Katalog

Cumhuriyetİmtiyaz sahibi: Berin Nadi Genel Yavın Yonetmenı Özgen Acar • Genel Yayın Koorılınatoru. HikmetÇetinkaya •Genel Yavın Danışmanr Orhan Erinç#Yazı İjler ı Mu- duru: Celal Başlangıç •Haber Merkezı Müdüni Mustafa Balbav Gorsel Yonetmen Ali 4car •Duzenleme Mustafa Sağlamer Ankara Temsılcısr Cüneyt Arcayürek •Haber Müdürlen: Işık Kansu. Hakkı Müessese Müdur V. EroJ Erkut •Koordına- • {stanbul Haberlen Şena> Kalkan «Dış Haberler Ergun Balcı Erdem Z Gokalp BK İnkılap S "No 19 4. Te! 4331141-47. Telex 42344. Fa\ tor Ahmet Konılsan •Muhasebe- Büient Ye- • İ> - Ekonomı Dinç Ta>anç • Yurt Hdberlen Mehmet Saraç (4)4330565• İzmır Temsılcı V Serdar Kızık, H Zı>a Blv 1352S 2 3 Tel'831230. ner »tdare Hüse\üı Gürer •İ5letme önder • Makaleler Sami Karaören «Spor \bdülkadir \ücelman «Du- Telex 52359.Fax- (511895360 • Adana Temsılcısi: Çetin Yiğenoğlu Inonu Cd Çelik »Bılgı-Işlem Nail tnal »Bılgısayar Sis- zeltme AbduUah Vazıcı 119 S No 1 Kat 1. Tel: 59 37 52 (4 hat). Tele\ 62155. Fax: (71) 59 25 78 tem: Mürihet ÇUer • Reklam: Reha Işıtman >. aynnUyan: YenıGun Haber Ajansı. Basın ve Yavıncılık A Ş B*sm: Cumhunyet Matbaacilik ve Gazeıecıhk T AŞ Turkoca'ğ 'Cad '9 41 Cağaloğlu34334Isl PK 246 Istanbtıl Tel 512OSO5Telex 2:246. F.» 11)5138595 22ŞUBAT1993 İmsak 5 18 Gune^6 43 Öğle. 12 22 İkındı: 15.22 Akşam:17 53 Yatsı: 19 12 Isveç'te sigara bırakma yarışı • STOCKHOLM (AA) - .İsveç'te sigara bırakma yanşı hızlandı. Isveçlilerin sigara bırakmada yardımcı olarak kullandıklan nikotin bantlan ile nikotin sakızı tüketiminin iki misli arüş gösterdiği bildırildi. İsveç'te sigara tnrakmak için büyük bir istek olduğu ve bunun da sigara bırakmada yardıma olarak kullanılan nikotin sakıa ile bantlannın artışınm Avrupa"daki tüketim miktannı aşması ile görüldüğü belirtildi. tsveç'te geçen yıl nikotin bandı satışının 190 bin paket iken sadece bu yılın ilk ayinda 30 bin satıldığına dikkat çekildi. Herlimandabir sevgili • LONDRA (AA) - Ingiltere deniz kuvvetlerine mensup bir astsubay, çok evlilik suçundan 2 yıl hapis cezasına mahkum oldu ve ordudan atıldı İngilizdonanmasına bağh Ark Royal uçak gemisinde görev yapan astsubay Paul Harvey (44), Portsmouth kenünde birlikte yaşadığı eşi Sandra Harvey ile resme evü olmasına ^ağmen. görevli olarak jbulunduğu Yeni Zelanda'da lanıştığı Carol Rıce'la cv lendiği gerekçesiyle 2 yıl hapis cezasının yanında 30.000 sterlmi (1 mılyar lira) bulan emekli maaşını .almaktan mahrum bırakıldı. Transseksüeller isim değiştireblecek • BERLİN(AA)- Almanya'da, cinsiyetlerinı değıştiren gençler, artık yeni cinsiyetlerine uygun isimler kullanabilecekler Almanya Yüksek Mahkemesi, anayasada bulunan ve transseksüellenn 25 yaşını doldurana kadar ısimlerini değiştinnesini yasaklayan bir maddeyı iptal ederek bu maddenin aynmci olduğuna karar verdi. Yüksek Mahkeme'nın, bu karan, yeni cinsiyetlerine uygun isimler kullanmak isteyen 2'si bayan 3 genan başvurusu üzerine aldığı bildirildi. Alışvepişte çağ atlanıyor • LONDRA (AA)- İngıltere'debir süpermarketler zincırinin, müşterilerden faks ve telefonla sıpanş alarak evlere servıs yapmaya başladıgı açıklandı. "Marksand Spenceı^'-adb kunıluşun yeni getirdiğı bu uygulamayla ev ışlerinden abşverişe zaman bulamayan ev kadınlan başta olmak üzere. sınırh iamanı olan vatandaşlara lizmet vermeyi amaçiadığı Delirtildi. AT'ın kürt* rekortmeni • ATtNA(AA)-BazıAT ülkelerinde kürtajın serbest bırakıbp bırakılmaması konusunda yoğun tartışmalar sürerken Yunarustan'ın " AT'nın kürtaj rekortmeni" olduğu açıklandı. Yunan Aile Birliği Başkanı Doktor Y. Kıntis. düzenlediği basın toplantısında, ülkede her yıl ortalama 150 bin kürtaj gerçekleştinldiğinı söyledi. Turizmin yeni potansiyeli • ANKARA (AA) - Turizm Bakanbgı. turizmin dört mevsim süresince canlı kalmasını sağlamak amaayla her mevsim tatil yapma imkanı ve zamanı olan üçüncü yaş gnıbunu tedef olarak belirledi. Turizm Bakanlığı Yatınm Genel Müdürlüğü'nden alınan bilgiye göre bu yaş pubunun yoğun olduğu ükelerden Türkiye'ye jönelik talebin, ortalamanın Sstünde olduğu saptandı. kokusu yapıyor • KONYA(AA)-Diş tışlan. enfeksiyonlar ve fcıtalı protezin. ağız kokusu ie diş eti kanamalanna ıeden olduğu bildırildı. Lonya Selçuk Üniversitesi [>iş Hekımlıği Fakültesı (ğretim üyesi Doç. Dr. Sına fçkan, yaptığı açıklamada, sıt oluşumu ve bakteri neydanagetiren gıda naddelerinın de ağız kokusu aptığını belirterek, "Bu «kteriler, özellikle gece •atarken temizlenmedıği akdırde dişlerde çürümelere ol açmaktadır" dedı. Danimarka dünyanın en rahat ülkesi. Bunu Hollanda, Belçika, Isviçre ve Kanada izliyor Türkiye en sıkıntılı ülkeler arasmda AHMET ŞEFİKM. TRABZON (Cumhuriyet) - Ame- rika Bırleşik Devletlen'nin (ABD) başkenti Washıngton'da faaliyet gösteren Kriz Komitesi (Populatıon Crisis Committe) Larafından hazırla- nan Uluslararası İnsanı Sıkıntı En- deksi'nde Türkiye 65'incı sırada, sıkjntı düzeyi yüksek ülkeler arası- nda yer aldı. Türkiye'nin en kötü pu- anlannı enflasyon. ılköğretım son- rası eğitim ve msan hakJan oluştur- du. Birçok kuruluştan alınan bilgjnin değerlendirilmesı ile oluşturulan en- deks için CIA gibi bazı haber alma örgütlerinin de raporlanndan yarar- lanıldı. Değerlendirme çeşitü kaynaklar- dan toplanan bilgilenn "yaşam snın", "günlük alınan kalon mık- tan", "kullanılan temiz su kay- naklan", "çocuklann ve bebeklerin korunması", "ilköğretimden sonra öğretime devam etme oranı", "kişi başma düşen gayri safı mılli hasıla", "enflasyon oranı", "haberleşme tek- nolojisindeki gebşmeler". "politik özgürlükler" ve "insan haklan'" • ABD'de Washington'daki Kriz Komitesi tarafından hazırlanan Uluslararası İnsani Sıkıntı Endeksi'nde Türkiye'nin puanlan kötü. Tunus, Meksika, Dominik Cumhuriyeti ile aym kötü puanı alan Türkiye, Butan, Burkina Faso, Tanzanya, Togo, Lesotho, Mali, Nijer, Nepal, Bangladeş, Pakistan. Zambia gibi ülkelerle aym grupta değerlendirüdi. Arnavutluk, Romanya, Ürdün, Malezya, Arjantin gibi ülkeler, Türkiye'nin üzerindekı gruba girmeyi başardılar. açısından puanlanmasına göre vapıldı. 141 ülke arasında yapılan sıralama- da ülkeler, "yaşama riskinin çok yük- sekolduğu'7'yüksekolduğu'Y'nispe- ten rahat olduğu'" ve "riskin çok dü- şük olduğu" ülkeler biçıminde grup- landınldı. En riskli ülke Mozambik Bu sıralamaya göre Mozambik 100 kötü puan üzerinden 93 puan alarak dünyanın en riskb ülkesi olarak bebr- lendi. Mozambık'ı 92 kötü puanla Somali, 89 kötü puanla Afganistan, Haiti ve Sudan, 88 kötü puanla Zaire izledi. Türkiye'nin de içinde yer aldığı ris- ki yüksek ülkeler dünya nüfusunun yüzde 65'ini oluşturdu. 56 ülkeyi kap- sayan bu grup 3.5 milyon insanı kapsıyor Bu ülkelenn 24'ü Afrika, 16'sı Asya, 6'sı da Latin Amerika ve Okyanusya'da bulunuyor. Bu en- dekste Türkiye Avrupa değil de Asya ülkeleri arasında gösteribyor. 9'u Avrupa, 13'ü Asya. 7'sinin Amerika ve diğerlerinin Afrika ile Okyanusya'da bulunduğu 34 ülkenin yer aldığı riski düşük ülkeler dünya nüfusunun 11.8'ini oluşturuyor. Sıralamada en risksiz 24 ülkenin nsk yüzdesi yüzde 1-21 arasında deği- şiyor. Bu ülkeler dünya nüfusunun yüzde 14.8'ini oluşturuyor ve 797 mil- yon insanı kapsıyor. Endekse göre dünyanın en rahat ül- kesi, 1 kötü puanla Danımarka. Bunu 2'şer kötü puanla Hollanda ve Belçi- ka, 3'er kötü puanla İsviçre ve Kana- da. 4'er kötü puanla Norveç ve Avustralya, 5 kötü puanla ABD ve 6'- şar kötü puanla Almanya ve Avustur- ya izb>or. Bu değerlendirmelenn gösterdiği sonuç da şu: Riski çok yüksek ülkeler- den j'üksek ülkelere doğru, nski çok az ülkelerden nskı az ülkelere doğru bir kayış söz konusu. Tûrkiye'nin konumu Türkıye endekste 141 ülke arasında 100 üzerinden 53 kötü puanla 65. sı- rada. sıkıntı endeksinin yüksek oldu- ğu ülkeler arasında yer aldı. Tunus, Meksika, Dominik Cumhuriyeti ile aynı kötü puanı alan Türkıye, Butan. Burkina Faso. Tanzanya, Togo. Le- sotho, Mab, Nijer, Nepal. Bangladeş, Pakistan, Zambia gibi ülkelerle aynı grupta değerlendirildı. Arnavutluk, Romanya, Ürdün, Malezya, Arjantın gibi ülkeler, Türkiye'nin üzerindeki gruba girmeyi başardılar. Türkiye'ye yaşam sınınnda 4. temiz su kaynaklannda 1. günlük kalori mıktannda 0, bebeklenn korunması- nda 5. ortaokula devam etme oraru- nda 10, kişi başına düşen gayn safı mılb hasılada 7, enflasyon oranında 10, haberleşme teknolojısinde 6, pob- tik özgürlüklerde 2, insan haklannda 8 olumsuz puan verildi. Türkiye'nin birçok Afrika ve Asya ülkesiyle bırükte kötü puan aldığı in- san haklan, şu ölçülere göre not- landınldı: Toplanma, örgütlenme ve gösten özgürlüğü. sivil haklar, yargının aynma davranması, farkb görüşlere saygı ya da zor kullanma, politik terö- rün devlet tarafından himaye edıhne- si, tutuklama, sürgün ya da işkence, çeşıtli gruplar üzennde baskı ya da sistemli engellemeye, özel hayaün do- kunulmazhğı. isim koyma, dilini ko- nuşabilme özgürlüğü, mülkiyet hakkı, seyahat, ikamet, eşini ve soyu- nu seçme özgürlüğü. fırsat eşıtbği, ekonomik aktivite özgürlüğü, sendı- kalaşma, devlet memuru olabib özgürlüğü. insan haklan açısından Türkiye'- ye toplantı ve gösteri özgürlüğü ile kişi haklan ve sosyal haklarda 1 olumlu puan veribrken, adalet önün- dekı eşitlik. devletın politik terörü önlemesi ve fırsat eşitbğinde hiç olumlu puan alamadı Puan farklılığı Yıne Türkiye'de su kaynaklannın yüzde 83'ünün temiz olduğu, ilköğ- retimden sonra okula devam oranı- nın yüzde 34, enflasyon oranın da yüzde 61 düzeyinde gerçekleştiğı be- lirtildi. Türkiye'de bin kişiye 83 telefonun düştüğü, bebeklerin ve çocuklann yüzde 82'sine koruyucu aşı yapıldığı, kişi başına düşen gayri safı milli hası- lanın da bin 360 dolar olduğu öne sü- rüldü. Oldukça olumlu değerlendirilen politik özgürlükler konusunda da puanlama şu şekilde yapıldı: Eşit, hukuka dayab seçım sistemi artı 1, serbestçe oy verme. parti kurma öz- gürlüğü. kişınin poliük haklannda artı 2 ve basın özgürlüğünde artı 1. Kangolşapkalarşinutiçok moda Dış Haberler Servisi - Modacılar için geçmişle köprüler kurmak ve eski zamanlan yeni modellerinde yaşatmak da moda oldu artık. İnglizlerin 'Kangol' adını taşıyan yün ve tiftik kanşımı şapkalan artık sadece erkekler tarafından değil, kadınlar arasında da çok popüler. 1938yılındaFransız berelerine olan ilgiyi görünce, 'Kangol' şapkalan üretmeye başlayan Ingıliz fırma, ikinci dünya savaşı sırasında, Avrupa" nın soğuk kışına dayanıkh asker kepleri üretiyor. Askerlerin giydiği Kangol şapkalardan esinlenerek on yıl önce hazırlanan bir model. halâ en fazla satan şapkalar arasında. Öyle ki, İngiltere'de kafanızı herçevirdiğinizde, Kangol şapkalar çarpıyor gözünüze. 15 yıl öncesine kadar sade yünden yapılan bu şapkalar artık, yumuşak ve kaba tüylü tiftikten hazırlanıyor. Klasik veerkeksi görünümJerine rağmen, Kangol şapkalann kadınlar, özellikle de gençler tarafından büyük bir ilgi görmesi üreticileri ve mağaza sahiplerini sevindirdiği gibi şaşırtmış biraz.'Vogue' ve 'i-D' gibi moda dergilerindeki stilistlerin gerek moda gösterilerinde bu şapkalan çok sık kullanması, gerekse kendilerinin giymesinin Kangol şapkalann popüler olmasındaki katkılan gözardı edilemez. Bu şapkalara rağbet eden sadece modacılar ve sokaktaki insanlar değil. Run DMC ve L L Cool J gibi rapçılar çeşitli aksesuarlarla süsleyerek kullanıyor Kangol şapkayı. Kangol şapkalar değişik renklerde üretilmelerine rağmen, modelleri evrensel. Herkesin kullanabileceği giysilerden biri olan bu şapkalar, bir çift blucin pantolon gibi; basit ama, çarpıa. Bazılan, Meryem mitolojisini yıkmaya, bazılan Meryem imajını yenilemeye çahşıyor Habef MerRezi - Meryem Ana, çağdaş. kadın imajı doğrultusunda değişiyor. İki bin yıl boyunca, Meryem Ana mükemmel kadın ömeği olarak gösterildi. Kutsal bir gizem sonucunda, hem bakire, hem de an- neydi. Meleklerle konuştu. Tann'nın 'eşiydi'. tsa'nın alçakgönüllü annesı, kadı- nlar arasında yeni Havva olarak yüceltil- di. tki bin yıldır, kibsenin çızdiği mükem- mel anne ve kadın portresi böyle. Bugün, bazı ünlü kibse liderleri, Mer- yem Ana'nın bakire ohnadığını iddia et- mekle yetinmıyor, Kilise'nın yarattığı Meryem ımajının kadınlann ezilmesine katkıda bulunduğunu söylüyor. Bu din adamlanna göre, Kibse, Havva'nın gü- nahını telafı etmek için Meryem'i cinsel- likten uzak tuttu ve kadının gücünü ve ni- teliklenni çaldı. Lıberal görüşlü Episkopal Kjüse'den John Sbeiby Spong, Meryem'in insanhğı- ndan yoksun bırakılarak Tannlar katına yükselüldiğıni söylüyor. Spong, "Mer- yem bakire gebn, bakire anne ve sürekb bakireydi. Dofumda tertemiz olduğu ka- bul edıldı. Açıkçası gerçek bir kadın değil- eıııAna imajı taıtışıbyordi" diyor.~Bazılan, Meryem mitolojisini yıkmaya çabşırken, bazılan ceşitli top- lumsal amaçlar adına kullanmak için Meryem imajını yenilemeye çahşıyor. Şili ve Arjantin'de, Meryem, muhalifle- ri kaçıran, öldüren despot hükümetlerin kurbanlannın ve bunlann ailelerinin da- yanışmasında "Kaybolanlann Annesi"' olarak ortaya çıktı. Bugun, Katobk ılahi kitapta da, "Madre del Desaparecıdo' (Kaybolanlann Annesi) yer abyor. Feminıstler ise. Meryem'in kendı dava- lan ıçın yararb olan bir yüzünü aydınbğa çıkarmaya çabşıyor. Meryem'ın, kudretb- nin görevine son verileceğinı ve maninal- leşenin güçleneceğini bebrten cümlelennin uysal bir kadının sözleri olmadığını belir- tıyorlar. Meryem'in, bugünkü kadının de- ğerlendırebileceği derin bir güç deposuna ve kararlıbğa sahip olduğunu vurguluyor- lar. Bazı feminıstler, Meryem'in sürekli bakire kalmasını özgür kadının bağımsız- bğının bir göstergesi olarak görüyor. Bu değişik görüşler, Mer> r em'in popü- lantesınin arttığı. dikkatlenn üzennde yo- ğunlaştığı bir dönemde gebyor. Niçin Meryem bir anda moda oldu? Bazılan, Meryem'in yükselişinı Doğu Avrupa'da komünızmin çöküşüne bağhyor. Ameri- ka'dakı Dayton Üniversitesi Meryem Araştırma Enstıtüsü'nden rahip Johaıuı Roten. Meryem'in dene>ımlerinın. ku- rumsallaşmış dıne ve bürokratik hüküme- te karşı bir tepki olduğunu söylüyor. Doğu 'da ilkel koşullarda üretiliyor Kırmızıbiberde kanserojenmadde • Tanm ve Köyişleri Bakanlığı Tanmsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü Ankara İl Kontrol Laboratuvan uzmanlanndan Ziraat Mühendisi Esma Elden Taydaş, kırmızı biberler üzennde saptadığı aflatoksinin tüketici sağbğı açısından oldukça büyük birriskoluşturduğunu vurguladı. EMELGÜL GAKIANTEP - Kırmızı bi- berde kanser yaptcı madde bu- lundu. Tanm Bakanlığı uzman- lannca Gaziantep ve Kahra- manmaraş yöresinde yapılan araştımıada, kırmızı biberde çok miktarda kanserojen afla- toksin ve ochratoksin maddeleri- ne rastlandı. Gaziantep ve Şanlıurfa yöre- sinde başta çiğköfte olmak üzere hemen ner yemekte bolca tüketi- len kırmızı biberin ilkel denebile- cek koşullarda ûredlip işlendiği anlaşıldı. Yeni sisteınk yapılan kurut- manın temiz koşullarda kapalı yerde gerçekleştirilmesi gerekir- ken, üreticilerin biberi parça- ladıktan sonra kurumak üzere toprağa bırakmasmm sorunlara neden olduğu görüldü. Yapılan araştırmaJarda, bu şekilde yapı- lan kurutma ile kırmızı biberin toz, toprak, kum, sap, çöp, haşe- re, duman, egzoz gazı ve diğer birçok zararlı maddeyle kirlen- diği de belirlendi. Toksin içeriyor Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tanmsal Araştırmalar Genel Müdürtüğü Ankara İl Kontrol Laboratuvan uzmanlanndan Ziraat Mühendisi Esma Elden Ta\daş, kırmızı biberler üzenn- de saptadığı aflatoksinin tüketici sağbğı açısından oldukça büyük bir risk oluşturduğunu vurgu- ladı. Taze ve kuru kırmızı biberteri Gaziantep ile Kahramanmaraş'- ın üçe ve köylerinden, toz ve pul biberteri de bu illerin biber fabri- kalan ve toptancılanndan ala- rak, araştırma yaptığını beürten Esma Elden Toydaş, inceleme sonuçlannı şöyle açıkladı: "Yapılan analizlerde kanser yapKi özdliğe sahip aflatoksin ile ochratoksin bulduk. 33 avrı yerden alınan kuru kırmızı bi- berden 22 tanesinde aflatoksin B-l ve B-2 tespit ediMi. Aflatok- sin B-l miktan ise 0-264 ppb olarak saptandı. Oysa Tanm ve Köyişleri Bakanlığı, gıda mad- delerinde aflatoksin oranının en yüksek değerinin 5 ppb obnası gerekriğini öngörür. Araştırmada aynca kuru kır- mızı biberde tespit edilen afla- toksin miktannın öngörülen standarttan tam 50 kat fazla ol- duğu ortaya çıktı. Yine kuru bi- berde bir başka kanserojen mad- de olan ochratoksin, 17 biber ör- neğinde çıktı ve bunun miktan da 0-126.81 ppb olarak sap- tandı. 31 kırmızı biber örneğinin 28'inde aflatoksin bulunurken, aym ömeklerin 25'inde odıra- toksine rastlandı. Kınnızı toz bi- berden alınan 30 ömeğin hepsin- de aflatoksin, yine aym örnekle- rin 27 tanesinde ise ochratoksi- nin variığını saptadık." Kurusu daha zararlı Geçen yıl Bursa Gıda Tekno- lojisi Laboratuvan'nda Ziraat Yüksek Mühendisi Nevzat Ateş ile Bivolog Saime tlhan, kırmızı biber üzerinde yaprıklan araştı- rmada ise açık havada kurutulan kırmızı biberde, şekerde yüzde 14, C vitaminin de yüzde 39, ren- ginde ise yüzde 52 azaidığmı, kum miktannın da yüzde 35 oranında arttığmın saptandığı açıklandı. Türkiye'de halen yılda orta- lama 21 bin tonun üzerinde kr- mızı biber üretiliyor. Bunun 5 bin tonu 3.4 milyon dolar döviz ka- zancı ile ihraç ediliyor. Kalan 16 bin ton kırmızı biber ise yurtiçin- detüketüiyor. Türkiye'de kırmızı biber üre- ten iller arasında en ön sırayı 9 bin 168 ton ile Gaziantep, ikinci- liği 7 bin 670 ton ile Kahraman- maraş, üçüncülüğü ise 2 bin 831 tonla Aydın alıyor. K I N P îî Z M /