Katalog

SAYFA CUMHURİYET 20 ŞÜBAT1993 CUMARTESİ OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Radyo ve televizyon yasası Özel radyo ve televizyon kuruluşlannın ve bu kuruluşlann yayınlannın devlet ile ilişkilerini yargı erki kapsamında düşünmek, algılamak, uygulamak; bilimsel, hukuksal, işlevsel (fonksiyonel) ve zorunludur. METİN ERKSAN S iyasal yetkenin gündemin- de "Türkiye'nin radyo ve televizyon yasası" vardır. TRT Yasası, yasama orga- nında gnıbu bulunan siya- sal partilerin temsilcilerin- den oluşan bir kurul tarafından hazır- lanmakladır. TRT Yasası: T.C. Devleti sınırlan içindeki kamu ve özel, radyo ve tele- vizyon, istasyon, kurum ve kuruluşla- nnı ve bu birimlerin kuruluş ve yayın düzeneğını (mekanızmasını), siyasal yetkenin: Yetki, etki, bilgi, ilgi alanı ile bağlantıü bir dokuda ve siyasal yetke- nin buyruğundaki "yürütme erki" kapsamında: Yapı, yönetim, denetim, işletme, parasal ve teknolojik olarak düzenleyecek bir yasadır. T.C. Devleti Anayasası 133. madde- sinin 1. fıkrası şöyle buyurur: "Radyo ve televizyon istasyonlan, ancak dev- let eli ile kurulur ve yönetimleri taraf- sız bir kamu tüzelkişiliği halinde dü- zenlenir". 133. maddenin 2. ve 3. fıkra- lan, devletin resmi radyo ve televizyon kurumunun yayın ilkelerini, yönetim ve denetim niteliklerini saptar ve bu- yurur. TRT Yasasfnın gerçekleşmesi için Anayasa'nın 133. maddesinin değişti- rilmesi zorunluğu bir yana, şimdi ola- ğanüstü bir duyarlılıkla asıl üzerinde düşünühnesi gerekli sorun, TRT Ya- sasf nın özel radyo ve televizyon kuru- luşlannı ve bu kuruluşlann yayınlannı kapsayan bölûmünün hukuksal ve bi- limsel niteliğidir. Dönemsel, değişken. geçici siyasal yetkelerin yetki ve etki alanı içinde ve siyasal yetkenin buyruğundaki yürüt- me erki kapsamında oluşturulması ve uygulanması tasarlanan TRT Yasası- nın özel radyo ve televizyon kuruluşla- nna ve bu kuruluşlann yayınlanna ilişkin bölümü hukuksal ve bilimsel değildir. Radyo ve televizyon olgusu- nun dogası gereği, TRT Yasası'nın özel radyo ve televizyon kuruluşlanna ve bu kuruluşlann yayınlanna ilişkin bölûmünün uygulamada kıymeti har- biyesi de yoktur. TRT Yasası'nın özel radyo ve tele- vizyon kuruluşlannı ve bu kuruluşla- nn yayınlannı kapsayan yasa bölümü: Siyasal yetkenin ve siyasal yetkenin buyruğundaki yürütme erkinin yetki ve etki alanı dışında, vargıç güvencelı bağımsız yargı önünde, savunma ve tartışma hakkı olan, Yargıtay ve karar düzeltmesi gibi yüksek yargı aşamalı bir yargı erki kapsamında ve yargı er- kinin uygulayacağı bir yasa bölümü olmalıdır. Yargıya bırakmak gerek Yargı erki kapsamındaki bu düzcn ve uygulama için, T.C. Ceza Yasası'- nın iletişim suçlannı ve cezalannı sap- tayan bölümü, özel radyo ve televiz- yon kuruluşlan ve bu kuruluşlann yayınlan ayn bir olgu niteliğinde algı- lanıp ve irdelenip, düşünce ve yaratma özgürlüğü güvencesi, kamu ve kişi haklan güvencesi özenle gözetilerek ve öngörülerek aynntılı bir biçimde yeni- den düşünülür ve yazılır. Yargı erki içinde özel radyo ve televizyon kuru- luşlan ve bu kuruluşlann yayınlan ile ilgili: Sürekli, düzenli, yöntemli çalışan özel bir bölüm kunılur. Yargıç güven- celi bağımsız yargıçlardan, özel radyo ve televizyon kuruluşlanna ve bu ku- ruluşlann yayınlanna ilişkin yasanın uygulanması ile yükümlü cunjhuriyet savcılanndan, bağımsız mahkemeler- den oluşan yargı erki. özel radyo ve te- levizyon kuruluşlannın ve bu kuruluş- lann yayınlannın içerdiği düşünce ve yaratma özgürlüğünün, bu yayınlann olumsuz etkisi sonucu zarara ugrayan kamu ve kişi haklannın güvencesi olur. Yargı erki kişilerin suç ve ceza öl-, çüsünü önceden bildiği yaptınmı belli yasalann şınırlan ve bilimsel yorumu içinde, kişiye tartışma, eleştiri, savun- ma, Yargıtay'a gitme, karar düzeltme- si gibi hukuk ve insan haklan tanıya- rak. açık duruşmalar içinde. suç ve ceza dengesini nesnel olarak saptar. Özel radyo ve televizyon kuruluşla- nnın ve bu kuruluşlann yayınlannın gözetim ve değerlendirilmesini yap- mak için oluşturulmuş ve siyasal yet- kenin ve siyasal yetkenin buyruğunda- ki yürütme erkinin yetkisi ve etkisi altın- daki "gözetim ve değerlendirme" ku- rullan veya yüksek kurullan. örtülü (gizli, saklı, mesture) "sansür kurulia- ndır". Kişiye tartışma, eleştiri ve sa- vunma hakkı tanımayan, kararlannı kapalı kapılar arkasında veren. yargı- lannın niteliği öznel olan, siyasal yet- kenin ve siyasal yetkenin buyruğunda- ki yürütme erkinın yetkisi ve etkisi altın- da bulunan •'gözetim ve değerlendir- me ' kurullan veya yüksek kurullan güdümlü "sansür kurullandır", özel radyo ve televizyon kuruluşlannı ve bu kuruluşlann yayınlannı siyasal yet- kenin ve siyasal yetkenin buyruğunda- ki yürütme erkinin yetkisi ve etkisi al- tındaki "örtülü, güdümlü sansür ku- rullan" olan "gözetim ve değerlendir- me kurullan" veya yüksek kurullan ile yönetmek istemek: Demokrasi. huku- kun üstünlüğü. şeffaf devlet ilkelerine aykın bir düşünce ve davranıştır. Özel radyo ve televizyon kuruluşlannın ve bu kuruluşlann yayınlannın gözetim ve değerlendirilmesini yapan kurul veya yüksek kurulun işleyişi ve karar- lan, siyasal yetkeyi sürekli olarak ze- deler, aşındınr, yıpratır. Yargı erki kapsamında algılanan ve uygulanan özel radyo ve teievizyon yasası siyasal yetkeyi zedelemez. aşındırmaz. yıpratmaz. Yapünmı ön- ceden bilinen yasalara uyularak işle- yen yargj erki ile siyasal yetkenin ilgisi ve ilişkisi yoktur. Yaptınmı bilinen ya- salara uygun yargı kararlan nesnel (objektiO kararlardır. İlkelere, törele- re, yönetmeliklere uyularak verilen kunıl veya yüksek kurul kararlan öz- nel (sübjeküf) kararlardır. Cumhuriyet gazetesinde yayımla- nan: Anayasa Güvencesi ve Sinema, 3 Temmuz 1990; Pandora'nın Kutusu, 15 Aralık 1990; Roma Sansürü Çağdaş Sansür. 27 Nisan 1992; Sansür ve Ana- yasa, 21 Ekim 1992 tarih ve başlıklı: Anayasa, yasalar, sansür. iletişim, dü- şünce ve yaratma özgürlüğü güvencesi ile ilgili yaalarda, radyo ve televizyon yayınlannın yasal konumunun nasıl olmas gerektiğini aynnülı olarak açık- lamışüm. Fakat asıl üzerinde dü- şünülmesi ve çözülmesi zorunlu olan sorunun, yayınlann içeriği olduğunu da özenle vurguladım. Önemli ve du- yariı olan, radyo ve televizyon yasası yapmak değıl, içinde iyinin ve kötü- nün karma bir oranda bulunduğu, "Pandora'nın Çağdaş Kutusu" olarak tanımladığım televizyon kutusundan, düşünce ve yaratma özgürlüğü güven- cesini kısıtlamadan, ulusal ve evrensel kültüre. kamu ve kişi haklanna zarar verecek kötülüklerin çıkmaanı ve in- sanlara yayılmasını önlemekti. Sönuç Türkiye'de ilk özel televizyon yayını yanılmıyorsam 30 Eylül 1990 tarihin- de başladı. 15 Aralık 1990 tarihli Cumhuriyet gazetesinde yayımlanan "Pandora'nın Kutusu" başlıkh yazım- dan şu ahntıyı yapmak isterim: "Tür- kiye'deki resmi ve özel televizyon ya- yınlannı düzenleyecek yeni yasa tasa- nsı gündemdedir. Bu yasanın saptaya- cağı koşullann ve kurallann. televiz- yon yayınlannın teknolojik yapısma ve işleyişine, televizyon yayınlannın so- yut hukuk tekniğı içinde düzenlenme- sine, kavram ve düşünce olarak çok değerli ve vazgeçilmez olgular olduk- lan halde praükte hiçbir kıymet-i har- biyesi olmayan vatan, millet, devlet edebiyatına, devlet televizyonu ve özel televizyon kuruluşu aynmına ilişkin bir tutum ve anlayış içinde (hazırlan- maması) zorunludur. Bu yasanın bir tek amacı olmalıdır Kötülüklerin, Pandora'nın Çağdaş Kutusu'ndan çı- kıp insanlara dağılmasını önlemek." Özel radyo ve televizyon kuruluşla- nnın ve bu kuruluşlann yayınlannın devlet ile ilişkilerini yargı erki kapsa- mında düşünmek, algılamak, uygula- mak; bilimsel, hukuksal, işlevsel (fonksiyonel) ve zorunludur. TARTIŞMA Deprem vejeofizik- ^ • " ^ • ^ epremler, H ^ ^ ulkemizde, can • M vemal • M gutentiğini tehdir I J etmeyedevam m ^ ediyor. 13 Mart 1992'de yaklaşık SOÖ kişinin ötümüne, binJerce kişinin yaralanmasına sebep olan Erzincan depremi bunun son Smeğidir. Depremlerin ülkemize bu kadar zarar vermesinin nedeni nedir? Ülkeınizin %94'ii depremlerin etküi oMuğu böige içinde, %44'ü ise aktif olan faylann bulunduğu bölgelerde yer almaktadır. Buradan da görüleceği gibi Türkive'nin önemli bir krsmı özeuıkle de yerleşiın ve samayi bölgeleriıniz büyük tehüke alrmdadır. BiHm adamlanmız, mrmarlar »e inşaat mühemiisJt-rinin önemli bir kısmı suçu y apılarda gördüler. Gercekten de binalar çok kalitesiz vedeprem mühendisligi parametreJerini hice sayarak yapılmıştır. Bunun vanında unutulan va da çok az >er verilen çok önemli bir olgu vardır kj o da binalann bulunduğu yerin (zeminin) seçimi ve zeminin deprem anrada yapıya uygulayacağı kuvvetlenlir. Dolavısıylazeniinçokvönlü olarak incelenmeii ki deprem anmda y apı bu kunetlere en iyi şeküde karşı koyabibin. Bunu sağlamak için de zeminin bir jeofizik mühtndisi (yerbilimci) taraf'ndan etüt edilmesi ve eMe edilecek sonuçların projeve uygulanması gerekir. Yıllar önce hazırianmış olan mikrosismik haritalan günümüz şartlannda geveriiliğini yitirmiştir. Oyle ki deprem riski bakımından güvenli say ılan y erler de büyük mağnetüdlü (genlikli) depremler olabüdiği gibi tam tersi de olabilmektedir. Bu nedenle iUerimizin mikrosismik haritalan son araştırmalarla elde edilen tektonik verilere göre yenilenmeli, olmay anlaruı ise en kısa zamanda DUYURU "TARTIŞMA"sütunlarında yayımlanmasını istediğinizyazılarm, çiftaralıkh olarak sayfanın tek yüzüne yazılmastnı ve 250kelimeyigeçmemesini, ayrıca açık ad ve adresiıdzi mutlaka belirtmenizi saygıyla büginizesunarız. , yapdması önemli bir Dıtiyaçbr. Bir de bizjeofizikçileri rahatsız eden bir tncsele >ardır ki o da TV, radyo \e gazetelerimizde şiddet ile magnetüdün birbirleriyle sık sık kanştınlmasıdır. Oysa şiddet ile mağnetüd birbirinden ayn iki parametredir. Mağnehid; deprem anında sismograf aleti tarafından kay ıt edilen ak-tsel bir değer, şiddet ise çeşitli skalalara göre zarar saha üzerinde gözie > apılarak saptanan boyutsuz bir degerdir. Bu dımımda ilk açıklanan değerier mağnetüd dnsinden olması gerekir. İUerimizin çoğu, deprem (yanı sıra; •«yngn, heyelan vb.) tehKke sınuian içinde ver alır. Durum. böyte iken acaba betediyckı iıııiz, hiç jeoflrikçi çalıştınyoriar mı? Ben, duymadım. Çünkü eUerinde, böyle bir kadro için ne yasal sonnnluluklan ne de mevzuadan vardır. Yıttardır belediyeJerde jeofizikci cabştınknasına dair yasa tasansı görüşüünektedir. Nedensebirtüriü çıkantmamaktadr. ÜDcenuriıı gefecefinde söz sahibi oUnlarm son Erzincan depreman de gözöoünde buhmdurarak bu koauda yapacaklan çalçnulan tüm sabnmızla beküyoruz. TANERARICI Blianchi'nin dağ, şeh'ır ve yanş tiplerinde erkefc, kadın ve çocuk modellerini bugünlerde kohylıkla ahbilirsiniz. Şehirde, şehrin dışmda, kıriarda, dağda hayahn yepyeni yönleriyle tanışmak, hayah keşfetmek için... Bir asırhk geçmişe sahip bu ü'nlü Italyan bisikleti, artık Bianchi-Key ortak kuruluşu Biankey tarafından Bianchi lisansıyla Türkiye'de üretiliyor. Türkiye'de ve Türkiye dışında sahlmak üzere... PENCERE Bir Gazeteci Daha_ Varsayım mı? Söylenti mi? Gerçekmi? Diyoriar ki: - Devlet içindeki devlet (kimine görekontrgerilla.kimi- ne göre bir başka adla anılan çekirdek) Güneydoğu'da PKK ile başa çıkamayacağını anlayınca, karşısma Hiz- bullah 'ı çıkardı. İran 'dan kökenlenip Lübnan 'da varlığını duyuran Hizbullah'ın Anadolu da tutunup gelişmesinr göz yumdu; belki de el altmdan destekledi. PKK, Marf sist ve Leninist olduğunu ileri sürer, Kürtçüdür; Hizbul- lah, şeriatçıdır, ümmetçidir, kavmiyetçiliğe karşıdır. Tam birbirine ters düşen iki örgüt. Hizbullahinin gözü, PKK'lıdan daha karadır. Güneydoğu'dakisoncinayetter bu iki örgütün hesaplaşmasından oluşuyor. Ne var ki öyle de olsa, böyle de olsa, ölüm ortalıkta kol geziyor. • İlk bakışta gerçeğe yakın görünüyor; çünkü Hizbul- lah'ın dünya görüşü belli; PKK ile taban tabana zıt... 1960'larda iiniversiteli öğrenciler yürürlükteki düzeni protesto eylemlerinebaşladıklarında, birbiri ardından işlenen otuz kadar cinayetin failleri mechul kaldı. Sonra o dönemdeki devlet çekirdeğinin taktiği açıklandı: - Iti kurda kırdırmak.. 'if solcu gençti, 'kurt' sağcı, ülköcü!... Doğrusu plan başarıyla uygulandı denebilir, demokrasinin 21'inci yüz- yıla ertelenmesinde bu taktiğin etkisi azımsanamaz. Ancak o dönemdeki koşullarla 1990'lar birbirinden çok ayn ve uzak. Dünya dengeler: bugün öylesine değişik ki, dün, dünle birlikte savruldu. Dün ya da bugün, bir siyasal akımın terörle nereye varabileceğini hesaplamak gerekiyor. Kim varoterörün ardında? Hangi örgüt? Kim kime hangi cinayeti ihale ediyor? Kökü nereye dayanıyor?Terörörgütü, amacının tam tersine bir siyasete alet mi oluyor? Oaha yukarıdaki bir güç tarafından mı kullanılıyor? Bölünüp parçalanıp birbiriyle mi vuruşmaya başlıyor? Karanlığa mı kurşun sıkıyor? Kördövüşünün neferi mi oluyor? Ortadoğu'yu Balkan- laştırmayı öteden beri meslek edinmiş doruktakiler, alt- ta tepişen militanlara nasıl bakıyor? Bugünkü dünya dengelerinde emperyalizme karşı hangi yöntemle karşı çıkılabilir? Emek-sermaye çelişkisini örtüp bastıran ve geriye iten etnik çelişkiden türeyen terör. halkları düş- manlaştırmaktan gayrı ne işe yarıyor? Hizbullah, PKK'nın çanına ot tıkıyorsa, düşünmenin tam zamanıdır. • Cumhuriyet'in dün birinci sayfasında yine acı bir ha* berin başlığı vardı: "Şanlıurfa da bir gazeteci öldürüldü." Kimdi kurban? Yayınına ara veren 'Özgür Gündem' gazetesinin tem- silcisi Kemal Kılıç yaşamını yitirmişti. Cinayet klasik bi- çimde işlenmişti: Akşam vakti, yol ortasında, kimliği belirsiz bir kişinin arkadan açtığı ateş sonucu Kemal Kı- lıç ölmüştü. Çok satışlı gazetelere baktım; haberi ara ki bulasın!. Son saytaların diplerine itilmiş.. Katil kimdir?.. ' Arkaml7.Sayfada . İLK $ KEŞFİNİZE BİANCHİ BAYİLERİNDEN BAŞIAY1N. ?• Bianchi'nizi peşin fiyatına alın, taksitle ödeyin. 2, Vaktiyle alın, kazançlı çıkın. 3. Seçtiğiniz modeli hemen teslim alın. ^ ^ ^ ^ ^ ^ | Kod \ o Model Jar.l Vıles Pestnot Jans'• 6 av Tophm Ftyot MouHom a»! Ad*,Oy «fanttn Ua/tnv lojng/l'crn w 110 1)2 109 108 107 106 115 116 121 119 120 118 117 113 114 123 ASfC ASfC5X SHA0OW/Bo>onJ MfTA JHOMSUS nOMisusa scouı HASHDRTA HASHOMEGAjBayoot SHLO707U SPU07070IBoyanj SWO727 SPU.O7S7 rnoN20 PYTON 16 CMMUS838 26 26 26 26 26 26 26 26 26 24 28 26 28 28 20 16 28 18 18 ^'8 21 2) 21 21 18 18 5 5 18 21 5 12 500000 500000 500.000 600000 900000 900000 950000 500000 500000 500000 600000 600000 600000 900000 400000 400000 600000 400000 440000 390000 530000 785000 860000 940 000 480000 440000 330000 470000 460000 520000 84C0O0 310000 265000 500.000 2.900000 3.140.000 2840000 3780000 5610000 6060000 6590.000 3380000 7 140000 2480000 3420000 3360000 3720000 5 940000 2260000 1990000 3600000 fyoDara KDV dohMu e i a Movrrta/n Btk» y Biamcbllkfıfcı/ır? /Tosanmı, möhendisliği üstün, carbon fiber, chrome*no\y ve high fension çelikfen ürefilen kadrobr. / Bianchi'nin zorlu sınavtndan geçen bileşenler. / Darbelere ve orfam koşullarına dayanıklı, monoblok boya. Sfabrikada uzmanlarca yapılmış fren ve wfes ayariarı. / Geniş aksesuar dizisi. Bayiler, servis ve yedek parça konulartnda aynntılı bilgi için |ÜCRETSİZ '980 055 118- 980 055 !I9I Yedek parça ve servis bühin Türkiye'de Key Servis A.Ş. 'nin gorantisi alhndadır. B ü y ü k k e ş i f l e r B i a n c h i i l e y a p 111 r ı rsı Bianchi® KEY PAZARIAMA A.Ş. [Perihan Sokak 126 Strocevizier, Şisli 80260 İstanbul Tel {1)23)45 01-232 84 10) KEY SERVİS A.Ş. [Tel: [51) 63 39 33] BİANKEY BISIKLET SANAYI A.Ş. [M: (51) 63 39 33] Key Şirketier Grubu kurulutlandtr.