Katalog

SAYFA CUMHURİYET 2 1 EKİM1993CUMA Brian Gibson'un yönetmenliğini yaptığı fılmde Tina Turner'ı Angela Basset oynuyor TinaTurner'ınyaşamıfîlmoldu GÜRHAN L ÇKAN STOCKHOLM - Rock'm "anne- annesi" Tina Turner (53) gündem- den eksik olmuyor. Şu anda birçok ülkede gösterime giren ve Rock dra- mı olarak sıruflandınlan fılm "Ti- na... VVhats love got to do with hT\ Tina Turner'ın acı dolu 18 yılını canlandınyor. Filmde bir yıldızın doğuşunun. her zaman için başanlı tek bir şarkıyla, filmle olmadığını görüyoruz. Tina Turner'ı. 17 yaşın- da taşralı bir genç kızken tanışıp ev- lendiği Ike Turner'le geçirdiği 18 yıl- lık bircehennem bekliyordu. ünlen- meye giden yolun başında. Brian Gibson'un yönetmenliğini yaptığı fılmde Tina'yı. genç yıldız Angela Basset canlandınyor. Şarkı- lar, ses Tina Turner'ın ama. genç yıl- dızın başanlı mimıkleri. bu gerçeği bılmeyenleri yanıllabılır. Ike Tur- ner'i ise Larry Fishburn yorumlu- yor. Ike Turner, 18 yıl süresince Tına"- yı dövdü. aldattı ve süreklı olarak alkol ile uyuşturucu kullandı. İsveçli gazeteci Jan-Olov Andersson, Tina Turner'a neden bunca yıl katlandı- ğını sordu (Aftonbladet. 17,9-93). Tina Turner. kendısınin zavallı bir kurban olarak görülmesınden nef- ret ettiğini söyleyerek şu yanıtı ver- di: -Ike'la olmayı kendim yeğledim. Belki anlaması biraz zor ama, ger- çek böyle. Ben. 17 yaşında basit bir taşrahydım. O ise altında Cadillac'ı, St. Louis'te konağı. cebinde parası .endi kitabından oluşan fılmi görmeyeceğini söyleyen Turaer, biryandan da filmin Avrupa'da pazarlamasını yapıyor. ve kasasında pırlantalan olan 25 ya- şında bir adamdı. Yani, yaşamda düşünü gördüğüm her şeye sahipti. Bu düşü göımekte yalnız olmadığı- mı biliyordum. Aynca, beni sahne- ye çıkarttı, fırsat verdi bana. Kendi- me güvenim hiç yoktu. Yıllar sonra anladım ki, gerçekte onun bana, be- nim ona olduğundan daha fazla ge- reksinmesi varmış. Tina Turner, o yıllara dönmekten de nefret ediyor. "Ben, Tina" adlı ki- tabını bu nedenle yazmış. Merak eden açıp okusun diye. Ama şimdi bu filmle, her şey ye- niden gündeme geliyor, diyor. Şu- rası kesin, bu benim. Ike'la olan ya- şantımdan son kez söz edişim! Tina Turner, şiddetten. zordan tiksiniyor. Senaryosu kitabından oluşturulan bu fılmi görmediğini. görmeyeceğini söylüyor. Ne var ki filminin pazarlamasını yapmak için şu anda Avrupa'yı dolaşmakta. Ikeve Tina Turner ikilisi, İ966"da "River Deep, Mountain High" adlı LP'yle ün kazandılar. Tina'nın kulis gerisindeki yaşantısını yakm çevresi biliyordu. Ancak o zamanlar koca- lann eşlerini dövmeleri, şimdikı ka- dar tartışılan bir konu değildi. Tina. kurtuluşu canına kjyma girişimle- riyle aradı. ama başanlı olamadı. 1976'da nihayet boşandığı eski eşiyle o zamandan beri hiç görüşme- miş. Bu filmin, Ike'dan bir çeşit inti- kam girişimi olmadığını söylüvor. Tam tersi. Ike'ı da yeniden gündeme getireceğini düşünerek onun bu ilgi- den olumlu bir şekilde yararlanma- sını diliyor. Angela Basset e rolünde başanlı olması için katkıda bulunup bulun- madığı sorusuna. alçakgönüllü bir yanıt veriyor: Çok az. Eskiden nasıl giyindi- ğimi, neler takıştırdığjmı fılan anlat- tım. Konuşma biçimimi. dans anla- yışımı göstermeyeçalıştım. Hiç kuş- kusuz bir de yaşam anlayışımı. Evli- lik yaşantılan alkol ve uyuşturucu nedeniy le cehenneme dönmüş kadı- nlar. bu filmi gördükten sonra, her cehennemin bir sonu olduğunu an- larlarsa çok mutlu olacağım. Benim içinen önemlisi bu... İngüizleıin hastalanması ekonomiyi etkiliyor LONDRA (AA) - İngiltere'de. çalışanlann hastalık nedeniyle aldıklan ızinlerin ülke ekonomisineyılda 13milyar sterline(234trilyon lira)ma) olduğu açıklandı. fngiliz Sanayiciler Konfederasyonu(CBI) tarafından yayımlanan bir raporda, ülkedeki çalışanlann gecenyıl toplam 173 milyon gün izin aldığı veen fazla gün kavbınınyıllık \üzde4.6'yla Kuzeylrlanda'da gcrçekleştiğı belırtı'ldi. Raporda. yılda 80 milyon günün stres ve ruhsal bunalım. 50 milyonun sigarayla ilgili, 35 milyonun kalp rahatsızhğı ve 9 milyonun da alkolle bağlantılı olarak kaybedildiği ifadeedildi. Sağlık Baİcanı Virginia Bottomley. CBI konferansında yaptığı bir konuşmada. ülkeekonomisinin işgücü kaybına tahammül edemeyeceğinivurgulayarakşöyle konuşıu: "Sağlık hizmetlerimiz iş kaybından doğan açığı kapamaya yeterli değildir. Bunun yanı sıra. sanayimizin de buna katlanacak durumda olmadığı ortadadır. Tüm işkollannda işverenler. çalışanlannın sağlık durumlannı geliştirebilmek amaay la çaba sarf etmelidirler." Stresatmak için ağn kesid LONDRA (AA) - Modern çağa ayak u>durmak isterken aşın sıres altına giren insanlar. paralannı ağn kesicı haplara yatınyorlar. Datamonitoradh bir İngiliz araştırma şırketinin. dünya genelinde gerçekleştirdiği bir kamuoyu anketinde, İngilizlerin ağn kesici haplara yılda 200 milyon sterlin (3.7 trily on lıra) harcadıklan ortaya çıktı. Belçika'nın 'en çok hap yutan ülke' unvanını aldığı ankette, Almanya ikinci. İngiltere ise üçüncü sırada yer aldı. Sıralamada birinci olan Belçıka. aspirin ve benzeri ağn kesiciler için yılda nüfus başına 6.5 sterhn (125 bin lira) harcarken, bu rakam İngiltere için 3.50 sterhn (65 bın lira) olarak belirlendi. Anket verilerini bir rapor halinde yayımlayan Datamonıton şirketinin bir sözcüsü, "İnsanlar eskiyeoranla daha şiddetli başağnsı çekiyorlar. Bunun sebebinı çağımızda değişikliğe uğrayan yaşam stilimizin değişmesine bağlamak gerek. Asnmızda, başağnsı ve stres başlı başına ciddi bir hastalık haline gelmiştir. Halk ağn kesici hap satın alırken ağnlannı bir an önce geçirebılecek kuvvetli haplan tercih ediyor" dedi. Canlı türleri tehlikede NEW YORK (LBA) - Dünyada 1.5 milyon canlı türünün tehdıt altında olduğu ve birçoğunun önümüzdeki 30yıl içindeyok olma tehlikesiyle karşı karşıya bulunduğu belirlendi. Birleşmiş MilletlerÇevre Programrnın. yok olan canlı türleri konusunda yaptığı araştırmada. canlı türlerinin yok olmasının en önemli nedeninin. türlenn yaşadığı alanlann tahnp edilmesı olduğu belirtildi. Araştırmada. yeryüzündekı canlı türlerinin yansındançoğunu banndıran tropikal ormanlann imhaedilmesinin, buralarda yaşayan türlerin yüzde 15'inin 2020 yılına kadar soyunun tükenmesine neden olacağı öne sürülerek biyolojikçeşitlilığin azalmasının etmenlerinden birinin de canlı türlerinin ticari amaçla avlanması olduğu kaydedildi. •,.* - Gerekli işçi gucünün köyden sağlandığı kazınm ilk yılında sadece Yukan Kale'de çalışıldı. Urartukalelerininkapılan açıldıOKTAY BELLİ İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Eskiçağ Tarihi Bölümü adına başkanhğını yürüttüğüm. Van-Anzat Urartu kalelen çalış- malannın üçüncü yılında kale kapılan açıJdı. Bugünkü modern Van şehrinin on bir kilometre kuzey doğusunda ve Van-Özalp-İran karayolu ve de- miryolunun hemen yakınında anı- tsal iki kale bulunmaktadır. Yolun hemen kuzeyinde Aşağı Anzaf, yo- lun güneyinde ise Yukan Anzaf Ka- lesı. Doğuda Türk-İran sınınna, ku- zeydoğuda ise Sovyet Ermenistanı, sınınna dek uzanan coğrafi bölgede. Anzaf kalelerinden daha güçlü as- keri ve ekonomik tesislere raştlanıl- mamaktadır. Bu iki kale. MÖ 9.- 6. yüzyıllar arasında egemenliğini sür- düren Urartu Krallığı'nın başkentli- ğini yapan bugünkü Van Kalesi'ni (eski adıvla Tuşpa) doğu ve kuzey- doğu yönlerinde koruyan en önemli askeri tesislerdir. Doğu Anadolu. Kafkasya ve Ku- zeybatı İran bölgelerinde egemenli- ğini sürdüren Urartu Krallığı, MÖ I. binin ilk yansında Anadolu'da kurulan uygarlıklann en görkemli- sini oluşturmaktadır. Çünkü Urar- tu kültürü bölgenin sahip olduğu zengin madenlerin işlenmesinde çok ileriydi. 1991 yılında başlanan ve baş- kanhğını yürüttüğüm Van-Anzaf Kalesi kazılannın bilim kurulunda fılolog olarak Prof. Dr. Ali Dinçol. Yrd Doc. Dr. Belkıs Dinçol, yüksek mimar L'mit Sirel yer alıyor. Aynca çıkan metal buluntulann konser- vasyon çalışmalan Dr. Sait Başa- ran'ın denetimi altında aynı fakülte- nin Protohistorya Laboratuvan'- nda yüksek lısans ve lisans eğitimi gören öğrendlerin katılımıyia yapı- lmaktadır. 1993 yılında ortaya çıka- nlan bronz kalkarun konservasyon çalışmalan da Almanya Bochum kentindeki Bergbam Müzesi'nin la- boratuvannda uygulamalı uz- manlık eğitimini sürdüren Ayşe u,rartu Krallığı, MÖ I. binin ilk yansında Anadolu'da kurulan uygarlıklann en görkemlisini oluşturmaktadır. Ebnı Çorbacı' nın denetimindedir. Boyutlan 62x98 metre olan dik- dörtgen birplana sahip Aşağı Anzaf Kalesi, denizden 1900 metre yük- sekliktedir. Aşağı Kale'den on kat daha büyük olan Yukan Kale, 60.000 metrekarelik bir alan üzerin- de kurulmuştur. Denizden seviyesi ise I995metredir. Bir zamanlar her iki kale de bırbi- rine bağlıyken, karayolu çalışması nedeniyle, Aşağı Kale'nin güney du- varlan ve kapısı dozerler tarafından tahrip edilmiş; duvarlan oluşturan tonlarca ağırlıktaki ıri kalker blok- lann büyük bir kısmı. çevredeki in- sanlar tarafından parçalanarak yeni inşa edilen evlerin temellerinde kul- lanılmış. Bu arada. bloklann bazı- lannda Urartu dönemine ait ve bu yapılara ışık tutacak çıvi yazılan bu- lunmaktaydı. Gerekli işçi gücünün köyden sağ- landığı kazının ilk yılında sadece Yukan Kale'de çalışıîdı. Bu dönem- deki çalışmalarda 13.40 metre bü- yüklüğündeki kare planlı ve Urartu KrallığYnın şimdilik en eskisi olan bir tapınak ortaya çıkanldı. Tapı- nağın kuzeydoğu köşe duvarlannda bulunan inşa yazıtı yok edilmeye bir önlem olarak üç kez yinelenmiştir. Yazıtınıçeriğiözetleşöyledir:"İşpui- ni oğlu Menua, Tann Haldi için bu tapınağı inşa ettirdi". Bu arada tapınak ve alanının, or- taçağ döneminde oldukça fazla tah- rip görmüş olduğunu belirtmekte yarar var. Kazı çalışması sırasında tapınak avlusunda yanmış ahşap kapı parçalan ve ağırhğı on üç kilo- dan fazla olan. aşın nemden etkilen- miş bronz topluluğu açığa çıkanlmıştır. Bunlann arasından dördünün üzerinde, Urartu siyasi tarihine veni boyutlar kazandıra- cak, üzerİeri çivi yazıh toplam sekiz adet kapı halkası bulunmaktadır. Kazının 1992 yılı çalışmalan ise Aşağı ve Yukan Kale'de baş- latılmış. Aşağı Kale'de sur duvarlan tamamen açılmış. ortalama 4-4.5 metre yüksekliğindc. kalınlığı ise 3.5 metre olan kale duvarlan gün ışığına çıkanldı. Aynca. dozerlerce tahrip gören. güney tarafındaki kapıda da çahşmalar ve onanmlar yapıldı. Yukan Kale'de tapınak alanında ise II. Argişti'ye (MÖ 714-685) ait olduğu sanılan birinin üzerinde çivi yazısı bulunan üç adet sadak. biri İskit tipinde olan Urartu demir ok uçlan ve kazı genelinde az sayıda erken dönem Urartu ke- ramik parçalan bulundu. Bu yılki çalışmalarda ise Aşağı Kale'de kuzey tarafının biraz iç kısmında doğu-batı yönünde. ikinci bir duvar ve bu duvann üzennde yansı in-sitü (orijinal) halinde salt taşlanyla döşeli bir platform çıkanldı. Yukan Kale'de ise güney- batı kule kalıntısı önündeki kale ka- pı alanı açılmış ve bu alanın aşın yangın geçiren kuzey yönünde ise ikinci bir kapıya daha rastlanmıştır. Kazı genelinde oldukça güzel for- ma sahip Urartu keramik ve olasılı- kla yangın sırasında. kuzey y önün- deki kapıdan dışan çıkamayan çok sayıdaki büyük ve küçükbaş hay- vanlara ait kemik parçalannın yanı- ndan. çapı 86 santimetre olan. dış vüzeyinde tek satırlı çivi yazılı. içten iki küçük bir büyük kulplu bronz bir adak kalkanı bulunmuştur. Merkez arşivinin en önemli bölümünü Yıldız Fotoğraf Albümleri oluşturuyor Kültûr mirasını kucaklayan bir kuruluşHaber Merkezi - İslam Kon- feransı Teşkilatı (İKT)'na bağlı İs- lam Tarih. Sanat ve Kültür Araştır- ma Merkezi (IRCICA), İstanbul Yıldız Sarayı'nda. 1980 yıhndan bu yana etkınlik ve araştırmalannı sür- dürüyor. IRCICA'nın: İslam ülke- lennin ilim adamlan. tarihçileri, ya- zarlan ve sanatçılannın ortak kültür mirası hakkında araştırmalar yap- mak üzere bir araya gelecekleri bir müessese oluşturmak; Müslüman milletlerin tarih. sanat ve kültürü hakkında yayılan yanlış kanaatleri ortadan kaldırarak. İslam ülkeleri- nin tarihçileri ve yazarlan arasında işbirliğinin tesisini sağlayacak bir ortam yaratabilmek gibi amaçlan var. Aynca, ilmi çalışmalan kitap veya monografiler şeklinde yayınla- mak. toplantılar düzenlemek, peri- yodik seminer, sempozyum ve kongreler gerçekleştirmek gibi ça- balan da var, IRCICA'nın. Ancak gerçekleştirilen tüm etkin- liklere rağmen, IRCICA'nın Mer- kez Genel Direktörü Prof. Ekmeled- din İhsanoğlu'nun da vurguladığı gibi yapılan çahşmalar Türkiye'de genellikle tanınmıyor. Bunda da merkezin isminin başındaki İslam kelimesınin etkili olduğu, bu neden- IRCICA'nın mekanı gezildiğinde dikkati ilk çeken, 35 bini aşkın yapıtın ve bini aşkın süreli yayının bulunduğu kütüphane. le belli bir önyargıyla yaklaşıldığı için tanıtımda zorlanıldığı, dünyada ise tam tersine, yapılan çalışmalann oldukça iyi tanındığı belirtiliyor. İhsanoğlu. merkezin kuruluşunun onuncu yılında yayımlanan haber bülteninde (1990, Ozel Sa>i) İslam kültür ve medeniyeti sahalannda araştırma yapacak milletlerarası bi- lim müessesesi kurmanın hiç kolay bir görev olmadığını belirtiyor. Yıldız Sarayı'nın Seyir Köşkü, Çit Kasn ve Yaveran Kasn'na yer- leşmiş olan IRCICA'nın mekanı ge- zildiğinde dikkati ilk çekenler. etkı- leyici çalışma ortamı ve çok çeşitli dillerde 35 bini aşkın yapıtın ve bini aşkın süreli yayının bulunduğu kü- tüphane. Koleksiyonda genel ola- rak. İslam kültürüyle ve özellikle Türk kültür ve tarihiyle ilgili klasik eserler ve araştırma kitaplan bulu- nuyor. İslam ülkelerinin tarihi. İs- lam sanatlan. sanat ve miman tari- hi. bilim tarihi gibi çok çeşitli konu- larda referans kitaplan ve belgeler de yer alıyor. Bazı nadir eserler ve eski orijinal baskılar da kütüphane- de araştırmacılann ilgisini bekliyor Dr.Zaki Ali, Prof. Oktay Aslanâpa. Dr.Vedat Eldem, Prof. Necmettüı Bammate, Prof. Ahmet Ateş, Neza- hat Nureddin Ege. Mustafa Münif Paşa. Dr. İlhami Faydagör'ün ko- leksiyonlan da kütüphanedeki yer- lerini almış IRCICA'da İslam dün- yasının çeşitli bölgelerinden şehırler, manzaralar. yapıtlar: anıtlar ve sa- nat eserlerini gösteren tarihi fotoğ- raflar; Kuranıkerim'in sözlü tercü- melerinin bant kayıtlan: sempoz- yum ve konferanslann bant ve vi- deo kayıtlan ile gazete kupürlerin- den oluşan bir de arşiv bulunuyor. Merkez arşivinin en önemli bolü- münü 'Yıldız Fotoğraf Albümleri' adıyla tanınan tarihi fotoğraf kolek- siyonu oluşturuyor.