Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
Cumhuriyettmtiyaz sahibi: Berin Nadi
Genel Yayın Yönetmeni: özgen Acar #06061 • Görsel Yönetmen: AK Acar •Düzenleme: tbrahim Yddız Ankara Temsilcisi: Mustafa Balbay •Haber Müdûni: Doğan Akm AtatürkBulvan-
Yavm Koordinatörü-Hflunet Cetmkaya »06061 •lstanbul Haberleri: Cerher Kantarcı »Dış Haberler Ergun Balcı No:125, Kat: 4. Bakanlıklar-Ankara Tel. 4195020 (7 Hat), Telex 42344, Fax
Yavın Danısmanı- Orhan Erinç «Yazı-isleri »lş - Ekonomi Dinç Tayanc »Yurt Haberleri Metunet Saraç (4)4195027«lzmirTemsılası:SerdarKızık.H ZıyaBlv 1352S.23Tel:4411220Telex
M,\H,-,rW AvAn Fmrnı rSnnımlnTcelal Raslanmc •Makaleler: Sami Karaören «Spor Abdûlkadir Yâceiman 52359, F?x: 4419117 «AdanaTemsilcisi: Çetin Yiğenoğlu tnönüCd. 119 S. No: 1 Kat
2 î f ^ M ^ S û ^ İ & ç İ S t o ^ •Düzeltme: Abdullah Ya™ 1, Tel: 3522550-3522601-3522492. Telex: 62155, Fax. 3522570
Müessese Müdürü: Erol Efkut •Koordinatör:
AhmeC KonMsan •Muhasebe: Bükot Yener
• ldare Höseyin Gürer • tşletme: önder Çeiik
• Bılgı-lşlem: Nail lnal •Bilgısayar Sistern:
Mürüvet Çiler • Rekkm: Reha Işrtman
V «rmlıvuı n Bxsu: Yenı Gün Haber Ajans, Basın vc Yayinahk A Ş
Turkoca5bCad.39 41Ca4alotfu34334tst.PK 246 lstanbul Tel 512O5O5Telex: 22246, Fax: (1)5138595
10EKIM 1993 İmsak:4.38 Güneş: 6.02 Öğle: 11.56 İkindr 15 05 Akşam 17.40 Yatsı:18 59
Dunyada
gazetecilik
UNESCOve
BMkuraBan
Haber Merkezi- Gazetecilik
mesleğini icra etmenin şartla-
n, uluslararası meslek kuru-
luşlan tarafından da belli ku-
rallarla düzenleniyor. Gazete-
ci Zeynep Alemdarın "Oyu-
nun Ruralı-Basında özdene-
tim" başhklı kitabında (Bilgi
yayınevi-1990). yer alan bu
konudaki örneklerden ba-
alan şöyle:
• Gazeteci gcrek kişiler ge-
rek etnik, dinsel ve ulusal
gnıplar hakkında iftira, haka-
ret ve küçültücü haberler ya-
yımlayamayacakür. Ilgililerin
özel izni olmadan başkasının
özel yaşammııı kutsallığına
saygı gösterecektir. Bu yayını
yapmayışımn kamu çıkanna
aykın etkıleri olmamahdır.
• Işe alma alma ve görev
dağıtmada bir ırk ya da inanç
aynmı yapılmasıru hoşgörüy-
le karşılamamalıdır.
• Gazeteci her şeyden önce
kamu çıkannın hizmetinde-
dir. Işinde insan haklannın te-
mel ilkelerini güçlendirmeye
ve halklann temel ilkelenni
güçlendirmeye ve halklann
birbirlerini daha iyi tanımala-
n ve anlamalanna katkıda
bulunmalıdır.
• Gazeteci ırk aynmını ve
halklar. etnik gnıplar, dinler
ve vatanlar arasında düşman-
lık ve kin duygulannı körük-
lemekten kaçınmalıdır.
Uluslararası Gazeteciler Ör-
gütü - İletişim Ahlak Yasası
Hakkında Ortak İncelemeve
SunulanBelge UNESCO 1973
• Aşırma, hakaret, iftira,
dedikodu ve asılsız suçlama
yapmamak ve herhangi bir
haberin yayımlanması ya da
yayımlanmaması için çıkar
sağlamamak.
Uluslararası Gazeteciler Fe-
derasyonu Gazetecilerin Gö-
revleri Bildirisi.
• Mesleğin onurlu bir bi-
çimde icra edilmesi halka kar-
şı bir bağlılık ve öz\'eri gerek-
tırir. Bu yüzden nederu ne
olursa olsun, genel çıkarlara
ters düşen özel çıkarlann des-
teklenmesi ve kişisel her türlü
çıkar arayışı yasaktır.
• İftira. kanıü olmayan
suçlama ağır meslek hatası
olarak kabul edilmelidir.
• İnsanlann onurlanna
saygı gösterilir. Bu konularda
ancak genel yarar gerektiri-
yorsa eleştiri yapılabilir.
Basın ve Enformasyon Ala-
ntnda Çalışanlarm Uluslarara-
sı Ahlak İlkeleri (BM)
• Hiçbir haber ticari çıkar-
lara yarar sağlamamalıdır.
• Kişisel önyargılan, çı-
karlan. özellikle ticari açıdan,
sessizlikle geçiştirerek ya da
ses tonlannda oynayarak ha-
berin ya da programın güncel-
liğinde kullanmayı kabul et-
memek.
• Etnik, dinsel azınlığı ya
da herhangi bir kişiyi küçultü-
cü, zarar verecek anlamda teş-
hiretmekten kaçınmak. Dini,
etnik veya ırkçı gerilimleri art-
tıncı ve yaratıcı herhangi bir
haberi yazmak, mikrofondan
okumaktan kaçınılmalıdır.
Adaletle başı derde girebile-
cek akrabası olan kişilerin
adıru olaya kanştırmaktan
kaçınmak gerekir.
• Kişinin suçluluğu kanıt-
lanana dek suçsuz olduğu var-
sayımından giderek. her kişi-
nin dürüstluk şanına saygı
göstermek. Kişilerin özel ya-
şamlanna saygılı olmak.
• Büyük toplumlann azın-
lıklanmn gereksinimlerini göz
önünde bulundurmak ve hiç-
bir şekilde dini ya da diğer
baskılar uygulanmasını teşvik
etmemek ve aynı zamanda
din, ırk %'e sınıf farkı gözet-
meksizin iş ve gelişme fırsaünı
herkese tanımak esastır.
Dört Özel Yasa Taslağı'-
ndan (BM)
TR T'nin yayın tekelikalkınca artan
reklam gelirleri ve çoğalan kanalsayısı
rekabetikızıştırdı. Milyarlık reklamlar,
TVkcmallannı birbirine düşürdü.Reklam
aıttı, kavgakızışbTelevizyon kanallan ile reklam pastasındaki büyüme sonucu
özellikle TRT'nin pasta dilimleri iyice incelmeye başladı.
DENİZSAHtV
TV'lerin reklam tarifeleri
1990 yılma kadar yasa saye-
sinde rakipsiz tek televizyon ka-
nab olan TRT, yurtdışmdan
uydu ile yayın yapan özel tele-
vizyonlann devreye girmesiyle
önce yayın tekelini fîilen kay-
betti, ardından da dev bir rek-
lam gelirini rakipleriyle paylaş-
mak zorunda kaldı.
özel televizyon kanallannın
yayına geçmesi sayesinde genel
olarak televizyonun, diğer
medya organlanna kıyasla.
reklam gelirlerinden aldığı payı
arttı. Ancak büyüyen televiz-
yon reklamlan pastasınm dı-
limleri de giderek daha ince ke-
silmeye başlandı. Dilimler in-
celdikçe TRT, neredeyse reka-
bet dışı kalacak kadar küçük
paylarla yetinmek zorunda kal-
dı. özel televizyonlar, reklam
ajanslan ve reklam verenler için
yayımladıklan reklam ücret ta-
rifelerinde yüzde 30'un da altın-
da indirimlere giderek kıyasıya
rekabete giriştiler. Ancak, ge-
rek bu gizli indirimler gerekse
televizyon şirketlerinin bağh ol-
duklan holdinglerin diğer ku-
ruluşlannın reİdamlannı nere-
deyse bedava yayımlamalan.
televizyondaki gerçek reklam
gelir ve giderlerinin ortaya çık-
masını engelledi.
TRPnin yavaş yavaş
erimesi
1990 yılma kadar rakipsiz
olan TRT. Magic Boxun (In-
terstar) aynı yıl devreye girme-
siyle reklam gelirinin önce yüz-
de 2.8'ini kaptırdı. Aradan ge-
çen üç yıl içinde. peş peşe özel
televizyonlar açılırken TRTnin
toplam televizyon reklam gelir-
lerinden aldığı pay yüzde 3.8'e
kadar düştü. Ilk özel televizyon
kanab olarak yayına geçtiği ta-
rihte yüzde 2.8 pay alan Magic
Box aradan geçen süre içinde.
Uzanlarla Ahmet Özal'm ortak-
lığının sona ermesınden sonra
Interstar adıyla faabyetine de-
vam etti; reklam pastasından
aldığı pay 1992'de yüzde 37'e kadar yûksel-
di. Interstar'ın. bu yılın ortalanndan itiba-
ren Shovv TV ve Kanal 6.1993'ten itibaren
de HBB. TGRT, ATV kanallanmn açı-
lmasıyla pastadan aldığı pay yüzde 24.8'e
düştü.
1992 mart ayında yayına geçen Shovv TV
(faaliyette bulunduğu on ay içinde) 1992
yıbnın toplam reklam gebrlerinden yüzde
33.62 pay alarak 1 trilyon 272 milyar bra
kazanırken bu yıbn ilk sekiz aybk hesap-
lanna göre pastadaki payını 3.8 puan arttı-
rarak yüzde 37.4'e
çıkarttı. Böylece
Show TV'nin geçen
bu yıbn ilk sekiz ayı-
nda elde ettiği rek-
lam geliri, geçen
yıbn on ayında elde
ettiği gelirin yüzde
98.6 üzerinde ger-
çekleşti. Bu yılın ilk
sekiz ayında Show
TV'nin reklam gebr-
lerinin toplamı 2 tril-
yon 526 milyar lira oldu. Sekiz aybk verile-
re göre Show TV en çok reklam gebri elde
eden kanal olurken Shovv'u 1 trilyon 768
milyar brabk gebrle Kanal 6 izledi.
Ahmet Özal'm. Uzanlarla Magic Box'-
taki ortaklığına son verdikten sonra kur-
duğu Kanal 6, 1992'nin ekim ayında yayı-
na başladı. 1992'nin sonuna kadar geçen
üç ayda 148 milyar lira reklam geliri elde
etti.
Bu üç aybk faaliyetiyle 1992'nin toplam
televizyon reklamlan pastasınm yüzde 3.
En ucuzu TRT, en pahalısı Show TV
Özel televizyonlann en çok izlenen saatlerde
uyguladıklan reklam tarifeleri 14milyonu
bulurken TRTnin en yüksek tarifesi 3 milyon
lira. TRT en yüksek ücreti haberlerle hava
durumu arasına aldığı reklamlara uyguluyor.
Bu arada kabul ettiği reklamlann saniyesi
3 milyon lira. Ücret tarifesini dolar üzerinden
belirleyen Kanal 6 ise en çok izlenen
programlannın arasına aldığı reklamlann
saniyesinden 1200 dolar (14 milyon 964 bin
lira) ahyor. Show TV'nin en çok izlenen
programlan arasına aldığı reklamlann
saniyesine uyguladığı ücret ise 1115 dolar
(13 milyon 904 bin lira). ATV'nin bugüne
kadar uyguladığı en yüksek tarife Madonna
konseri içindi. ATV, Madonna konseri yayını
arasında aldığı reklamlann saniyesinden
900 dolar (11 milyon 223 bin lira) aldı. Bu
istisna dışında ATV'nin uyguladığı en yüksek
ücret 9 milyon 352 bin lira. HBB'nin en yüksek
tarifesi ise 7 milyon lira. Reklam tarifesini
düşük tutan TGRT'nin iseen yüksek tarifesi
3 milyon lira. Televizyon kanallannın en
yüksek tarifeleri saat 20-23 arasındaki
yaymlarda görülürken gündüz ve gece
yayınlanndaki ücretler çok daha düşük.
Kanallann gündüz kuşaklanna aldıklan
reklamlann ücreti 400 bin ile 800 bin lira
arasında değişiyor. Gece yayınlannda ise
(24'ten sonra) 350 bin liraya kadar düşüyor.
Televizyonlann reklam gelirleri (.000 TL.)
TOPLAM: 584.306.620
Tataon, Shovv TV
Mart-Aralık
Kanal 6
Ekkn-Aralık
HBB
Ocak-Adustos
TGRT
Haziran - Aflusfe»
ATV
Temmuz - A0ustos
Kıynak: Bieftm
Ptyasa Arsştııma
Merkezi LM. Ştl.
TOPLAM: 1.820.709.000
Toleon 177.1012ı
TOPLAM: 3.783.393.585
1993(ilk8ayr|
HBB
181.478.604
TGRT
56.985.462
ATV
119.923.517
TRTTV
252.965.039
TOPLAM: 6.757.799.467
9'unu aldı. 1993'ün ilk sekiz ayına gehndi- oranı reklam filmlerinin medya planla-
ğinde ise Kanal 6'nın televizyon reklamlan masına göre yüzde 5 ila yüzde 25 arasında
pastasından aldığı pay yüzde 26.1'e cıktı. degişebiîiyor. Bunun dışında özel televiz-
Gelirini bir önceki yıla göre >aizde 19.8 yonlar bağh bulunduklan gruplann şirket-
oranında artüran Intentar ise Kanal 6'nın lerine özel reklam tarifeleri uyguluyorlar.
ardından pastadan yüzde 24.8 pay aldı. In- Bütün bunlar dikkate alınarak yine tele-
terstar'ı yüzde 3.7'lik payla TRT kanallan vizyonlann resmi reklam ücretleri tarifele-
izledi.
Yeni ortaklar çıkınca...
1993'te reklam pastasınm ortaklan arttı.
Yılbaşında yayına geçen HBB sekiz ayda
enişleyen reklam pastasını paylaşmak, daha fazla
pay kapmak için özel TV'ler ücret tarifelerinde büyük
indirimler yapmaya başladılar. Ancak gizli indirimler ve
TV şirketlerinin bağlı olduğu holdinglere ait reklamlan
neredeyse bedava yayımlamalan, gerçek reklam
gelırlerinin ortaya çıkmasını engelliyor.
toplam 181 milyar lira gelir elde ederken
temmuzda yayına geçen ATV'nin iki ay
içinde aldığı reklam geliri 119 milyan bul-
du. Haziranda yayına geçen TGRT ise üç
ayda toplam 57 milyar lira gelir elde etti.
Bileşim Piyasa Araştırma Merkezı ven-
lerinde yer alan bu rakamlar kanallann
resmi tarifelerine göre hesaplandı.
Ancak hemen hemen tüm kanallar, açı-
kladıklan tarifelerde özel indirimler ve rek-
lam ajanslanna genel olarak yüzde 15
orarunda komısyon ödüyorlar. Komisyon
rine göz attığımızda, en ucuz reklam kabul
edenlerin TRT kanallan olduğu görülü-
y°r.-
Özel televizyon kanallan ticari faaliyetle-
rini Türkiye'deki şirketleri araalığıyla sür-
düriiyorlar. Ilk baş-
ladığı dönemde
Fransa üzerinden
yayın yapan, ancak
daha sonra Paris'-
teki kadrosunun bir
bölümünü Türki-
ye'ye getiren Shovv
TV, ticari faaliyetle-
rini Aks Televizyon;
Ingiltere üzerinden
yayın yapan Kanal
6, Artı Yayıncılık:
İngiltere'den yayın yapan HBB, Has Bilgi
Birikim: İngiltere üzerinden yayın yapan
TGRT, Huzur TV adıyla Türkiye'deki fa-
aliyetlerini sürdürüyor.
Yurtdışmdan vayın yapüğı için Magic
Box*la başlayan özel televizyonlann vergj-
lendirilmesi tartışması eski Maliye Bakanı
Adnan Kahveci'nin müdahaleleriyle çözü-
me kavuştu. Maliye, 1992'den itibaren özel
TV'lerin Türkiye'deki temsilcilerini bütün
gelirlerden ve vergilerden sorumlu tutarak
vergi almaya başladı.
Meriç Köyatası: Program arkadaşı
tarafından 'vonrmMandı
Engin Ardıç: Düne kadar Köyatası
ile > an yanaydı
Medyasavaşının
yararlanda oldu
Uzanlann bugüne dek kamuoyu bilgisinin dışında
kalmış pek çok marifeti, medya savaşlan sırasında
milyonlarca kişi tarafından öğrenildi.
BEHZATŞAHtN
Kulaklanmız henüz "medya" sözcüğüne bi-
le alışamamışken medyanın termınolojisi sardı
her yanı. Sözcük dağarcığımız yeni katkılarla
zenginleşti. Örneğin "medya teröristi" diye bir
kavram olduğunu. 700 bin küsur ürajlı bir ga-
zeteye de "Küçük Hûrriyet" denebileceğini öğ-
rendik. Tartışma ilerledikçe sözcükler yetmez
oldu.
Bu kez kişilere yönelik saldınyla "mesfcki ic-
raat" sürdürüldü. İnsanlann ulusal ya da
ırksal kökenleri küfürgıbi kullarulabildı. Rum
kökenli olmanın ne kadar "aşağılık" bir şey
olduğu öğretildi izleyenlere. "Parlak zekalar"
da yeteneklerini sergileme olanağı buldu, bu
sayede. Örneğin, Hürriyet gazetesinın aynı
adlı iki yöneticisinden yaşça küçük olanı
"Kûcük Erol" diye anılır oldu. Besbelli ki
aslında başka bir şey söylenmek isteniyordu.
Belki de "Köçük Turgut"tan esinlenmişlerdi.
Düzeysizliğine kuşku olmayan bu sataşma-
lann yaran da görülmedi değil. Hürriyet gaze-
tesinin yayınlan sayesinde "medya teröristi"
televizyon kanalının sahibi Uzanlann, İmar
Bankası ve Adabank araalığıyla vadelı mev-
duat sahiplerini nasıl dolandırdıklan bir kez
daha gözler önüne se-
rildi. Nasıl vergi
kaçırdıklan da.
Daha dün haciz me-
murlanyla Cumhuri-
yet gazetesinin kapısı-
na dayanıp 70 yıllık
çınan kökünden kes-
me çabalannm senar-
yosunu başka yerlerde
de uyguladıklan bir
kez daha ortaya ko-
nuldu.
Karaıüıklann
korkulu riiyası
Aynı kanalın kimi
çahşanlan da meslek-
taşlanna bu işten nasıl
para kazanıîacağının
örneklerini verdi.
Interstar sahibi L'zan-
lar. Çukurova Elekt-
rik AŞ>i ele geçirme- Saadetfin
ye çalışırken o zaman- riiyası (!)
lar henüz "karanlı-
klar"la uğraşmayan Sadettin Teksoy, elinde
mikrofonu, aldığı maaşın hakkını vermeye
çahşıyordu.
Sayesinde kamuoyu. Uzanlann ÇEAŞ'a
sahip olmalannın ne kadar isabetli olacağını
öğrendi. ÇEAŞ hissedarlannın büyük bölü-
mü, Uzanlann şirketi ele geçirmelerine karşı
olduklan halde, tüm "mesleki beceri"sini orta-
ya koyan Teksoy, bu çoğunluğun sesine kulak
•vermeden patronlan lehine konuşabilecek bır-
kaç kişiyi bulabildi. Bu sayede "karaıüıklann
korkulu rüyası" rolüne uygun adam da keşfe-
dilmiş oldu.
"Karanlıklann korkulu rüyası"nın yaratıcısı
da yıllardır ABD'de gazetecilik yapan Lfuk
Cüldemir'di. Deneyimli gazeteci Güldemir,
ABD'de olduğu gibi, insanlann hem nefret
edip hem de izleyeceği, bir "kahraman" bul-
muştu.Güç olan başanlmıştı; kendi kişiliğın-
den soyutlanıp ısmarlama kişiliğe uyabilecek
bir "gazeteci"ydi Teksoy.
Yeni kışiliğinın özelliklenni de hemen
kavrayıvermişti; büyük adımlarla >-ürüyecek,
üç-beş süslü lafın ardından parmağını televiz-
yon izleyicisinın gözüne sokarak üstüne basa
basa "Benn, Sadettiımn Tekkssooyy" diyecek-
ti. O. bu görevini yerine getirip işyerine döndü-
ğünde. montaj masası başında bu komediye
en fazla gülen de yine Ufuk Güldemir oluyor-
du.
Engin Ardıc ise zaten Sabah gazetesinden
aynhrken yazdıklanyla tavnnı apaçık ortaya
koymuştu:
"Parayı veren düdüğü çalar." Hem de istedi-
ğı gıbı... Düne kadar yan yanaydılar. Program
arkadaşı Meriç Köyatası. Hürriyet-Uzanlar
çatışmasına taraf olmamak için istifa edince,
hemen ertesinde eski program arkadaşını "yo-
rumlamak"tan çekinmedi. Hem de her zaman-
ki üslubuyla... Meriç Köyatası aslında neydi
de kimsenin haberi yoktu. Hürriyet-Uzanlar
catışmasıyla birlikte diğer basın organlan da
olaya taraf olmaya başladı. Açıktan taraf
olunmasa bile, üstü kapalı da olsa saflar belir-
ginleşiyordu. Bir yandan da kirli çamaşırlar
ortaya döküldükçe, basırun asbnda kamuoyu-
nu bilgilendirmek
dışında işler de ya-
pabildiği anlaşıldı.
Hürriyet gazetesinin
yayınlanyla Uzan-
lann bu yöndeki uy-
gulamalannın altı
ivice çizilmiş oldu.
Hürriyet gazetesi,
Uzanlann. ellerinde-
ki televizyon ka-
nalını gerektiğinde
şantaj ve tehdit aracı
olarak kullanıp elde
ettikleri çıkarlarla il-
gili ya>ınlannı hala
sürdürüyor.
İki gazeteden iki
açıklama
Teksov: Karanlıklann korkulu
Evet. değerler alt
üst olmuştu. Alt üst
olah çok olmuştu,
ama medyanın gün-
deminde yeni yeni
yer bulmaya başladı.
Sabah gazetesi de bu alt üst oluştaki ra-
hatsızbğını. önceki günkü birinci sayfasının ta-
mamını ayırarak duyurdu.
Sabah gazetesi "Tarihi Açıklama" duyuru-
suyla verilen metinde. zaten uyulması gereken
ahlaki ve mesleki ılkelere uymaya söz verdi.
Aynı gazete. dünkü sayısında da okurlann bu
yayına gösterdikleri olumlu tepkileri duyurdu.
Sabah'ın verdiği sözün ardından. Milliyet
gazetesi de dünkü birinci sayfasında "ömek
gazete"nin nasıl olduğunu anlattı. "Örnek
Okur-Örnek Gazete" başbklı yazı. biraz da
Sabah gazetesine yanıttı.
Medya savaşı şu anda ilk gündeki hızını bi-
razak yitirmişe benziyor. Ama henüz sona
ereceğine ilişkin bir ipucu da yok. Bu sayfada
yer alan "reklam pastasTna ilişkin yazı, sanı-
yoruz kavganın kökenini de bugününü de ge-
leceğini de pek iyi açıklıyor...
-rVf-
AJmanya TV'lerinde tekzdp hakkıvar
DtLEK ZAPTÇIOĞLU
BERLÎN - Almanya'da özel radyo ve tele-
vizyonlar, 1960'lardan itibaren gelişmeye
başlayıp 1970 ve 80'lerde her eve girdı. O za-
mana kadar radyo ve televizyonda devlet te-
keli vardı. Özel TV ve radyolara imkan vere-
bilmek için yasalar değiştirildi. Özel radyola-
ra ve televizyonlara yayın hakkı verilirken,
bunlann belli
kurallar ve il-
keler ışığında
faaliyet gös-
termesi için
"med-
özel radyo ve televizyonlann faaliyetlen için
bağlayıcı yasalar olmadığından çıkan kaos,
Almanya için söz konusu değil. Yasalara uy-
mayan yayınaya karşı, ikazdan para cezası-
na kadar bir dizi yaptınm öngörülüyor. Son
kertede yayın lisansı elınden abnıyor. Lisansı
veren de, alan da devietin kurduğu Medya
Kontrol Komisyonlan. Almanya'daki özel
televizyonlar akıllanna esüğince yayın ya-
ürkiye'de özel radyo ve televizyonlann faaliyetleri için bağlayıcı
yasalar olmadığından çıkan kaos, Almanya 'dayaşanmıyor. Yasalara
" uymayan yayınaya, ikazdan para cezasına, lisansının elinden alınmasına
kadar bir dizi yaptınm öngörülüyor.
aynlan Al-
manya'da her eyalet kendi medya yasalannı
kabul etti. Her eyalette, özel radyo ve televiz-
yonlann yasalara uygun calışmasını denetle-
mek üzere birer "Medya Kontrol Komisyonu"
kuruldu. Bu komısyonlann başkanlan Ham-
burg'daki Merkezı Medya Kontrol Kurulu'-
nda bir araya getirildi ve eşgüdümlü çalışma-
lan sağlandı.
Aradaki fark burada başlıyor: Türkiye'de
pamıyor. Belli ahlaki ve yasal kurallara uy-
malan bekleniyor. Örneğin aienen ırkçıbk
yapmak; belli bir siyasi partinin sesi olmak;
akşam belli bir saatten önce küçüklerin de iz-
leyebiyeceği muzır neşriyat yapmak yasak.
En önemlisi: Aynı gazetelerde ve diğer
yazıb basında olduğu gibi radyo ve televiz-
yonlarda da "Tekzip" hakkı var. Örneğin, bir
özel televizyon belli bir özel ya da tüzel kişilik
hakkında menfi yayın yapıyor. Eğer iddıa-
lannı mahkemede sayıhr türden somut yasal
kanıtlara dayandıramıyorsa, bu yayına karşı
adli yollardan mücadele edebilirsiniz.
Eğer isterseniz televizyona bir tekzip yol-
larsmız ve o bunu yayınlamak zorundadır.
Eğer yayınlamazsa dava acar ve hakkınızı
öyle alırsmız. Tabii böyle bir davayı kaybet-
mek reklam gehriyle ayakta duran özel tele-
vizyon ka-
nalı için son
derece
olumsuz
propaganda
olacağın-
dan, o tekzı-
binizi genel-
likle yayı-
nlayarak
kurtulacaktır. Almanya'da buna sık sık rast-
lanıyor. Özel televizyonlar sansasyon, peşin-
de koştuklanndan yasalan ve ahlaki kuralla-
n çiğnemekte beis görmüyor. Ömeğin geçtı-
ğımiz bırkaç yılın en popüler konulanndan
biri ırkçılık ve Neonaziler. Dazlaklar. Özel te-
levizyonlar, Neonazılerin asken eğitım
kamplanna gıriyor ve sansasyonel röportaj-
lar sunuvor.
Son F ı r s a t !
10GÜN
KALDI!
Cmlak Bankası'ndan,
yuva sahibi olabilmek için zaman daralıyor.
i4cele edin.
//em paranız değerlensin,
hem de taksitlerinizi kira öder gibi ödeyin.
EMLAK BANKASI