Katalog

Cumhuriyet İmtiyaz sahibi: Berin Nadi Genel Yayın Yönetmenı: Özgen Acar •Genel Yayın Koordinatorü Hikmet Çetinka\a • Genel Ya\ın Danışmanı Orhan Erinç • Yazı İşler ı Mudürii: Celal Başlangıc • Ha- ber Meıkezı Müciurü Mustafa Balba> Gorscl Yoncımcn \ü Acar • Dıuenlenıe Mustafa Sağlamer Ankara Temsılciii Cüne\t \rcayürek *Haber Müdurlen Iştk Kansu, Hakkı Erdem • kıanbul Haberlen Şena> Kalkan »Dı^ Hjberler Ergun Bakı A(atürkBulvanNo:125. Kat 4. Bakanlıklar-Ankara Tel. 4195020 (7 Hai). Telex • İ- - Ekonomr Dinç Ta\an<; • Yurı Hjberien Mehmet Sanrç 42344. Fax.(4|4l95027 • İzmır Temsıkısı SenUr Kızık. H.Zıva BK 1352 S 2,3 Tel • Makaleler Sami Karaören •Spor \bdülkadir Vücetaan »Du- M12X>Telex 52359. Fa\.(51)895360 • Adana Temsıkısı: Çetin Yiğenoğto tnonü Cd zeltme Abdullah N azıcı U9S No 1 Kal I.Tel: 522550-522601-522492 ,Telex 62155. kax (71)522570 Muessese Mudunı Erol Erkut • K.oordınatör \hraet Konılsan • Muhasebe- Büfent Vener • İdare. Hüseyin Gürer • İşletme: önder Çeük • Bılgj-lşlem Nafl tnal •Bılgısavar Sıstenu Mûrnvet ÇUer • Reklam Reha Işıtman YıymlatanveBasan: YenıGun Haber Ajanü, Ba^n ^ TjrlocafcıCad 39 41 Cağaloğlu343î4İst ?K 246U dymclık A Ş hJlTel 512()5<^Tclcx :::4fr.Fax (1)513*595 4HAZİRAN1993 Imsak: 3.30 Güneş: 5.26 Öğle: 13.07 îkindr. 17.06 Akşam. 20.37 Yatsı: 22.25 Kilitbahir Kalesi roüze olacak • ÇANAKKALE (AA)- Çanakkale'deki tarihi Kıhtbahir Kalesi'nin müze haline getirileceği bildirildi. Çanakkale İl Kültür Müdürlüğü yetkililerinden ahnanbilgiyegöre, Çanakkale Boğaa'nın düşman saldınlanndan korunması amacıyla Fatih Sultan Mehmet larafından yapünlan yaklaşık 600 yıllık Kilitbahir Kalesi, savaşlan konu alan bir mûze olarak düzenlenecek. Yaklaşık 800 milyon lira harcanarak restore edilecek ve ışıklandınlacak tarihi kalenin, çevresinde de çeşitli kültürel etkınliklerin yapılabileceği mekanlar oluşturulacak. Müze ile ilgili projenin hazırlanarak bakanlığa gönderildiği bildirildi. Hak-İş'ten çevre J ANKARA (AA) - Hak-lş, Çevre Bakanlıgı ile yaptığı anlaşma gereğj bu ay içerisinde çevre eğitimi vermeyebaşlayacak. Hak-İş Genel Eğiüm Sekreteri Salim Uslu, Çevre Bakanhgı ile imzaladıklan 'çevre protokolü"ne göre çevre eğitim seminerlerini haziran ve temmuz aylannda düzenleyeceklerini söyledi. Hak-İş'in düzenleyeceği çevre eğiüm seminerlerinin konulannı şunlar oluşturuyor: "Sendika yöneticilerinin çevre konusunda eğitimi ve sendikal haklarda çevre boyutu, işçinin işyerinde ve yaİun çevresinde işin özelliğinden veya üzerinde çalışılan malzemeden kaynaklanan çevre sorunlan. işçinin çevre ile ilişkileri, Türkiye'de gecekondu olgusu ve çevre boyutu, çevre konusunda ışçi ve işverenin birlikte alacağı tedbirler, fabrika atıklan. kirlilik ve önlemleri". Çevre Bakam Doğancan Akyûrek ile Hak-İş Başkanı Necati Çelik arasında imzalanan 'çevre protokolü" 2 yıllık bir süreyi kapsayacak. Kûtûphane • ANKARA (UBA)- Kütüphane kullanma alışkankğmın küçük yaşlarda ve ailenin teşvikiyle başladığı belirlendi. Yapılan araşürmalar kütüphaneye ilk kez okul öncesi dönemde, çocukluk ve gençlik döneminde giden kişilerin yaşamlannın diğer dönemlerinde de kütüphane kullanmayı sürdürdüklerini ortaya koyarken çocukluklannda kütüphane kullanan yetişkinlerin yüzde 86'sının çocuklanrun da kütüphane kullandığmı ortaya çıkardı. Bunakarşın çocukluklannda kütüphane kullanmayan anne babalann yüzde 73"ünün ise çocuklannın kütüphane kuUandığı belirlendi. Araştırmaya göre kütüphane ahşkanlığına sahipken kütüphane kullanan yetişkinlerin çocuklannı alışkanlığa sahip olma olasıhğının kütüphane kullanmayan yetişkinlerin çocuklanna göre daha yüksek olduğu belirtildi. Özûriüçocuklar dabĞâm • DtYARBAKIR(AA)- Özürlüçocuğu olan ailelerde kaygı ve suçluluk duygusunun artüğı. annenin kaygı düzeyinin babadan çok daha fazla olduğu belirlendi. Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikıyatri Bölümü Öğretim üyelerinden Yrd. Doç. Dr. Remzi Oto'nun zihinsel özürlü aileler üzerinde yaptığı araşürmanın sonuçlan açıklandı. Remzi Oto, araştırma ile özürlü çocuğu olan aüelere psiko-sosyal destek ve sosyal hizmetlerin götürülmesinin planlanmasının yararlı olacağının tespit edildiğini söyledi. Diyarbakır'da özürlü çocuklan olan aileler arasında yapılan araştırmada, özürlü çocuğu olan ailenin önce bunu kabullenmeyıp inkar yoluna gittiği, ikinci aşamada çocuğun özürlü olup olmadığını farklı uzmanlara götürerek araşUrmaya yöneldiği, son aşamada da yaş ve suçluluk duygusu yaşadığı belirlenen araştırma sonuçlannda. annelerin çoğunluğunun ev hanımı olduğu, evde dog'im yaptığı ve yakın akraba evliliği yapüklan vurgulandı. Vitaminler kalp rahatsızlığı, kanser ve daha bir dizi hastalığı önleyebiliyor Kahraman vitaıııinhastalığakarşıon zamanlardayapılan araştırmalarda vitaminlerin bir dizi hastalığı önlemede şaşırtıcı başan sağladığj ortaya çıktı. C ve E vitaminleri özellikle kalp hastahklan ve kansere karşı etkili. Yüksek dozda C vitamini alanlarda kalp hastahğınayakalanma olasıhğı %40 oranında azalıyor. Dikkat VITAMINS Y Dış Haberler Servisi - Çajh- mız bilimsel alanlarda devrim çaği. İletişim devnmi, teknolo- jik devrim, bilgisayar devrimi... Bu devrimlere son olarak ye- ni biri katıldı: Vitamin devrimi. Newsweek dergjsi son sayı- sında "vitamin devrimini" ka- pak konusu yapü. Dergi, tıp uzmanlanrun kısa süre öncesine kadar vitaminle- rin kalp rahatsızlığı ve kanser gibi hastahklan önlediklerine inanmadıklannı, ancak son ya- pılan araştırmalann ışığında bu görüşlerini temelden değiştir- diklerini belirtiyor. Ortaya çıkan gerçek şu ki vı- taminler, yıllardır insanlığın en korkulu düşleri olan kanser ve kalp rahatsızlıklan gibi hasta- lıklan önlemede yaşamsal rol oynuyorlar. Bu konuda şimdi- ye kadar bulunan ilaçlardan çok daha etkililer. Günümüzde Amerikalı dok- torlar hasta- ^ ^ _ _ ^ ^ ^ ^ _ lanna yalnız- ca yağsu ye- mek yemeyi. sigarayı bı- rakmayı ve egzersiz yar> mayı tavsiye etmiyorlar. Bunîarın yanı sıra, bugün düzenli biçim- de-E've-'C" vitaminleri ile Betacarotene almalannı salık veriyor- lar. Vitaminler konusunda yapılan son araştırmalar- da ortaya çıkan bulgu- lar gerçekten şaşırücı. Yük- sek dozda ah- nan vitamin- lerin kemik hasiahğından kansere kadar her türlü has- tahğa karşı yararlı olduğu anlaşıldı. Uç hafta önce Harvard Cni- versitesi'nden Dr. W«lteT VVillet ile ekibi yaptıklan iki ye- ni çalışma sonucunda "E" vita- mininin kalp hastalığını önleye- bilecegini ortaya çıkardıİar. Araştırmada 120 bin erkek ve kadın 8 yıl gözetim altında tu- tuldu. Çıkan sonuca göre, her- gün en az 100 ünite "E" vitami- ni alan insanlarda kalp hastah- ğına yakalanma olasıhğı %40 daha az oluyor. Başka deney- lerde de "B" vitamininin do- ğuştan özürlülere yararh oldu- ğu belirlendi. Bazı bilim adam- lan da " D " vitamininin göğüs kanserini önlediğine inanıyor. Vitaminle, dokulann gelişü- rilmesi, onanlması ve korun- ması için vücut tarafından kul- lanılan kimyasal maddeler, ilk vitaminler bu yüzyılın başlann- da bulundu. Bazı besin madde- lerini yiyenlerde kimi hastahk- lara rastlanmadığı dikkati çe- kince bilim adamlan vitaminler konusunda çalışmalannı yo- ğunlaştırdı. Yeni bulgulann ışığında dok- torlann almmasmı tavsiye ettiği asgari vitamin miktarlan da de- ğişiyor. Örneğin bir tür B vita- mini olan Folıc asit birçok me- tabolik işlemlerde yardıma oluyor. Bira mayası, çiğer ve yeşil sebzelerde bol miktarda bulunuyor. Son zamanlara ka- dar doktorlar anemiyi önlemek için günde 180-200 mikrogram Folic asit alınmasını tavsiye ederlerdi. Ama yeni denemeler- de hamile kadınlann daha yük- sek dozda Folic aside ihtiyaçla- n olduğu ortaya çıktı. Hamileli- ğin ilk 6 haftasmda kadınlann günde 400-800 mikrogram Fo- lic asit alması gerekiyor. Folic asit sadece hamilelikte yararb, değil. Geçen yıl Alaba- ma Üniversitesi'nde yapılan araştırmada Folic asitin ciğer kanserini de önlediği ortaya çıktı. Doktorlar. sigara tiryaki- lerine hiç olmazsa sigarayı bıra- kıncaya kadar yüksek oranda Folic asit almalannı tavsiye edi- yor. _ _ _ ^ » " D " vita- mini, son za- manlarda yeni saygınlık kazanan diğer bir vitamin. Bu vitamin balık yağı ve sütte bol mik- tarda var. Aynca vücut da, güneşle- nince bu vita- mini üretiyor. D vitamini, eksikliği ke- mik hastalık- lanna yol açı- yor. Ancak Ca- lifomia Üni- versitesi araştırmacı- lanndan Dr. FnınkveCed- ric Garland, D vitamini eksikliğinin aynca göğüs, barsak ve prostat kan- serlerine yol açuğına inanıyorlar. Laboratuvar deneylerinde D vitamininin m^mm^mm^mm^ kanserli hüc- relerin büyü- mesini geciktirdiği ortaya çıktı. Böylece ileride göğüs kanserine karşı mücadelede lazer tedavisi yerine yoğurt ya da dondurma- ya katılan "D" vitamini yeterli olabilecek. E ve C vitaminleri ile Beta Carotene, "serbest radikalleri" zararşız hale getiriyor. Califor- nia Üniversites öğretim üyele- rinden Dr. Gladys Block yapüğı denemelerde, ağız, boğaz ve mi- de kanserlerinin "C" vitamini ile yakından bağlanüh olduğu- nu ortaya çıkardı. Yeterli C vi- tamini almayanlarda bu hasta- lıklanna yakalanma oranı daha yüksek. C ve E vitaminlerinin kalp hastalıklannı önlemede de önemli rol oynadıklan ortaya çıkü. Evet. "Vitamin devrimi" insanlar için yeni bir umut kaynağı oluşturdu. Ama biz yine de doktorlann klasik tavsi- yelerinden aynlmayahm. Bun- lar da şu: Sağkklı yaşamak isti- yorsanız, sigarayı bırakın, eg- zersiz yapın ve çikolata yerine havuç yeyin. eni bulgulann ışığında doktorlann alınmasını tavsiye ettiği asgarivitamin miktarlan da değjşiyor. Örneğin bir tür B vitamini olan Folic asit birçok metabolik işlemlerde yardımcı oluyor. Bira mayası,çiğer veyeşil sebzelerde bol miktarda bulunuyor. Son zamanlara kadar doktorlar anemiyi önlemek için günde 180-200 mikrogram Folic asit alınmasını tavsiye ederlerdi. VİTAMİNLER Kaynakları, yararları, zaraplan Vücudumuz yalnızca kaloriyle çalışmaz. Sağlıklı kalabümek için 45 farklı besin maddesine gereksinimimizvar. Bu maddelerin hepsi gıdalarda bulunuyor, fakat doğru miktarlarda alabilmek için biraz çaba göstermek gerek. Aşağıdaki tablo *yalnızca bir derleme. En iyisi, doktorunuza danışmanız. A vitamini Kıdın: 4.000 i*. Erkek: 5.000 ta BtsiıkayMUarı Karaciğer. böbrek, yumurta sansı, ışlenmesi kola> A vitamini deposudur Çiğ bir havuçta 11 000 ünite A vitamim bulunur. Beta taroten: Kaniolup kavunu, şefiali gıbı Kadın: 4.000 hı. meyvelerde, kıvirak lahana gibi Erkek 5.000 ta. sebzelerde beta karoten bulunur. B6vttanUnh Kadın: 1.6 mo, Erkek: 2 mg. Muz, avokado, tavuk ve patates zengın B6 kaynaklandır. Ispanak. bezelye. ceviz ve buğdayda daha kûçük miktarlarda bulunur. B12 vttamtnl Hayvansal gıdalar ya da mayalı Kaiıic 2 mikg. yjyecekler tek doğal B12 kaynaklandır Erkekler 2 mikg. Ö/ellıkle sığjreu, karadğer, isüridye ' konservesi Bl 2deposudur Yarartarıvazararfan Yararlan: A vitamini görûşü keskinleştirir. Enfeksiyonlara karşı vücudun doğal engellerini sağlar. Zararian: Aşın dozkrda (50.000-100 000 IU), uzun sürelı kullanımda zehiretkisi gösterebihr. mıde bulanusına. eklem rahatsızhklanna neden olabihr. Yararlan: A vıtaminıne çevrildığınde, gözlere ve bağışıkhk sistemine yararbdır. Baa kanser türierinde riski azaltır. Zararlan: Zehir etkisi göstermez, çünkü vûcut beta karoteni, yalni2ca gerek duyduğunda A vitamitııne çevirir. Yararlan: B6, bağışıklık sistemineyarar sağlar Zararlan: Günde 200 mg'lik doz. aylar boyu abndığı takdırde zehiretkisi gösterebilir ^ i Cvitamini Kadın: 60 mg. Erkek: 60 mg. Yararlan: Bağışıkhk sıstetnindeki ve pıhulaşmayı sağla>anlar da dahil olmak üzere bütün vücutta hücre venılenmesını sağlar. Zararian: Belirli bir üst s.'ınır yok. Ancak önerilen günlük dozun çok üstündekı mıktarlardan sakınmak gerek Turunçgiller. Brüksel lahanası C vitamini almanın en iyi yoludur. Çilek, kantolup kavunu da iyi kaynaklardır. D vitamini Kadın: 200 hı. Erkek: 200 hı. EvttamM Kadın: 12 lu. Erkek: 15hı. Fvikasil Kadın: 180 mikg. Erkek: 200 mikg. Nladn Kadır. 15 mg. Erkek: 19 mg. K vitamini Kadın: 65 mikg. Erkek: 65 mikg. D vitamini yüklü birbardak sütte 100 iu vardır. Bazı kahvaluhk lahıllara D vitamini ılaveedilmıştır. En iyi kaynak, sardalya konservesidir. Yararian: C vitamini. kansere neden olan ve yaşlanmayı hızlandıran dokuyıkımını azaiür. Soğuğa karşı güçlü bir direnç sağladığı gözlenmiştir. Zararlan: Günlük aşın dozlar (10.000 mg), ıshal ve mide bulanusına neden olabihr. Yararian: D vitanum, kanserle savatşta umut vaad etmektedir. Zayıfbağışıklık sistemlerine. zayıf kemiklere iyi geldiği gözlenmişür. Zararian: Günlük 1.000iu ve üstü dozlar kalp rahatsızlıklanna yol açabilir Standart diyetlerle alımı pek mümkün değil. En zengin doğal kavnaklar, buğday, aspur ve ayçiçek yağı. Şeftah, kurutulmuşerik gibi yiyeceklerde daha az miktarlarda bulunur. K.araciğer, yaprakh yeşil sebzeler en iyi kaynaklar arasında yer alır. Bira mayasında yüksek dozlarda bulunur Tavuk, som babğı, sığır etı, bezelye ve fısuk ezmesi niacin kaynaklandır. Vücut. yumuna ve sütteki proteinden niaan üretebilir. Yararian: Bu antioksıdamn yoğun dozlarda alımı, kalp hastalıklanna ve bazı kanser türlerine karşı önlem olabılir Çahşmalar, arterit (mafsal iltihabı) ve bazı cilt sorunlannın tedavısinde kullanılabileceğinı göstermişür Zararlan: Yoğun dozlan bile güvenlidir. Yararian: Fobk asit. hücre bölünmesini düzenler, kansere neden olabilecek bazı doku yıkımlannı önler. Zararian: Yüksek dozlan, sinir yıkımına neden olabilecek B12 eksikbğinı gizleyebibr. Yararian: Bazı kişiler, yüksek dozlarda niacinle. vücutlanndaki kolesterol dûzeyini düşürür. Zararian: Astımı. ülseri ya da kalp atışlannda bebrb bir rahatsızhğı olan kimseler dışında, 1.000 mg'ye kadarolan doz güvenlidir. Kıvırcık lahana. şalgam ve lahana gibi sebzelerde bulunur Peynir. yumurta sansı. şeftali ve patates. daha düşük miktarlarda K vitamini içerir. Yararian: Kan pıhnlaşmasını düzenler. Bazı kanserleri önleyebılir Zanulan: Yüksek dozlarda senteük K vitami ahmı, çocuklarda beyinde hasara, yeüşkinlerde kansızlığa yol acabilır. llave K vitamini, yalnızca reçeteyle alınmalıdır. Antitoksidanlar nasıl çalışır Vitamin E gibi vitaminlere Antitoksidan deniyor. Bu vitaminler 'Serbest Radikaller" denen zarariı melokülleri, zararşız hale getiriyor. Serbest radika! Antitoksidanlar, serbest radıkallere elektron vererek onlan zararşız hale getirirve moleküllere saldırmalannı önler. Tsk elektron Ç elektron I Normal bir oksijen atomunda dort çıft elektron var. İnsan I vücudunun metabolizması bir 1 atomu etektronlanndan ayırabilır. Serbest kalan bu elektron, "Serbest Radikale" I dönüserek diğer meloküllere I saldınr. AntitoksidanSerbest Radikal, hücre duvarına saldınp, oradaki molekülden bir elektron alınca yeni bir "Serbest Radikar meydana gelır. ztncirleme / y^ A bir etki başlar. ^ ' M Serbest radkaHerin elektronlan çalması sonucunda hücre duvarian yıpranır, hücre parçalanır, böylece kanser ve diger hastalıklar için yol açılmış olur. Hücre duvan Aşırı tüketim • Doktorlara danışmadan ahnan \itaminler eğer başka ilaçta alınıyorsa sağlık için zarariı olabiliyor. Aynca vitamin sanayi sıkı biçimde denetlenmediğinden piyasada satılan vitaminler standartlara uygun değil. Dış Haberler Servisi - Vita- minlerin birçok hastahklan ön- ledığirun ortaya çıkması, yeni bir soruna yol açü: Aşın vita- min tükeümı. Newsweek dergisi doktora danışmadan aşın vitamin alın- masının sağlığa zararü olabile-, ceğini, kimi bünyelerde olum- suz etki yapabileceğıni belirti-; yor. Sorunun tehlikeli bir yanı da- '• ha var: Vitamin tüketiminin artması: ile birlikte vitamin sanayii geli-; şiyor. Ancak çeşitli firmalann- ürettiği vitaminlerin hepsi stan-' dartlara uygun değil. Bu konu-1 da hukümet tarafından konmuş kesin ve aynnülı kurallar da; yok. Örneğin İngiltere'de satı- • lan vitaminlerin sadece bir ku-; rala uygun olması gerekiyor ; İnsanlar için tehlikeli obna- > mak. ! Yetertideğü Ne var ki bu kural yeterli de-, ğil. Piyasaya sürülen birçok vi- tamin her ne kadar sağhk için tehlikeli değilse. yararh da de- ğiller. Çünkü gerekli standart- lara göre üretilmemişler. Örneğin piyasadaki vitamin- lerin etkisi markalara göre deği- şebiliyor. Hatta aynı şişedekı sitamin haplan bile etkinük ba- kımından birbirinden farklı olabiliyor. Bu yıhn başlannda îngjliz Besin Komiyonu İngiltere'de saülan vitaminlerdeki "todin" miktan ile ilgili bir rapor ya- yımladı. Rapora göre, vitamin haplannın içindeki todin mik- tan, kutularda yanlana uymu- yordu. Banlannda yazılandan çok daha az, bazılannda ise çok daha fazla lodin bulunuyordu. 57 örnek arasında sadece dördünde İodin miktan kutuda yanlan miktann %10 altında ya da üzerinde idi. Diğer ömek- lerde ise bu fark çok daha bir yüktü. Piyasada saulan bazı ürünler ise sağlığa tehlikeh' olabiliyor. Sözgelişi 1990 yıhnda bir ami- no asidi olan L-Tryptophan hapı 37 kişinin ölümüne, 5000 kişinin de hastalanmasına ne- den oldu. 100 milyonkişi ABD'de 100 milyon kişi dü- zenli olarak vitamin ve mineral haplan alıyor. Ancak aşın vita- min de sağlığa zararh olabili- yor. Birçok kişi doktora danış- madan vitamin haplan alıyor. Ne var ki bu kişiler başka ilaç alıyorlarsa, vitaminler bünyede olumsuz etki yapabiliyor. Böy- lece yeni sorunlar meydana ge- lebiliyor. Özellikle genetik has- tahklan olanlarda doktora danışmadan alınan vitaminler tehlikeli yan etkilere yol açabiü- yor. Çocuklardanönce annelereğitilecek 10 milyon çocuğun yalnızyüzde 5'i okul öncesi eğitim görebiliyor. Diğerleri annelerinden eğitim alıyor. Anne EğitimProjesi ile okul öncesi eğitimdeyeni bir sistemuygulanacak. ANK\RA(Cumhuriyet Börosu) - Ço- cuk eğitiminde yeni bir aşarna olarak değerlendirilen "anne eğitimi projesi" önümüzdeki yıldan başlayarak yürürlü- ğe girecek. Çocuk-bebek nüfusu bakıtnından bir çok ülkeyi "geride bırakan" Türkiye'- deki yaklaşık 10 milyon çocuğun yalnız- ca yüzde 5'i okul öncesi eğitim görme şansına sahip bulunuyor. Geri kalan yüzde 95'lik kesimin ise "ilk öğretmeni" ilkokul çağına kadar anne oluyor. Ka- dınlann eğitim düzeyinin de düşük ol- duğu ülkemizde, çocuk eğitiminde yeni bir sistem olacak "anne eğitimi projesi" yürürlüğe sokulacak. Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyesi Prof.Dr. Çiğdem Kağrtçıbaşı ve ekibinin 1982-87 yıllan arasında üı~versite bün- yesinde geliştirdiği "erken çocuk gelişi- mi ve anne eğitimi projesi", UNICEF- ın desteğjyle Milli Eğitim Bakanhğı'- ndan da nihayet kabul gördü. Özellikle kırsal kesim ve kalkınmada öncelikli yörelerdeki annelerin eğjtimini amaçla- yan proje çerçevesinde pilot bölge uygu- malan da bu yılın ortalannda başlatıldı. Milli Eğitim Bakanhgı Okul Öncesi Eği- timi Genel Müdürü Latif Ateş, devletin okul öncesi çocuk nüfusunun ancak yüzde 5'ine eğitim hizmeti götürebildi- ğine dikkat çekerek okul öncesi eğitim kurumlannın arttınlmasınm yanı sıra annelere de, çocuk eğitimi konusunda bilgi vermeyi hedeflediklerini söyledi. İlk uygulamanın İstanbul'da başladığı- nı vurgulayan Ateş, bu yılın başında Şanlıurfa, Adıyaman, Ehyarbakır, Ga- ziantep ve Zonguldak'da halk eğitim merkezlerinde annelerin eğitime alın- maya başlandığını bildirdi. Öncelikle, "öğretmen'" sorununu çözmeye yönel- diklerini belirten Ateş, bu çerçevede mayıs ayı içinde 40 öğretmen ve uzma- nın Ankara'da 15 günlük kursa ahndı- ğını ve adaylann, bu kurslan başanyla tamamladığıru söyledi. Bu adaylann, önümüzdeki yüdan itibaren "anne eği- tim merkezlerine" gönderileceğini anla- tan Ateş, anneleri bu merkezlere çekme- ye çalışacakhnnı açıkladı. Anneliği öğrenecekkr Anne eğitimi programı çerçevesinde, kırsal kesimdeki annelere ya da "anne adaylan"na "bilinçli annelik" öğütlene- cek. Halk eğitim merkezlerinde haftada 1-2 saatlik dersler verilecek. Bu dersler- de, okul öncesi yaşlarda annenin rolü ve önemi, çocuğun büyüme ve geüşme özellikleri, zihinsel geüşmeyi hızlandıra- cak oyunlar, yöntemler, okul öncesi yaşlarda kişilik gelişimi, tuvalet terbiye- si ve cinsel eğitim, sağlıklı beslenme, sağhk ve bakım, oyunun zihinsel gelişi- me katkısu anne çocuk ilişkileri (olum- lu-olumsuz disiplin yöntemleri), olum- suz davranışlan değiştirme, çocuğu din- leme. anlama konulannda bügj verile- cek. Aynca eğitimden geçen anneler, mümkün olduğunca izlenmeye cahşüa- cak. Ateş'in verdiği bilgiye göre bu mer- kezlerin ana işlevleri, şöyle sıralanıyor - Sosyo-ekonomik ve kültürel seviye- lerine göre anne-çocuk eğitimini gerçek- leştirmek. Bu yaklaşımda okul öncesi kurumlara devam eden çocuklann ebe- veynlerine aynı kunımda ve evde eğitim vermek. - Bu merkezlerde çocuktan-çocuğa eğitimi gerçekleştirmek. Çaüşan annele- rin çocuklannın eğitimini yapmak, an- ne-baba eğitimini gerçekleştirrnek. - Okul öncesi eğitim merkezinin çev- resinde bulunan anasınıflan ve uygiıla- ma sınıflannı denetlemek, rehberlik et- mek ve eğium programlannı, araç gereç- lerini bir bütünlük içinde haarlamak, dağıumını yapmak vc bünyesinde bulu- nan anaokulu faalivetlerini sürdürmek. -&••- - ^