Katalog

5 TEMMUZ1993 PA2ARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER Clinton, Mandela ile görüştü • VVASHINGTON(AA)- ABD Başkanı Bill Clintonın. Güney Afrika Cumhuriyetı Devlet Başkanı F.W. Klerk ve Afrika Ulusal Kongre Lideri(ANC)Nelson Mandela ile ayn ayn görüştüğiı bildırildı. Beyaz Saray'danyapılan açıklamada, göriişmelerde Güney Afrika Cumhuriyetı'ndeki reform sürecırun ele alındığı bıldirildı. ABD Başkanı Clinton'ın, iki lidere "Güney Afrika'da demokrasinin inşasına tam bironak olarak katılmak istiyorum" dediği belirtildi. MKHP, ABD'den Kör İmam'ı istedi • KAHİRE (AA) - Mısır'ın, ülkedekı teröreylemlerine kanşmakla suçlanan ve cuma günü New York'ta gözaltına alınan Kör İmam Oroer Abdulrahmai'ın iadesini ABD'den resmen istediğı bıldinldı. Dışişleri Bakanlığı kaynaklan. Mısır Dışişlen Bakanı Amr Musa'nın, bugün ABD'nin Kahjre Büyiikelçisı ile görüşmesinde Şeyh Ömer Abdulrahman'ın Mısıra iadesini resmen istediğını behrttiler. Mısırmahkemesi 48 sanıklı bir davanm önceki günkü duruşmasında. ruhsatsız silah ve muhimmat bulundurmak ve güvenlik güçlerine saldınlar düzenlemekle suçlanan sanıklardan. Ömer Abdulrahman hakkında gjyabi tutuklama karan vermiştı. çatışma • MOGADİŞU(AA)- Somali'nın başkentı Mogadişu'da BM'nin kontrolündeki havaalanı çevresinde sılahh çauşmalar olduğubildirildi. Havaalanında roket ve otomatik silahlarla ateş açıldığj. BM askerlerinin de ateşe karşıhk verdiğı haber alındı. Bölgede bulunan gazeteciler, Pakistan askerlennın kaldığı binaya doğru da birkaç roket atıldığıru duyurdular. Saldınnınfgeçen ay 80 Somalili'nın ölümü ile sonuçlanan gösterilerin gerçekleştıği yere düzenlenmesıne dikkat çekiidi. Gali raporuna tepkiler • LEFKOŞA(AA)-BM Genel Sekreteri'nin yann Güvenlik Konseyi'ne sunulması beklenen, ancak basına sızdınlan son New York müzakerelerine ılişkın raporu Kıbns'ta Türk ve Rum taraflannda hoşnutsuzlukla karşılandı. Türk ve Rum yetkıliler, rapor resmen açıklanmadığı için görüş belirtmekten kaçındılar. KıbnsTürk basınında rapor, 'Gali Maraş"ta ısrarh-bizj düşünürken düş kınkhğına uğramışlar" başlıklan ile verildi. Anamuhalefet Demokrat Parti'nin yayın organı Vatan gazetesinde ise raporu değerlendirmek için siyasi parti ve hükümet yetkililerinın tüm aramalara rağmen bulunamadığı öne sürüldü ve " Yetkililerin ilgisizliği ve halka karşı sorumsuz davranışlan kuşkusuz tarih önünde yargılanacaktır" denıldi. Yunanistan'da F-16 skandaJı •ATİNA(AA)- Yunanistan"ın elindeki F-16 savaş uçaklannın savunma sistemleri için yaklaşık bir buçuk yıl önce ABD ile yaptığı anlaşmanın hala yürürlüğe gjrmediği ortaya çıkü. Ana muhalefetteki PASOK milletvekillerinin parlamentoya verdikleri soru önergesinecevaben Hava Kuvvetleri Komutanhğı tarafından yapılan açıklamada, ABD ile Yunanistan arasında imzalanan anlaşmanın aradan geçen bunca zamana rağmen yürürlüğe girmemesine gerekçe olarak "VVashington'un gerekli izni vermemesi" gösterildi. Aliyev: Elçibey Bakü'ye döndüğü takdirde tüm yetkilerini yeniden üstlenebilir EııııeııilerAkdaııragirdiMOSKOVA (AA) - Ermenı kuvvetle- rinin Dağlık Karabağ'm güneyinde. Azerbaycan kotrolündekj Akdam ken- tıne gırdikleri bıldinldı. Assa İrade ajansı Azerbaycan Savun- ma Bakanlığı'na dayanaraİc verdıği ha- berde Eımeni kuvvetlerinin dün TSİ 11: 00'de Akdam'a gırdiklerini kaydetti. Haberde. kent merkezinde çaüşmala- nn sürdüğü de beliruldi. Akdam'daki sivıl halkın ise, kentin kuzeydoğusunda- ki Barda kentine göç ettiği bildirildi. Agdam kenti, Ermenilerin haziran ortasında düzenledikleri saldından ben kuşatma altındaydı. Ermeni kuv\etlerinm Azerbaycan'ın Fizuli, Cebrail ve Terter kentlenne de saldınlarda bulunduklan kaydedıldi. Itar-TASS'ın da önceki günkü habe- rinde, Azerbaycan Millı Meclisi'nın cephede giderek kötüleşen durumu gö- rüşmek üzere olağanüstü bir toplantı yaptığını bıldirdi. kilerin istenen düzeyde olmadığmj" be- lirterek Moskova ile ilişkılenn geliştınl- mesine öncelik vereceğıni kaydetti. • Azerbaycan Savunma Bakanhğfnın bildirdiğine göre Ak- dam'a giren Ermeni birlikleri ile Azeriler arasmdaki çatışmalar kent merkezinde sürüyor. Sivil halkın kentin kuzeydoğusundaki Kadrosunu kunıyor Barda'ya göç ettiği belirtildi. • Azerbaycan Parlamentosu önceki gece yaptığı toplantıda is- yandan sonra boşalan üç bakanlıktan ikisine Meclis Başkanı Haydar Aliyev'e yakınlığı ile tanınan kişileri atadı. Azerbaycan Parlamemo Başkaru Haydar Alive\, Cumhurbaşkanı Ebul- fez Elçibey'in Bakü"ye dönmesı halınde tüm yetkilerini yeniden üstlenebileceği- nı söyledi. Aliyev, BDT tele\izyonunda yayım- lanan bir programda kendisine telefon- la yöneltilen sorulan yanıtlarken Elçi- bey'in Bakü'den aynlmasına neden olan isyanın lideri Suret Hüseyinov'la bırlikte bir darbe gerçekleştirdıkleri yo- lundaki iddialan yalanladı. Suret Hüseyinov'la ancak isyanın başlangıcından sonra tanıştığını. bu ne- denle Hüseyinov'la birlikte bir komplo- ya girmesinin söz konusu olmayacağını söyleyen Aliyev, Elçibey'in yetkilerini üstlenmesi konusunda kendisine yönel- tilen suçlamalann asılsız olduğunu, çünkü Elçibey'in bizzat bir kararname imzalayarak bu yetkileri kendisine dev- rettiğini bildirdi. Azerbaycan Parlamento Başkanı "Rusya ile Azerbaycan arasmdaki iliş- Öte yandan Azerbaycan Parlamento- su. Milli Meclis'in öncekj geceki toplan- tısında, geçen ay başlayan isyandan sonra boşalan üç bakanlıktan ikisine Haydar Aliyev'e yaJaniığıyla tanınan kişiler atandı. Milli Meclis'te Haydar Aliyev'in ada- yı olarak Güvenlik (ıstihbarat) Bakanü- ğına atanan 53 yaşındaki Neriman Imranov'un, 1970'H yıllarda Aliyev Azerbaycan Komünist Partisi birinci sekreteri olduğu dönemde. Nahcıvan özerk cumhuriyetindeki KGB örgütü- nün başkanlığını yapüğı bildiriliyor. Milli Meclis Içişleri Bakanlığına da Bakü'nün Nerimanov bölgesi emniyet müdürü olan 54 yaşındaki Vagif Nevru- zov'u atadı. Abhazya'dakaııbçatışıııalar ^ r v\ rABHAZYA ÖZERK BOLGESI RUSYA [ OSETYA | TÎ GORCtSTAN KARADENİZ j ( /~- / TORKİYE ^ T — ^ERM. Abhaz milisler ile Gürcü birlikleri arasmdaki çatışmalar yoğun olarak sürüyor. Ölenler arasında çok sayıda sivil de bulunuyor Dtş Haberler Senisi - Gürcistan'dan bağunsızhğinı ilan eden Abhaz milisleri ile Gürcü birlikleri arasındaki yoğun çabşmalar sürüyor. Çatışmalarda her iki tarafın yanı sıra sivillcr de yaşamını yitiriyor. TASS'm bildirdiğine göre Abhaz mi- üskrinin, Gürcistan'ın elinde bulunan Abhazva'nın başkenti Suhumi'ye dü- zenledikleri saldınlar dün de de> am etti. Abhaz milisJeri, Suhumi'deki Gumis- ta nehri kıyısıdaki Gürcistan hükümet binalannı yoğun top ateşine tuttu. Gür- cü birliklerinin Abhaz saldınsına karşı- lık venmesi sonucu çıkan çatışma, yerel saatle sabah 06.00'ya kadar devam etti. Abhazya Savunma Bakanlığı imzalı bir bildiride, Gumista nehri kıyısında süren çatışmalarda birçok Abhaz aske- ri ile sJvilin öldüğü kaydedıldi. Bildiride Gürcü birliklerinin Abhazya'nın Novi Afon ile Eşera köylerine füze attıkları. Abhazlara ait binaları bombaladıkları belirtildi. Aynca çattşmalann Gürcü birlikleri tarafından başlatıldığı ileri sü- rüldü. Bakanlık. Gürcistan'ın Abhazya sorununu güç kullanarak çözmeye ça- lıştığını ifade etti. Suhumi'deki Gürcü kuvvetleri komu- tanlığından yapılan açıklamada ise ön- ceki gün Ocamçira bölgesine denizden çıkarma yapan 300 dolayındaki Abhaz milistcn İSO'sinin öldüğü haber \erildi. Açıklamada, ölen lSOkişiden lOO'ünün "Rus olduğu" öne sürüldü. L krayna ile Gürcistan'ın bağımsızlık ilan etmesinden sonra Rusya'nm Kara- deniz'deki rolünün azaldığını belirten Gürcü yetkiUler, Rusya'nm bölgedeki etkinliğini yeniden kazanmak amacıvla Abhaz milisleri destekkdiğini öne sürü- yoriar. Gürcü yetkililer, Rusya'nm'. Abhaz milislerle birlikte Suhıuni'ye hava salduısı düzenlediklerini ileri sürdü. BOSNA-HERSEK Sırplar4camiyi lıavayauçurdu • Sırplar, BanjaLuka kentinde 16. yûzyıldan kalma 4 camiyi dün sabah bombaladı. Patlamalardan çevredeki binalar da hasar gördü. SARAYBOSNA (Ajanslar) - Bosnalı Sırplann. Banja Luka kentinde dün sabah erken saat- lerde dört camiyi havaya uçur- duklan bildirildi. İkisi 16. yûzyıldan kalma olan dört camide meydana ge- len patlamalarda çevredeki bı- nalann da hasar gördüğü bildi- rildi. Görgü tanıklan, camılerden birinin minaresinin yola devril- diğjni bildirdiler. Banja Luka Müftüsü Jbra- him Haliloviç'in bürosu tarafın- dan yapılan açıklamada, "bu- ranın yaşanacak yer olmadığı mesajı veriliyor. Halk korku- yor, ne yapacağını ve nereye gjdeceğini bilemiyor" denildi. Müslüman liderler, Bosna'da Sırplar'ın elinde bulnan bölge- lerde şimdiye kadar 800 kadar caminin tahrip edildiğinin sa- nıldığını kaydettiler. Çatışmalar sürüyor Bu arada, Bosna'nın orta ke- simleriyle Mostar çevresinde Bosna hükümet birlikleri ile Hırvatlar arasında çatışmalar olduğu bildirildi. Zagreb'deki BM sözcüsü, Saraybosna'nın 40 kilometre kadar kuzey batısındaki Foj- nika'nın dün sabah erken saat- lerden itibaren bombalandığını açıkladı. BM gözlemcileri, Fojnika- ya. önceki gün başlayan çatış- malarda. baalan BM üssü çev- resine olmak üzere 300 top mermisinın düştüğünü kaydet- tiler. Fojnika'daki çatışmalar- la. Bosna'nm orta kesimlerinde yeni bir cephe açılmış olduğu bildiriliyor. BM yetkilileri, Bosna'nın or- ta kesimlerindekı Jablanica ve Konjic kentlennde de çatışma- lann sürdüğünü belirttiler. an- cak aynntı vermedıler Karadziç'ten savunma Bosnalı Sırplann lideri Rado- van Karadziç,"yol ücreti" altın- da zorla topladıklan haracı, sadece askeri konvoylardan al- dıklannı söyledi. Karadziç, bu uygulamanın insani yardım ta- şıyan araçlar için gecerli olma- dığmı ileri sürdü. Radovan Karadaç, Reuter televizyonuna Pale'deki merke- zinde verdıği demeçte "UNPO- FOR (BM Koruma Gücü) ya yollanmızı onarmayı ya da bu iş için vergj vermeyi kabul et- mek zorundadır" dedi. Karadiç "Biz para peşınde değiliz, biz sadece yollann ona- nlmasını istiyoruz" dedi. Boşnak asker, Sırpsaldınsından pencereden atlayarak kurtulmaya çalışıyor.j REUTER) Devrik Devlet Başkanı Aristide ile askeri yönetim lideri Cedras BM gözetiminde anlaşmaya vardı Haitrde deıııokı-asiyegeçişiçinanlaşma Ehş Haberler Servisi - Haiti'nin devrik Devlet Başkanı Jean Bertrand Aristide ile askeri yönetim liden General Raul Cedras BM gözetiminde "demokrasiye geçiş" planı imzaladı. BM planına göre Aristide ülkeye geri dönecek ve 30 ekımde işbaşı yapabilecek. New York'ta yapılan görüş- melere, Haitili Üderlerin yanı sıra BM ve ABD yetkilileri de katıldı. Haitili üderlerin demok- rasiye geçişi öngören plam im- zalamalan üzerine BM ve ABD'nin Haiti'ye uyguladıklan ambargoyu kaldıracaklan be- lirtildi. Haiti'de 21 ay önce, Devlet Başkaru Jean Bertrand Aristı- de'nin asken darbe sonucu gö- revden ahnması üzerine demok- ratik süreç kesintiye uğramıştı. Bunun üzerine BM ve ABD darberun sona crdınlmcsi amacıyla ülkeye ambargo uy- gulamaya başlamıştı. Ekonomık krizyaşayan ülke- nin yeniden demokrasiye geç- mesini sağlamak üzere laraflar arasında yapılan görüşmeler 21 aydır sürüyordu. Yetkililer, Haitili li- derlerin BM planını imzalamalanyla birlikte ülkede ilk defa askeri yönetım- den demokrasiye gecişin banşcı yollarla sağlanacağmı vurguluyorlar. Devrik devlet başkanı Aristide ile as- keri lider General Raul Cedras'ın New York'ta BM ve ABD yetkilileriyle yap- General Cadras'm askerleri, karargahın önünde nöbet tutuyorlar,(Fotoğraf:REUTER) tıklan görüşmeler sonucu önceki gün imzaladıklan plan gereği Aristide Hai- ti'ye geri dönecek ve 30 ekimde işbaşı yapacak, askeri liderlere af uygulana- cak ve demokrasiye geçişi hı- zlandıracak anayasal ve sosyal kurumlar BM ile Amerikan Devletler Örgütü (OAS) yetkili- leri denetimınde gerçekleştirile- cek. Plan gereği başbakan, 30 ekimde işbaşı yapacak Aristide ile meclıste sandalyesı bulunan partiler arasmdaki görüşmeler sonucunda belirlenecek. Ordunun sivil denetim altına almasını sağlamak amaayla uluslararası gözlemcilcr gözeti- minde bağımsız ve sivil polıs gücü oluşturulacak. Devlet Başkanı saptandıktan sonra ABD ve BM ülkelerinin Haitiye uyguladıklan petrol ve sılah ambargosu kaldınlacak. BM planına göre aynca OAS'nin Haiti'ye uyguladığı politik yaptınmlar kaldınlacak 21 ay önce askeri darbe son- rası ülkcdcn kaçan devrik bas.- kan Anslıde. Haiti'de secimle işbaşı yapan ilk başkandı. POLTI1KADA SORUNLAR ERGUNBALCI Tüpkiye'nin Dış Sorunları Ağırlaşıyor Çok değil iki ay önce Türkiye bulutlarda dolaşıyordu. Doğu'da Azerbaycan'dan Orta Asya'ya Türk cumhuri- yetlerine kadar yolumuz açıktı. Batı'da Bulgaristan, Makedonya ve Arnavutluk'la yakınlaşma polıtikası so- nucunda Yunanistan'ı güneyden kuşatmıştık. PKK ise ateşkes ilan etmiş, Güneydoğu"daki sorun hafiflemişti. Türkiye Balkanlar'dan, Kafkasya, Orta Asya'ya kadar ağırlığını duyuran büyük bir devletti. Bu pembe tablo ansızın yüz seksen derece değişti. PKK ilan ettiği ateşkesi bozdu. 4 haziranda Gence'de Ruslar'dan aldığı silahlarla isyan başlatan Suret Hüse- yinov, üç hafta içinde Azerbayçan'ı ele geçirerek başba- kan oldu ve cumhurbaşkanlığı yetkilerini devralan Haydar Aliyev'le iktidarı paylaştı. Suret Hüseyinov'la Haydar Aliyev'in ortak yanları, Ankara'nın dostu Ebulfez Elçibey'den nefret etmeleri ve Moskova ile çok yakın ilişkilerinin bulunmasıdır. Böylece Türkiye, Kafkasya'da etkinliğini arttırmaya çalışırken Azerbaycan'ın Moskova'nın etkinlik alanına kaymasını seyretmek durumunda kaldı. Ermenistan'da zaten etkinliği olan Rusya, Abhazları desteklediği Gür- cistan'da da Devlet Başkanı Edvard Şevardnadze'nin defterini dürebilirse, tüm bölgeyi nüfuz alanına almış olacaktır Balkanlarda, Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin'in geçen hafta Yunanistan'da yaptığı gezi Ankara açısın- dan hiç de keyiflendirıci olmayan bir şekilde sonuçlandı; Rusya ile Yunanistan askeri işbirliği yapmaya karar ver- diler. Yunanistan'ı güneyden kuşattığına inanan Türki- ye, kendini kuzeyde Ortodoks itnfakı tarafından kuşatıl- mış buldu. Güneyde de PKK'nın ateşkesi bozmasıyla kanlı terör eylemleri tekrar başladı. International Herald Tribune gazetesi geçen hafta Bağdat'ın PKK'ya yardımı arttırdı- ğını bildiriyordu. Şu sıralarda PKK'ya en büyük desteği sağlayan ülkenin Irak olduğu anlaşılıyor. Son olarak BM Genel Sekreteri Butros Gali, Güvenlik Konseyi'ne Kıbrıs konusunda sunduğu raporda Rauf Denktaş'ı suçlayarak KKTC Cumhurbaşkanı'ın davranı- şının düş kırıklığı yarattığını bildirdi. Bu olumsuzluklara Bern Büyükelçiliğimizin Isviçre polisi tarafından kuşatılması sonucu iki ülke arasında patlak veren gerginlikte eklenebilir. • • • Rusya'nm konumu ilginçtir. Lenin, Bolşevik devrimi ile kapitalizmi yıktıktan sonra Çarlık Rusyası'nın mirası- na sahip çıkmıştı. Boris Yeltsin ise komüpizmi yıktıktan sonra komünist Sovyetler Birliği'nin mirasına sahip çık- maktadır. Ankara'nın hataşı belki de Rusya'nm tarihinden gelen geleneksel poiitikasının degismeyeceği gerçeğini göz ardı ederek fazla acelecı ve "gürültülıi" davranması ol- du. Bir kere kendisine hedef saptadıktan sonra Ermenis- tân'a karşı Azerbaycan'ı yeterince kararlı biçimde des- tekleyememiş olması Ankara'nın diğer bir hatasmı oluşturdu. Irak konusunda ise Türkiye, eski Cumhurbaşkanı Tur- gut özal'ın hatalı poiitikasının faturasını ödemektedir. Irak'a karşı ABD'nin dümen suyunda izlenen kraldan fazla kralcı politika, Saddam Hüseyin'i Türkiye'nin ye- minli düşmanı yapmıştır. Irak dıktatörü şimdi PKK'ya sağladığı destekle Türkiye'ye karşılık vermektedir. • • • Tablo karamsar. Ancak şu noktayı da gözden kaçırmamak gerekiyor. Çevremizdeki ülkelerin hiçbirinin durumu Türkiye'den pek iyı değil. Rusya'nm ekonomisi altüst olmuş durum- da. Tarihinin en büyük ekonomik bunalımlarından birini yaşıyor. Doğusundaki Çin ise şaşırtıcı bir hızla ekono- mik süper güç olma yolunda ilerliyor. Üstelik Moskova, Gürcistan ve Moldova'daki ayrılıkçı hareketlere daha fazla destek verdiği takdirde, ayrılıkçı akımların kendi özerk cumhuriyetlerinde de güçlenmesi tehlikesi ile karşı karşıya kalır. Irak, ABD'nin şamaroğlanı haline gelmiş. iran, ekono- mik bunalımdan kurtulamıyor. Cumhurbaşkanı Ra*san- cani'nin reform çabaları. radikal kanadın direnmesi ile karşılaşıyor. Yunanistan, hala önemli ölçüde AT'den aldığı yardım- lara dayanıyor. Türkiye dünyanın en kaypak bölgesinde bulunuyor. Bu bölgede ittifaklar da kuşatmalar da konjonktür de kı- sa sürede değişir. Asıl belirleyici olan, son sözü söyleyen ise ekonomik ve teknolojik güçtür. Bu gerçeği bir an bile akıldan çıkarmamak gerekiyor. RUSYA LİDERİNDEN tNCİLER Yeltsııı:Keşke Maıksdoğıııasayclı ATİNA (AA) - Rusya Fede- rasyonu Devlet Başkanı Boris Yeltsin "Karl Marks'ın hiç doğmamış olmasını. Lenin'in ise daha önce ölmüş olmasını dilerdim" dedi. Yeltsin Yunanistan'da ya- yımlanan To Vima gazetesine verdiği demeçte, Rus çarlann- dan Büyük Petro'nun hayranı oldu- ğunu belirte- rek "Komü- nist rejim sı- rasında ümit- siz kalan Rus halkının artık hayal kurabi- leceğini" söy- ledi. Eski SSCB'de to- taliter rejimin değişmesinde Mihail Gor- baçov'un da katkılan olduğu- nu ifade eden Yeltsin, "Gorba- çov'un 1987yılma kadar yaptı- klannı doğru buluyorum. An- cak daha sonraki uygula- malannda yanlışlar yaptı. Kendisini uyardığımda da be- ni yanından uzaklaştırdı. Bu- gün uyguladığımız rotayı daha o 7aman uygulamış olsaydık Rusya Federasyonu'nun bu- gün içinde bulunduğu ekono- mik krizden ve diğer mahvedi- ci durumlardan kaçınabüir- dik" dedi. Bir zamanlar sadece komü- nist rejimin zaferi ve partiye hizmet edebilmek için yaşayan Rus halkuun artık kendi sefası ve çocuklannın geleceği için yaşaması gerektiğini de sözle- rine ekleyen Yeltsin. "An- cak her şeyini kurban etmiş bir halkı ikna etmek yalnız gerçekleşen uy- gulamalarla mümkündür. Bunun zor ol- duğunu bili- yorum, ancak onlara cesaret vermekten hiç- bir zaman usanmaya- cağım" şeklin- de konuştu. Yeltsin "Uzun yıllar devlet başkanı kalacağmı düşünüp düşünmediğine" dair bir soru- yu ise "Benden sonra Rusya'- nm nasıl olacağını hayal ede- miyorum. Ancak şu anda yaşamım o kadar zor ki görevimin uza- masını istemem. Her insanın birdayanma sının vardır" diye cevap verdi.