Katalog

9 OCAK1993 CUMABTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMI ŞİRKETLERDEN HABERLER EGEBANK, A d a * na Şubesi'nı Ziya- paşa Bulvan'ndaki kendi binasına taşıdı. NOBEL İLAÇ, antiroma- tizmal etkili 'Etol Film Tab- let' isimli ilaa piyasaya sür- dü. DERBANK, 1993 yıhnın ilk aylannda,lstanbul, Ka- dıköy, Sirkeci, Bakırköy, Ajıkara ve Izmir'de şubele- rini açmayı planlıyor. Jklttft ENFO BtLGt CflfU BİRtŞİM tarafı- " " " " ndan, Banta ve oorta adlı bilgi bankalan yayımlandı. OTOMOTtV Sanayii, Ital- yan Piaggio V. E'nin tûm ürünlerini Türkiye'de pa- zarhyor. TÜRKOM DÖVtZ Hiz- metleri, Avcılar'daki yeni şu- besıni 11 ocak günü hizmete açıyor. TOVOTA©© TOVO- 1992 yıbnda toplam olarak 10148 adet otomobil satışı gerçekleşurdi. RENAULT- MAIS tarafından, Fransa'dan ithal edilen Renault Saf- rane modeli 15 oto- mobil anında alıcı buldu. r - — - ^ COMMEROAL • 1 % I UNION Sigorta, [ %J I 1992'de yüzde '• J 12Tlik bir artış göstererek 110 milyar liralık sigorta primi ûretti. PAK GIDA, Yugoslavya'ya maya göndermek üzere açı- lan Birleşmiş Mılletler ihak- ^ini kazandı. OSMANLI BA- NKASI'nın Be- yoğlu Şubesi'- nde, Osmanlı İmparatorluğu 'ıisse senetleri sergjleniyor. SINCBR S ™ GER < *^ " ' • ' orgü makınesinde da bilgisayar çağını başlattı. DETEKS KİMYA Sanayıi'- nin Genel Müdurlüğü'ne Fa- tih Ancan atandı. PENTA TEKSTİL'in, CNN'de yayımlanacak olan tanıutn ve reklamını Rekta Reklam Ajansı yapıyor. HALK SİGOR- TA, Movenpick Otel'de 49. yıldö- nümünü kuttadi. TÜRK NtPPON Sigorta, Deva Holding ve Birlik Mensucat'ı yangın ve ek ri- zikolara karşı sigortaladı. SANTEX Firması, Av- rupa'nın en büyûk 250 fi- rması sıralamasında 181 milyon markla 141. olarak yer aldı. Emlak Bankası 67yaşmda • Ekonomi Servisi - Emlak Bankası 67. yılını kutluyor. Zıraat Bankası'ndan sonra ikinci büyük kamu bankası, ktöriçerisindeaktif Düyüklüğü açısından üçüncü büyük banka olarak 1992 yılında mevduatıru yüzde 101 orarunda arttınp 31.1 trilyon liraya, plasmanlannı yüzde 78 yükselterek 21.5 trilyon liraya çıkardı. Emlak Bankası bireysel kredilerinde de yüzde 84'lük bir artış gerçekleştirdi ve toplam 1.2 trilyon liralık bireysel kredi kullandırdı. Emlak Bankası'nın yuva kredisi adı alünda verdiği konut kredisi ise 705 milyar liradan 2.6 trilyon liraya çıkarak yüzde 269 artış sağladı. 8 Ocak 1987 yılında Anadolu Bankası ile birleşen ve Emlak Bankası adınıalan banka 1992 yılında da Denizcilik Bankası'nı devraldı. Ekonomide 'sorunlu' bakan Devlet Bakanı Tansu Çiller, sonunda ekonomi bürokrasisiyle ipleri kopardı ANKARA (Cuüüiflrtyet Bürosu) - Devlet Bakanı Tansu ÇÜIer ile bürokrasi arasındakigergjnliğin temeli, "üslup farkına" dayanıyor, politikalara değin uzanıyor. Çiller'in şu anda başta Merkez Bankası olmak üzere Hazirie ve Dış Tiearet Müsteşarhgı, Devlet Planlama Teşkiİatı ve Devlet îstatistik Enstitüsü yöneticileri ile iKşkisi" kopmuş" durumda. Çiller, bu kuruluşlann başındaki bürokratlarîa ya mümkün oîduğu kadar az temas etmeyi yeğ tutuyor ya da kurumlardaki alt yöneticüerîe işleri yürütüyor. MERKEZ BANKASI Saracoğlu, direniyor Devlet Bakanı Çiller, borç kısı- rdöngü- sünden kurtul- manın bir yolu olarak Merkez Bankasf- nın daha fazla emisyona gıt- mesi, bankanın faizlere ve dö- vize müdahil bir tutum alması yolunda istekler gündeme ge- tirdi, ancak bunlar benımsen- medi. Saracoğlu, bunun Tür- kiye'yi daha büyük çıkmaz- larla karşı karşıya bırakacağı üzerinde Başbakanı ikna ettı. Çiller, Tahkim Yasası'yla Sa- racoğlu ile ipleri kopardı. HAZİNE Altvnok, devredışı Bakan Çiller, Alu- nok- ungöre- ve Baş- bakan tarafı- ndan getirilmesini kendi ha- reket sahalannın kısıüanması dıye değerlendirdi ve finans müsteşarhğı kurmaya ça- baladı. Bu girişim. hükümet tarafından benımsenmedi. Altınok yerine yardımcılan üe işlen götürmeyi yeğ tuttu. Teşvıkler, Dünya Bankası, IMF konusunda da Alünok ile bakarun görüşleri bağ- daşmıyor. KOİ Sanver'e 'yavaş'eleştirisi Tansu Çiller, özelleş- tirmenin kendi ba- kanhğı tarafı- ndan hazırlanan TÖYÖK kapsamında yapılmasını isti- yordu, ama bu tasan bir türlü gerçekleşmedi. KOİ, özelleş- tirmedeki tecrübesi ve kurulu teşkilatını ortaya koyarak, bu ışlenn KOİ tarafından yürü- tülmesi görüşünü sık sıîc dile getirdi. Çiller ise KOİ'nin ya- vaş çalışüğını ıleri sürerek ıdarenın budanması yolunda ısrarlarda bulundu. DİE DPT Güvenen, karşı çiktı zam- lannın aralık ayına ye- uşmeme- si ve 1992'ye sarkmasmın yarata- cağı negatif etkileri dikkate alan Çiller. Güvenen'den en- dekslerle oynayarak. zamlı fı- yatlann 1991 endeksinde bı- rakılmasını istedi. Prof. Gü- venen, Türkiye'nin OEÇD nezdindeki itibannın zedek- neceğini savunarak bu istemi reddetti. Çiller, Güvenen'in istıfasını istedi, ancak Baş- bakan Demirel devreye girdi. Kamu mal ve hizmetlerinde fıyat artışı yıllık enflasyonun üzerinde Enflasyonşampiyoııları ANKARA (AA) - Geçen yü tüketici fı- yatlannda enflasyon şampiyonu yüzde 179.2'lik artışla üniversite hara oldu. Devlet Îstatistik Enstitüsü (DİE), tü- ketici fiyatlannın 1992 yılında yıllık baz- da ve Türkiye genelinde yüzde 66.0 orarunda arttıjpnı agklamıştı. Tüketim gruplan ıtibariyle yapılan fıyat artışı sı- ralamasında, elektrik, posta hizmetleri gibi kamu mal ve hizmetlerindeki fıyat artışının yıllık enflasyonun üzerinde ger- çekkştirildiği ortaya çıktı. Geçen yıl tüketici fiyatlan kapsamında kültür, eğıtim ve eğlence grubunda yer alan üniversite harcı kalemi. yüzde 179. 2'lik artışla yılın en yüksek enflasyonunu yaşayan kalem oldu. Kabak çekirdeği gıdada lider Gruplar itibanyla bakıldığında ise yı- lın enflasyon şampiyonlan, gıdada yüz- de 137.7 ile kabak çekirdeği, ev eşyasında yüzde 128.4 ile ternizleme tozu, sağlık ve kişisel bakımda yüzde 98.9 ile saç boyası, ulaştırma ve haberleşmede yüzde 131.1 ile APS mektup, giyim ve ayakkabıda yüzde 97.4 ile bebek bezi, kültür, eğitim ve eğlencede 179.2 ile üniversite hara, konut harcamalannda ise yüzde 95.2 ile elektrik olarak kaydedıldiler. Devlet Îstatistik Enstıtüsü'nün aylık bültenleri, gruplar itibanyla sadece o grubun aylık genel enflasyon oranınm üzerinde fıyat artışı yaşayan kalemleri içeriyor. Aylık bültenlerde yer alan 12 aylık enf- lasyon oranlan da dolayısıyla sadece bu kalemlerle smırlı kalıyor. Gizli şampiyonlar Ancak herhangi bir ayda grubun genel enflasyonunun altında kaidıklanndan o ayki bültende gözükmeyen bazı kalem- ler, diğer aylardaki fıyat artışı perfor- manslanna bağh olarak bültende yer alan çoğu kalemden daha yüksek bir 12 ayhk enflasyon oranına sahip olabiliyor- lar. Bu nedenle, kalemlerin 12 ayhk enflas- yon oranlannm hesaplanması, bültenler- Geçenyü tüketici fiyatlannda enflasyon rekortmeni yüzde 179.2 ile. üniversite harcı oldu. Kabak çekirdeği, bebek bezi, temizleme tozu, APS mektup, elektrik, saç boyasıfiyat liderleri oîdular. Kesici'yle konuşmuyor DPT Müste- şan Ilhan Kesici'- nin Teş- vık-Ser- best Böl- geler ve Yabana Sermaye Dairelerinin Devletp Plan- lama Teşkilatı bünyesine ahnması yolundaki ıstekle- ri, Çiller tarafından redde- dildi. Çiller, DYP'nin mıl- letvekili adayı ve GİK üyesi Kesici'nin Başbakan Demi- rel ile yakın diyaloğunu da benimsemedi ve onun yeri- ne yardımcılan ile muhatap olma yoluna gjtti. 1 »m imşmtm ArtştM Gıda Gıyım Eveşyası Sağlık UI.Hab. Kültür Konut Kabakçekirdeği Bebek bezı Temizleme tozu Sac boyası Mektup (APS) Üniversite hara Elektrık 137.7 97.4 128.4 96.9 131.1 179.2 95,2 2 Gıda Gıyım Eveşyası Sağlık UIHab Kültür Konut Pırasa Kadın mantosu Supürge Dışfırçası Dolmuş.'jcreti Radyo Lınyrtkömürü 135.4 76.6 102 87.8 92.6 107.6 78.5 Gıda Gıyim Eveşyası Sağlık UI.Hab. Kültür Konut 8 Z M İ U K M Larıana Erkekel.tem. Mikser Şampuan OkulServısı Kursücreti Odun 137 3 85.6 113.5 91.3 95.5 108.3 92.4 de yer alanlann dışında venleri de gerekli kılıyor. DİE'nin 1992 yılında yayınladığı 12 ayhk bültende yer alan verilerden derle- nen bilgilere göre, geçen yıl gıda grubun- da domates ve yumurta aylık bazdaki artışlarda en çok lıste başı olan ürünler olurken, giyim ve ayakkabı grubunda ise bayan eşyalan genelde lider oldular. Sağlık ve kişisel bakım grubunda ilaç, hastane vecenaze masraflan yıl içinde en fazla aylık artışlan yaşayan İcalemler sı- ralamasında yıl içinde 4 kez liderlik kol- tuğuna oturdu. Bilgisayarları haczedildidiye... ESKA'da hesaplar kayıp • Emlak. Bankası'ndan aldığı kredilerde yolsuzluk yaptığı ididasıyla kamuoyunun gündemine gelen ESKA inşaat'ın 1991 yılına ihşkin hesaplan, ala- • •• caklılann şirketin bilgisayarlannı '* ••" •*• haczetmeleri sonucu çıkanlamıyor. ANKARA (ANKA) • Em- lak Bankası'ndan aldığı usul- süz kredilerle kamuoyunun gündemine giren ESKA İnşa- at'ın 1991 yıhna ilişkin hesap- lan hacızde kayboldu. Şirketın 1990 ve 1991 yük- nna ilişkin hesaplanru görüş- mek üzere toplanan genel ku: rulda. faalıyet raporlanmî okuyan yöneum kurulu. 1991 yılı hesaplannın çıkanla- madığını bildirdi. Yönetim Kurulu, hesaplann çıkanla- mamasının alacaklılann şir- ketin bilgisayarlannı haczet- mesinden, hesaplann da bu bilgisayarlarda bulunması- ndan kaynaklandığını belirt- ü Bu durumun yönetim ku- rulu tarafından ilgih vergi da- iresıne de bıldirildiği kayde- dildi. Bunun üzerine genel kurul. yalnızca 1990 yılına ilişkin bilanço ve kar,zarar hesaplannı görüşerek onay- landı Bu yıla ilişkin faaliyet- lerden dolayı yönetim kurulu üyeleri ile murakıbı akladı. Genel Kurul, aklamanın kapsamına 1991 yıh hesap- lannı dahil etmedi. Söz konu- su yıla ilişkin faaliyet ve he- saplann gelecek genel kurul toplantısmda görüşülmesi kararlaşünldı. IŞÇİNIN EVREMNDEN ŞÜKRAN KETENCİ Kapıları KHitlemek TİSK Başkanı Refik Baydur'un dün Otomobil-lş Sendikası'nın toplantısmda yaptığı konuşmada Çalış- ma Bakanı Mehmet Moğultay'a çiçek uzatmasından ;ok daha anlamlı bir bölüm var: Baydur işveren sen- dikası tarafı olarak işçi sendikası tarafa, Türk-lş'e ses- leniyor. "Sen ne kadar güçlü isen ben o kadar güç ka- zanırınrTdiyor. Kamunun küçülmesi ile işçi sendika- larının da küçüldüğünü vurguluyor. özel sektörde ya- şanan hızlı taşeronlaşmanın hem işçi hem de işveren sendikalarına üye kaybettirdiğini belirterek bu gelis- me önlenemezse işçi ve işveren sendikalarının birlik- te kapıları kilitleme durumuna geleceklerinden söz ediyor. Baydur'un sendikaların güç kaybetmesine, taşe- ronlaşmaya ilişkin verdiği rakamlar daha da ürkütü- cü. Türkiye'de kayıtlı görünen 400 bin işletmeden 350 bininin çalıştırdığı işçi sayısı 1-9 arasında. Bunlann önemli bir bolümü buyük işletmeler içındeki bölün- me, taşeronlaşma olayı ile oluşmuş. Tasarruf fonu yasasının çıkmasından sonra, işverenlerin sadece bu yükten kurtulmak üzere işyerlerini bölmeleri sonucu, sendikalarına bağlı işyerlerinden bir yıl içinde 29 bin işçi üyenin kaybedilmiş olduğunu açıklıyor. Türk-lş Başkanı Bayram Meral'edönerek, "Bu gelişmeye bir- likte dur diyemezsek, gelin sendikaların kapılarını ki- litleyelim " diye sesleniyor. Baydur Bakanlığın resmi istatistiklerinde 2 milyonun üzerinde görülen sendi- kalı işçi sayısının 1.5 milyonun altında olduğunu, bi- zim uzun zamandır vurguladığımız bir gerçeği bura- da doğruluyor. Bize göre bu da yumuşatılmış bir açı- klama. Toplu pazarlık hakkını kullanabilen gerçek sendikalı işçi sayısı daha da aza, 1 milyona doğru in- miş bulunuyor. Yıl sonu değerlendirmemizde 1993 yılının gün- deminin yeniden örgütlenme, yeniden sendikalaşma olması gerektiği vurgulamamız, işçi sendikalarından önce işveren sendikaları kaynaklı gündeme geliyor. Sendikal çöküş, küçülme, öncelikle işçi sendikaları- nın günemi, sorunu olmakla birlikte işveren sendika- larını da tehdit eden bir sorun haline gelmiş bulunu- yor. Sendikalı işçi çalıştıran, toplusözleşme uygula- yan işverenler, bundan kaçanların lehine doğan haksız rekabetten rahatsız oluyor. Sonuç olarak işçi ve işveren sendikaları gündemle-' rindeki çok ağır iki sorun, toplusözleşmelerde geff- nen çıkmaz, anayasa ve yasalarda yapılacak değişik- likler kadar yeniden örgütlenmeye zaman ayırmak, özen göstermek zorundalar. Asltnda bu üç farklı ve yaşamsal çalışma alanının birbirı ile bağlantısı daçok fazla. Bizde yaşanan olayın 12 Eylül hukuku ve düzeninin sonuçlan ile doğrudan bir bağı var. Anayasa ve yasa- lardan kaynaklanan sendikalaşma, toplu pazarlık ve grev hakkına ilişkin yasaklar işçi sendikalarını birçı- kmaza sürükledı. işçi sendikaları gün gün bir kaosun, batağm içine gömüldü. ,-,. Toplu sözleşmeler iyi kötü imzalandı, ancak işçi ÇH karmaları, sendikasız işçi çalıştırma, toplusözleşme yükünden işçi çıkarıp düşük ücretli yeni işçi alma ya da taşeronlaşma ile kurtulma uygulamalannın önüne geçilemedi. Türkiye'de nüfus patlaması, işsizlik pat- laması ile birlikte, taşeron işletmeler, kara sanayi de patlayınca, bu kez sözleşmeli işçihin ücreti ne olursa olsun, yani düşük olsa da, diğer çoğunluğun yanında çok yüksek kaldı. Şimdi bu nedenle sözleşme masalarında, çok az işçiye, diğerlerinin yanında yüksek görünen ücretin kavgasını vermek gibi bir sorun çıktı. Düşük çoğunlu- ğa göre, kara sanayi ya da büyük sanayinin mafyası taşeronların ölçüsüne göre sendikalı işçinin ücreti belirlenemeyeceğine göre, sendikalar hiç değilse üyeleri için ilkeli sözleşme ve ücret politikalarını ko- tarmak zorundalar. Kilitlenen sözleşmelerin işçileri yine çaresiz eylem ve direnişte. Aylarla petrokımya işletmelerinde üre- tim felç, iş barışı yoktu. Grev hakları yasa ile gaspedil- miş işçiler ancak direnişlerle kendilerinı rfade edebi- liyorlardı. Şimdi sırada kağıt ve maden işçileri var. Yürürlük- teki sistem içinde grev hakkı olan işçi de tek başına grev yapmanın bir işe yaramadığını biliyor. 12 Eylül sonrasının bütün grev deneyimleri, siyasi iktidarın ücreti vermek istememesi halinde işletmeyi büyük zarara sokarak dünyada örneği görülmeyen aylar sü- ren grevlere yol açtığını gösteriyor. Demir çelik, bir önceki kağıt ve maden grevleri bu ömeklerin en canlı- ları. İşçi ve sendikası grev hakkı ile sonuç alamama gerçeği karşısında, Türkiye'ye özgü direniş yöntem- leri geliştiriyor. Çoğunlukla da sorunun grevsiz çözebilmek için grev öncesi eylem ve direnişlerle dikkat çekmeye çalışıyor. özeti gündem çok karmaşık, çok yönlü ve çok boyutlu sorunlarla dopdolu.. Bûtün araç sahlplerlne önemle duyurulur!. 1 OCAK Bu t^rihi not edin! Daha yüksek ve daha kapsamlı teminat için, 1 Ocak 1993ten geçerli olmak üzere, teminat İ 5? / limitleri yeniden saptanan Trafik (Zorunlu Mali "^ "'"*-/ Sorumluluk) Sigortası nın rx>liçesine ait ek belgenizi ve yeni, *pembe" renkli taşıt pulunuzu almak için, sigorta şirke- tinize ivedilikle başvurunuz. Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği Kamu kuruluşu nıteffgınde bir meslek kurulu^udur SSK sorunu, Türk-İş, TİSK ve Çalışma Bakanı'nı bir araya getirdi Baydur'dan Çalışma Bakaıu'ııa destek Ekonomi Servisi - Çalışma Ba- kanı Mehmet Moğultay'ın sosyal güvenlik alanındaki çalışmalan- na destek veren TİSK Başkanı Refık Baydur, Türk-İş Başkanı Bayram Meral'e de '•Bakarun söylediklerini Meclis'te de ya- pabibnesı için bizim kendisine destek olmamız gerekiyor" diye seslendi. Bağımsız Otomobil-tş Sen- dikası tarafından dün Presıdent Oteh'nde düzenlenen "Vergiler. Fonlar ve SSK" konulu panele katılan Mehmet Mogultay, bazı OECD ülkelerinde sigorta pinm- lerinin toplanması için vergi dai- releri kurulduğunu, sosyal gü- venlik servisleri oluşturulduğu- nu, Hollanda'nın da bir sosyal güvenlik bankası kurduğunu be- lirterek "73 tnlyon bütçesi olan SSK'nın bugüne kadar neden bir banka kurmadığını anlamak mümkün değildir" diye konuştu. SSK'nın prim kesmedıği halde ödemek zorunda kaldığı sosyal yardım zamlannın bütçeden karşılanmasını ıstedıklcrinı hatı- rlatan Mogultay şöyle konuştu: "Bazı siyasiler, sosyal yardım zamlan için de prim al diyorlar. Mevcut prim oranlan bu düzey- deyken sosyal yardımlar için de prim alamayız. Genel bütçeden karşılansın dıyoruz. OECD ülke- lerinde sosyal yardımlar genel bütçeden karşılanıyor." Mogultay, SSK'nın 2 bin 926 birim gayrimenkulünden yılda 25 milyar lira kira alındığını, buna karşıbk Ankara'da kıraya ver- dıklen 6 büro ve bir cay ocağı- ndan 6 milyar lira gelir elde ettik- lerini söyledi. Mogultay önü- müzdeki güıüerde, SSK'nın Va- tan Caddesi'ndeki iş hanının da resmi bir kuruluşa 35 milyar lira- ya kiralanacağını açıkladı. Sosyal yardımlara yapılacak zam orarunın pazartesı günü açı- klanacağını belirten Mehmet Mogultay emekli ayhklannın memur maaşlanndaki gibi yüzde 28 oranında yükselmesi için sos- yal yardımlarda yapılması gere- ken artışm SSK'ya 400 milyar lira yük getireceğini sö>ledi.. Bakan Moğultay'ın sosyal gü- venlik alanındaki çalışmalannı destekleyen TİSK Başkanı Refık Baydur. Türk-lş Başkanı Bay- ram Meral'i Çahşma Bakanı'na "birlikte destek vermeye çağırdı. Moğultay'ın SSK bankası önensini de destekleyen Baydur şöyle konuştu: "SSK'nın gayri- menkuUerinin bugünkü degeri 300 trilyon lira eder. Bank- kurj- lup bu gayrimenkuUer sabhrsa, 300 trilyonun getireceği faiz 180 trüyondur. SSK. emeklılere 30, ücretlilere de 50 trilyon ödüyor. Bu durumda hiç prim almasa dahi 100 trilyon lira kara geçer." Son yıllarda yoğunlaşan ta- şeronluk uygulamalanna da dik- kat çeken Baydur, 400 bin faal iş- letmeden 350 bıninde bir ite 9 arasında işçi çalıştınldığmı belir- terek "Burada sendikaalık bek- leyemezsiniz. Devlet dahi işlet- meleri küçülterek sendikalaş- mayı geri çekti" diye konuştu. Baydur, zorunlu tasarruf ve ko- nut edindirme kesintileri uygula- malanna son venlmesini istedi. Türk-tş Genel Başkanı Bay- ram Meral bir an önce vergi re-' formu yapılarak, hiç vergi alın- mayan kesimlerden vergi alı- nmaa, istisna ve muafiyetlerin kaldınlması ve vergi kaçaklannın önlenmesini isteyerek "Saytn Başbakanımız, işçilerin ve me- murlann yakasını bıraksın, ser- vet ve sermaye sahiplerinin ya- kasına yapışıp onlan vergilendir- sin, vergi kaçakcılığını önlesin" dıye konuştu..