Katalog

SAYFA CUMHURİYET 31 TEMMUZ1993 CUMARTESİ DIŞ HABERLER Maastrichre hukukionay •LONDRA(AA)- İngiltere'de The Times gazetesi eski Yazı İşleri Müdürü Lord Rees-Mog'un Maastricht Anlaşmasrnın onaylanmasırun durdunılması için Yüksek Mahkeme'de açtığı dava dün reddedildi. Rees-Mog, tngılız parlamentosu'nun. Avrupa Bırliği'nin siyasi temdlerini oluşturan anlaşmaya verdiği onayın geçersiz kılınması için başvuruda bulunmuştu. Nadirin kefaleti LONDRA (AA)- Kıbnsh Türk işadamı Asil Nadir'in KKTCye kaçması üzerine kefalet taahhüdünde bulunan Ramadan Gflney ve Nadir'in eski eşi Ayşegûl Tedmer'ın. birmilyon sterlini aşan kefalet ücretini ödemeleri emredildi. Old Baily AğırCeza Mahkemesi'ndedün bütün gûn süren oturum sonunda yargıç M. Tucker, Asil Nadir için 1 mılyon sterlin kefalet taahhüdünde bulunan Kıbnslı ışadarru Ramadan Güney'm 650 bın sterlin ödemesını kararlaştırdı. BM'nin tepesine Rumaday • LEFKOŞA (AA) - Kıbns Rum Yönetimi Dışişleri eski bakanlanndan Lıberal Parti Genel Başkanı Nıkos Rolandis, Bırleşmiş Milletler Genel Sekreterliği'ne aday olacağını açıkladı. Nikos Rolandis, Rum yönetemi lideri Glafkos Klerides ile konuyu görüştüğünü ve Rum yönetiminin adaylığını destekleyeceğjni belirttı. Rum radyosu. Rolandis'in adayolmaniyetinin Güvenlik Konseyi daimi üyesi beş ülke ıle Yunanıstan Başbakanı Konstantin Mitsotakjs'e iletıldiğini duyurdu. Hamaney, Clinton'a meydan okudu •TAHRAN (AA) - tran dini liden Ayetullah Seyid Ali Hamaney. ABD yönetiminin İran'a baskı uygulama cabalannın sonuçsuz kalacağmı söyledi. İRNA ajansının haberine göre hafta içinde başladığı İran Azerbaycanı gezisini sürdüren Hamaney, önceki gün Tebriz'de yerel yöneticilerleyaptığı görüşmede, "Beyaz Saray'ın başına geçmiş olgunlaşmamış genç adam" olarak nıtelediği Başkan Bill Clinton'ın, kendisinden önceki başkanlann aynı yöndeki cabalannın boşa çıktığının farkında olmadığıru savundu. Hamaney, '"İran'ı yıpratmak için herkesin el ele verdiği böyle koşullar altında bile, bize silah yasağı koyan aynı ülkelerden en gelişmiş silahlan sağlamayı başardık. Bugün de ihtıyaç duyduğumuz her türlü malı istediğımiz her yerden sağlayabilecek güçteyiz" dedi.' GJ\fpika: 3 yılda 9 binölü • JOHANNESBURG (AA) -Güney Afnka"dakı İnsan Haklan Komisyonu (HCR), son üç ıl içerisinde ülkede meydana gelen siyasi nitelikli şiddet olaylannda 9 bınden fazla kişinın öldüğünü bildirdi. HCRyayımladığı bildiride, 1990yılmm temmuz ayından bu yana. her ay ortalama 259 kışının öldüğünü açıkladı. Siyasi gözlemciler, ülkedeki çatışmaların asü sorumlulannın Afrika Ulusal Kongresi (ANQ ile İnkhata Özgürluk Partisi~nin olduğunu kaydediyorlar. ANCV ile İnkhata arasındakı anlaşmazlıklar, 1980 yıhnın ortalannda başgöstermeye başlamış ve buihtilaflar ANCnin, 1990 yılında yasallaşmasından sonra daha da artmıştı. Atina-Tiran • TİRAN(AA)- Arnavutluk Cumhurbaşkanı Sali Benşa. Yunanistan'da "Makedonya Yunandır" sloganı ile siyaset yürüten çevrelerin Balkanlar için tehlikeli bır polıtika izlediğini söyledi. Berişa. Tiran'da AGİK Ulusal Azınlıklar Komısen Van Der Stoel ile yaptığı görüşme sırasında, " Yunanistan'daki bazı çevreler 'Makedonya Yunandır" sloganıyla Yunanıstan ve dünya sokaklannı durdurdular. Bu çevreler Arnavutluk üzeri- ıde de toprak iddiaiannı ortaya atıyorlar. Bosna-Hersek Cumhuriyetler Birliği'nin anayasa taslağı taraflarca kabul edildi Bosna'ya siyasiçözümDrç Haberier Servisi - Bosna- Hersek'te çarpışan taraflar, dün uluslararası arabulucular tarafından önerilen ve ülkeye yeni bir siyasi yapüanma getire- cek anayasa taslağı üzerinde anlaşmaya vardılar. Taslak. •'Bosna-Hersek Cumhunyetler Birliğı" ne temel olacak. BM ve AT nezdınde tayın edılen ara- bulucular Lord Owen ve Thor- vaM Stoltenberg'ın sözcülen John Mills, taslağın, önerdikle- ri banş planının bir parçası ol- duğunu belirterek Cenevre'de devam eden göriişmelerin bu- günkü bölümünde harita konu- sunun müzakere edileceğini duyurdu. Cenevre müzakereleriyle ilgi- li dün erken saatlerde gelen haberlerde Bosna-Hersek Cumhurbaşkanı Aliya İzzetbe- goviç'in, diğer taraflarca kabul edılen yenı planı. "güçlü bir merkezi-yönetime yer verilme- diğı" için reddettiğı bildiriliyor- du. Ancak dün akşamki resmi açıklama, 16 aydır süren sava- şın. Bosna-Hersek'in etnik kö- kenlere dayalı üç ayn cumhuri- yete bölünmesıyle son bulaca- ğını gösterdi. John Mills, Cenevre görüş- melerine kaülan Bosna-Hersek Cumhurbaşkanı Aliya Izzetbe- goviç, Bosnalı Sırplann bderi Radovan Karadriç ile Hırvaüa- nn lıden Mate Boban'ın bugün tekrar bir araya gelerek. anlaş- manın insan haklannın korun- ması gibı maddeler içeren ekleri üzerinde görüşmelerini sürdü- receklerini söyledi. Mills'in açıklamasına göre, Cenevre görüşmelerinin dünkü bölümüne kadar kaülan Sırbis- tan Devlet Başkanı Slobodan Miloseviç, Hırvatistan Devlet Başkanı Franjo Tudjman ve Karadağ Devlet Başkanı Mo- nıir Bulatoviçın müzakerelerin bundan sonraki kısımlannda yer almayacaklan, ancak ihti- yaç duyulduğunda yeniden ka- Bosna-Hersek'te 15 aydır süren savaşın bir an önce bitmesini beldeyen Boşnak bir kadın ile çocuğu. tılacaklan kaydedildi. Hırvatistan Devlet Başkanı Franjo Tudjman, dün vaptığı açıklamada, taraflar dün kabul ettikleri yükümlülüklere sadık kaldıklan takdirde, ekteki maddelerin görüşülmesinde so- run çıkacağıru sanmadığını bil- dirdi. Bosna'da üç etnik devletten oluşacak bir konfederasyon kunılması planını Sırplar ve Hırvatlar önermışler, ancak Bosna yönetimi, Izzetbegovıç'- in önderliğınde bu planı devle- tin etnik temellere dayalı sırur- lara bölünmesine karsı çıkarak reddetmışti. tzzetbegoviç. bu planın etnik anndırmayı meşru kılacağını savunuyordu. Bosna yönetimi bunun yerine merkezi bır hükümet ıle federal kunıluş- lardan oluşacak bır federasyon önermişti. Görüşmeler bu noktada kilit- lenınce. uluslararası arabulucu- lar Owen ve Stoltenberg. iki önerinin sentezı nıteliğindeki uzlaşma formulü aramaya baş- lamışlardı. Hırvatistan Devlet Başkanı Tudjman, bır soru üze- rine Izzetbegoviç ıle Cenevreye gelen bütün Bosna Başkanhk Konseyi üyelerinin anlaşmayı onayladıklannı söyledi. Ateşkes anlaşması öte vandan Saraybosna'da her gün bir araya gelen çarpışan taraflann askeri yetkilileri, dün yeni bir ateşkes anlaşması im- zaladılar. Hırvat güçlerin ko- mutanı General Milijo» Petko- viç. yapüğı açıklamada tüm cumhun>ette derhal ateşkes uygulanması konusunda anlaş- tıklannı bildirdi. Bosna'daki BM Banş Gücü birliklennın komutanı General Türkiye, Azerbaycan'la ilgili Güvenlik Konseyi karannın uygulanmasında kararlı Ankara'dan BM'ye Karabağiçin baskı HALUKGERAY ANKARA - Türkiye. Birleşmiş Mil- letler Güvenlik Konseyi'nin, Ermehile- rin Karabağ'da işgal ettiği topraklardan "derhal. tamamen ve önkoşulsuz" olarak çekilmesini isteyen karannı olumlu kar- şıladı. Ankara, Güvenlik Konseyi'nin son karannın uygulanması için baskısı- nı artırmaya haarlanıyor. Dışişleri Bakanlığı kaynaklan, 853 sayılı Güvenlik Konseyi karannın Tür- kiye ve Azerbaycan'ın sesının "daha iyi duyulmasına imkân hazniayan" bır ka- rar olduğunu vurgulayarak Karabağ konusunda uluslararası toplumun so- rumluluklanru yerine getirebilmek için Ermenistan ve yerel Ermeniler üzerin- deki baskıvı arttırması gerektiğini ıfade ediyorlar. özellikle Güvenlik Konseyi'- nin sürekli üyelerinin, karann uygula- nabilmesi için sorumluluklanna uygun davranmalannın gerektiği vurgulanı- yor. Ankara, Karabağ'dakı ışgallere karşı bütün dünyanın ayağa kalkmasına kar- şın, Ermenilerin uluslararası hukuku çiğneyerek "bildiği yolda yürûmesine" ve uluslararası toplumu da karşısına al- masma dikkat çekerek son karann bu eğilime bir tepki olduğu değerlendirme- sinı yapıyor. Kaynaklar, 853 sayılı kara- nn uluslararası toplumda "olıunlu yön- de gelişen bir bilinçknmenin" kâğıda yansıması olduğunu belirtiyorlar. 853 sayılı karar, Karabağ konusunda şimdiye dek alınan en sert karar olarak ortaya çıkıyor. Güvenlik Konseyi'nde geçen mart ayında Kelbecer'in işgalin- den sonra Türkiye'nin yaptığı gırişim- ler, önce "başkanlık açıklaması"yla sonuçlanmış, daha sonra nisan ayında 822 sa>ılı karar alınmışü. Dışişleri kaynaklan, 822 ve 853 sayılı kararlann karşılaştınlmasmın, ulusla- rarası toplumda artan bilinçlenmeyi yansıttığı görüşünde. Son karar. bır ev- \elkine göre, Türkiye'nin istekleri yö- nünde bazı olumlu unsurlar taşıyor. Öncelikle, eski kararda Ermenistan'ın adı hiç geçmiyordu. Bu kararda ise Er- menistan'ın adının verilerek "yerel Er- meniler üzerindeki nüfuzunu" kullanma- ya çağnlması. önemlı bir adım olarak LDP'ye genc lider Japonya'da politikaya tazekanDış Haberier Servisi - Japonya'da 38 yıl- hk iktidannı 18 temmuzda yapılan seçim- lerde jitiren Liberal Demokrat Parti (LDP) aradığı taze kanı buldu. 7 koalisyon ortağının hükümet kurma çalışmalan ise sürüyor. LDP dün yapuğı genel kurul toplantısın- da. secim yenilgisinden sonra parti genel başkanhğından da istıfa eden eski Başba- kan Kiichi Mivazawa'run yerine Yobei Kono'yu seçti. Kono, karşısındaki tek ra- kip olan eski Dışişleri Bakanı Mkhio W«- lanabeye karşı 208 oy kazandı. Walanabe ise 159oy alabildı. 56 yaşındaki yeni LDP lideri, Japonya için genç bir politikacı. Kono, daha önce 73 yaşındaki Miyazavva'nın LDP'de yar- dımalığını yürütüyordu. Kono, parti başkanlığına seçilmesinden sonra yaptığı konuşmada. partiyi yeniden yapılandırmak için elinden geleni yapaca- ğını söyledi. Bu arada 7 koalisyon ortağı partinin hü- kümet kurma cahşmalan da sürüyor. Ge- rek Japon poh'tikacılannın gerekse seçme- nin şu anda kafasını en çok meşgul eden sonınun. çok geniş platforma yayılı koalis- yonun yürüyüp yürümeyeceği olduğu bil- dirildi. AFP, 7 koalisyon partisınin tek ortak noktasının, "hepsinin LDP karşrtı" olmasından öteye geçmediği yorumunu yaptı. Parlamentoda LDP karşısında çoğunlu- ğu elde eden 7 parti önceki gün koalisyon hükümeti kuracaklannı açıklamışlardı. Koalisyon ortaklan başbakan adayı ola- rak Yenı Partı (JNP) hden 55 yaşındaki Marihiro Husokawa vı göstermişîerdı. Japonya'ının Clinton'ı Japon basıru ise genç Husokavva'nın başbakanlığa aday gösterilmesinden mem- nun. Hatta bazı gazetelerin Husokawa'yı gençliği ve radikaîliğı nedeniyle ABD Baş- kanı Bill Clinton'a benzettikleri ve "Ja- ponya'mn Clinton"ı benzetmesi yaptığı bildirildi Gürcfi tanklan Abhazya'nın başkenti Suhumi yakuüarındaki Shroma köyünde devriye geziyor. Abhazya'daateşkes3günsürdüDış Haberier Servisi - Gürcistan'dan bağımsızlığını kazanmak için savaşan Abhaz birliklerinin üç gün önce yürürlüğe giren ateşkesi ihlal ettikleri öne sürüldü. AFP'mn Gürcü yetkililerine dayanarak bildirdiğine göre Abhaz milisleri ve Gürcü birlikleri önceki gece Shroma ve Akhalsheni yakınlannda çaüşmaya girdı. Abhaz birliklerinin Gumista nehn boyundaki cepheye düzenledikleri şaldında çok sayıda Gürcü'nün öldüğü ve güneydeki Oçamçıra kentinin de ha\ an topu ateşine tutulduğu bildirildi. IT AR-TASS ve tnterfaks ajanslan saldınlann, Rusya'nın girişimleriyle vanlan veçarşamba günü yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasından Gürcü ve Abhazlann birbirlerini karşılıklı olarak ateşkesi ihlal etmekle suçlamalannm hemen ardından geldiğini duyurdu. Ateşkese uyulup uyulmadığını belirlemek üzere Rus. Gürcü ve Abhaz gözlemcilerden oluşan gruplann cephelere yerleştirildikleri haber venldi. Reuter'in Gudauta'dan telefonla görüştüğü bır Abhaz yetkili ise ateşkesin ihlalınden disiplinsiz Gürcü komutanlann sorumlu olduğunu söyledi. Yetkili komutanlann Savunma Bakanı Georgy Karkarashrili'nin ateşkes emrine uymayı reddettiklerini bıldirdi. Bu arada ajanslar ateşkes ihlallerine karşın taraflann karşılıklı esir değişıminede başladıkliinnı bildirdi. Bosna Cumhuriyetler Birliği Anayasa taslağının ana hatları Francis Briquement de ateşkes anlaşmasının ımzalandığını doğruladı ve ateşkesin derhal u>gulanmasının anlaşmada ön- görüldüğünü söyledi. Ateşkes anlaşması. Cenevre'- de siyasi alanda vanlan anlaş- madan sonra gerçekleşU 8 saat süren görüşmelerden sonra ımzalanan anlaşmaya Bosna Ordusu Komutanı Ge- neral Rasim Deliç, Sırp kuv>et- len adına General Ratko Mla- diç, Hırvat kuvvetleri adına da General Milivoj Petkoviç imza kovdular. Yugoslavya Konferansı eş başkanlan David Owen ve Thonald Stoltenberg tarafın- dan önceki gün Cenevre'de, Bosna'da çatışan taraflara su- nulan "Bosna-Hersek Birleşik Cumhunyetler Birliği" başlıîdı plan, Bosna-Hersek'in üç ayn cumhuriyet ve üç ayn halk (Boşnaklar. Sırplar ve Hırvat- lar) ile "diğer halklar grubu"- ndan oluşmasını önaörüyor. • Plana göre. cumhuriyet- ler bırliğinın üç cumhuriyetin devlet başkanlanndan oluşan ortak bır cumhurbaşkanlığı olacak ve her bir cumhuriyetin devlet başkanı sırasıyla dört ay süreyle bırliğin cumhurbaş- kanhğını vürütecek. • Hem Bosna-Hersek Cumhuriyetleri Birliği hem de bu birliği oluşturan herhangi bir cumhuriyetin askeri güç oluşturmalannı yasaklayan plan, taraflann sahip olduğu mevcut güçlerin de BM ve AT öncülüğünde aşamalı olarak dağıtılmasını öngörüyor. • Birliğı oluşturan cumhu- riyetlerin sınırlan, ancak BM Genel Sekreten'nin atayacağı beş kışilik bir komisyon tara- fmdan değıştirilebilecek. • Bosna-Hersek vatandaş- lan icın çifte vatandaşlık öngö- ren plan, kışi ve mallann cumhuriyetler arasında serbest dolaşımını ve bütün vatandaş- lann Adriyaük kıyısındaki Hırvat Neum liman kentine ve i Sava nehrine serbestçe erişme hakkı olmalannı öngörüyor. • Her bir cumhuriyet kendi demokratik anayasasını kabul ederek, bu anayasa gereğince secilmiş bir yasama organı, ic- ra başkanı ve bağımsız adh' erk oluşturacak. Anayasalann hıçbır hükmü birlik anlaşması- na ters düşmeyecek. Cumhuri- yetlerdeki ilk seçimler BM gözetiminde yapılacak. • Cumhuriyetler birliği başbakanının devlet başkanlı- ğı tarafından atanmasını ve gerektiğinde görevinden ahn- masını öngören planda, başba- kanın sırasıyla bir cumhuriye- tin devlet başkanı tarafından önerilmesi isteniyor. • Birlığın devlet başkanlığı aynı şekilde dışışlen bakanını da belirleyecek ve görevinden alabilecek. Bu göreve getecek kişi de her yıl aynı yönteme gö- re değiştirilecek. Planda, baş- bakan ve dışişlen bakanının değışik halklardan olacağı (ay- nı anda aynı halktan olamaya- cagı) özellikle belirtiliyor. • Devlet başkanlığı diğer bakanlan da belirleyerek, %u bakanlar ile başbakan ve dışiş- len bakanının, birliğin kabine- sini oluşturmalanru sağlaya- cak. Kabine, dışışlen, dış tica- ret ve ortak kurumlarla ilgili olarak görev yapacak. • Her cumhunyetin yasa- ma organlan, birliğin parla- mentosunun üçte birini seçer- ken, üç ortak mahkemenin kurulması öngörülüyor: Yük- sek mahkeme, anayasa mah- kemesi ve insan haklan mah- kemesi. • Bosna banş planmda ay- nca bayrak, sınırlar ve arabu- luculann görevleri ile ilgili ola- rak beş ek yer alıyor. Bu ekle- nn ıçeriği ise henüz açıklanma- dı. görülüyor. Eski kararda. Dağlık Karabağ'm, Azerbaycan toprağı olduğu ifadesi yer almazken, 853 sayılı kararda, "Azer- baycan toprağı Dağlık Karabağ" ifadesi kullanılıyor. Aynca. önceki kararda Er- menilerin "derhal" çekilmesi istenirken, bu kez "derhal, tamamen ve önkoşulsuz olarak" çekilmesi isteniyor. Bakanlık açıklaması Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, BM Güvenlik Konseyi'nin karannın uygulanması ve işgal altında- ki Azerbaycan topraklannın derhal boşaltılması için etkın önlemler alınma- sı istendi. Hikmet Çetin, İzzetbegoviç ile görüştü Türkiye, etnik bölünmeye karşıANKARA (Cumhuriyet Bö- rosu) - Dışişleri Bakanı Hikmet Çetin dün geç saatlerde Bosna- Hersek Cumhurbaşkanı Aliya İzzetbegoviç ile görüştü. Dışiş- leri BakanlığYnın üst düzey bır yetkilisi, Dışişleri Bakanı. Hik- met Çetin'in salı günü İslam Konferansı örgütü bünyesinde oluşturulan temas grubunun üyesi olarak bu grupta yer alan diğer iki İslam ülkesinin dışiş- ; leri bakanlan ile birlikte i Bosna-Hersek konusunda te- maslarda bulunmak üzere Pa- ris, Londra ve Cenevre'ye gi- deceğini söyledi. Cumhuriyet'e bilgi veren üst düzey Dışişleri. Bakanlığı yet- kilisi, Çetin'in İzzetbegoviç ile yaptığı telefon görüşmesinı ak- tardı ve "İzzetbegoviç'in Bosna-H-ersek'in üç ayrı unsur dan oluşacak cumhuriyetler bir- liğine dönuşebUecek bir nokta- >a doğru gidüdiğini ve yeni gü>encelerin sağlanması koşu- luyla sa> aşı durdurabfleceği için yapılacak bazı düzenlemelerle yeni banş planını kabul edebili- riz mesajı verdiğini" söyledi. Bu güvencelerin ne olduğu so- rusu üzerine yetkili, İzzetbego- viç'in Bosna-Hersek'in dışa karşı bağımsız ve egemen bir devlet ve üç cumhuriyetten oluşan birlik olduğu güvencesi arayışında bulunduğunu söy- ledi. Şu aşamada henüz anlaş- ma imzalanmadığını anımsa- tan üst düzey yetkili. Türkiye'- nin Bosna-Hersek'in etnik sınırlara bölünmesine karşı ol- duğunu bir kez daha yineledi. Yetkili, "Biz başından beri etnik aynmcıhğa karşı çıktık. Bosna-Hersek Cumhurbaş- kam'mn bir süre önce Ankara'- yı ziyareri sırasında da Bosna- Hersek'in bölünmesine yolaça- cak bir gelişmeye karşı olduğu- muzu >Tirgulamıştık. Bu aşama- da görmek lazım. bu plan Bosna-Hersek'e ne kadar gü- vence sağlıyor, neyi getiriyor" dedi. DIŞ BASEV Internatıoiial Herald Tribune Sizi u>an\orum' Okuyacağım çözüm önenlerinı ihlal etmeniz mümkün değil. THEGUARDIAN LübnaııMa ölümve acı İsrail, devlet olarak birkaç yüz bin kişiye aa ve bir kısmına da ölüm getirdi. Bunlar masum sivillerdir. Ve İsrail'in bu eylemi savaş suçu sayılabilir. İsrail, sivilleri hedef almadığını söylüyor. Ancak binlerce kişiye evlerini terk etmeleri için üç saat süre tanıması ve daha sonra da hareket halindeki her şeye ateş açılacağıru açıklaması, savaş suçu işlemekten çok uzak sayılmaz. İsrail yetkilileri 60 sivilin öldüğünü İcabul ettiler. Topçu komutanı, amaanm köyleri yok etmek olduğunu söyledi. israil devletine bir eleştiri yöneltilmemesi, İsrail halkının savaşlarda çektikleri aalann bir sonucu mu? Yoksa acaba böyle bir eleştiri olmaması, İsrail devletinin uluslararası iliskilen çerçevesinde de mi düşünülmeli? (30 temmuz) Her türlü Almanca tercüme yapılır. Tel:34745 55 Öğrenci pasomu kaybettim. Geçersizdir. GÜLTENUÇAR