Katalog

SAYFA CUMHURİYET 20TEMMUZ1993SALI 10 EKONOMI PARARAPORU Ya kurlan patlatıp 'devalüasyon' dedirtecek ya da faizi yükseltecek Çiller döyiz-faiz kıskacında BORSA VERİLBIİ EiKtefcsler Bıleşık Malı Sanayı önceki 10450 17 8631.34 11950 88 işlem hacmi(önceki) işlem miktarı(Önceki) BORSA Aoana Çımento (A) AaanaÇımen1o<CI Abana Elektrorcıek AnadoluCam Atyon Çımemo AkalTeksnı Akbank Akctmento Aksa AMasElektrık AlaıtaHotdıng Alarko Sanayı Albnyunus Çeşme AIL Mamıar s AJknyıkJız ArpMft Aeelsan AslanÇıtnanlo Aygaz Bağfaş Banvıt BakoKfcrok BtfSkTırtun Botu Çımemo Brısa Burcellk ÇanafckaieÇımento ÇekkHaıat Çumnus Cmsa ÇukurovaEletflnk Çufcurova Yenı Demırtnnk DenızlıCam OeriTnod DevaHokJıng DıtasOogan OıtasYem Ooftmn Doktta Ooğan Hotdıno, DuranOfsei Eczaaoaaı Yatınm Eczaobası llaç Edıplplık EgeBtraalık EgeEndustrı EoeGubre Ege Seramik EmefcSı0ona EnKaHoidmg ErctyasBıracılık ErejlıDemıcÇeiık Esbank Fenıs Atumınyuın Fınansbank Gentas Gıma Global Yatırım Good-Year Gortoonlşıl GübreFabrıkalan GuneyBtraaUk Hektas HalkalıKonut ' Hurnyet Gazetocılık HurrıyetYenı İMısatFınans MotorPMon Intama IntemaYenı T IsB Bedellı T IsB Bedelsız Izırır Denitf Celık tzocarr Kanonsar Kav KentGıda KeoazElektnk KepozYenı Ketebak Mobılya KocHoklıng KoçYaönm Konya Çımemo Kordsa Koruma Koylas Kutahya Porseler Kutahya Yenı LuksKadıie MakınaTanm Mardın Çımento Marat Marshall MedyaHotdıng MansucatSantral Meıas Mıgros MarmansManOMI Netas Nettser*(Marbank) NetHokJıng NetTurızm NıjdeÇımento OkanTekstıl Otmuksa Olosan Psrean PegProfilo PeBum Petrokent Tunzfn Pimas Pına/EntegreEt PınarSut PınarUn PetrolOftsı Polylen Pına/Su Rabak SabahYayınolık Santral Hoklıng SarVuysan Srta» Sâksa Sâfmez Fılament SunElektromk Son Yenı TamSıgona TrakyaCam Türk Demır Doküm Türkösbaı* Tekssılbank Teietas Tezsan T Garantı Bankası TjrkHavaYolları £: 10 500 2.125 1950 1375 19.000 9,200 5.800 10.000 11750 38.500 4200 14 500 5.900 2.900 122S0 11.000 3.450 19250 7A00 5.100 32.000 7 1 » 1.650 İ075 9.700 8.000 4600 9.900 44.000 29.000 11.750 10,750 4.350 4.800 6200 3.900 12.000 10100 1.850 13 000 9900 5800 4.500 6.000 2.700 67.000 11250 4.150 11,750 1.725. 15.750 44.500 2225 1.650 6200 4.750 7.300 8.400 Z650 19250 6.700 3.250 24.000 2.600 4 000.000 5.700 5.600 5.900 4.000 2.450 2200 3,300 3.500 1225 9000 8.400 4.150 10.100 13.500 11.500 8200 17,500 26,000 155.000 2,850 2000 2425 4200 3650 4950 1425 23 500 5300 10.500 9000 950 2200 85 000 1975 31500 1.375. 1550 4200 40 000 1400 2 375 54000. 1 100 2.025 980 1,575. 19250 2175 15250 4.000 9300 1,375 3.000 1 100 3800 1000 20.750 1.700 5.000 37.500. 3.200 2350 3.050 4,050 11.750. 3.100. 2200. 6.900. 970 5000 •275 9 750 2050 1775 1 700 19500 9200 5800 10000 11500 0 4200 13250 0 2 700 11500 10.500 3.350 19.000 77O0 5.200 0 7 100 1700 2025 9300 8000 4400 9.700 42.500 25 500 11000 10 500 4400 4 600 6200 3 750 11250 10 000 1800 12.250 9 700 6000 4450 5900 0 60000 11250 4350 11000 1.625 14 750 44 000 2150 1700 6200 4650 7.100 7700 2900 19 000 0 3500 23 000 2.500 0 5400 5300 6400 0 2.450 Z225 3050 3200 1.200 9000 8.200 4000 0 13000 12500 B200 17250 24 000 145.000 2.550 0 2325 4200 3.500 4200 1.300 23.000 5500 1O250 9.000 0 2150 85.000 1.950 31.000 1.300 1.450 4.000 40.000 1.400 2.350 54,000 1.075 1.950 960 1.525 18.500 2200 14.750 4.000 9.000 1.450 3.000 0 3.400 0 20.000 1725 5200 38,000 3,150 2250 3.050 4,000 12,000 3100 2.050 7.000 900 4.800 1250 TlsBKurucu 36.000000 36.0X.000 Tıre Kutsan Tlş Bankası (A) T lşBankaa(B) Tts Bankası (C) T Kalkınma Bankası TofasOtomotMlFab TolasOtoTicaret TocrakKağıt Transtûr* Holdıno. TürkıyeSıseCam TûrkSıemens TSKB TürtcTuborg Tucas Petrateûiuk Tupraş Tütüntenk Unye Çımento UsakSeramık vakıtYatınm VssM Vakıf FınansaJKır Yasas Yapı Kredı Bankası Yunsa ImkbEndekslen BORSA'dan dakikadakika NAKLEN YAYIN T S 5.800 3BO.000 18.000 4.050 1.350 52.000 57 000. 8.000 1.400. 3,050 9.500 2.400 15.000 9.100 4.500 3.400 17250 1.850 1.825 1.350 4.300 6.100 3,100 5,500 10,450 AA4 miı nrtsslrKi 5.900 0 17^00 3.850 1.400 53.000 54 000 0 1250 2.900 9.300 2325 14250 9.100 4200 0 16000 1.800 2025 1.37i 4.400 6300 2950 5 700 6292 1 t\ i 1« Dünkü 10617 08 8292 50 11847 87 717159 510 200 104 600 10 500 2 150 1.950 1.750 20 000 9600 6200 10250 12 000 0 4450 15 750 0 2.800 12.500 11250 3.500 19 000 7900 5.500 0 7200 1.825 2 100 9700 8,100 4 600 9.900 44.500 28 500 12.250 11250 4.700 5 150 6200 4000 11750 10 500 1900 13 500 10 400 6.000 4.550 6 100 0 69 000 12.000 4600 11,750 1750 15,500 47 000 2225 1850 6200 4.9» 7.500 8400 2900 19 750 0 3600 24 000 2 600 0 5400 5 4 0 1 6500 0 2.500 2.300 3450 3650 1250 9100 8.600 4,250 0 13 750 •2 750 8700 17,750 26000 150.000. 3000 0 2450 4300 3600 5200 1500 24 000 5900 10.500 9000 0 2250 87 000 2000 32 000 1450 1550 4 200 42 000 1450 2 425 57 000 1 150 2 075 1000 1550 19 750 2400 15 500 4250 9.400 1525 3200 0 4000 0 21000. 1825 5.400 38.000 3.300 2.400. 3.35a 4200 12.500 3.300 2275 7,700 970 5200 1,325 35.000.000 6.200 0 18,500 4.200 1.475 56.000 59.000 0 1.350 3,050 9.700 2.400 15.750 9.200 4.600 0 17250 1.960 2.025 1.450 4.600 6.600 3200 5.900 11.847 IA4 Ml 1995 *££ 10.000 2075 18S0 1 700 20000 9300 5800 loooo 11750 0 4.200 15 750 0 2 700 11750 10.750 3400 19.000 7 700 5200 0 7 100 1825. 2 050. 9300 8.000 4350 9700 42 500 26 500 11 750 10 500 4500 5.050 6200 3 750 11.500 10 500 1800 12500 9800 6000 4450 5900 0 69 000 11250 4.600 11000 '625 15250 45 000 2150 • 850 6200 4.650 7300 7 700 2900 19 750 0 3500 23.000 2550 0 5.400 5,300 6500 0 2.450 2.225 3.050 3250 1,225 9100 8200 4.000 0 13.500 12,500 8200 17250 24.000 145.000 2.800 0 2.325 4250 3.550 5200 1.325 23 000 5500 10250 9.000 0 2.150 85 000 2.000 31.500 1325 1.550 4000 40 000 1400 2 400 54 000 1 125 1950 1000 1.550 18 500 2.250 14 750 4250 9000 1450 3000 0 3400 0 20 500 1725 5400 38 000 3 150 2250 3350 4050 12 250 3200 2275 7700 960 4900 1250 35,000 000 3 6000 0 17 750 3950 1475 53 000 57 000 0 1275 2 950 9400 2400 14 750 9 100 4300 0 16000 1950 2025 1400 4400 6 600 3000 5900 715 993 4 A Fark(%) -1 57 -3.92 -0.86 IITHKNZIHt M> 9 750 2050 1775 1 700 19500 9300 5700 9 750 11750 0 4200 15 500 6500 2800 11500 10 500 3350 18 750 7600 5100 28 000 7 100 1700. 2025 9300 7900 4500 9600 42000 26 000 11750 10 500 4500 4950. 6200 3 750 11.500 10200 1775 12.500 9800 5800 4450 5900 0 68 000 11250 4600 11000 1625 15250 44 500 2 150 1 750 0 4550 7 100 7 700 2.900 19000 6600 3500 22,500 2550 3.980 000 5 400 5300 6500 3600 2450 2225 3 000 3.200 1200. 9000 8200 4.000 0 13.000 12500 8200 17250 24.000 145.000 2.800 0 2300 4200 3500 0 1 300 23 000 5400 10 250 0 0 2150 85 000 1975 31.000 1.300 1500 3.950 40.000 1.350 2.300 54.000 1,100 1.900 980 1.525 18,500 2250 14,750 4.150 9.000 1.450 3,000 0 0 0 20.000 1,725 5,300 38.000 3,'5O 2.250 3.300 4.000 11.750 3,150 2.275 7.700 900 4.800 1.250 IOOOO 2,075 1.850 1 750 20 000 9400 5,900 10 000 12000 0 4250 15.750 0 2.900 11750 10,750 3.400 19 000 7700 5200 C 7200 1825 2.050 9400 8.000 4.650 9800 42.500 26.500 12.000 10.750 4.550 5.050 0 3.800 11750 10.500 1.825 12.750 9.900 6.000 4.500 6.000 0 69 000 11.500 0 11250 1.650 15,500 45.000 İ175 1.900 0 4.650 7.300 8400 0 19.750 7 1X 3.550 23 000 2.600 0 5.600 5.500 0 4,100 2.500 2250 3100 3250 1225 9200 8300 4050 0 13.500 12 750 8.300 17500 25.000 150.000 2.850. 0 2400 4.300 3700 0 1325 23500 5700 10.500 0 0 2.200 86000 2 050. 31.500 1.350 1.525. 4.100 40 500 1450 2400 56,000. 1125. 1950 1000 1550 19.000 2300 15.000 4200. 9200. 1525 3150 0 345a a 20 500 1775 5,400. 36,500. 3200 Z300 3.350 4.050 12.250. 3.200 0 0 990 4.900 1275 1 100.000 3S.0OO.O00 6.000 0 17.500 3.900 1,425 53,000 56,000 0 1200 2.900 9.300 2.350 14.750 9.100 4.300 0 16.000 1.950 2025 1400 4.350 6,600 2,950 5900 0 lllıır IUy 9 mM31TL'*r.kB /FMHS/Lt. ^ 6.100 0 17.750 3.950 0 54 000 57 000 0 1275 2.950 9400 2,400 15 000 9.200 4.350. 3050 16250 2.000 0 1,425 4500 0 3.000 0 0 1 AYNADA (ANILAR-2) Mücap Ofluoğlu 30.000 (KDVıçınde) Çoğdii) YayınlanTürkocağıCad.39-41 Cuğaltjğlu-İstanhul Ödemdi gönderilmez • Hazine, önümüzdeki aylarda ağır bir ödeme yükünü sırtlanmak zorunda; bunun sonucunda da piyasaya aşın tutarda para çıkacak. Sorun paranın çıkmasında değil 'nereye' yöneleceğinde. ABDURRAHMAN YILDIRIM Hazıne'nin ağustos ve eylül ayındaki yüklü ödemelennden dolayı ekonomiyi faiz ve kur ktskacr bekliyor. Faizde ındirime gitmekten ve kurlarda "ölçülü" bir arüşlan yana olan Baş- bakan Tansu Çiller. ortaya çıkan tablo karşı- sında >a kurlann hızla yükselmesine ya da faız- lerin bıraz daha artmasına razı olacak. Hazine. iç borç olarak sadece ağustosta 25 trilyon. ejlülde ise 40 trilyon ödeme yapacak. Dığer ödemelerle bırlikte kamu kesimınin ihti- yaç duyduğu para olağanüstü boyutlara vanr- ken, ekonomi için asıl kıskacı piyasaya çıkacak paranın nereye gideceği oluşturuyor. Eğer para arzı faiz artışı ile dengelenmezse dö- vize yönelme hızlanacak devam edebilecek. Bu durumda ekonomi. dövız yokluğu değil, ama hızlı devalüasyon şokuyla karşı karşıya kalacak. Hükümet va para arzında artışa gitmeyecek ya da para arzını arttırdığında faiz artışına razı ola- cak. Ikisınden bınnı tercıh etmek zorunda kala- cak TASAKRUFLAMUN BAĞIJJMI- Gec- mış, yıllardaki eğılımler ve Türkıye'dekı tasarruf- lann dağılımı. bunu net bir şekilde ortaya koyu- yor. Merkez Bankası verilerine göre, son üç bucuk yıldır tasarruf sahıpleri. ağırhklı olarak dövızi ve devlet ıç borclanma senetlerini tercih ediyor. 1989 sonundan 1993 ortasına kadar uzanan dö- nemde. toplam tasarruflariçindeen büyük kale- mı oluşturan banka mevduatı yan yanya azaldı. KAMTJ ÖNDE-AH trilyona varan toplam tasarruflar içinde en büyük payı yüzde 34 ile devlet iç borclanma senetleri aldı. Kamu kesimı menkul kıymetlen. artan kamu açıklanna para- lel olarak, toplam tasarruflar ıçındeki payını yüzde 26'dan yüzde 34'e çıkardı. Kamu kesimi menkul kıymetlerinin bu dönemdekı artışı yüz- de 30.7 oldu. DÖVİZ TA1CİPTE-Dö\iz ise, bu dönemde en bü\uk sıçramavı yaptı ve toplam lasarruflar içindeki payını yüzde 66.6 arttırdı. Dövizin top- lam tasarruflar içindeki payı yüzde 30'a yüksele- Tasarrufların dağılımı Ozel kesifrı menkul kıymeti Kamu kesimi menkul kıymeti 26% 11% Tasarruf mevduatı 42% Oövtztevdiathesaplan 18% Kayna* UerkezBaması II 3% 27°. 15% 37% 18% 1N1 24° 17% 32% 25% 19» 4% 32°. 13% 24% 28% 34% 11% 21% Tasarrui jdağiüm Kamu kMİml kul kıymaU _i—.——İ "T rek kamu menkul kıymetlerinden sonra ıkıncı duatınınpayınıalaraRgerçekleştırdiler. I989yılı sırayı aldı. Bu hesaplar, 1989 yılı sonunda yüzde sonunda toplam tasarruflar içinde yüzde 42 ile 18 düzeşindeydi. en büyük payı alan tasarruf mevduatı, 1993'ün MEVDVÂT KOPTV- Hem dö\iz hem de ük yan sonunda yüzde 21 'e geriledi. Ve tam ola- de\ let ıç borçlunma senetlen artışı tasarruf mev- rak yan yanya azaldı. 'Özelleştirilsirf denilen KÎT'lerden yalnızca TEK, DDY ve TKI zararda PTTüe TekeVinsuçune?Ekonomi Servisi - Dünva Bankası'nın milyar,TKİ'ninzaran ise 171 milyarlira. Başbakan Tansu Çiller'e öncelikle özel- leşnrilmesini önerdiği 5 büvük KİTin 9.5 trilyon lira borcu bulunuvor. Dünya Ban- kası Başkan Yardımcısı \\ ilfried Thal- Hİtz'in geçen hafta Başbakan ÇiUer'le vaptığı görüşmede KİT Reformu'nun başlatılmaşını \e reform kapsamına PTT, TEK, TKİ, TDÇİ *e Tekerin de alın- masını ıstemişti. Reform pakeri içine alınıp özelleştiril- mesi istenen bu beş büyük KİT'in 1992 yılında 9 trilyon 501 miİyar lira zaran, 2 trilyon 799 milyar lira karı bulunuvor. Beş KİT içinde sadece PTT »e Tekel ge- çen yılı karla kapadı. ÇiUer Hükümeti'nin ilk etapta "tele- fon" birimini özelleştirme.vi planladığı PTT ise, karlı KİTIerin başında gelijor. PTT. 2 triUon 200 milvar liralık kaıi ile Z4raat Bankası'dan sonra ikinci sırayı alı- yor. TekeTin karı ise 599 mil>ar lira. Dünva Bankası'nın özelleştirme ile bir- likte çalışanların >üzde 20 sinin isten çı- karılmasını istediği PTT'de 120 bin 900 kişi. TEK'te 46 bin 86 kişi çalışı>or. ^ üz- de 40'ının işten çıkarıloaasının önerildiği TÇDD'de ise çalışan sa\ ısı 49 bin 841. İşçi gideri en fazla olan KİTler de yine PTT ve TEK. PTT'nin aylık işçi 0deri 7 trilvon 139 milvar. TEK'in ise 6 trilvon 1992 yılında 5.5 trilvon lira zarar eden 909 milyar lira. TekePin işçi giderieri 4 TEK, aynı zamanda zararlı Kİl'ler trilyon 780 milyar lirayı buhırken arasında da ilk sırada yer alıyor. Demir- TCDD'nin, 3 trilyon 815, TKİ'nin 3 tril- yollan'nın 1992 yılı zaran 3 trilyon 830 yon 123 mihar lira. • Bollaşan para 'döviz' derse kurlar patlayacak ve yüksek oranlı devalüasyon gündeme gelecek; parayı dövizden kurtarmanın tek yolu olarak ise faizlerin daha da yükselmesine boyun eğmek zorunlu gibi. ÖZEL KESİM GEHİBE- Kamu menkul kıymetlenndekı patlama yaparken özel kesim menkul kıjmetleri \erinde saydı. Hisse senetleri hariç özel kesim menkul kıymetlerinin tasarruf- lardan aldığı pay yüzde 4 ile en düşük kalemi oluştuyor. HİSSELER YERİNDE- Kamu ve özel sektor hısse seneüerinın tasarruflardan aldığı pay ise yüzde 11 dolayında bulunuyor. Yalnız hisse senetlennın payı ikinci el fıyatlara bağlı olarak önemli dalgalanmalar gösteriyor Hisse senetlerinin 1989 sonunda tasarrufİar içinde yüzde 11 olan payı Borsa'nın büyük canlanma gösterdiği 1990 yılında yüzde 15'e yükseldi. Bu pay, halka açılma ve sermaye arttınmlannın yo- ğunlaştığı 1991 sonunda yüzde 17'ye kadar çvktı. Ancak fıyat düşüşlenne bağlı olarak hisse senet- leri 1993 ortasında yine yüzde 11 düzeyine geri döndü. TL'DEN KAÇIŞ- Bu tablo, özellikle son yıllarda çok yavgınlaşan Türk Lirası'dan kaçış eğilımini ortaya koyuyor. Kazanç Türk Lirası ile olsa da tasarruflann dövize endekslenmesini, paranın enflasyon karşısındaki erimesı zorunlu kılıyor. Cebınde Türk Lirası taşıyan, kasasında Türk Lirası saklayan kaybediyor. Bu durumda, büyüğünden küçüpne tüm para sahipleri, enflasyondan korunmak amaay- la ya devlet iç borclanma senetleri ya da dövize yatınm yapıyorlar. Yatınm aracı olarak daha çok. küçük tasarruf sahiplerinin dö\izı, büyük para sahiplerinin ise devlet iç borçlanma senetle- rini tercih ettiğı dıkkatı çekiyor. Eline TL geçen, tahvile veya bonoya, dolar veya marka koşuyor. DÖVİZE KAKŞI BONO- Bu durumda para arzını arttırmak, aynı anda dövize talebi arttırmak anlamına geliyor. Ya da tahvil ve bo- naya talep yaratmak. Bu iki araçtan devlet iç borçlanma senetlennin faizi düşerse, para ağırhklı biçımde dövıze yönelecek. Taleple bir- likte kurlar da artacak. Kur artışını ancak. Merkez Bankası rezerv- lerinin daha hızlı artması durdurabilir. Bu da hemen mümkün olamayacağına göre, geriye dö- vizi durdurmanın ikinci ve son silahı l '• Faizi yükseltmek. Ve bu yolla piyasaya s parayı bono ve tahville geri çekmek Yüksek la- izle do\ i7e yönelmenin önüne geçmek. AISSADAM HİSSE-Zalen geçmiş yıllar- dakı eğılimler bunu açık biçımde ortaya koyu-- yor. Dövize yönelmenin bir göstergesı olarak dövız tevdiat hcsaplanndan büyük sıçrama Körfez Knzı'nin yaşandığı 1991 yılında meyda- na gelmiş. Dövız tevdiat hesaplannın toplam ta- sarruflardaki payı yüzde 18'den bu yıl içinde yüzde 25'e fırlamış. Bu karşıhk kamu kesimi menkul kıymetlerinin payı yüzde 27'den yüzde 24'e duşmüş. Durum ancak 1992 yılında denge- lenebilmış. Kamu menkul kıymetlerinin payı yüzde 24"ten yüzde 32'ye fırlarken, bu kez döviz tevdiatlanndaki artış hız kaybetmiş ve ancak yüzde 25'den yüzde 28'e çıkmış. 1993 yıbnda ise hem dövizde hem de devlet iç borçlanndaki artış dengeli bir şekilde büyümüş. Gelinen aşamada Başbakan Tansu Çiller'in tercihi faizi düşürmekten yana olursa. para ge- nişlemesine gidılecek olan bir sonbaharda kur- lann kontrolü elden kaçınlabilecek. Döviz, Tür- kiye'de yaşayanlann en büyük tasarruf aracı ha- line gelecek. Bu durumda da da bir faiz patla- masını kabullenmekten başka yol kalmayacak. Dunya Bankası'nca onerılen 5 KİT KİT a * TürkıyeElektrık Kurumu (TEK) PTTGenel Müdurluğû Tütün.TütünMa- mulleriTuzve Al- kol İşletmelerı Ge- nel Mudürlüğü (Te- kel) TürkiyeCumhuri- yetıDemıryolları Isletmesı Genel Müdurlüğü (TCDD) TürkiyeKömüriş- letmeleri (TKİ) 1992(Ur-zarar) 5trılyon 500 milyar lira (zarar) 2 trilyon 200 milyar lira 599 milyar lira 3trilyon 830 milyar lira (zarar) 171 milyar lira (zarar) mrm 46 bin 86 120bin900 49 bin 538 49 bin 841 29bin629 YATIRIMFONLARI 1ITBİMIC1983 Katlma belg«siadı işYatırım-1 lşYatırım-2 lşYatırım-3 lşYatırım-4 lşYatırım-5 lşYatmm-6 lşYatirım-7 lnterfon-1 lnterion-2 lnterfon-3 lnterfon-4 lnterfon-5 lktısatYat-3 lktısatYat-4 Ikt AölımFon Gar Yatırım-1 Gar. Yatınm-2 Gar Yaünm-3 Gar Yatınm-4 Gar Yatınm-5 Esbank Fon 1 Esbank Fon 2 Esbank Fon 3 YKBYabrımF YKBSektörF YKBHısseF YKB Kamu F YKBükıtF YKBKarmaF YKBAktifF Vakıf Fon-2 Vakıf Fon-3 Vakıf Hisse Vakıf Dunya Vakıf Fon-6 Oış Mavı Fon Dısbank Beyaz DışbankPembe Bugün Değ. 251277 131 679 67 130 44 782 23180 48136 13176 172 151 129176 72 767 73 671 18189 60 568 61 187 57 750 191092 71427 46 953 31 757 31297 187 025 61707 45 871 164 540 132 712 185765 130138 113413 129412 43 709 305 344 57 043 45126 49635 34 698 110832 195 715 50 361 Katlma belgesiadi Bugün 015 044 015 010 065 0.14 063 014 014 014 0 14 0.79 015 015 090 014 0.13 0.12 1.37 029 0 15 0.14 0.15 0.15 014 055 0.14 014 014 009 0.23 0.14 1.11 0.30 014 0.77 0 78 0.20 Tütun Fon-1 Tutun Fon-2 Mıtsuı Fon-1 MıtsuıFort-2 Fınans Fon-2 FinansFon-3 Finans Fon-4 Fınans Fon-5 Zıraat Fon-1 Zıraat Fon-2 Zır BaşakFon Zıraat Fon-4 Halk Fon-1 Halk Fon-2 Halk Fon-3 Pamuk Fon Pamuk Hisse Emlak Fon-1 E'mlak Fon-2 Emlak Invest Emlak DenızF lmpexFon1 lmpexFon2 SumerFon Ege Fon-1 Ege Fon-2 KalkınmaF Demır Fon-1 Demır Fon-2 Ortak Fon Turkbank Fon Net Fon EtıFon TSKBUzmanF Akfon Ak Karma Fon TekstılFon Atafon 132 453 36109 407 313 44 107 82 447 64.216 47 239 41838 74 311 53 932 53.617 49161 74183 53 722 46 826 72128 47 833 60 330 46 754 17 444 56 849 61 190 46 295 44.126 43.371 18.612 49.136 42 824 22 305 39 715 38710 39 695 40618 27 476 20 026 10 032 13 213 10830 015 014 014 012 044 016 0 81 016 0 78 0 61 015 015 033 029 0 32 018 036 015 058 0.57 016 0 15 015 0 15 0.12 0 13 0 16 066 0 13 014 020 014 016 0 73 015 015 014 0 82 MERKEZ BANKASI KURLARI 17THIMUZ1983 DİVtZ UBDDoları 1 Alman Markı 1 Avustralya Doları 1 AvusturyaŞıhnı 1 Belçıka Frangı IDanımarkaKronu IFınMarkkası 1 Fransız Frangı 1 HollandaFlorıni HsveçKronu 1 (svıçre Frangt IPOItalyanLıretı 1 JaponYenı IKanada Doları INorveçKronu 1 Sterlm 1S ArabıstanRiyalı 11246.46 651968 763185 92525 31547 167497 1937.51 1908.45 5791.17 1399.22 740240 704.07 103.80 877465 1526.54 1665038 2998.98 MTIŞ 1126900 653275 764714 92711 31610 167833 194139 1912 27 5802 78 1402 02 7417.23 70548 104 01 879223 152960 1668375 3004 99 EFHTİF 1123521 651316 751737 92432 31231 165822 1918.13 190654 578538 138523 739500 697 03 10224 8643.03 151127 1663373 2954 00 SATIŞ 11302 81 6552 35 767008 929.89 31705 168336 1947 21 191801 582019 1406 23 743948 707 60 10432 881861 153419 1673380 3014 00 CAPRAZ KURLAR 1.7250 14736 12 1550 6 7144 58046 58930 1 9420 135 75 8 0377 15193 1597 35 108 35 1 2817 7 3673 3 7501 IStHÜK 1ECM: SM: SOR: N DOLARI Mmaı Markı HvntralyaDalaPi IvKttryaŞMm DariMrkaKron FiıMarklnsı Frmorraagı MartaRorM tpaaytl Puıtast sinçKnM sviçrtFnMiı talyMLirfd JapnYni (andaMlan lorvtçKranı LAraHstMRiyaU 14805ABOD«lan 1 i27iM0Dtlart 1384iAB0Dtlan 15597.12TI. SERBEST DÖVİZ CİNSİ ABD Doları Alman Markı isviçre Frangı Fransız Frangı HodarKJaFlorını Ingılız Sterhnı S Arab.Rıyalı AvusturyaŞıhnı 100 Itai Lıretı AUŞ SATIŞ 11250 6545 7450 1920 5825 16750 2980 930 706 11290 5580 7500 1935 5870 16950 3005 945 725 KONUK YAZAR ARSLA1S BAŞER KAFAOĞLU Yalanlar, Yalanbr- ALTIN CİNSİ AUŞ SATIŞ Cumhunyet 965 000 960 000 Reşat 105C0OO 11M000 24ayaraltın 143000 143 500 22ayarbfeık 128200 141000 MBKEZ BANKASI • Emısyon (16 Temmuz) 55 956 4 milyar • TL Irrterbank faızlerı %60 75 Işlem Hacmı 1 271 2 milyar Gecelık % 45-50 Hatlalıkrepo %58 AylıK reco. %62 DUNYA BORSALARI AHmın onsu: 393 90 dolar ABD Dolan: 1 7090 Alman Markı 108.00 JaponYenı 1 4940İ Sterhnı Petrolün varili: 15 99 dolar liyasal nedenierle işçi bu- ' lunduruluyori' imiş ve KlT'lerde meydana gelen kamburun nedeni bu imiş. Bu kocaman bir yalandır. Ve bu iddiaya "yalan!" derken devlet belgelerine dayanıyoruz. "1993 Yılı Programı'na göre 1984 yılın- da KİT'lerde çalışanlar toplamı 550.435'tir. Aynı sayı 1992de ise 556.469'dur. 8 yıl arayla artış sadece 6.034'tür. Artış oranı iso sadece %1.1'dir. Yüz işçi veya memu- run yanına 8 yılda sadece 1 kişi alınmıştır. (1993 Yılı Programı Tablo 39). Hep böyle yapılır. Bir yalan uydurulur. Sonra o yalana ilk uyduran da, bakarsınız inanıvermış!.. Her ağzınuaçan, KtT'lerin Türkiye eko- nomisinin sırtında "büyük kambur" olduğundan söz eder. Oysa 1993 prog- ramının 40 No'lu tablosu bunu yalanlıyor. Bu progra- ma göre KİT'lerin özelleşti- rilecek olanlar dahil zarar- ları 23.417 trilyon liradır. Bu zararın 22.8 trilyon lirası fa- izden gelmektedir. Bu faiz- ler olmasaydı zarar sadece 600 milyar lira olacaktı. Işte kambur denilen -eğer faiz ödemeleri sayılmazsa- 600 milyar liralık bu açıktır. Denecek ki 22.8 trilyon li- ralık faizi niye bir kenara Her ağzını açan, KİT'lerin Türkiye ekonomisinin sırtında "büyük kambur" olduğundan söz eder. Oysa 1993 programının 40 nolu tablosu bunu yalanlıyor. atıyorsun? Onu da söyleyeyim: Bu faizin coğu eski Özal hükümeti zamanıda Toprak Mahsulleri Ofisi'nin finansmanında hükü- metin yanlış finansman direktifinden doğ- duğunubiliyorumdaondan.. 4Kasım1992 günlü Resmi Gazete'de yayımlanan 1993 programının 85'inci sayfasında yer alan grafikte de görüldüğü gibi, KİT'lerin borç faizlerinde bir sıçrama olmuştur. By ytl borç faizleri 4.5 trilyondan 11.327 trilyon liraya fırlamıştır. Bunun nedeni o yıl Top- rak Mahsulleri Ofisi'nin finansmanında doğru ve geleneksel yoldan ayrılarak dış krediye bağlanma kotasıdır Bu yanlış polı- tikadan dönülmüş, ama borç faizi öylece kalmıştır. Biraz daha karıştıralım. Sayfa 84te ay- nen şöyleyazıyor programda:"1993 yılında işletmeci KİT'lerin dönem zararının 19.7 trilyon iira olması beklenmektedir. (1993 Yılı Programı Sahıfe 84)." Nerede 19.7 tril- yon lira, nerede Başbakan'ın ifade ettiği 78 trilyon lira?.. Daha yukarıda ise şöyle yazıyor: "İşletmeci KİT'ler 1990 yılını 920 milyar ve 1991 yılını ise 17.6 trilyon TL zarar ile kapatmışlardır. 1992'de dönem zararının 16.5 trilyon lira olması beklenmektedir." Bakın, 1990 yılı zaran sadece 520 milyar iken 1991de zarar 17.6 trilyon liraya fırlıyor. Bunu program şöyle anlatıyor "1991 yılı zararlarındaki hızlı yükselme esas itibarıyla istihdam maliyetlerindeki yüksek artişların fiyatlara gereği gibi yansıtılamaması yanında (Doğal ki seçim yılı olması dolayısıyla) bazı kuruluşlar tarafından daha önceki yıllarda aktifleştir- mek suretiyle itfa edilen sa- bit kıymetlere ilişkin geç- miş yıl kur farkları ve faizle- rinin 1991 yılından itibaren gider olarak kar-zarar he- sabına intikal ettirilmesin- den kaynaklanmaktadır." Yani 1991'de hem "seçim geliyor" diye zamlar durdu- rulmuş ve hem de KİT za- rarlarını arttıran bir muha- sebe sistemi kasten seçil- miştir. KİT'lerin satılmasını kolaylaştırmak ve kamuoyu yaratmak için muhasebe sistemi kasten (bile bile) değiştirilmiştir. Pekiyi kambur ne kadardır? Bu rakam 1993 Yıllık Programı 40 No'lu tablosunda borçlanma gereği olarak gös- terilen 37 trilyon liradır. Bu 37 trilyon borç- lanma gereği, bu kadar büyük ölçüde mal üreten (satış hasılatı 355 trilyon liradır) bir topluluk için azdır. Borçlanmanın 26 milyar lirası yatırıma gideceğine göre kalan 11 trilyon liradır borçlanma gereği... Yani satış hasılatının yüzde 3'ü kadar. Koç Grubu'nun veya Sabancı Grubu'nun borçlanma gereği bunun iki katından (satış hasılatının %6'sından eksik değildır. Sayın Başbakan'ın 75 trilyonluk açık dediği de işte bu kolay sönecek balondur.