Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
27 MART1993 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA
KULTUR 11
Herşeye rağmen 'ölümsüz tiyatro' tüm ülkeye yayılacak, tiyatro basan ve yakan zihniyetin hortlamasma izin verilmeyecek
Tiyatro, kitleyi uyandnır9
biliııçleııdirir
Schel! ve
Düprenmatt
•Küitür Seryisi - Ünlü
oyuncu Maximilian ScheU,
Friedrich Dürrenmatt'ın
tanınmış yapıtı "Adalet"'ı
sinemaya uyarhyor.
Çalışmalannı Zürırftekı
Grand Hotel'de sürdüren
sanatçı, birkaç yıl önce ölen
yazar Dürrenmatt'la olan
dostluğundan söz ederek
bunun yaşamjnda önemli bir
ayncalık olduğunu söyledi.
"Adalef'in sinema için
"biçilmiş kaftan" olduğunu
belirten Schell. filmin. dünya
film piyasasında yankılar
uyandıracağı görûşünde.
Yusuf Islam
müziğe
dönmöyor
• LONDRA(AA)-
İngiltere'dekı
Müslümanlann önde gelen
lideri. eski p>op müzık
şarkıcısı Yusuf İsiam (Cat
Stevens), yenıden müzik
dünyasına döneceği
söylentilerinin, Türkıye'de
yayimlanan birtelevızyon
programındaki "çeviri
hatasından"
kavnaklandığını açıkladı.
Söylenti nedeniyleçok
uzüldüğünü belirten İslam
şunlan söyledi: "Hz.
Muhammed'in hayat
hikayesinı dilegetiren 'Siret'i
seslendırdim. Stüdyoda
aylardırbununla
uğraşıyorum. Siret'te
kesinlikle müzik ya da
herhangi birenstrüman
kullamlmadı. Bensadece,
Hz. Muhammed'in hayatını
ve Kur"an-ı Kenm'den
ayetlerokudum."
İki Kadın'
yayımlandı
• Küitür Senisi -18 yaştnda
kansere yakalanan ve -
hastalığı yenerek hayatta
kalmayı başaran Diane Beate
Hellmann'ın kendi
yaşamından yola çıkarak
yazdığı "İkı Kadın- Zwei
Frauen", Ajans
Yayınlan'ndan çıktı.
Almany a'da oldukça ilgı
gören vedaha sonra Carl
Scfaenkei tarafından
sinemaya aktanlan "İki
Kadın" çok farklı
karakterdeki iki kadının
dostluğunu konu ediyor.
Azkitap
okuyoruz
• LONDRA (AA) - Her yıl
basılanortalama6201
kitapla Türkıye"nin. en az
kilapokunan ülkeler
arasındaycraldığıaçıklandı.
Dünya genelindepazar
araşlırmalan yapan .
'Euromonitor' şırketi
tarafından yayımlanan
raporda, 1991 yılında kitap
ıçin kişi basına en fazla para
harcayan ülkcolarak 73
dolarla(693bınlira)
Almanya gösterilırken.
Türkiye bıı konuda
sıralamaya dahi eiremedi.
Raporda 1991 yıîında
gerçcklcştirilen araştırmalar
sonucu ABD'nin 8 mılyar
dolar(7.6trilyon lıra)
değerinde bir kitap okuma
pounsıyelınesahip olduğu
açıklamrken. bu sayının
İngi tere'nın üç, Fransa ve
jtaha'nın toplamından ıse
iki kat daha fazla olduğu
belirtıldi.
A/lınsur, St.
Pctersburg'da
• Kltür Servisi - Orkestra
şefi "em Mansur Rusya"nın
ünlıKjro\ Opera Balesi'ni;
Doızetti'nin "Lucıa Di
LaTermoor" ve Verdi'nin
"II "ravatore"adlı
yap.lannın temsilinde
yönttı Londra'da yaşayan
Ce:r Mansur, Oxford Şehir
Oristrasfnın devamlı
şefüanı yürütüvor. Cem
Mssur. buvıl21.
Uloiararası İstanbul Küllür
ve Snat Festıvaii'ne Bükreş
Fil xmoni Orkestrası ve
Lcvdra Pro Musica Korosu
ılc -lülıyor.
DİKMEN GÜRÜN L ÇARER
Araştırmacı Kenncth Mac Gowan "Ölümsüz
tiyatro tapınaklann yanıbaşında doğmuştur"
derken din ve tiyatro arasındaki ılişkıvi de vur-
gular Birbınni çeken ve iten bir ıç içeliktir bu
Ilkel toplumlardan. Mısır'dan. Hitit'ten, Ba-
bil'den Yunan'a. Hindıstan'dan Uzak Doğu'-
ya dek ritüellerdır. tannsal güçlerdir tıyatro-
nun temel öğelen.
"Ama tannlann güçlü olduğu kadar onlan
kontrolü altında tutan diizen (nomos) de güç-
liidür ve bızlere ıyı ile kötü arasındaki ayınmı
yaptıran ışte bu düzendir." Mısır'da olduğu
gıbı Yunan'da da tiyatronun eğitsel bir ışlevi
olduğu gerçektir,tıpkr'Mahabharata"ve"Ra-
mayana"dan çıkartılacak yönetsel dersler bu-
lunduğu gıbi. "Didaskalos"'un görevi insanlan
bilgilendirmek, aydınlatmaktır." Tapınaklann
yanıbaşında doğan "ölümsüz tiyatro" giderek
insan yaşamını sorgulayan, sistemi eleştiren bir
yapıya bürünecek ve tarihsel süreç içinde ka-
ranlık ideolojileri ürküten bir güç olarak yerini
alacaktır.
Hıristiyanlığın güçlenmesiyle tiyatro sa-
natının bastınlma güdüleri aynı döneme rast-
lar. M.S. 220'de Kuzey Afrikalı teolog Tertulh-
an "De Spectalus" adh yapıtında tiyatronun
zararlanru sıralar ve onu lanetler. Yıne M.S.
398'de Kartaca Konseyi tiyatroya gidenleri
aforoz etme karan alır. flginçtır, "barbar" ola-
rak tarihe geçen Ostrogot Kralı Theodonc, ti-
yatronun politik açıdan gerekliliğini savuna-
rak bu sanatı maddı yönden destekler ve ıstila
ettiği Batı Roma tmparatorluğu'nda Pompey
Tiyatrosu'nu onanr. M.S. 692'de Doğu Roma
İmparatoruğu sınırlan ıçınde Trullan Konseyi
karanyla tiyatro gösterileri yasaklamr Tapı-
naklann yanıbaşında doğan ölümsüz tiyatro,
giderek güçlenen ve tiyatro sanatıru karşılan-
nda bir engel ola-
rak gören dın
adamlannın boy
hedefıdır artık.
Çünkü bu insan-
lar. tiyatronun
toplumu değiştir-
me gücünden
korkmaktadırlar...
Karanlık bir çağa
atılan adımlardır bunlar. Ne ironikür kı tiyat-
ronun 9. yüzyıl sonlannda yeniden canlanışı
kihse eliyle olmuştur! Benediktine Manas-
tırlan'nda düzenlenen ayinlerdeki sahneieme-
ler zaten hiç ölmemış olan tiyatronun bu kez
kihse ehyle yaşama geçişinin örneklendir.
Tanh boyunca dinin şu ya da bu şekilde ti-
yatro sanaonın karşısma dikilmesı ya da orta
çağlarda olduğu gibi onu tamamen kendi tutu-
cu ölçütleri içinde yoğurmay a çalışması, kendi-
ne tutsak etmesi dikkat çekicidır. 600 yıla yakm
bir süre kılisenin araa olmuştur tiyatro. 14.
yüzyılda yeni bir dönemın doğum sanalan ıse
16. yüzyılda Avrupa'da bir fırtınagibi esmiş ve
"ölümsüz tiyatro" bir kez daha evreni kucak-
lamıştır gericilerin, tutuculann karşısına
çıkarttığı engellere takılmaksızın... '"Kral Lou-
ıs gözlennm onünde alevden bir cüppenin
dalgalandığmı gördü ve bu cüppenin içindeki
insan. Paris Başpiskopusu'ydu... Tartuffe'ün
temsilınin hemen yasaklanması için ısrarla
sıkıştınyordu Kralı. Kutsal-Vaftiz Tarikatı tek
•Tiyatro, particilerin îşi değildir. Tiyatro sanattır ve sanatı sa-
natçıiar yönetir. Öyle keyfi tiyatro salonu kapatılamaz. Keyfi ti-
yatro kapatma bir ortaçağ zihniyetidir ve bizlere,hepimize düşen
görev,bu zihniyetin meydanlarda at koşturmasını engellemektir.
şey söylüyordu: "Çok tehlikefiydi Moliere..."
1664, 1993... Bugün hala yaşıyor Mohere ve
TartuiTe. Daha da yaşayacak. Ama, Paris Baş-
piskoposu'nun adı neydi?
Geçen günlerde Bahçelievler Belediye Baş-
kanı RP'li Muzaffer Doğan önce 'Rrfat Dgaz
Küitür EvTnin adını •'Necip Fazıl Küitür EvT'
olarak değiştıriyor, sonra bir televnzyon prog-
ramında "Laiklik bu ülkenin tepesinde Da-
mokles'in kılıcı gıbi sallanmaktadır" vecizesinı
yumurtluyor ve ardmdan da gazetelere beya-
nat venyordu: "Şenatçıyım ve bundan gurur
duyuyorum." Bu da yetmiyor, Bay Muzaffer
Doğan, muzaffer bir savaşçı edasıyla "Artık
meydan bizim, bütün meydanlar da bize kala-
cak" buyuruyordu... Kanımız bu kadar mı
dondu ki bu kişiyi böylesine fütursuz konuştu-
rabiliyoruz? "Sen Rıfat llgaz kımdır bibr rru-
sin? Şıırlennı, öykülerini, romanlannı okudun
mu? Oyunlannj izledin mi? En önemlisi de
bunlan anladın mıT' diye sorulsa acaba ne
yanıt verir Doğan? Vereceği yarut temsil ettiği
tutucu güçlerin ay-
nası olacaktır kuş-
kusuz. 20. yüzyıl
sonlan Türkiyesı'-
nde düşündürücü
bir gerçek! Şeriatçı
olması Bay Do-
ğan'a Rıfat llgaz
Küitür Evı'nın
adıyla oynama
hakkım vermez. Aynı boyutlarda ürkütücü bir
başka tezgah da Güngören'de Aziz N'esin Sah-
nesi çevresinde dönmekte. Bakırköy Belediye
Tiyatrolan Genel Sanat Yönetmeru Zeliha
Berksoy ve arkadaşlan, o sahneyi yoktan var
ettiler. Oraya yıllanru verdiler. Şimdilerde de
bunca emeğin semeresini alıyorlar. Anz Nesin
Sahnesi her seansta dolu oynuyor. Güngören
Belediyesi ise bu tiyatroyu kapatmak emelleri
peşinde. Neden? Sanki başka yer kalmamış
gibi orası RP'lilerin meclis salonuna dönüş-
türülecekmiş, çünkü RP'li belediye meclis üye-
lerinin toplanacaklan bir mekan yokmuş!
Hadı caram siz de...
Tiyatro. particilerin işi değildir Tiyatro sa-
nattır ve sanatı sanatçılar yönetir. Öyle keyfi ti-
yatro salonu kapaülmaz. Güngören ve Bahçe-
lievler belediye başkanlan merak edip biraz ta-
nh kanştırsalar sanata ad koymak onurunun
.da sanatcılarla bağlı olduğunu çok yakından
görebilirler. Keyfi tiyatro kapatma bir ortaçağ
zıhniyetıdır ve bızlere. hepımize düşen görev,
bu zihniyetin meydanlarda at koşturmasını en-
gellemektır.
Azız Nesin Sahnesi'nin kapatılma gınşimle-
rine seyırcı kalamayız. Devlet Tıyatrolan'nın
yanı sıra Şehir Tiyatrolan. özel tiyatrolar. Aziz
Nesin Sahnesf ne turneler düzenlemeli, çeşitli
etkinliklerle semt halkının zaten ilgi gösterdiği,
benimsediği bu sahnemizı parti politikasına
alet olmaktan kurtarmalıdır. Aziz Nesm Sah-
nesi fanatızmin ayak oyunlanna getinlmemeli,
bunun ıçın gerekli önlemler alınmalıdır.
Bugün Dünya Tiyatrolar Günü... İnanıyo-
rum ki her şeye rağmen "ölümsüz tiyatro" sü-
reç içinde tüm ülkeye yayılacak, kentlerde,
semtlerde. ılçelerde tiyatro salonlan açılacak,
köy meydanlannda tiyatrolar oynanacak, ül-
kenin her ıltnden tiyatrolar fışkıracak ve 1964'-
te tiyatro basan, 1986'da tiyatro yakan zihniye-
tin hortlamasına izin verilmeyecektir.
"Ben tiyatronun. kitleyi uyandırmakta, bi-
lınçiendırmekte okuldan daha etkın olacağına
inanıyorum." (Muhsin E>tuğnıl. 29 Kasım
1975, Cumhunyet)
Bugün Dünya Tiyatrolar Günü, bu akşam perdeler ücretsiz açılıyor; Tiyatroya, yaşama hoşgeldiniz!
ınla ffpiY^oın ÖTtıimnesidir tiyatroKüitür Servisi - Dünya Tiyat-
rolar Günü tüm Türkiye'de çeşitli
etkinliklerle kutlanacak. 32 yıldır
kutlanan tiyatrolar günü do-
layısıyla tüm tiyatrolar bugün
oyunîannı ücretsiz sahneleyecek-
le'r.
Tiyatro sanatının önem ve
saygmlığıru dünya kanıuoyuna
duyurmak amaayla düzenlenen
bu özel gün. merkezı Paris'te bu-
lunan Uluslararası Tiyatro Ensti-
tüsn'nün (ITT) girişimiyle 1962
yılmdan ıtibaren kutîanmaya
başlandı.
Istanbul'da, daha önceki yıl-
larda olduğu gjbı bu yıl da, tiyat-
ro gösterilerinden önce, gün do-
layısıyla hazuianan biJdiri oku-
nacak, çeşitli panel ve söyleşıler
düzenlenecek aynca bir sokağa
geçen yıl yitırdiğimiz Vasfi Rıza
Zobu'nun adı verilırken tstnail
DümbiiHü Ödülü de sahibini bu-
lacak.
îsmail Dümbüllü Ödülü
İstanbul Devlet ve Şeiıir Tiyat-
rolan'nda bugün, saat 15.00'tekı
göstenler ücretü akşam göstenle-
n ise ücretsiz olarak sergılenecek
Özel tiyatrolar da bugün oyun-
lannj ücretsiz sunacaklar Dost-
lar Tiyatrosu, Nikolai Gogol'ün
"Bir Delinin Hatıra Defteri" adh
oyununu 28 yıl aradan sonra bu-
günden ıtibaren dört hafta bo-
yunca sergılemeye başhyor.
Kumpanya da bugün, Kerem
Kurdoğlu'nun yazıp yönetüğı
"Fayton Soruşturması" adh oyu-
nu Yavuzer Çetinkaya'nın arusı-
na oynayacak.
İsmail Dümbüllü Ödülü bu yıl,
1992-93 tiyatro sezonundaki ba-
şana nedeniyle. istanbul Şehir
Tiyatrolan sanatçısı Feridun Ka-
rakaya'ya verilecek. Bugün
MSM'de düzenlenecek törende
Karakaya ödülünü, geçen yıhn
ödül sahibi Levent Kırca'dan
alacak. Etkinhk saat 12.00'de
başlayacak, ödül töreninden
önce MSM tiyatro bölümü öğ-
rencikri bir oyun sergileyecekler.
Geçen yıl yitirdiğimiz tiyatro sa-
natçısı Vasfi Rıza Zobu'nun ya-
şadığı apartmanm duvanna,
"Türk Tiyatrosunun büyük üs-
tadı Vasfi Rıza Zobu bu evde
yaşamıştır" yazıh bir plaket asıla-
cak. Plaket. Tanhi Topkapı Li-
ons Kulübü Derneği tarafından,
bugün 11.00'de gerçekleştirilecek
bir törenle asılacak.
Bahara Merhaba Şenügi
Bugünun bır başka etkinüğı de
Pendik Belediyesi De Amatör Ti-
yatrolar Çevresi'nın (ATÇ) bir-
Uktedüzenlediği "Bahara Merha-
ba ŞentiğP. Bu yıl dördüncüsü
gerçekleştırilen ve 11 'nisana dek
sürecek şenliğe yaklaşık 25 ama-
tör tiyatro grubu katılacak. Şen-
lik, Pendik Belediyesi Atatürk
Küitür Evi'nde yapılacak.
"Bahara Merhaba Şenliği",
14.00'te yapılacak şenUk yürü-
yüşü ıle başlayacak. Yıbnaz
Onay'ın 16.00'daki açılış konuş-
masından sonra tiyatro bildirisi
okunacak. Daha soora ıse tstan-
bul Sahnesi "Yavuzer'den Yadi-
gar". Genç Çağdaş Oyuncular
"Kuğunun Şarkısı" adh oyunlan
sunacak. Aynı gün, Kadir Yal-
vaç "Pitekantropus Erektus",
Gülcan Bayar "Şikagolu Kadı-
nlann Türküsü", Sevtap Akbel
de "Sen Köleüğe Cîidemezsin"
adh tek kişilik gösterilerini sergi-
leyecekler. Gnıp Dinmeyen ve
Grup Keops da müzik dinletıle-
riyle şenliğe katılacaklar.
11.Tiyatro Haftası
Izmir Devlet Tiyatrosu, 27
Mart Dünya Tiyatro Günü'nde
Konak ve Karşıyaka Sahnesi'-
nde oynanan oyunlan ücretsiz
olarak sahneleyecek. Bunun
yanısıra, Dokuz Eylül Ürriverâte-
si Gfizel Sanatlar Fakültesi ve Ko-
nak Belediyesi de düzenledikleri
çeşitli etkinliklerle Tiyatro Haf-
tası'nı kutlayacakJar.
Dokuz Eylül Ünfversites Güzel
Sanatlar Fakültesi Sahne ve Gö-
rüntü Sanatlan Bölümü'nce dü-
zenlenen 11.Tiyatro Haftası, 29
Mart-4 Nısan tarihleri arasında
kutlanacak. Konak Belediyesi de
27 Mart-4 Nisan tarihleri araa-
nda 5.Amatör Tiyatro Şentiği dü-
zenledi. Konak Belediyesi Küitür
Sanat Merkezi'nde gerçekleşti-
rilecek şenlik, 27 Mart'ta saat 20.
00'de Konak Belediye Tiyatro-
su'nun sahneleyeceği Nazun Hik-
met'in yazdığı ve Ayhan Tann-
ver'in yönettiği "İnek adh oyun-
la başlayacak.
Öte yandan Muğla Belediyesi
Şdıir Tiyatrosu, 27 Mart Dünya
Günü'nde Azız Nesin'in '"Sen
Gara Değilsin" adh oyununu üc-
retsiz olarak sahneleyecek.
Antalya DevletTiyatrosu, Dev-
let Tiyatrolan'nın sekizinci mer-
kezi olarak bugün, "'Sersem Ko-
carun Kumaz Kansı" adh oyu-
nun prömiyeriyle perdelerini aça-
cak.
Devlet Tiyatrolan'nın 22'nci
yerieşik sahnesi olacak olan An-
talya Devlet Tiyatrosu'nun açılışı
bir şenlik çerçevesinde gerçekle-
şecek. 31 marta dek sürecek şen-
lik boyunca, modem dans göste-
risi, şiir akşamı. pantomim ve
müzik dinletileri sunulacak.
Diyarbakır Devlet Tiyatrosu
da bugünden itıbaren 3 nisana
dek "Dünya Tiyatrolar Günü
Kutlama Haftası EtkinJikieri"
düzenleyecek.
Bugün Tiyatro Afişleri ve Ti-
yatro Fotoğraflan sergjsi açıla-
cak, Doç. Dr. Murat Tuncay da
"Eski Tiyatrocular Eski Anek-
dotlar'" konulu bir konferans ve-
recek.
Bugün aynca, Diyarbakır
Devlet Tiyatrosu 1. Kısa Oyun
Yazım Yanşması'nda "Terzi
.' u
Gn Ovanla bınna olan
Turgay Nar, "Acıklı Ömrümü-
zün Kuklaiı Güldürüsü" adh
oyunla ikinci olan Funda Sa\-
man, "Çöpte Adam Var" adh
oyunuyla üçüncü olan Gülcan
Zebek'e ödülleri verilecek.
Etkinükler Doç. Dr. Yusuf
Eradam'm "Tiyatroya Karşı
Medya" konferansı, Kaan Ko-
dar'ın gitar dinletısi. Dr. Orhan
Asena'nın söyleşisi. sinema gos-
terisi ile de\'am olecek.
Sevda Şener:
Tiyatro bir
ikilemler
sanatidır
Kültiir Servisi- 27 Mart Dünya
Tıvatro Günü bildirisini bu yıl
n İ (Milletlerarası Tiyatro Ensti-
tüsü) Türkıye Merkez Heyeti
üyesı Prof.Dr. Se>da Şener hazı-
rladı. Merkezı Paris'te bulunan
ve 1948 yıbnda kurulan Milletle-
rarası Tiyatro Enstitüsü'nün
(ITI) girişimiyle 1962'den bu
yana her yıhn 27 martında bu
enstitüye üye ülkelerde kutlanan
Dünya Tiyatro Günü'nde, sah-
nelerden okunmak üzere, dünya-
ca tanınmış sanat ve tiyatro
adamlannca bir metin hazırlanı-
yor. uluslararası nitelikteki bu
metin bütün tiyatrolarda okunu-
yordu. 1977 yılında Stockholm'-
de toplanan ITI kongresı, Dünya
Tiyatro Günü'nde okunması ge-
lenek hale gehnış olan bu bildi-
rilerin her ülkenin kendi sanat ve
tiyatro adamlannca kaleme alm-
masmı uygun görrnûştü. 1978-
yılının 27 martında ilk kez ulusal
düzeyde yayımlanan bildıriyi
Vlubsin Ertuğrul kaleme almıştı.
Son ulusal bildinyi de geçen yıl
Turan Oflazoğlu hazırlamıştı.
Bu gece tum tıyatrolarda oku-
nacak Prof.Dr.Sevda Şener'in
ulusal bildirisi şöyle:
"Tiyatroyu hem hayata ben-
zedığı ipn, hem benzemedıği için
Nevıyoruz. Gerçek olanla düş
olanın arasında kaldığımız için,
şaka ile ciddiyı yanyana gördü-
ğümüz için, doğru ile yalanı bir-
birine kanştırdığımız için seviyo-
ruz. Çünkü tiyatro hem hayatın
ta kendi, hem de sanatcının kur-
macasıdır.
Tiyatroda gerçeklerle yüzleşir,
zorluklara katlanmasını öğreni-
riz. Ama aynı zamanda onlara
kafa tutmayı. onlan değiştirmeyi
de. Tıpkı hayatta yaptığımız gjbi.
Tiyatro bır serüvendır. Orada
sınırİan aşmanın çoşkusunu ya-
şar. olaylan yeniden biçimleriz.
Bu bize tarifsiz bir özgürlük duy-
gusu verir. Gene tiyatroda zorun-
luklara tutsak olmanın acısını ta-
dar, hüzünleniriz.
Bır bakanz bihnezlikler içinde
sitip gitmişiz, bir bakanz ölüme
bile tepeden bakma bilgeliğine
enşmişız. Sırasında düşlerimiz
düşüncemıze kanat takar. sırası-
nda aklımız yolumuzu aydınlatır.
Tiyatro bir ikilemler sanatıdır.
Hayatm ikilemlerini sergilerken,
kendi ıkilemini de ortaya koyar;
oyun- gerçek ikilemini. Tiyatro-
da gerçeği oyunla bozma oyunu
oynanır. Ta ki gerçeklerin oyu-
numuzu bozduğunu farkedince-
ye kadar. Tiyatroda oyunla ger-
çek örtüşür. Hayat nerede biter,
oyun nerede başlar bilinmez olur.
Ne var ki, bu bir karmaşa değil,
bir çoğuUuktur. Tıpkı hayatm
kendi gibi.
Tiyatroya hoşgeldiniz.
Burada akı karadan ayırmayı
öğreneceğiz. Neyin eylem, neyin
çalım olduğunu anlayacağız. Dü-
şüncemiz çelik çomak oynaya-
cak. Kendimızi oyun kişilerine
bölüp çoğaltacağız. Biraz aktlh
biraz çılgın, biraz erişkin biraz
çocuk, biraz olgun biraz toy oJ-
duğumuzu göreceğiz. Kendimizi
tanıyacağız. Çevremizi de.
Ufkumuz genışleyecek, duy-
guljınmız keskınleşecek, beğe-
nımiz incelecek. Yaşamdan daha
çok tat alacağız. Daha akılh,
daha duyarlı. daha yaratıa oldu-
ğumuzu hissedeceğız.Gelişrnenin
gururunu da yaşıyacagız, içimiz-
dekı çocuğu keşfetmenin sevinci-
ni de."
Çağdaş tiyatromuz perişan, umut amatör tiyatronun canlanmasında
Küitür Servisi- Can Y ücel'in 27 Mart
Dünya Tiyatrolar Günü için yazdığı 'A-
matörTiyatrolar Çevresi' başhklı bildirisi
şöyle:
"Memleketimiz bir tiyatro memlekeri-
dir. Attın yine diyeceksiniz ama, kazın
ayağı öyle değil. Ben, T.C. tiyatrosumüuı
değil, antik tiyatrodan söz edi>orum.
Ege'yi, Akdeniz'i kuşatan, Bergama'sıy-
la, Efes'iyle. Perge'siyle, Aspendos'uyla
ve aralanna serpisen yüzlerce anfiteatny-
la menueketimize şan veren Yunan,
Roma, Helknistik tiyatroiardan bahse-
diyonım. Bu belki altyapı bile değil, dedi-
ğim bir yeraln tiyatrosudur. Yoksa ben de
çağdaş tiyatromuzun altyapı perişanlığın-
dan habersiz değilim elbet, nitelikçe ve m-
ceükçe en gözde örneği de. kurulaiı beri
repertuvannı irfaiye oyuniarına adayan
Atatürk Kültür Merkezi(A.K.M).
İnsansal altapıya gelince, o da bir peri-
şanlık. Ola ola iki tiyatro okulu var. Sev-
gili Müjdat Gezen'in büyük özveriyte kur-
duğu ve uğnına hapisleri göze aldığı okulu
saymasak...Kaldı ki, bu resmi okullardan
yetişenler, herhalde okulların tabiarından
olacak, ergec sanatçı- memur kılığına gi-
riyorlar. Öte yanda, skeçler ufalaomış, ti-
yatro tasiaklan.
Tiyatromuzu altyapıca, üstyapıca kur-
taracak kaynak amatör tivatrolardır.
Eski halkevlerini, hala diri okul riyatro-
larımızı, eski sokak tiyatrolaruntzı hatt-
rlarsak bu kaynağın değerini abart-
madığun anlaşılacaktır. Bu kaynaklar-
dan yetişmiş hatırı say ılır sanatçılar tiyat-
romuzun yüzakıdır.
Amatör tiyatrolar sade oyuncu, yönet-
men. dekoratör, tiyatro teknisyeni yetiş-
tirmekle kalmayacak, aynı zamanda yer
yer yeni seyirci kitlelerin ortaya çıkması-
na yardımcı olacaktır. Hele alabfldiğine
büyüyen. o oranda da ulaşımı güçleşen
kenderimiz de yerel ahali icinden çıkacak
semt tiyatrolan, tiyatrodan soğumuş kit-
lelere yeni köprüler yapındıracaktır.
Aklı varsa. Kültür Bakanlığı eh'ndeki
kıt ödeneği adı büyük kendi küçük tiyat-
rolar arasında çarçur edeceğine, amatör
tiyatro canlanışına bel bağlamabdır.
Şimdiye kadar amatör tiyarrolara eme-
ği geçmiş, oradan yetişmiş eski sanat er-
babını olduğu kadar, bugün de dataya
canla başla hizmet eden sanatçılanmızı
bugün de sevgiyle kucaklanz.