Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURIYET 28 EYLUL1992 PAZARTESI
OLAYLAR VE GORUŞLER
Kunımlar Vergjşj
™T *=^
Bazı vergjTcanımlannda değışikhk yapılması hakkmda kanun çıkanldı. Bu
yasada, kmn^Jarda vergı ıstısnalarının. bır ölçude, hakça (adıl)
vergılendınlme^i dogrultusundaolumlu bır kural yer aldı.
Prof. Dr. SALİH ŞANVER
Bu yıl temmuz sıcağında yayınlanan 3824 sayılı
yasa ıle beş vergı yasamızda değışıkbkler yapıldı
Gebr ve kurumlar vergısı üzennden alınan fonlar
bırleşünldı Ikı resım yasası ve bır hısse hesaplama
kuralı kaldınldı Kurumlar vergıa yasamızda "as-
gan kurumlar vergısı" kuralı yer aldı Bu kural,
11 1992 tanhınden ıtıbaren geçerlı kılındı Boylece
kural, 1992 donemı beyannamelennde uygulana-
caktır Dort fıkrada duzenlenen kuralın ılk ıkı fık-
rası aşağıdakı gıbıdır
Asgan kurumlar vergısı Mukerrer madde 25 -
Kurumlann, kurumlar vergısınden muaf veya
mustesna kazançlan ıle Gelır Vergısı Kanunu'nun
mukerrer 39'uncu maddesıne gore ındınm konusu
gelırlennın bulunması habnde odeyecekJen vergı
kurumlar vergısınden muaf veya mustesna tutula-
cak kazançlan ıle Gelır Vergısı Kanunu'nun mu-
kerrer 39'uncu maddesıne gore ındınm konusu
yapılacak gelırlen (ıştırak kazançlan hanç) topla-
mına ve kurumlar vergısı matrahına, bu kanunun
25'ıncı maddesınde yazılı oranın uygulanması su-
retıyle hesaplanan vergırun %50'sınden az olamaz
Bu şekılde hesaplanan vergıden, bu kanunun
25'ına maddesıne gore hesaplanan vergı ıle Gebr
Vergısı Kanunu'nun 94'uncu maddesının (A) fık-
rasının 8 ve 15 numarah bentlenne göre hesapla-
nan tevkıf suretıyle ödenecek vergıler toplamı
düşulerek, kurumlann odeyeceklen asgan vergı
farkı hesaplanır Asgan vergı farkının doğması ha-
lınde, bu vergı, bu kanun hukumlenne göre beyan
edılerek ödenır
Bir ayıklama ve bir yorum
Bır meslektaşımız Sn Murat Semercıgıl, bırder-
gı yaası ıledeğışıklık yasasını açıkiadı (Vergı Dun-
yası, Ağustos 1992) Yazar Vergı ıstısnasının,
Kurumlar Vergısı Kanunu'nun (KVK) 8 madde-
sınde ve Gelır Vergısı Kanunu'nun (GVK) 39
maddesınde ve özel yasalarda duzenlendığını be-
lırttı Bu üçlu aynmı yaptı lsüsnalar(GVK)94(A)
8 ve 15 bendı kurallanna gore % 10 cıvannda ver-
gılendınlıyor Hıç olmazsa asgan oranda (ben eklı-
yorum %23 orarunda) vergılendırmek ıçın yeru
kural getınlmıştır dedı Yenı kural oldugu gıbı ya-
zıya aktanldı Yazara göre KV'ye tabı tutulmuş ve
muaüyet, ıstısna ve ındınmden yararlanmış kurum
kazancımn topluca (sozcüğü ben vurguladım) ele
alınacağı ve bu toplamın KV oranının asgan
%50'sı kadar vergılendınleceğı hükme bağlanmış-
tı Gene yazara göre KVK'da bır normal oran
(%46) ve halka açık şırketler ıçm uç oran (%40 ve
%35 ve %30) oran >er aldığından. halka açık şır-
ket sayılmayan kurumlar en az %23 kurumlar ver-
gısı (ıkı sözcuğü ben vurguladım) odeyeceklerdır
Bu vergıden, söz konusu 94 madde hukmune göre
kesılen gelır vergısı mahsup edılecektır
Bır dığer meslektaşımız Sn Veysı Seviğ "Asgan
kurumlar vergısının muhtemel matrahı" başlığını
taşı>an bır gazete yazısı ıle kuralı yorumladı (Dun-
>a 22 9 1992) Yazıya kural, oldugu gıbı aktanl-
madı, ozetlendı Yazıda, hemen yukandakı parag-
rafta sözünu ettığımız kurallara değınıldı Yazara
gore KV'nın asgan KV'den fazla (sozcuğû ben
vurguladım) olması soz konusu olabılecektı Ra-
kamsal bır ornek vazıda >er aldı 100 mılyon bra
ıhracat ıstısnası bulunan ve ıstısna ındınldıkten
sonra 500 mılyon bra kazanç sağla>an bır kurum,
500 mılyon üzennden %46 hesabı ıle 230 mılyon b-
ra KV odeyecektı, asgan vergı 600 mılyon bra üze-
nnden %23 hesabı ıle 138 mılyon bra ıdı Normal
KV asgan vergı mıktanndan fazla (sozcuğu ben
vurguladım) oldugu ıçın bu kurum aynca asgan
KV ödemeyecektı Yazar, " yasa maddesınden
(sözcuğü ben vurguladım) çıkanlabılecek anlam
budur Bunun dışında yapılacak yorumlar yanbş
(sozcüğu ben vurguladım) olacaktır" sonucuna va-
nyordu Yazara göre asgan vergıde fon hesaplanıp
hesaplanmayacağı henûz açıkbğa kavuşmamıştı
bu konuda yetkılı makam, değışikhk >asasının 18
maddesı uyannca Bakanlar Kurulu ıdı Fon oranı-
nı sıfıra kadar ındırebılecektı
Yorumun ve açıklamanın değerlendmlmesı
Yukandakı sıralamayı tersıne çevınyorum, once
yorumu sonra açıklamayı değerlendıreceğım
Yorumda yer alan rakamsal omekle yapılan he-
saplamamn vardığı sonuç, onemlıdır Omektekı
kurum, degışıklık yasasından once fonlar dışında.
230 mılyon bra KV ve aynca 10 mıl>on bra vergı
kesıntısı ödemekle gorevb ıdı Yazann hesaplama-
sına göre bu kurum değışıhkten sonra sadece 230
mılyon bra KV odeyecekür O halde, ortada fazla
yoktur Aksıne noksan vardır Bu tur yoruma, ver-
gı hukuku yaanında boş sav (abes ıddıa, Laüncesı
argumentum ad absurdum) adı venbr (Tıpke K
Steuerrencht, 1987 s 115) Yazar, dığer yorumlar
yanlıştır dıyerek almaşık yorumlara kapalı kabyor
Sn Semercıgıl'ın kendı yazısından oncekı yaasına
değınmıyor Yazıda değınılen fonlann bırleştınl-
mesı kurab, 1992 donemınde değıl 1993 ve sonrakı
donemlerde uygulanacaktır
Açıklamada kurumlar vergısıne bağlı ve ıstısna-
dan yararlanan kazançlann topluca ele abnacağı
ıle kurumlann en az %23 kurumlar vergısı odeye-
ceklen deyışleri, pek açık değıldır Bu tıtız değerlen-
dırmemız, açıklama yasa kuralına uygun bulundu-
ğundan hıç de önemb değıldır Açıklamada halka
açık şırketlerde asgan vergının ne mıktarda olaca-
ğında duraksama soz konusu gıbıdır Bu duraksa-
ma Sn Sevığ'ın yazısında da vardır
Yorumumuz
Değışikhk kurabnı, kanımca değıl, vergı huku-
kunun belh ölçutlenne eşde>ışleyorum, yöntem ve
ılkelenne gore ele alacağım Hazınea yorum (lahn-
cesı salus fiscı suprema lex Tıpke K age s 111)
yapmayacağım Demokraük ülkeleranayasalann-
da oldugu gıbı anayasamızda yer alan ödeme gûcu
(zengının aynı mıktar gebr üzennden fakıre gore
daha yüksek oranda vergılendınlmesı) kurabna bu
yorumumda dayanmayacağım Vergı konusunda-
kı yasalar olsun dığer konulardakı yasalar olsun,
bunlann hukuk rutebğını taşıması temel ılkesıne
dayanacağım Yasa ve hukuk kavramlan bırbınn-
den farkbdır Bır yasa ancak ve ancak hakça (adıl,
eş deyışle eşıtlıkçi) ıse hukuk nıtelığıne kavuşur
Ben Şanver maaşım ve danışmanlık gelınm top-
lam 200 mılyon bra üzennden %50 oranında 100
mılyon lıravergı ödemekle gorevb ısem Sn Saban-
cı, hakça (adıl, eşıtlıkçi) olma ılkesı gereğı 200 mıl-
yar bra gelın üzennden 100 mılyar bra vergı öde-
mekle görevbdır Demokrasılerde, yasa koyucu da
yonetım de hukuksal duzenlemelennde. yargı yer-
İen de hukuksal yorumlannda hakça olma ılkesıne
bağb kabr Adalet mulkün (hukmetmenın) temelı-
dır (Laüncesı Justıüa est fundamentum regno-
rum) Naa Almanyası'nda Hıtler'ın her tur vergı-
den bağışık bulunduğu yasası çıkanlmıştır (Tıpke
K age, s IX ve 33) Bu dûzenleme yasadır, fakat
hukuk değıldır Yasayı tüm hukukçuhr yadsımış-
tır Yorumumda sözsel (lafzı) yorumun, ozsel (ru-
hu ıle) yoruma oncebğı yöntemını benımseyece-
ğım. vergı hukukunda bu yontem egemendır
Yorumuma genış bır gınş yaptığımın aynmın-
dayım Yazımın başında oldugu gıbı aktardığım
degışıklık kuralına donuyorum Sözsel (lafzı) ve de
parçasal (tek başına mukerrer 25 madde) yorum
yontemıne başvuruyorum Kuralda, ıstısnalar top-
lamına ve kurumlar vergısı matrahına 25 mad-
dede yazılı oranın (tekıl, çoğul değıl oranlar sözcu-
ğü kullanılmıyor) uygulanması suretıyle hesapla-
ma yapılacağı ve hesaplanan vergının o
o50'sınden
(yansından) az olamayacağı burada vurguladığım
bıçımde sozcûk be sözcuk (lafzen) yazıbdır Dıkkat
edılsın, %50 (yansı) sözcüğû, asgan vergı oranına
değıl, asgan vergı mıktanna ıbşkındır Yasa kuralı-
nın sadece <*>züne (lafzına) göre hesapUma yapıbr-
sa, omektekı kurum, 600 mılyon bra matrahı üze-
nnden %46 oranında. 276 mılyon lıra mıktannda,
KV hesaplayacaktır Bu mıktardan 25 maddeye
gore ödenecek 230 mılyon lıra KV kalan mıktar 46
mılyon hradır Bu mıktann yansı kadar 23 mılyon
lıra asgan vergı aynca odenecektır Böylece söz ko-
nusu kurum, ıstısna olmayan kazançlan üzennden
%46 oranında ve ıstısna olan kazançlan uzenden
%23 oranında vergı ödemekle gorevbdır Hesapla-
ma gene değışikhk kuralının sozune gore almaşık
bıçımde ıkı aşamada yapılabıbr Kuralda ıstısnalar
toplamına VE kurumlar vergısı matrahına deyışı
açık-seçık yazıbdır Bınncı aşamada ıstısnalar top-
lamına rakamsal ornekte 100 mılyon lıra %46 ora-
nı uygulanarak 46 mılyon bra mıktannda vergı
hesaplanır Bu mıktann %50'sı kadar, 23 mılyon
lıra asgan vergı odenır Ikıncı aşamada KV matra-
hına, rakamsal ornekte 500 mılvon bra %46 oranı
uygulanarak 230 mılyon bra KV odenır Kurabn
sozüne (lafzına) uygun eş deyışle doğru hesaplama
budur Yanlış hesap Bağdat tan (ta uzaklardan)
gen doner Asgan vergı üzennden, 1992 donemın-
de geçerlı olan uç yasa kurallan gereğı toplam %7
oranında, fonlarelbetteödenecektır Degışıklık ya-
sasının yururluk tanhı kuralına gore Bakanlar
Kurulumuzun bu konudakı yetkısı 1993 ve sonrakı
donemlerde soz konusudur Normal %23 asgan
vergı mıktan dışında. halka açık şırketlerde %20
ya da % 17 5 >a da % 15 asgan vergı mıktan odene-
bıbr bıçımındekı duraksama da yasanın sozüne
(lafzına) uygun değıldır Söz konusu duşük oran-
lar, %46 oranının ıstısnası olarak 25 maddede
yazıbdır Mukerrer 25 maddede yazılı degıldır
Yorum, yontem ve ılkelenne gore bır maddede yer
alan ıstısna kuralı, yorumla bır dığer maddeye ak-
tanlamaz Aynca, mukerrer 25 maddede oran (te-
kıl) sozcüğü vardır Oranlar (çoğul) sozcüğü yok-
tur KV oranı ıse yasamızda %46'dır O halde,
halka açık şırketler de %23 mıktannda asgan vergı
ödemekle gorevbdırler Yazı konumuz ıçın sözsel
ve de parçasal yorum yeterlıdır Bu durumda, bü-
tunsel (sıstematık) ve amaçsal (ruhu ıle) yorumlara
aynntıb başvurmuyorum, değınıyorum Bütünsel
yorum, sözsel yorumun uzanüsıdır Bır yasa kura-
bnın tek başına değıl, o yasanın dığer kurallan ıle
bırlıkte yorumlanmasıdır Yasamızda, bütunselde,
KV oranının %46'dan %23'e ındınldığı yazılı de-
ğıldır Böylece %23 oranına dayanan hesaplama-
lar yapmak, bütünsel yoruma uygun düşmez
Amaçsal (ruhu ıle) yoruma gelınce, yasa koyucu,
dığer ulkeler doğrultusunda, ulkemızde ıstısnalar
konusunda vergılemede hakça (adıl) olma kurabnı
getırmek amacındadır Sn Semercıgıl yazısında bu
amacı açık-seçık vurgulamıştır Soz konusu amaç
vergı yasasırun vergı hukukuna kavuşturulmasıdır
Bu nedenle olumludur Gene söz konusu amaç,
vergı hukukunun ana ılkesıdır ve bınnaldır Bu
amacın Hazınemıze tnlyonlarca bra vergı hasılatı
sağlama sonucuna varacağı, vergı hukukunun yan
ılkesıdır ve ıkıncıldır
Sonuç
Bu yazımda degışıklık kuralının ılk ıkı fıkrasında
yazıb olanlar yer aldı Kuralın sonrakı ıkı fıkrasın-
da yazılı olanlar, gerek anayasamız kurallanna
gerekse karşılaştırmah vergı hukuku kurallanna
aykındır Bu durumu, ılendekı bır yazıma konu
edınmek çabasında olacağım
ARADABIR
İSMET KEMAL KARADAYI
Emekli C. Savcısı
Gflncel Hukuk, Güncel Siyasa
Yontemler uygulamalar surup gelen ya da getırılıp getırılıp
ortaya surulen uyumsuzluklar olumsuzluklardeğıştırılmedıkçe
daha once yapılan eleştırılere uyarılara son verılerı de ekleye-
rek kamu bılgısıne sunmak kaçınılmaz oluyor
Nıce yazmış nıce soylemışızdır insanla, halkla, toplumla ıç
tçe bulunan hukukun geçerlılığı, ulkedekı ınsanların gelışmesı-
ne, gereksınmelerıne çağdaş yaşamalanna uygunluk derece-
sıyle olçülür Hukukun temelınde boşluk değıl bılım ve sevgı
vardır değışım vegelışım vardır hakkoruyucu hak dağıtıcı tuze
vardır Bu nedenledır kı nesnel ve genel bakışlarla bırlıkte huku-
kun ıçıne gıren her konu kendını sureklı yenıleyen tanhsel ve
toplumsal durumlara koşullara gore ele alınır, değerlendırılır
Bu her zaman boyle olmuştur, olmalıdır Olmamıssa olmuyor-
sa, orada uyumsuzluk ve çatışma vardır
Çağdaşlık ve aydınhk, gerçek hukukçuda aranan baş nıtelıktır
özellıkle de gerçekçı aydın, uygar bır hukukçunun defterınde
yerler, sureçler, koşullar ne olursa olsun, hıçbır duygusallık, hıç-
bır keyfıbk ve hıçbır korku, çıkar, baskı, ışkenceseverlık, ılkel tut-
ku yazılmamıştır, yazılmaz Hukuk bılımının yanında yurt ve
dunya sevgısı, genel kultüru, yetışkın eğıtımı, duşunceye saygısı
ve bunlara uygun çalışması dırencı yoksa, oyle bır hukukçu ba-
şarılı ve değerlı olamaz, yorumlannda ve kararlannda sık sık
yanılır o
Yasalara gelınce onlar uygulamaların uyumsuzlukların ayna-
sı olurlar bızlere Yıl geçer ay geçer eskırler yetersızleşırler
gerekene bundan boyle aykırı tersduşebılırler Işte o zaman de-
ğıştırme ya da ortadan kaldırma ışlemı ıvedılık kazanır ' Insanın
mutluluğu nu toplumun huzuru 'nu sağlamaya yonelık gerçek
hukuk, gerçek demokrası ıle
gerçekçı bakış ve uygunluk,
bunu zorunlu kılar
Gelelım guncele Şımdılerde,
ceza hukuku na ılıskın tasarı-
lar duzenlenmekte Ne kı ya-
vas eksık nasılsa vetolu
Umutluyuz yıne de Ve dılıyoruz
kı, once şu ımzası atılmış bıldırı-
lere, sözleşmelere şartlara
uyulsun
Sonra da kıtap yazar,
duşun yaratı duşmanlıkları kal-
dırılsın dıncı ırkçı çabalar ve
yayılmalar sakıncası denetım al-
tına alınsın ıskence tutuklama,
gozaltı gıbı ulusal ve uluslarara-
sı yüz kızartıcılıklara son verıl-
sın ışçı memur sendıka çılele-
rının nedenlerı ve çarelerı uze-
rınde durulsun, 'nereden bul—
dun' sorularına bakılsın,
Anayasa Yargıtay Danıştaygıbı
ust mahkemelere cumhurbas-
kanınca uye seçme yetkısı de
Yuksek Hakımler Savcılar Kuru-
lu yetkılerı de anayasa değışıklı-
ğıyle yargı erkı ıçınde ele alın-
sın, yazar sanatçı-hakları sa-
kıncalı yayın-sansur hukuku
olumlu yonde yenılestırılsın,
Devlet Guvenlık Mahkemelen'-
nın gereksızlığı artık bılınsın
Dıyanet Işlerı ne ya son ya da
çekıduzen verılsın Guneydoğu
ve Kurt saplantılarından uzakla-
şılarak soruna tarıh ve ınsan
hakları gerçeğıyle bılınçle, oz-
verıyle yaklaşılıp us ıçın ulus
ıçın uygun cözum ne ıse o getırıl-
sın bırıkmıs haksızlıklan bun-
lardan dogan huzursuzluk ve
hınçları herkesın suclu oldu-
ğu dunyada bırılerıne rastlayan
bırılerını zorlayan yıkımları sona
erdırıp tek ulus tek devlet bır-
lıktelığı ve sıcaklığı ıçınde top-
lumsal barışı saglayacak olan
ıktıdarıyla muhalefetıyle soz ve-
rılen şu genel af bır an once
çıkartılsın
TARTIŞMA
Bürokrasi
Burokratık orgutlenmedekı kurallar ve kurallann getırdığı cıddı bo-
yut, ülke çağdaşlığını vurgulaması açısından büyuk onem taşır.
Demokrası geleneğı ıle yonetılmeye çalı-
şılan Turkıyemız'de 1980 sonrasında gele-
neksel yonetım bıçımlenndekı burokraük
yapılanma yaşanmışUr Çünkü sıyası ıkü-
dar orgutledığı burokrasıde, bürokratlan
üst konum ve gorevden nyade yukandakı
görevbye çıkarsal ve kışısel kurallarla bağ-
lamıştır Atanan burokratlarda, uzmanhk
ve bu bağlamddkı ıse uygunluğunu goste-
recek dıploma, sertıfika ve her şeyden once
deneyım belgelen gozönune abnmamışür
Bu da zamanla sıyasal ıktıdann, olırgaşık
bır sıvasal egemenbk sıstemı kurmasına ne-
den olmuştur Kamuoyunda da sıyasal
egemenbğı ehnde bulunduran bır grup ola-
rak algılanmıştır
Çağdaşlaşma yolundakı ıvmesını artür-
mak zonında olan Turkıye demokrası ge-
reğı değışık sıyası ıktıdarlann yanında
geruş tabanlı koahsyonlan da yaşayacak-
ür Yenı yenı oluşmaya başlayan sıyası bı-
bnç ve kultür dondurulmuş tercıhlen
çozmüş durumda, bu nedenle onumuzdekı
yıllar tek başına ıktıdann yanında Baü an-
lamında koalısyonlar donemını başlatabı-
br Bu bağlamda burokratık örgutlenmede
de bır tur koabsyonlar yaşanacaktır Çağ-
daş Turkıye ıçın geleneksel ve hantal bu-
rokrasıye dınamızm kazandırmak gerek-
B
urokrasının ozelbklennı ılk kez sıs-
temlı bır bıçımde tanımlayan Max
VVeber, bır sosyal bılım tenmı olarak "Bu-
rokrasıyı" şöyle tanf etmektedır Toplum-
da tabandan > ukan doğru daralan hıyerar-
şık bır vapı ıçınde orgutlenmış, kışısel ol-
mayan genel kurallan ve ışleyış ılkelenne
gore çalışan profesyonel görev lıler grubu-
dur
Gorevlerde uzmanlaşma ve ust duzeyde
gelışmış bır ışbölumu burokrasının temel
ozellıklenndendır
Burokratık orgütlenmedekı kurallar ve
kurallann getırdığı cıddı boyut, ülke çağ-
daşlığını vurgulaması açısından buyuk
onem taşır Ülkelerdekı burokrası eksıklığı
gelışmelennı surekh etkılemışür Burokra-
sıdekı yeteneksız ve yetersız kışılenn etkın-
hğı, burokrası kurallannın kışıselbğe ındır-
genmesmı ve dolayısı>la burokrası eksıklı-
ğını yansıür
Burokrasının tanımında, orgutlenmede
ast-ust ıhşkılen akılcı ve kışısel olmayan ıl-
kelere gore duzenlenır denılmektedır Ge-
leneksel yonetım bıçımlennde (feodal-soy-
dan gelen) ast-ust ılışkısı kışıseldır Burok-
ratın bağbbğı kışısel olmayan bır duzene.
bır başka deyışle usı konumdakı görevbye
değıl, o ust konum ya da görevı olmabdır
mektedır Yenı burokraük yapılanmada,
sıyası ıküdar ve koahsyonlar, burokratla-
nnda sıyasal bağblıktan çok, alanlannda
uzman olmuş, dınamık, deneyım bınkımı-
ne sahjp, çağdaşlığı ozümsemış. hatta ken-
dısını gorevlendıren ıküdar değışüğınde
-görevde bulunduklan sürece- yenı gelen
ıküdar yetkıblenne amaçlı olarak yanlış
bılgı taşıyan değıl gorev ıçın her zaman bıl-
gı ışleyebılen, onurlu bır yapı ozelhğı ara-
malıdırlar Bu nıtehklen ozümsemış ınsan-
lann atanmasına engelleme yetkısını hıçbır
makam kendısınde gormemebdır
Dunyanın ozgun yapılanmasını yakala-
yabılmesı ıçın Turkıyemız'de sıyasılere de
buyuk gorevler duşmektedır Yukandakı
yapılanma gereğını ıyı yorumlayıp, dene-
yım bınkımme sahıp, dınamık burokrat
potansıyellen aalen değerlendırmeye al-
mak zorundalar Özellıkle gunümuz koa-
hsyon ortağı SHP'run 1970'ler sonrasmm
deneyım kazanmış bürokratlannı zaman
yıürmeksızın görevlendırebılseydı Güler
Ilen olayı yaşanmayacakü İstenılen bu-
rokrası ozellıklennı kurumsallaşürmak
Max Weber'e gore de çok zor bır olay, fa-
kat yukanda bebrtüğım gıbı çağın özgun
bürokrasısını benımserruş yetenekb bürok-
ratlan one çıkararak bürokrasımızı "por-
taüf olmaktan az da olsa kurtarabıbriz.
ŞEVKET ÇORBACIOĞLU
înşaat Muhendısı
PENCERE
Fiyat Ne Yazar!..
Çok satışlı gazetelerın fıyatlarını 3500'e çıkaracaklan
duyurulunca Cumhurıyet yonetıcılerı bır toplantı duzenle-
dıler, benı deçağırdılar
-Fıyatarttıralım mı1
'
- Bız de 3500'e çıkalım..
- Hayır, 4000 olsun
Elıme çok satışlı bır gazete aldım, maşallah, renk der-
sen renk, kupon dersen kupon, çıplak kadın dersen gırla,
sosyete dedıkodusu ultra, lotarya dersen lotarya, ustune
bır de kultur hızmetı' bınmez mı' Her aıleye tarıh kıtabı,
coğrafya atlası, ansıklopedık sozlukle bırlıkte apartman
daıresı, otel motel, kamyon, otobus, neıstersen var Aşık
atılırmı bunlarla9
Bır de Cumhurıyet e baktım, haberden ve yorumdan
gayrı okura ne verıyor kı
Kendı kendıme
- Vallahı dedım, ben yaşam sıkıntısı ıçınde olsam, elbet
pıyangolusunu yeğlerım
•k
Cumhurıyet, tûru kendıne ozgu bır gazete1
Ne tıraj yan-
şına gırer, ne lotarya duzenler' Cıns-ı lâtıfı pazarlamaz,
asparagas başlık atmaz, kendı çızgısını ızler, dengelerını
korur
Bızım derdımız tıraj değıl
Ancak şu gunlerde ışımız zor
Çunku Cumhurıyet geçen yıl kasım ayında yaşadığı dep-
remden buyuk zarar gordu
Gazetenın kımlığıyle ozdeşleşmış ısımler, yonetım tara-
fından dışlanıp Cumhurıyet ten ayrılmak zorunda kalınca,
okur kustu, tıraj başaşağı gıttı, oyle gunler oldu kı satış ra-
kamı 30 bınlere duştu, ıflas tehlıkesı başgosterınce şırket
yonetımı konkordato ıçın yetkılı makamlara başvurdu
Bıze de dedıler kı
- Gelın Cumhurıyet't kurtanni
Kolay mı?
Gazetenın kurtulması kolay
Şırketın kurtulması zor
Ama bu ışın ustesmden geleceğız 1971 de benzerı bır
olay yaşamış gazeteden bır yıl ayrı kalmıştık Donuşte,
ancak ıkı yılda kendımıze gelebıldık Bu kez lyıleşme daha
hızlı gıdıyor bırkaç ay ıçınde satış ortalama 67-68 bıne tır-
mandı Alacaklılarkuşatmasınıdahayaramadık, ustunuze
tyılık sağlık, Imar Bankası'na olan kısa vadelı yuksek faızlı
borcun boğuntusundan kurtulamadık Gazetenın çalışan-
ları, olağanustu bır seferberlık çabası ıçınde kemer sıka-
rak Cumhurıyet'ı yuceltmek ıçın ellerınden gelenı yapıyor-
lar
Aşarız bu gunlerı
•
Bız akıl almaz guçlukler ıçınde, konkordato surecıne gı-
ren Cumhurıyet'ı yaşatmaya çalışırken, bazı "dostlar" da
ellerınden gelenı esırgemıyorlar Cumhurıyet'ın tam yıkıl-
mışken yenıden canlanması bunlann hoşuna gıtmedı, ta
Amerıka dan, ingıltere den ses geldı, başlangıçta Los An-
geles Tımes verdı verıştırdı, Independent ağzına gelenı
soyledı, şerıatçılgrımız durmadan saldırıyorlar, kımı Ba-
bıâlı mensubu ' da sırtını bır holdınge dayamış, bılır bılmez
konuşuyor
Vızgelır
Yaptığımız ışın yapılması gereken ış olduğunu bilıyo-
ruz, Cumhurıyet, 1924 ten bu yana ustlendığı ışlevını sur-
durecek Çunku Cumhurıyet'e gereksınım var, "Yenı
Dunya Düzenı"nı Cumhurıyet yorumlayıp açıklayacak,
Kurt sorununda çozum yollarını araştırıp aydınlatmaya ca-
lışacak, sol kesımın beyınsel gucunu gundeme getırecek;
bağımsız duşuncenın, laıklık temelının, 1923'un, Lozan'ın,
devrımın, demokrasının ve Ataturk'un oluşumunda ger-
çekleşen bugunku varoluşumuzun anlamını gözden hıç
yıtırmeden 21'ıncı yuzyıla yonelmek Cumhurıyet'ın ışlevı
•
Cumhurıyet 3500 mu olsun?
4000 mû
Enflasyon karşısında dırenmek olanaksız Ama Cumhu-
rıyet, darboğazı aştıktan sonra 'pahalı gazete' olmak yo-
lunda yurumeyecektır Babıâlı basını çoktan kamuoyurv
dan koptu, 60 mılyonluk Turkıye'de toplam gazete satışı ne
kû Lotaryayı kaldırsan, tum tırajlar başaşağı gıder
[ «*Jfsıl»l«
C R U N D I C 7 O E K R A N
T Ü R K İ Y E ' D E Ü R E T İ L E N E N B L J Y Ü K T E L E V İ Z Y O N
70 m duztoreeknn
Mullısıstem
Bılgı&yır kontrollu kumnda
50 prajramda 200 kanal
Tum ulustanmı tablolu
yaymbn slatnlecek
hypetband tuner
9hsand3fastteletext
Turkçe lelegun
•CTI renk keskmlığı
-Otel şartlanns uygunluk
•fıtooafi/iMtvT
Tek Koltuklu
Sinema!...
CIJ. R U N l> IC;
7O EKRAN
timım çMMtmdifitrttattmı |
-QS0"'
OSDtOn ScreeıOspöy) firanuennde
taMtm/ ımjriennın yaM gostenlmea
Bunca karmasa kargasa ka-
rıştırma ve kıskırtma arasında
tum bu ıyı guzel doğru ıs lerı
bırden ve hemen basarılı sonuç-
lara ulaştırmanın kolay olama-
yacağını bılıyoruz Yıne de en ıyı
dıleklerımızle ılgılılere kolay
gelsın dıyor onlardan gerek-
sınmelere ve yemın lerıne
uyan uygulamalar beklıyoruz
G R U N D I C 7O EKRAN TELEVIZYONLARLA ŞIMDI DUNYA SIZIN EVINI7DE SIZINJ EMRIMZDE
AINBEAM YAŞAYACACINIZ B U KEYFI BAŞKA HIÇBIR ŞEYLE KIYASLAYA/VIAZSINIZ Ses RENK
C O R U N T U HEPSI SUPER BOYUTTA SUPER KAHTEDE SANKI DUNYAEVINIZDF G R U N D I G
7O EKRAN TV TURKIYE DE LJRETILEN Ersı BUYUK REISIKLI TELEVI^YCJN
CIUNDIC CIL
GRUnDIGİ! N T ( M 1 « İ K t V
c ı H Ü n ELE
KTRONİK BAMAVII A