Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 27 MART1993 CUMARTESİ
EKONOMI
BORSANOTLARI ABDURRAHMAN YILDIRIM
Orta Asya'yla ilgilenmeye başlayınca
Türkiye de akıllanna gelebildi
Arapiar,Istanbul'u
'mekân'edhüyor
• 18 yıldır başta Avrupa olmak koşuluyla Batı'nın
önde gelen merkezlerinde yıllık toplantılar düzenleyen
Arap Bankalar Biriiği'nin bu yıl için Istanbul'u
seçmesinin ardında Türkiye ile Türki cumhuriyetler
arasındaki yakınlık yatıyor.
Ekonomi Servisi - Eski
SSCB'nin dağılmasıyla Orta
Asya'da yeni ülkelerin meyda-
na çıkması ve Türkiye"nin
Türk cumhuriyetlerle tarihi ve
kültürel. bağlannm getirdiği
avantajm yanı sıra bölgedeki
diğer gelişmeler, Arap Banka-
lan ve sermaye çevrelerinin de
ilgisini ülkemize çekti.
Her yıl. Avrupa başta ol-
mak üzere Batılı ülkelerin de-
ğişik kentleri ile Arap ülke-
lerinde konferanslar organize
eden Arap Bankalar Birligi.
1975 yılındaki kuruluşundan
bu yana Türkiye'deki ilk yıllık
konferansını, bugünkü kon-
jonktürü dikkate alarak 12-13
mayıs tarihleri arasında Istan-
bul'da The Marmara Oteli'-
nde düzenlemeyi kararlaştırdı.
Birlik, 1992 yıîı konferansını.
Fas'ın Maraİceş kentinde dü-
zenlemişti.
Arap Bankalar Birligi
(UAB). Eskı SSCB ile Kuzey
Afrika. Ortadoğu ve Balkan-
lar bölgesindeki konjonktürii
de dikkate alarak bu yılki kon-
ferans için Istanbul'u seçti.
UAB çevreleri, özellikle bu-
günlerde, Arap ve Türk ser-
mayeli bankalar arasında iş-
birÜğinin güçlendirilip finans-
man ve ticaret alanında Türki-
ye ile Arap ülkeleri arasındaki
ilişkilerin gelişürilmesine
katkıda bulunmalannda bü-
yük fayda görüyorlar. UAB,
"Arap ve Türk sermayeli ban-
kalann, Avrupa'da da ortak
girişim ve işbirliğini geliştirme-
si gerektiği' ınananda.
Açılış Çiller'den
Arap Bankalar Biriiği'nin
İstanbul'daki. •Özelleştirmede
Bankalann Rolü ve Sermaye
Piyasalannın Gelişimi" konulu
bu yılki konferansın açılış ko-
nuşmasını yapmak üzere,
Devlet Bakanı Tansu Çiller da-
vet edildi. Çiller, 12 mayıstakı
konferansın açılış konuşması-
nda. Türkiye ekonomisini an-
latacak.
Marbank Genel Müdürü
Buldanlıoğlu iddialı konuşuyor
'Bankalar obnasa
İMKB de obnazdı'
İSTANBUL (ANKA) -
Marmarabank Genel iMüdü-
rü ve murahas üyesi Hasip
Buldanlıoğlu, bankalar olma-
sa İMKB'nin iki yıl önce ka-
panmış olacağını ileri sürdü.
Buldanlıoğlu. bankalann
hem kaynak yönünden hem
de iyi yetişmiş eleman açısın-
dan aracı kurumlardan üstün
olduğunu söyledi. Buldanlı-
oğlu, ABD'de bankalann
Borsa'ya dönmelerinin sağ-
lanmasına, Avrupa'da ise û-
nansal süpermarket kurul-
masına çalışıldığını belirtti.
'Rolümüz ağırlaşıyor'
Gelişen sermaye piyasasın-
da bankalann rolünün arttı-
ğma işaret eden Buldanhoğlu.
"Türkiye'de Borsa bankalar
yûzünden geri kalmış değil.
Hatta bankalar olmasaydı
Borsa iki sene önce İca-
panmışü. Tamamen maddi
şartlardan dolayı bankalar
var, kaynak bankalarda, iyi
elemanlar da bankalarda bu-
lunuyor. Birikim yönetilemi-
vor. bankalara bu sistem için-
de ihtiyaç var" şeklinde ko-
nuştu.
Buldanhoğlu. Türk finansal
piyasasmda Borsa ve kurum-
İann gelişmemesinde mevzu-
attan kaynaklanan engellerin
bulunduğunu da sözlerine ek-
ledi.
Son beş yılın en düşük düzeyine indi
A T, enflasyonuyencü
• Şubat ayında, son 12 ay itibariyla Belçika ve
Lüksemburg dışında tüm AT üyesi ülkelerin
enflasyon oranlannda düşüş kaydedildi.
BRÜKSEL (AA) - Avru-
pa Topluluğu (AT) ülkele-
rinde yıllık enflasyon ortala-
masımn
bu yılın
şubat
ayında
Belçika: 2.8,
Danimarka: 1.3,
Almanya: 4.3.
Yunarustan: 14.5
İspanya: 6.7.
-,.. ... Fransa: 2.2,
duşuk
düzeyi-
ne eriştiği açıklandı.
Şubat ayı itibanyla son 12
aylık enflasyon oranlanna
göre topluluğun yılhk enf-
lasyon ortalamasınm yüzde
4.7'den yüzde 3.5'e düştüğü-
nü belir-
y
12 ay
itiba-
son beş
AT'nin 12 aylık enflasyon
oranı (subat)
İrlanda: 1.9,
İtalya: 4.4,
Lüksemburg: 2.8.
Hollanda: 4.3,
Portekiz: 3.0,
İngiltere: 1.8.
ten yet-
kililer,
aynı dö-
nemde
Japon-
ya'da
enflas-
yon
oranı-
nın yüz-
de 1.4, Amerika Birleşik
Devletleri'nde ise yüzde 3.2
olduğuna dikkat çektiler.
Çağlar, Bursa'mn
BURSA (UBA) - Geçmiş
hükümetler döneminde isteni-
len yatınmlann yapılmadığı
Bursa'mn yüzünü koalisyon
hükümeti ve özellikle Devlet
Bakanı Cavit Çağlar güldür-
dü. Koalisyon hükümeti ve
Çağlar'ın etkisı Bursa ile ilgili
yatınmlan ön plana çıkan-
rken Bursa'ya 30 trilyonluk
yatınm yapılması planlandı.
Çağlar, "Bursa büyük proje-
ter ile çağı yakahyor" dedi.
91 prpje kapsamındaki yatı-
nmlann Resmi Gazete'de ya-
yımlanarak yürürlüğe girmesi
Bursa'nın 2000 yıbnın örnek
kenti olması hedefıni de
gündeme getirdi. 30 trilyon li-
rabk projeler içinde en önemli-
si de "hafif raylı sistem-met-
ro" projesi. Bu proje ile kentin
trafik sorununun büyük ölçü-
de çözümlenmesi öngörülür-
ken, 20 yılda 4 aşama ile ta-
tnamlanrnası düşünülen pro-
jenin maliyetinin de 8 trilyon
lirayı bulacağı tahmin edili-
yor. Bir diğer önemii proje ise
Devlet Bakanı Çağlar'm Ja-
ponya gezisi sırasında Mitsu-
bishi fırması ile anlaşarak
1977 yılında bitirilmesi öngö-
rülen " Bursa doğalgaz ve
kombine çevrimi" projesi.
1.3 trilyonluk ödenek
Bursa'daki 91 proje ve 30
trilyon lirahk yatınmla ilgili
olarak ilk etapta 1993 yüı için
1 trilyon 323 milyar 300 mil-
yon lirahk da ödenek aynldı.
iki büyük proje ile'ilgili olarak
fınans probleminin ol-
madığını belirten Çağlar,
"Bursa büyük projelerle çağı
yakalamıştır" dedi. Çağlar,
Bursa'yı 2000 yılının örnek
kenti yapacaklannı ifade ede-
rek şunlan söyledi: "Hüküme-
timiz tüm yörelerimize gere-
ken önemi vermektedir. Bize
güvenenleri mahcup etmeye-
ceğiz. Bursa da bu yatınmlara
layık bir kenttir. Projelerin yü-
riitülmesi de her vatandaşın
sorumluluğundadır."
Ayan, Çelik Halat'a 'asılıyor'!^ OG Türkinvest'in patronu
Jm Nasrullah Ayan geçen yıl
XM Afyon Çimento'nun yüzde
Z^M 34'ünü satın alarak
/ 1 Borsa'da şirket ele geçirme
- ^ * oyunlannı (take over)
başlatmıştı. Ama buna
yüzde 34 pay şirketi ele geçirmesine
yetmedi. Afyon Çimento'da başansız kalan
Nasrullah Ayan'ın bir süreden beri Çelik
Halat tahtasıyla yakından ılgılendığim
duyuyorduk. Kapasite artüran ve
modernizasyon yatınmı yapan, bu arada
ihracatını
katlayarak
artünrken
yurtiçi
pazannı
kuv-
vetlendiren
Çelik
Halat'ın
hisselerini
ucuz bulan
Ayan'ın
sermayenin yaklaşık yüzde 25'ini ele
geçirdiği belirtiliyor. Ayan'ın 29 mart
pazartesi günü yapılacak şirket olağan
genel kuruluna katılması bekleniyor.
Ayan'ın Türkinvest ve Tam Sigorta
hisselerini temsilen katılacağı genel kurulda
yönetim kurulu seçimleri yapılmayacak. Bu
nedenle Afyon Çimento'da olduğu gibi
burada da İcavga çıkması zayıf bir olasıhk.
Ama Ayan'ı tanıyanlaren azından genel
kurula İcatılarak güç denemesinde
bulunacağjnı söylüyorlar.
Çelik Halat'ın sermayesinin yüzde 10'u
Türkiye Fonu'na, yüzde 6.5'i Yatınmlar
Holding'e. yüzde 5.35'i Rodop ailesine ve
Borsa 'daşirket ele
geçirme oyunlannı
başlatan Ayan,
Afyon Çimento'dan
sonra Çelik
Halat'taortaya
çıktı.
yüzde 4.65'i TSKB'ye ait bulunuyor.
Sermayenin yüzde 73.50'si ise halka açık.
•••
30 mart salı günü ise Adana'da bir başka
şirket ele geçirmenin kaderi oylanacak.
Çukurova Elektrik'te yönetimi ele geçirmek
isteyen ve haftalardan beri hazırhk yapan
taraflarkozlannı paylaşacaklar. Borsa'nın
en çok kazandıran hisselerden biri haline
gelen Çukurova Elektrik'in bir tarafın
patronajına girmesi halinde bu
performansını kaybedeceğine kesin gözüyle
bakılıyor. Çünkü şirketi ele geçirenler
yaptıklan harcamalann karşıfığını almaya
başlayacaklar.
•••
Dünya Gazetesi'nin Borsa ekindeokudum.
Çukurova Elektrik'in vekaletleele
geçirilmesini onaylamayan Kastelli,
hisselerin direkt satışı yoluyla bu işin
'"mertçe" yapılmasından yana. Bu nedenle
de take over olayını başlatan Ayan'a
övgülerdizmiş.
Kastelli Borsa'yla yakından ilgileniyor.
hatta bir yıla yaklaşan bir zamandır aracı
kurum aradığından söz ediyor, ama nedense
bu sözünü ettiğini bir türlü
gerçekleştiremiyor. Halbuki piyasada satılık
araa kurumlar düzine düzine. Ovgüye değer
bulduğu Ayan'ı biraz izleyebilse bir değil
belki birkaç tane aracı kurum sahibi olacak.
Üstelik direkt koymadan.
Şirket ele geçirmenin yolunu açan Nasrullah
Ayan aynı zamanda birden çok araa
kuruma sahip olmanın da öncüsü. Ayan'ın
geçen yıl bir araa kurumu alıp sattığı
biliniyor. Bunun dışında bir veya iki araa
kurumu daha satın aldırdığından söz
edililiyor.
Ayan'dan sonra aracı kurum satın almada
Altay Menkdl Değerler'in de adı geçmeye
başladı. Hatta satmak isteyenler bugünlerde
Altay'a başvuruyorlarmış.
•••
Mevcut biraraa kurum varken neden ikinci,
hatta üçüncü biraraa kurum almıyor?
Öncelikle satışa getirilen aracı kurumlar
ucuz bir fiyattan teklif ediliyor.
İkincisi veen önemlisi Borsa'da yapılacak
oyunlarda, şirket ele geçirmelerde dikkati
çekmemekgerekiyor. Oyun sezilirse, büyü
bozulmuş gibi, etkisi ortadan kalkar. Bu
nedenle tek biraraa kullanmak yerine
başka aracılan da işin içine sokmak lazım.
Bu yöntem, pekala bir araa kurum satın
alınmadan da yapılabiliyor, ama operasyon
için ödenecek komisyonlann tutanna araa
kurum alınabiliyorsa, neden olmasın?
Üstelik Borsa'da yeni gömlek kazanmak
varken.
Sonuç: Ekonomi canlanmasa bile galiba bu
oyunlar Borsa'yı canlandıracak.
Bilançolanmn ortaya çıkarttığı gerçek: 1992 yüksek kâr yılı
Enflasyon,bankayauğramıyor!
Sermaye arttırımları
Ekonomi Servisi- 1992 yıh bi-
lançolan açıklanan bankalann
gecen vıl enflasyonun üzerinde
kar elde ettikleri görüldü.
Bankalar, genel kurul döne-
mine girmeleri ile birlikte bilan-
çolannı açıklamaya başladılar.
Istanbul Menkul Kıymetler
Borsasfna bilançolannı gönde-
ren bankalardan Türkiye Sınai
Kalkınma Bankası, Fınans-
bank, Demirbank, Dışbank.
Garanu Bankası ve İş Bankası
enflasyonun üzerinde kâr elde
ettiler. Yapı Kredi Bankası ile
Tekstilbank'ın kan ise enflas-
yonun altmda kaldı.
En kârlı Demirbank
Bilançolan yayımlanan ban-
kalardan en fazla kân. Demir-
bank elde etti. Demirbank'ın
1991 yıhnda 45 milyar 306 mil-
yon lira olan kân, 1992'de yüz-
de 178 artarak 125 milyar 875
milyon liraya çıktı. Bankanın
ayru döneminde öz sermayesi
de kânyla başa baş arttı. De-
mirbank'ın 1991 yılında 167
milyar 202 milyon lira olan öz
sermayesi yüzde 178 oranında
artarak 462 milyar 865 milyon
lira oldu.
Demirbank'tan sonra en faz-
la kân Garanti Bankası elde
etti. Garanti Bankası'nın 1991
yılında 452 milyar 114 milyon
İira olan kân yüzde 123 oranı-
nda artarak 1 trilyon 867 liraya
• Genel kurul döneminin gelmesiyle birlikte bankalarda birbiri ardınca bilançolannı
açıklamaya başlayınca. çoğunun enflasyonun fazlasıyla üstünde kârlara ulaştıklan
görüldü.
• Kâr sıralamasında Demirbank birinciliği Garanti'nin önünde elde ederken Yapı ve
Kredi Bankası ile Tekstilbank'ın kârhhklan, enflasyon oranının altında kaldı.
Bankaadı
Demirbank
Dışbank
Fınansbank
Garanti Bankası
Tekstılbank
T Sınaı Kalkınma B.
Is Bankası
Yapı Kredi Bankası
1991
(milyon TL)
.. 167.202
; 358.964
240.582
1.368.995
59.272
318.628
2.951.664
1690.775
öz sermaye
1992
(mılyonTL)
462 865
536 642
479 054
2.619 180
133 295
451771
4.956 226
2.763 662
Artış oranı
%
126L82
49\49
99.12
91.32
12488
41.78
67.91
63.45
1991
(milyon Tl_y
45.306
105.351
114 732
452.114
12.242
76.235
477.147
463.606
Metkâr
1992 Artış oranı
(milyon TL) %
125 875
212.943
225.751
1007 867
19.611
137 773
843 397
509 333
177 83
102.12
96 76
122.92
6019
8.72
76 75
9,86
yükseldi. Garanti Bankası'nın
aynı dönemde öz sermayesin-
deki artışı ise yüzde 91 oranı-
nda oldu. Garanti Bankası
1991 yıhnda 1 trilyon 369 mil-
yar lira olan öz sermayesini 2
trilyon 619 milyar liraya
çıkardı.
Dışbank yüzde 100'ü aştı
Geçen yıl yüzde 100'ün üze-
rinde kâr eden bir diğer banka
da Dışbank oldu. Dışbank
1992 yılında kannı yüzde 102
oranında arttırarak 105 milyar
liradan 213 milyar liraya
çıkardı. Dışbank'm öz serma-
yesindeki artış oranı ise enflas-
yonun alünda kaldı. Bankanın
359 milyar lira olan öz sermaye-
si yüzde 49 oranında artarak
537 milyar liraya yükseldi.
Tekstilbank'tan öz sermaye
Öz sermayesini bir yılda 3
trilyon liradan 4 trilvon liraya
çıkaran İş Bankası. geçen yıl
843 milyar 397 milyon lira kâr
etti. İş Bankası kânnı bir yıl ön-
ceye oranla yüzde 77 oranda
artırmış oldu.
Kân enflasyonun altmda ka-
lan Tekstilbank ise öz sermaye-
sini 1992 yıhnda en fazla arttı-
ran bankalann başında geldi.
Tekstilbank 1991 yıhnda 59
milyar 272 milyon lira olan öz
sermayesini yüzde 125 oranın-
da artürarak 133 milyar 295
milyon liraya çıkardı. Banka-
nın aynı dönemde kân yüzde 60
oranında artarak 12 milyar 242
milyon liradan 19 milyar 611
milyon liraya yükseldi.
YKB geride kaldı
1992 yıhnda en az kâr eden
bankalann başında ise Yapı
Kredi Bankası geldi. YKB'nin
1992 yılında kân bir yıl önceye
oranla yüzde 10 oranında arttı.
Bankanın 463 milyar 606 mil-
yon hra olan kân. 509 milyar
333 milyon liraya çıkü.
Bankalarbüyüme
yanşında
Ekonomi Servisi - Yapı ve Kredi Bankası üe Pamukbank
gelecek hafta yapacakları genel kurullannda, büyük çaplı
sermaye arttırunlaruıâ gidecekler. Arap-Türk Bankası ve
Tekfenbank da sermaye arttıracak.
Yapı ve Kredi Bankası'nın 30 mart salı günü yapılacak genel
kupılunda bir trilyon lira olan sermayesinin 1.8 trilyona
çıkanlması konusu görüşûlerek karara bağlanacak.
Arttınlacak olan 800 mil\ ar lirahk sermavenin; 400 milyannın
bedelli, 400 milvarının da >eniden değerleme arttış fonundan
karşılanmak üzere bedelsiz olarak gercekleştirileceği belîrtilfli.
Pamukbank'ın carşamba günü > apılacak genel kunılunda da
banka sermayesinin bir trilyon liradan 1.5 trilyon liraya
çıkanlması görüşülecek. Arttırımın 250 milyar liralık kemoun
nakit arttınm şekünde, geriye kalan 250 milyar liralık lusmm ise
200 milyarı yeniden değerleme değer artış fonundan, 50 milyan
da iştiraklerdeki sabit kıvmet yeniden değerleme fonundan
karşılanmak üzere bedelsiz olarak gerçekkştirilmesi ön-
görülüyor.
Ote yandan Arap-Türk Bankası'nın genel kurulu da salı günü
yapılacak ve banka sermayesinin 100 milyar liradan 150
milyara yükseltilmesi karara bağlanacak. Sermaye arttınmmm
yansının bedelli, diğer yansının da bedelsiz olarak
gercekleştirileceği belirtildi. Arttınm sonunda yerli ve yabancı
hissedarların hisse oranları değişmeyecek. Banka sermayesinde
yabancı ortaklardan Libya Arap Foreign Bank yüzde 47.7 Oe
en büyük hisseye sahip bulunuyor. Diğer yabancı ortaklar
Kuwait mvestment Companv yüzde 6.4, tst Internarjonal
Finance da yüzde 2.95 oranında hisseye sahip. Yerli
ortaklardan İş Bankası yüzde 20, Emİakbank yüzde 15, Tekfen
Inşaat da yüzde 7.95 hisseyi elinde bulundunıyor.
Bir diğer yabancı ortaklı banka olan Tekfenbank'ın salı günü
yapılacak genel kunılunda da 30 mil\ ar lira olan banka
sermayesinin bir kat arttınlarak 60 milyara çıkanlması karara
bağlanacak, arttırımın tamamı bedelsiz olarak
gerçekleştirilecek. Tekfenbank'ın sermaye arttırunı sonucunda
da hisse dağılımı değişmeyecek. Bankada yerli ortakiann
toplam yüzde 80. yabancı ortaklar Tst International Finance ile
Banco Espanol de Credito'nnn yüzde 10'ar hissesi bulumıyor.
Özel sektör de, kamu da borçlanmadan yapamıyor
Ekonomi6
yiğit
kanıçısıVlayürüyor• Toplam 3 bin özel şirket ve KH" üzerinde yapılan araştırmalar sonucunda. 1989-91
döneminde özel sektör borçlannın 'yüksek' olduğu saptanırken kamu kuruluşlannın
borçlanma eğilimlerinin de arttığı saptandı.
Ekonomi Servisi - Merkez Bankası Krediler
Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan Sektör
Bilançolan Raporu'na göre ekortominin çeşitli
sektörlerinde faaliyet gösteren 3 bin şirketin borç-
lanma hızlarında 1989-1991 yülan arasında artış,
kâr durumunda ise düşüş görüldü.
Şirketierin kaynakları içinde önemii bir paya
sahip olan borçlanma, bu dönemde özel sektör ku-
nüuşlannda 'yüksek', kamu kuruluşlarında ise
'artan' bir eğüim izledi.
Karlar ve zararlar
Rapora göre 3 bin şirketin 1989-1991 ydları
arasında toplam kân, 11 trilyon 9 milyar 587 mil-
yon lira olarak belirlenirken toplam zarar, 14 tril-
yon 498 mily ar 80 milyon lira olarak gerçekkşti.
Toplam zararm yüzde 7631 'inin, 3 bin şirketin
binde 8'ini oluşturan kamu kuruluşlanndan kay-
naklandığı belirtilen raporda. özelfirmalarınbü-
yüme hızlaruun, kamu kuruluşlannın büyüme
hızından yüksek olduğuna yer veriliyor.
3binde25KİT
25'i KİT olmak üzere 3 bin kuruluşu kapsayan
raporda, şirketlerin 1989-1991 arasoidaki varlı-
kları. kaynak yapdarı, sermaye büvüklükleri, ya-
sal yapdarı ve mali tablolan inceleniyor.
Borçlanmanın firmaların kaynakları arasında
oldukça önemii bir paya sahip olduğu belirtilen
raporda, söz konusu dönemde 3 bin şirketin kısa
vadeli borçlannda artış olduğuna da yer veriliyor.
Kısa vadeli borçlanma, kamu kuruluşlarında
yüzde 3.64'lük bir artış gösterirken. özel şirketler-
de bu oran yüzde 5.55 olarak gerçekleşti. Şirket-
lerin borçlanma hızlanndaki artışa karşın, kar-
lannda azahna meydana geldiği Mirgulanan rapo-
ra göre özei sektörlerdeki borçlanma oranı kamu
kuruluşlanndan daha yüksek.
Öz sermaye düşüşü
1991 yıiını zararla kapattıklan için öz sermaye-
lerinde bir gerileme olan 25 kamu kuruluşu, 1989-
1991 yıllan arasında. toplam kaynaklar içindeki
bilanço kânnın azahnası nedeniyle bu dönemde
giderek artan oranlarda zarar etti. Rapora göre
1991 faaliyet döneminde kamu kuruluşlannın
yüzde 28'i kâr, yüzde 72'si zarar ederken özel şir-
ketlerde bu oran yüzde 84.03 kâr, yüzde 15.63 za-
rar olarak gerçekleşti.
Aynı dönemde, söz konusu şirketlerin birleşti-
rilmiş karlar toplamının 11 trilyon 9 milyar 587
milyon lira, zararlar toplamının ise 14 trilyon 498
milyar 80 milyon lira olduğu belirtilen raporda,
zarann yüzde 76.31 İnin 3 bin fimıanın binde seki-
zini oluşturan kamu kuruluşlanndan kaynak-
landığı vurgulandı.
Reel büyüme yok
Enflasyon aıtışma bağlı olarak, her iki sektör-
de de 'reel' bir büyümenin söz konusu olmadığı be-
lirtilen rapora göre, özel şirketlerin büyüme
hızlan, kamu kuruluşlannın büyüme oranlan-
ndan yüksek. Rapora katılan şirketlerin aktif top-
lamlan cari fivatlarla 1990 yılında yüzde 61.49,
1991 yılında ise yüzde 64.24 büyüdü. Aynı yıllar-
da kamu teşebbüslerinde bu oran, yüzde 51.09 ve
yüzde 55.60 olarak gerçekkşirken özel firmalar-
da yüzde 68.44 ve yüzde 69.41 olarak gerçekleşti.
Hazine uluslararasıpiyasaların 'müdavimi' oldu
Ne Japonyakaldıne ABDKörfez Krizi yûzünden iki yıl uluslararası
piyasalara girmekten kaçınan Hazine, bunun
acısını geçen yıl çıkartarak Japon, Avrupa ve
ABD piyasalanndan tahvil ihracı yoluyla 2.5
milyar dolar kredi koparttı.
ANKARA (ANKA) - 1990 ve
1991 yıllannda Körfez Krizi'-
nin olumsuz etkileri yûzünden
uluslararası piyasalara fazla çı-
kamayan Hazine, geçen yıl
kamu kesimi fınansman ihtiya-
cını karşılayabilmek için önem-
ii ölçüde bu piyasalara yüklen-
di. Hazine geçen yıl büyük bö-
lümü Japon piyasalanndan ol-
mak üzere tahvil ihracıyla ulus-
lararası sermaye piyasala-
nndan toplam 2.5 milyar dolar
kredi aldı. Diğer kuruluşlann
ihraçlanyla birhkte Türkiye'-
nin toplam borçlanması 3.2
milyar dolan buldu.
Japonya yol oldu
Merkez Bankası verilerine
dayanılarak yapılan belirleme-
ye göre Hazine geçen yıl en faz-
la Japonya piyasalanndan
borçlanma yoluna gitti. Üç kez
Japon Samurai Piyasası'na
çıkan Hazine toplam 1 milyar
378 milyon dolar (ihraç ta-
rihindeki kur üzerinden) borç-
landı. Hazine bu yıl da şubat
ayında yine Japon Samurai Pi-
yasası'nda yaklaşık 850 milyon
dolar tutannda tahvil ihraç etti.
Hazine, geçen yıl bir kez cık-
tığı Londra piyasasmda 250
milyon dolarhk, Avrupa piya-
sasmda 191 milyon dolarİık.
Yankee piyasasmda (ABD)
250 milyon dolarhk tahviJ
ihraa yaptı. Hazine Frankfurt
piyasasından 270 milyon do-
İar, Euro-Dolar piyasasından
200 milyon dolar tutannda
borçlandı. Tahvil ihraa yoluy-
la 1992 yıh içerisinde Hazine'-
nin yaptığı toplam borçlanma
2 milyar 539 milyon dolan bul-
du.
Ankara Belediyesi
Hazine 1991 yılında sadece
iki kez Frankfurt piyasasına
Ankara Büyükşehir Belediyesi
ile girdi. Belediye Metro ve
Ankaray projelerinin fınans-
manı için geçen yıl ilki 34 mil-
yon dolar, ikincisi de 405 mil-
yon dolar olmak üzere Japon
sermaye piyasalanndan top-
lam 439 milyon dolarlık bir
borçlanma gerçekleşti. Anka-
ra Büyükşehir Belediyesi 1991
yıhnda ise Frankfurt. Londra
ve Tokyo piyasalannda tahvil
ihracı yoluyla toplam 125 mil-
yon dolarlık borçlanmaya git-
mişti.
Geçen yıl Türkiye Kalkı-
nma Bankası ve İnterbank da
uluslararası piyasalardan
borçlanma yoluna gittiler.
TKB Tokyo piyasasmda top-
lam 80 milyon dolar, Euroyen
piyasasından da 121 milyon
dolarhk bir ihraç yaptı.
Böylece. Hazine. Ankara
Büyükşehir Belediyesi, Türki-
ye Kalkınma Bankası ve In-
terbank'ın sermaye piyasa-
lanndan borçlandığı toplam
tutar 3 milyar 229 milyon do-
lan buldu.
1991 yıhnda ise Hazine ve.
Ankara Büyükşehir Belediye-!
si toplam 618 milyon do-i
larlık bir borçlanma gerekleş-
tirmişlerdi.
Ödemeler
Hazine ve diğer kuruluş-
lann önceki yıflarda yaptı-
klan tahvil ihraçlanna ihşkin
geri ödemelerde de geçen yıl
önemii bir artış gözlendi. 1992
yılında 423 milyon dolarhk
bir geri ödeme yapıldı. Bu ra-r
kam 26 milyon dolar düzeyin- ^
deydi.
Menkul kıymetler
Bu arada, 1992 yıhnda Tür-
kiye'de yerleşik kişiler yurtdı-
şında önemii ölçüde menkul
kıymet ahm satımı yapülar.
Türkiye'de yerleşik kişilerin'
yurtdışına menkul kıymet
ahm satımlanyla ilgili olarak
Türkiye'den yurtdışına net
olarak 754 milyon dolarhk bir
döviz çıkışı yaşandı. Buna.
karşıhk yurtdışına yerleşik ki-f
şilerin Türkiye'de yaptıklan
ahm satımlar sonucu Türki-~
ye'ye net olarak 359 milyon
dolarlık bir giriş oldu.