Katalog

Cumhuriyet70. Y I L S A Y I 2 4 8 4 8 S A N A T K U L T U R M A G A Z I N T E L E V İ Z Y O N 18EKIM1993PUMTBİ 3elenek, dayak konusunda yasalann önünde gidiyor Çbcuğunu döven,dizinide döverBERAT GÜNÇIKAN Dayak cennetten çıkmadır Çocuğunu dovmejen. dızını do- ver Öğretmenın dovduğu >erde gul bıter Tekdırle uslanma>anın hakkı kotektır Butun bu deyımler. toplu- mumuzun da>ağa karşı duyduğu hoşgorunun bırer sımgesı Her ne kadar cennetı gormeden dayağa bel bağlanmışsa tanıdığımız ebe- veynler arasında çocuklannı dov- melenne rağmen eklem romatız- masından dolavı dıanı dovenler \arsa. öğretmenınden >edığı to- katla oğrencının yanagı morarmı- şsa, şımdılerde muteber olduğu uzere, kopeğın eğıtımınde bıle ters sonuçlar \enyorsa da hala başvu- rulan bır cezalandırma yolu da- yak Da\ak yasalarla geleneğın çatıştığı, geleneğın yasalann onü- ne geçtığı konulanmızdan bın Turk Ceza Kanununun terbıye ve dısıplın yetkısı bulunan kışılenn bu yetkılennı kotüye kullanmasını suç goren maddelenne karşın u>- guiamada. >a konu ortbas edılıyor ya da ebeve>n korunuyor Çocukta fizıksel ıstısmar konu- sunda bır çahşma yapan pedagog Neylan Ziyalar Keam Isveçtekı uygulamalara dıkkat çekıyor Bu ulkede. çevresınde gorduğü >a da duyduğu çocuğa yonelık ıstısmar olaylannı en yakın resmı kuruluşa bıldırmeyen kışılenn ceza gormesı- nı ongoren yasalann >ururlukte olduğunu belırten Kesım Türkı- >e'de konuyla ılgıh çalışan tıp mensuplannın. hukukçulann. sos- yal hızmet uzmanlan ve psıkolog- lann bılgısızlığınden yakını>or Bu bılgısızlık nedenıyle fizıksel ıs- tısmara uğramış çocuklann sap- tanmasının ve tanı konulmasının güçleştığını sozlenne ekieyen Ke- sım "İstismara maruz kalan çocu- ğım tedavı görmc amacıvla hasta- ne>e, genellıkle acil bölume ya da olayın saptanabılmesı ıçın adli ta- biptiğe getıribnesi gerekir. \ncak yaptimız çalışmalar, bunun >apı- Araştırmalar, fıziksel istismara uğrayan çocuklann genellikle iki yaşm altmdakiler olduğunu gösteri- yor. Fiziksel istismar, doğumdan sonraki 14 ve 16. haftalarda daha sıklıkla görülüyor. İki yaşından sonraki azalma nedeni de çocuğun güçlenmesine ve kaçabilecek duruma gelmesine bağlamyor. Imadığını gosterhor" dıyor Cerrahpaşa Tıp. İstanbul Tıp. Şışh Etfal ve Beyoğlu Devlet hastanelen acıl servıslennde, son uç yıl ıçınde çocuk ıstısman tanısı konulmuş hastalan araştıran Ke- sım ın karşısına çıkan rakamlar çok ılgınç Dort hastaneden, ancak Beyoğlu Devlet Hastanesfnde uç vaka bulabılıyor Kesım Kuçuk- çekmece ve Kadıköy Adlı Tıp ku- rumlannda saptayabıldığı olay- lann da sadece darp tanısı konula- rak deeerlendınldığıne tanık olu- yor Çocuğa yonelık fiziksel ıstıs- mann saptanabılmesı ve tedavısı ıçın mutlaka doktorlann muda- halesıne gerek duvulduğuna da de- ğınıyor Kesım istanbul Unnersıtesı Adlı Tıp Enstıtusu. Sosval Bılımler Anabı- lım Dalı'nın. tıp fakultesı oğrencı- len arasında yaptığı bır araştırma. doktor ddaylannın çocuklara >o- nelık fızıksel ıslısmar hakkında >e- tcrlı bılgıyc sahıp olmadığını gos- tenyor Elle cezalandırma) ı orta- lama bır ceza olarak goren doktor ada>lan, çocuğun cezalandın- lmasında en etkılı yontem olarak "çocugu sevdiği bir şe\den yoksun bırakma>r onenyor Adavların yuzde yırmı beşı, cezalandınma>ı her koşulda yanlış bulurken >uz- de allısı azarlamayı. yuzde bın de fızıksel cezayı meşru goruvor Fızıksel ıstısman tanımlarken doktor adaylannın yuzde ellısı da- yağı ılk sıraya alıyor duygusal ıs- tısmarda ıse ılgı \e sevgıden yok- sun bırakmak aynı sıradd değer- lendınlıvor Araştırmada. enseste ılışkın so- rular da adaylann bu konudakı bılgısızlığını kanıtlıyor Adavlann yuzde otuz altısı, ensestın ne oldu- ğunu bılmıyor. yuzde kırkı ıse akrabalararası ılışkı olarak tanımlıyor Hangı tavırlar cınsel ıstısmar sayılır0 Doktor adav- lannın yuzde 68'ı laf atmayı, yuzde 92'sı elle surkınıılığı. yuzde 56'sı kucağa oıurtmdvj, vuzde 92'sı de tccavuzu cınsel ıstısmar sayıyor \daylann "Azarlama nasıi bir ce- zadır" sorusuna \erdıklen yanıt ısc "ortalama ceza" Bu konuda vapılan araştırma- lar fızıksel istismara uğrayan ço- cuklann genellıkle ıkı yaşm altı- ndakıler olduğunu gostenyor Fı- zıksel ıslısmar doğumdan sonraki 14 ve 16 hattalarda daha sıklıkla gorulu\or Ikı yaşından sonraki azalma nedeni de çocuğun güçlen- mesine ve kaçabilecek duruma gel- mesine bağlanı>or Amenka'da fı- zıkı ıstısmar konusunda toplam \aka sa>ısınm vuzde ellısını, beş yaşının ustundekı çocuklar oluştu- ruvor Aynı ulkede vapılan bır başka araştırma da ıstısmar edılen ço- cuklann vuzde 74'unun beş yaşın altında olduğunu gostenyor Tur- kı>e'de ıse 1988-89 >ıllan arasında vapılan bır araştırmava gore. ıstıs- mar edılen çoeuklann sadece yuz- de dordu 0-3 yaş arasında Postayla sanat yapmak mümkün GÜRHVS TÜMER Sanat yapmanın sının >ok Sanat yapmanın bın bır çeşıdı var Bunlardan bın de posta sanatı ya da daha doğrusu, posta aracılığıvla sanat yapmak Bakın nasıl Yunanıstan'ın Selanık Sunvenın Halep ve Turkıye'nın tzmır kentındekı Fransız Kultur Merkezlen aralannda an- laşıılar Bu uç merkezm her bın. bulunduğu kînfin, bulunduğu ulkenın sanatçılanna çağn yapacak. kendı seçeceğı yontem ve araçlarla duyuru yapacak Ve bu yerel sanatçılar, oluşturacaklan yapıtlannı, adlannı. adreslennı belırterek kısa bır ozgeçmış de ekleyerek, merkeze teslım edecekler Her merkez. teslım aldığı bu sanat yapıtlannı ışbırlığıne katılan bır başka kenttekı Fransız Kultur Merkezı ne postalavacak Daha somutlamak gerekırse ömeğın Selanık tekı sanatçılann >apıtlan Izmır'e. Izmır'dekı sanatçılann yapıtlan Halep e gondenlecek Yanıt, sanat vapıtı Ve oralarda sergılenecek Şımdı Izmırlı bır sanatçı. İzrrur Fransız Kultur Merkezı'nde sergılenen Selanıklı bır sanatçının vapıtını beğenırse. ona yıne merkez aracılığı>la yanıt verecek Bu >anıt. elbette kı yıne postayla ve vıne bır sanat yapıtı bıçımınde olacak Boylece uç kentın. uç ulkenın sanatçılan arasında bır "mail-art", posta mektup sanatı alışvenşı gerçekleşecek Duzenlevıcıler, bu alışvenşın, olabıldığınce yoğun olmasıru ıstıvorlar. beklıvorlar Ajnca. sanatçılann bırbırlenne, ılgıh Fransız Kultur Merkezlen aracılıği)la göndereceklen yanıtlar yanı sanat yapıtlan, sahıplen tarafından alınmadan once. o merkezlerde bır sure sergıleneceğınden ahşvenşe kaulma\anlar da surecı ızleyıp bılgı sahıbı olabılecekler "Mail-art"ın bılış tanhı 1994 Hazıranı'nın son günu olarak saptandı Ondan sonra eğer olanak bulunursa bu sanatsal ılışkıye katılan butun yapıtlar bır arada sergılenecek \e bır albumde toplanacak Işın puf noktası şu Yapıtlann, zarflann. kolılenn ıçıne konulması rulo paket vapılıp postalanması vasak Her şev açıkta olacak Yanı. gondenlecek resımler. grafıkler ya da fotoğranar, zarflann ya da açıkta gıdecek posta kartlannın uzenne >apılacak Eğer ılgıh ulkedekı PTT açısindan bır sorun olmdzsa 21 cm \ 30 cm boyutlannı geçmemek uzere ve >ıne açıkta olmak koşuluyla resım kâğıtlan. kartonlar da gondenlebılecek Posta aracılığıyla sanat yapmak. >apıtlannı, Yunanıstan a, Selanık'e Sunve \e Halep e ulaştırmak. oralardan sanat >apıtlan bıçımınde yanıllar almak ısteycnler ıçın ışie adres İzmır Fransız Kultur Merkezi, Cumhuriyet Bulvarı, 152, Alsancak-Izmir. Tel: (0-232) T * T --*"• İS- Kore'nin her derde deva ilaaHaber Merkezi-Kore"de yetışünlen ve çeşıth hastahklara ıyı geldığı sanılan bır çeşıt kok, son günlerde bılım adamlannın da ılgısını çekmeye başladı Doğu'da tedavı amaayla yuzyıllardır kullanılan sınseng, adını (Kore dılınde ınsan ) ınsana benzeyen tuhaf goruntusunden alıyor M S 490'da Tao Hong-Jın tarafından k^leme alınan "Şennong bencao jıng" ısımlı kıtapta. sınseng dunyanın en ı>ı ılacı dıye tanıtılıyor Kıtapta, sınsengın ıç organlan guçlendırdığı hastahklara karşı dırencı arttırdığı genel fızıksel durumu ıyıleştırdığı ve beyne yararlı olduğu \azıyor Bu eskı unune rağmen. sınsengle ılgıh bılımsel araştırmalar ancak 150 yıl once başladı Kore"de vetı- şen sınseng, Panax takımından dokuz turden bın \ unanca panakeıa sozcuğunden tureyen Panax. her derde deva anlamına gelıyor Korelılenn sınsengı 1000 yıldır >e- tıştırdığı sanılıyor Sınsengı anayurdu Kore'nin dışında yetıştırme çabalan ıse bu gune kadar sonuçsuz kaldı Bu buyuk bır olasıhkla toprağın hassas yapısından kaynaklanıyor Doğadd kendılığınden jetışen sınsenglere samsam (dağ sınsengı) denıyor Kore'de kokun doğa ustu bır takım guçlerce varatıldığına ınanılıyor Doğanın gıderek artan sınseng talebını karşılavdmamdsı \uzunden. kultur bıtkısı olarak, yuzyıllardır suregelen )ontemlerle. ozenle yetıştınlı>or Kokur \etennce buyuyebılmesı ıçın 2-4 yıl gerekıyor Yetışmesı ıçın gereken sıcaklık ve nem koşullan sureklı ızlenıvor Gubre kullanılmıyor ve hava kırlılığının olabıldığınce aza ındınlmesıne dıkkat edılıvor Bır kez ekım yapılan yatağın toprağın yeterlı derecede mıneral. besın toplavıp ıkıncı bır ekıme hazırlanabılmesı ıçm 10-15 \ıl dınlendınlmesı gerekıyor Sınseng. başağnlan stres yorgunluk, vuksek tansıjon, ıktıdarsızhk gıbı bır dızı hastalığın tedavısınde kullanılıjor Son çalışmalarda da. kanser oluşumunu onleyen maddeler ıçerdığı saptandı Ayna, kadınlan olumsuz etkiliyor ATINA (\\)- Bılımsel bır araştırmanın sonuçları ayna ıle kadınlar arasında u gorulme\en, ancak son derece ku»"*etli" bağlar bulunduğunu ortaya koydu Psıkolog Dr J Rodın başkanhğındakı bılım adamı he>etının araştırmasına gore kadınlann buvük bır bolümu a>naya bdktıklannda tarafsız olamıyor Araştırma orneğın kılosu no^Tm^ kadınlânn yuzde 80 ının a>nada kendılennı şışman gorduklennı gosterdı Buna karşı erkeklenn ayna karşısında gerçeğe daha yakm olduklannı sovle>en Dr Rodın kadınlann dynada, televızyon ekranında gorduklerı spıker. manken ya da dansozlen bulmayı arzuladıklannı belırttı Dr Rodın kadın-ayna ılı^kısının bu\uk olçude kadının o andakı psıkolojık durumuna bağlı bulunduğunu da kavdederek, "\\na. kadın içın avnı zamanda hem ivı bir danışman hem de stresı arttıran bir duşman olabılır"1 dedı Dört kişiden birinin alerjisi var ESSEN(\NKA)-Herdort kışıden bınnde aler)i olduğu bıldınldı \lmanva nın Essen kenünde duzenlenen 1 Uluslararası Çevre Tıbbı Kongresı nde, Dusseldorf Lnı\ersıtesı Çe\re Hıj\enı Tıp Enstıtusu oğretım uvclennden Prof F Hendrun Behnendt 'bir numaralı çevre hastahğı olarak 1 adlandınlan alerjmm Batılı sandvı ulkelennde bu>uk bır artış aosterdığını bıldırdı Prof Behnendt. alerjı olavlannda gozlenen buyuk anışın ozellıkle çıçek tozundan ka>naklanan alerjılerde ortava çıktığını bclırıtı Yüzlerce çiçek ya da kök özünden parfümleştirilen markasız kokulara ilgi azaldı Esansçılar, eskisi gibi kokmuyor ALPARSLANCOŞKLN Içı. ufacık şışelerle dolu camekan- lannı kollanna takarak, koy koy, mahalle mahalle, kahve kahve dola- şan, camı onlennde tezgah açan esansçılar vok olmaya başladı Bur^a LIu Cdmıı onundo le/gdhı- nı kuran Hasan Akrrn.a ıse dertlı \ uzunun her çızgısinde bır amber, bırmısk bır zencefıl kokusu bakış- lannda ıse bu deneyımlere değer ve- nlmevışının huznu Ona gore \enı nesıller kokudan anlamıyor O ku- çucuk şışclerde ambcr vasemın sedır zambak berganot lımon gıbı >u7İcrce çıçek ya da kok ozunden bınbır zahmetle parfümleştirilen "markasız" kokulara ılgının çok azaldığını anlalı>or Artık, unlu markdldrın "after- Ünlü markalann "after-shave" ve parfümleri, medyatik-marka tutkunu günümüz insanmı çepeçevre kuşattı. Amber, yasemin, sedir, zambak, limon kokulanndan üretilen kokuların ahcıları çok azaldı. sha\e" ve parfumlen medyatik- marka delısı gunumuz ınsanını çe- peçevre kuşattı En dogal vontem- İerle uretılen kokuları otantık camekanlan cam şınngalan ve o/el spreylenyle satmaya çalışan Hasan Âmcalar hor gorulme>e başlandı Kokunun olçutu. kokunun nıtelı- ğınden öte, bılmem hangı yıldızın kışıhğı. guzellığı, çekıcılığı oldu Ko- ku değıl kışılık satın dlınır konuma gehndı Hal bovle olunca. kokunun pazan da gelıştı Parfumlu deterjan- lar kıtap-defterler. kumaşlar urc- tılme>ebdşlandı Pekı bu ılgı nıye' Çunku ınsanlar, korkunç ya da guzel goruntulere karşı gozlennı ka- patdbılır duymakıstemedığıseslere karşı kulaklannı tıkavabılır Yakokulara karşı' Yaşamak ıçm soluk almak zorun- dadır ınsan Koku ıse soluk almayla ozde$ Insan ıstesc de ıstemese de ha\a\la bırlıkıe onu ıvıne çeker, sa- vunmdsı/dır Bovlece paranın ya dd şıddetın gutunden dahd buyük bır guç "İnsanlarda sevgi uyandtr- manın gucu" ortava çıkar Önunla duşunceler>onlendınlır İlgıvleaşa- ğılanma ığrenmeyle ze\k nefretle aşk olu^lurulur Kısaca, ınsanla- nn somuruvc açık en duyarlı nokta- lanna seslenır koku Halbovle\ken Hasan Amcalara vaşama hakkı vdr mı'