher- leri almış, hem de eski eşini ihbar etmiş.. Kıyametkopuyor.. Ayda 16 milyon alan bir kamu görevlisi, bu kadar pa- rayı nereden bulmuş? İlk akla gelen suç: Rüşvet!.. Kovuşturma yapılıyor, Ergun GöknelTnürteşi mi, değil mi, diye sorgulanıyor. *Peki, sonuç ne olacak? Rüşvet -herkes biliyor ki- yaşadığımız toplumun göze- neklerine sinmiştir; ama suçlular yakalanamıyor; Ergun Gflkriennlki bir gönül oykûsünün çağımızda enayilik sar. yıtonromantizmine takıld»ğ«ndan ortayaçıktı, sonucu ne olacak bilemeyiz. ( Çünkü 2000'e doğru yaklaşönteplumda,önemli olan mürteşi değil.. Raşi.. Resmi görevli mürteşi olabilir, yakalanabilir, kovuş- turma açılabilir. Siz ona bakmayın, raşiye bakın. Eğer raşi, toplumun güçlü odaklarından birinin adamıysa dosya kapatılır, basın da susar, televizyon da.. Işin püf noktası da burada değil mi!.. Herkes şu sırada rüşvet sanığıyla uğraşıyor.. Peki, raşi kim? Demokrasinin ve insan haklarının savunucusu bir yürek durdu. DİSK'in ve işçi sımfının 12 Eylül karanlığındaki kararlı savunmanı İbrahim TEZAN'ı yitirdik. Ailesinin ve işçi sımfının başı sağolsun DISK YÖNETİM KURULU PENDÎK1. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ 1992,226 Davacı Ahmet Ta vukçu tarafından da valı EmineTa vukçu aley- hine 23.6.1992 tarihinde şiddetlı geçimsizlik nedeniyle boşanma da- vası açılmış olup davalı Emine Tavukçu'nun adresi tüm aramalara rağmen bulunamadığmdan ilanen dava düekçesinin ve duruşma gü- nünün tebliğine karar veribniş olmakla: Verilen ara karan gereğince duraşmanın bırakıldığı 27.10.1993 gü- nü saat 10.00"da rnahkememiz duruşma sonunda bizzat haar bulun- ması veya kendisini bir vekili ile temsil ettirmesi, aksi halde dunışma- ya gıyabrnda devam olunup boşanmaya ve çocuğun velayetinin babaya verilmesıne karar verileceği hususu, dava düekçesinin tebliği yerine kaim olmak üzere ilan olunur. 16.8.1993 Basın: 8498