Katalog

18EYLÜL1992CUMA CUMHURİYET SAYFA KÜLTÜR 11 SINEMA ATİLLA DORSAY Yılın en iyi takvimleri Kültür Servisi- Türk Pazarlama Vakfı tarafından düzenlenen "Yılın Takvimi" yanşmasında, Sami Güner'in fotoğraflanndan oluşan ve Cem Ofset tarafından hazırlanan Denizbank takvimi ile Marsa ve Egeseramik takvimleri ödüledeğerbulundu. Yanşmanın seçicı kurulunu Prof. Önder Küçükkerman, Prof.Haluk Kabaalioğlu. Yurdaer Altıntaş, Ali Üstündağ, Alp Orçun ve İpet Altınay'dan oluştu. Müjdat Gezen'den liselilere Kültür Servisi- M üjdat Gezen Sanat Merkezi(MSM), bütün bölümlerindeen çok 3 dersten beklemeli olan lise son sınıf öğrencılerini 30 MSM'ye kabul edecek. Oğrencilerin en son 30 eylüle dek başvurmalan gerekiyor. (Adres: Kayışdağı cad. Ziverbey durağı no:48 Kadıköy.tel: 3465109-3488072) "Rıfat Ilgaz Kültürevi" Kültür Servisi- Bakırköy Belediye Başkanlığı Kocasinan'da açtığı kültürevine, yazar Rıfat Ilgaz'ın adını verdi. İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nce de yapımı onaylanan "Rıfat Ilgaz Kültürevi'nin 400 kişilik tiyatro salonu, küt üphanesi, çocuk yuvası, aşevi ve sergi salonlan bulunuyor. Adının bir kültürevine verilmesinden çok mutlu olan yazar Rıfat Ilgaz duygulannı şöyle dilc getirdi: "Birdikili ağacım bileyokken Kastamonu'da, Cide ve Akçakoca'da adımın verildiği bir sokağım, iki caddem vebirparkırnınolmasınasevinirkenbu görkemlı kültürevine de adımın verilmesi beni yaşama tekrarbağladı." 'Baykas'tan pomantik atak • Kültür Servisi- Terminator, Commando, Conan gibi kaslannı bol bol sergilediği hareket ve şiddet dolu fılmlerle büyük ün yapan Arnold Schvvarzenegger, şimdi de bir aşk fılmi çevirmek istiyor. Son fılmi Terminator 2'den bu yana zamanının büyük bölümünü senaryo yığınlan arasında geçiren Schwarzenegger, kız arkadaşı ölmekte olan bir komedyenin anlatıldığı "Time Flies"da hem "aşkı" hem "komediyi" bulduğunu düşünüyor. Ancak yeni fılmi konusunda henüz kesin karar veremeyen 'bay kas'm gönlünü çelen senaryolar arasında, sinemada canlandırdığı sert erkek imajıyla alay eden "The Last Action Hero" ya da dünyanın ilk hamile erkeğinin anlatıldığı "Oh Baby" de bulunuyor. Schwarzenegger, daha Önce Kindergarden Cop (Anaokulu Polisi) ve Danny de Vito ile birlikte oynadığı Twins (îkizler) gibi fılmlerde komedi alanında da başanlı olduğunu kanıtlamıştı. "Oyun YazmaTekniği" seminerleri • ANKARA (AA) - Kültür Bakanbğı ile üniversitelerin tiyatro bölümlerinin işbirliğj ile Ankara, İstanbul ve İzmir'de "Oyun Yazma Tekniği" seminerleri düzenlenecek. İlki 26-30eylül tarihleri arasında Ankara Üniversitesi DilTarih ve Coğrafya Fakültesi Tiyatro Kürsüsü'nde düzenlenecek olan seminerlere amatör ve profesyonel tüm oyun yazarlan katılabilecek. "Oyun Yazma Tekniği" seminerleri aynca İstanbul ve İzmir'de deçeşitli tarihlerde düzenlenecek. Avrupa yolcusu sergiler • ANKARA (AA) - Galeri Mi-Ge, çağdaş 10 Türk ressamının eserlerini Londra, Lahey. Moskova ve Paris'te sergileyecek. İstanbul'danOktay Anılanmert, Fahrettin Baykal. Gül Derman. Alev Ermiş Mavitan ve Bihrat MavitanileAnkara'danNadide Akdeniz, Yalçın Gökçebağ, Gencay Kasapçı. Kayıhan Keslrinok ve Hambike Tangudur'un yapıtlan daha önce Galeri Mi-Ge'de biray süreyle sergilenmışti. Söz konusu sanatçılann eserkri, Avrupa yolculuğuna çıkmadan önce Plastik SanatlarDerneği'nin(PSD) 18-27 eylül tarihleri arasında düzenleyecegi 2. İstanbul Sanat Fuan'nda sergilenecek. "Basic lnstinct-2" • Kültür Servisi- Basic Instinct (Temel İçgüdü)filminingördüğü büyük ilgi üzerine fılmin yapımcılan, hemen Basic Instinct-2 için kollan sıvadılar. İlk fılmde ilişki kurduğu erkekleri öldüren bir kadını canlandıran Stone, ikinci fılmde de aynı karakteri devam ettirmek için tam 7 milyon dolar alacak. Bazı cüretb' sahneleri nedeniyle gösterildiği her yerde tartışma konusu olan Basic Instinct'in erkek oyuncusu Michael Douglas ise ikinci fılmde yer almıyor. Basic Instinct, "fılmde aşağılandıklan ve kötü olarak tanıüldıklan" gerekçesı ileözellikle homoseksüellerin ve lezbiyenlerin şimşeklerini üzerine çekmişti. Istatistiklere göre fılm sadece İngiltere'de 10 haftada 13.3 milyon sterlin hasılat sağladı. Lenin'j Maximillian Schell oynayacak • Dış Haberler Servisi - Sovyetler'in bir zamanlardünyayı titreten lideri Stalin'in ha>atını konu alan bir fılmde Sovyet devnmini gerçekleştiren Lenin rolünü Maximillian Schell oynayacak. Ünlü >ıldız Maria Schell'in kardeşi olan Alman sinemasının aktörü Schell, Nürnberg Duruşması ve Genç Aslanlar fılmlerinin unutulmaz oyuncusu ve Oscar ödüllü bir • oyuncu. Bilindiği gibi daha önce teklif edilen Lenın rolü için hiçbir aktör evet dememişti. Bilim kurgu, korku ve "hapishane filmleri"nin karması \aratık-Kadın astronot üçüncü rauntta Aiien 3 Yönetmen: David FincherjSenaryo: David Gi- ler, Walîer Hill, Larry Fergu- sonjGörünîü: Alex Thomsonf Müzik: Elliot Goldenthal/ Oyuncular: Sigourney Wea- wer, Charles Dance, Charles S.Dutton, Paul McGann, Bri- an Glover/Bir Fox fılmi. Yaratık geri dönüyor. Zavalh kadın ast- ronot Ripley'in ondan kurtulma şansı yok. İlk fılmde, kendi içinde oldukça tutarlı bir mantık ve ileri teknolojinin görsel verileriy- le bezenmiş bir fantastik dünya kurmuştu yaratıcılar... O filmi, uzun yıllar önce Pa- ris'te, geceyansından sonra bir sinemada Atıf Yılmaz'la birlikte izlediğimi anımsıyo- nım. Ytlmaz pek sevmemişti. Ama ben, kendi adıma, fantastik sinemada nerdeyse yeni bir dönem açan bir başyapıt izledigi- min farkındaydım. • Bu üçüncü bölümde, ilk iki fflrnin temiz, net, sağhklı tekno- lojik verilerinin yerini, Ame- rikan sinemasının tipik "ha- pisrıane fılmleri"ne özgü, alabildiğine kirli, korkulu bir çevre almış. Sonra ikinci "Yaratık" geldi. Ripley'i ye- niden canavann kollanna düşünmek için senaryocular oldukça hayalgücü harcamı- şlardı. James Cameron'un fılminde Ridley Scott'un "şiirsel karabasaru" yoksa da, daha mekanik. daha soğukkanh, ama aynı ölçüde ürkünç bir atmosfer egemendi. Astronot Ripley'in her türlü mantık, hatta manüksızhk gereği, bu 2 korkunç se- rüvenden sonra uzaya bir daha adım atma- ması ve ne denli sevimsiz olsa da 21. Yüzyıl'ın dünya gezegeninde, rahatlıkla hak ettiği emekli maaşıyla. terliklerini gıyip TV'sinin başından aynlmaması gerekirdi. Ancak Ripley'in doymak bilmez macera tutkusu (daha doğrusu, Fox şirketinin pa- zar hesaplan), Ripley'i canavarla bir kez daha karşı karşıya geüriyor. Bu üçüncü bölümde, ilk 2 fılmin temiz, net, sağlıklı teknolpjik verilerini, Amerikan sinemasının tipik "hapishane fılmlerT'ne özgü, alabildiğine kirli, korkulu, pis, sağlıksız bir çevre almış. (Bunda, bu tür Astronot Ripiey rolünde Sigourney Weawer korkunç koşullarda doktorla \ aşadığı kısa süreli aşka da trajik bir boyut katıyor. fılmlerin ustası Walter Hill'in -senaryo aşa- masındaki- katkısından kuşkulanmak mümkün). Fiorina adh bir ırak güneş geze- genindeki eski maden ocaklan çoktan bo- şaltılmışür, ancak biravuç tutuklu, dünya- ya dönmektense, burada kalmayı seçmiş- lerdir. Sonra bir gün, bu haşin, acımasız. ışıksız erkek dünyasına bir kadın iner. Dünyadan yollanan "yaratık"m saldınsı- na uğrayarak tüm personeli öldürülen bir gemide sağ kalan tek insandır o... Bir kb- pekle birlikte, Fiorina gezegenine iner. Ge- minin yaratık tarafından yok edildiğini an- ladığında, ilk 2 fılmi gördüğü (hatta "biz- zat" oynadığı) için yaratığın nerde olduğu- nun da çok iyi bilincindedir. Ama köpeği hesaba katmaz!.. "Yaratık'ın bu 3. ve olasılıkla son bö- lümü, gerçekten de ilk 2 bölümden oldukça farklı. Fiorina gezegeninin korkunç görü- nümü, aslında Amerikan bilimkurgu sinc- ması içinde büyük bir yenilik değil. Gelece- ği böylesine korkunç ve karanlık bir deko- ra indirgeyen sayısızfilmvardı: '"Açlık"tan "Tek Adam"a, "New York'tan Kaçış"tan "Terminator" serisine dek... Ama bilımkurgusal bir korku fîlmiyle bir hapishane filmi atmosferinın harman cdilmesi. kuşkusuz belli ölçüde bir yenilik sayilabilir. Tümüyle kafası kazınmış oyun- culara Sigourney Weawer'in de katılması, yalnızca bir "yıldız özverisi" imajı sağlamı- yor. Ripley'in bu korkunç koşullar altında doktorla (benzersiz Charles Dance) ya- şadığı kısa süreli aşka da trajik bir bovut katıyor. Aşk, her yerde, her koşulda, kahra- manlann alabildiğine pis ve çirkin gözük- tüğü koşullarda bile yaşanabilir!.. "Yaratık" ise yine bildiğiniz gibi: Şekil- siz, her yerde hazırvenaar,karnında"çocu- ğunu taşıv an" birisini ayırt edip saldırma- • Görkemli fınalde ise Rip- ley'in bir canavar da olsa, karnındaki yarauğı okşayarak bir ateş denizine düşmesi, ciltler dolusu bir kitaba bedel bir "an- nelik içgüdüsü" yacak denlı "akıllı". Onu astronotlann üzerine bilinçli olarak salan "şirket"|e, uluslararası olmayı çoktan aşıp gezegenler arası olmaya yönelmiş ve tüm evreni yöne- ten çıkar ve sermaye kuruluşlanna değgin ılgınç ipuçlan veriliyon Dolayh bir kapita- lızm eleştirisi mi? Hele bu ürkünç şirketin ilk temsilcisi olarak uzay gemisinden ilk çıkan Bond çantah Japon, çağdaş Batıhnın kımi temel korku ve kaygılan konusunda ayn bir ipucu. Film, zaten bu tür ruhbihmsel, kimi yer- de açıkça Freudçü. kolektif bilinçalüna y& nelik işaretlerle dolu. Finalde ise (gerçekten görkemli bir fınal bu), Ripley'in bir cana- var da olsa, karnındaki yaraüğı okşayarak bir ateş denizine düşmesi ciltler dolusu ki'- taba bedel bir "annelik içgüdüsü" ve başka şeyler simge-toplamı. "Alien 3", ilk 2 fılmin düzeyinde değihe de meraklılannı oldukça eğlendircbilecek (veya korkutabilecek: Bakışa bağlı!) bir' film. Fantastik meraklılan izleyebilir. Bir aşk öyküsü ve ekolojik mesaj içiçe Yokolan^yağtnuromıaıılarAıaağrt Doğadaki Umut (Medicine Man)\ Yönetmen: John McTiernan/Senaryo: Tom SchulmanjOyuncular: Sean Connery, Lorraine Bracco/ Bir Amerikan yapımı. Amazon ormanlan, son yıllarda dünya kamuoyunun ilgisini çeken çevre olayla- nnın ve sorunlanrun başlannda geliyor. Dünya üzerinde doğanın en ilkel ve vahşi biçimiyle, en doğal haliyle varolmayı sür- dürdüğü bu bitki4ve hayvan-böcek cen- netinde, yıllardır başlayan ciddi tahrip sü- rerse, yitirilecek yalnızca eşsiz bir doğâ ha- zinesi değil, dünyanın önemli bir bölü- münü etkileyecek olan bir doğal denge de- ğil mi? Çeşitli uluslararası örgütü, şarkıcıyı, sa- natcıyı harekete geçiren bu olay, bu yıl izle- yeceğimiz ılgınç bir canlandırma sine- masının yanısıra konulu bir fılme de yol açmış. Bu hafta izlediğimiz film, bu alanda yapılmış çok yeni, çok taze bir yapım. Dünyayla hemen aynı zamanda izliyoruz Amazon ormanlannda araştırmalar ya- pan ve kansere karşı çare olduğunu sandığı bir ilaç bulur gibi olan bir bilim adamının öyküsü bu... Bir ilaç şirketinin olup biteni anlaması için yanına gönderdiği, bilgili. ye- tenekli, meraklı, ama cinsel veduygusal so- runlan konusunda yaya kalmış bir genç kadın, bilge doktorla çatışmayla başlayıp sevgiye dönüşen bir ilişki kuruyor. Bu ara- da, sözkonusu ilaç da yeniden ortaya çıkıyor, ama ormanın üzerinden geçen yol- la birlikte yok edilen kannca yuvalan bu konudaki umudu suya düşürüyor.. "Doğadaki Umut", açık ve İcör kör par- mağım gözüne bir ekolojik mesaj veriyor. Böyle bir mesaja karşı olmamız elbette söz- konusu değil. Ama eleştirilebilecek olan, bu mesajın^ John McTiernan'ın "Preda- tor", "Zor Ölüm", "Kızıl Ekim" gibi fılm- lerinde belirgin olan, o tür filmler için etkili "çekiç gibi" bir anlaumla ve üstelik eski Hollyvvood güldürülerini anımsatan bir kadın-erkek çauşması esprisiyle verilmiş olması. Tiemanvari bir anlatım, eski salon ko- Sean Connery ve Lorraine Bracco "Doğanın Umudu" filminde. inandırmaN^n, doyurmayan bir fılm çıkıyor. Yine de, özellikle tüm çevrecilerin dirisi, doğrusu birbirleriyle pek iyi kaynaş- mıyor. Ve ortaya, oyunculanıun başansına, medilerine dönüş yapan biraz yapay bir dekorlannın güzelliğine ve kimi çekimleri- bu fılmi izlemesi ve desteklemesi gerektiği kadın-erkek ilişkisi ve amaçlanan doğa bil- nin nefes kesıciliğine karşın, sonuç olarak görüşündeyim. YENt BAŞLAYANLAR: Beklenmedik ölçüde başanlı bir gerilim Eskitemalarayenikılık Gcceran Ötesâ (Past Midnight)/Yönetmen): Jean Eli- asbergjOyuncular: Rutger Hauer, Natasha RichardsonjBir New Line Pictures yapımı. Reklamsız, gürültü- süz gösterime çıkan, pek fazla kozu olmadığı için de yeterli seyircı çeke- meyen bir film, aslında bu haftanın belki de en ilginçfilmi.Ne plursa ol- sun, koskoca İstanbul'- da sadece iki sinemada gösterime çıkan bu fil- min, daha çok seyirci çekmesi beklenirdi. Si- nemaseverlik, hazır re- çetelere, reklamı yapılmış filmlere, bol starh yapımlara değil, biraz "kapalı kutu" filmlere ilgi göstermeyi de gerekürir. Sinemase- verlik, biraz da merak. biraz da keşfetme zevki, biraz da risk demektir. Ne dersiniz, sevgjli sine- maseverler? Jean Eliasberg'in her- ' halde ilk. fılmi olan "Ge- cenin Ötesı". bizlere si- nemanın 1930-40'larda pek ilgi duyduğu bir öyküyü anlatıyor: Suçlu olduğundan. giderek tehlikeli bir katil oldu- ğundan kuşkulandığı bir adama aşık olan bir kadının öyküsü. Adam gerçekten de kansını, karnındaki çocukla birlikte doğramış bir katil midir? Yoksa bir hataya kur- ban mı gitmiştir? Haklı olan mantık mıdır. yoksa yürek mi? Bu eski usül gözüken öykü. aslında oldukça çağdaş verilerle donanmış bicimde karşımıza geliyor. Son derece sağlam yaalmış bir senaryo, iniş-çıkışlanyla, filmin sürpriz finalini hiç bir biçimde açık etmiyor. İnceden inceye sürdürülen bir gerilim, gerçekten de türün eski başyapıtlannı ("Şüphe", "Rebecca", 'İşıklar Sönerken", vs-) anımsatıyor. Eliasberg, sinemaya iyi bir başlangıç yapıyor gerçekten... Ve de oyuncular... "Bıçak Sırtı-Blade Runner"dan beri, sanşın fıziğini çağın en teh- likeli beyazperde görüntülerinden biri haline getirmiş olan Hollandah Rutger Hauer, bu kez daha durmuş oturmuş (hemfizikselhem oyunculuk açısından) bir kompozis- yonla karşımıza geliyor. Avrupa sinemasının yeni ve yükselen oyuncusu, geçen yıl ölen yönetmen Tony Richardsonla Vanessa Redgrave'in kızlan Natasha Richard- son ise gerçekten de yeteneklı kişıliğini bir kez daha kanıtlıyor. "Gecenın Otesi", bu tür psikolojik gerilim filmlerini sevenleri memnun bırakacak düzeyli bir fılm. Bir yerlerde yakalarsanız (çünkü sarunm afışten hemen kalkıyor) iz- lemeye çalışın... Rutger Hauer (solda) ve Natasha Ricbardson, "Gecenhı Ötesi" filminin bir sahnesinde. • Seni Seviyonım Rosa - lşıl Özgentürk'ün Sevgi Soysal'dan uyarladığj ve merakla beklenen ilk filmi. Sumru Yavrucuk baş- rolde. IBevoğlu Atlas, Osmanber Gazi, Kaüıköy KSMl İndochine - Fransız hindiçinisinde bir za- manlar. olgun yaşta bir kadınla gencecik bir yerli kızın aşklan arasında kalan yakı- şıklı bir subayın öyküsü. Fransızlann. "RüzgârGibiGeçti"si olarak tanıtılangös- terişh bir film. egzolik dekorlarda aşk ve serüven. Regis VVargnıer yönetiminde Catherine Deneuve, Vuncent Perez, Jean Yanne oynamışlar. I Kadıköy, Fenerbahçe. Şişli Novabaran. Bevoğlu Fitaş) Mathilda May Collette (Beco- ming Collette) - Ünlü Fransız ya- zan. kadın özgür- lük hareketierinin öncüsü Collette'in genç kuhk övkü- sü. John Huston"- un oğlu Dann\ Huston'un >önel- tiği edebi tatta bir film. Mathilda May. Klaus Maria Brandauer oynamışlar. f Beyoğlu Sinepop, Çemberlitaş Şafak) Keşif (Christopher Colombus) - Amenka"- nın kcşfınin 500. yıldönümü dolayısıyla çe- kilcn 2 fılmden biri. John Glen'in fılminde Tom Selleck ve Marlon Brando başroller- de. (Şişli Kent, Kadıköy Kadıköv. Be\oğlu Lale, Bakırköy Renk) Tampopo - "Yemek. erolizm. güldürü vc sinema merakhlan için" dıye lanıtılan ve genç bir Japon sinemaciMnın ımzasını taşı- yan modern bir Japon usulü güldürü. (Be- yoğlu Beyoğlu ı Atillâ Dorsay'm Yıldız Tablosu Fiimin Adı Alien-3 Doğadaki Umut (Medicine Man) Gecenin ötesi (Past Midnight) 29. Cadde (29. Street) Dönüşüm (Sleepwalkers) Gösterifdiği ginemalar ŞişU Site, Kadıköy Süreyya, Beyoğlu Dünya, Ç.Taş Şafak, Bakırköy İncirli Beyoğlu Emek, Şişli Kent Kadıköy Reks, Maslak Mövenpick, Bakırköy 74, Ç.Taş Şafak Beyoğlu Fitaş Kadıköy Kadıköy Harbiye AS, Pendik Oscar, Kadıköy As Şişli Kent, Kapı Sur, Kadıköy Hakan Beyoğlu Fitaş Cep De&eriendirme • • • • • • • • • • Sıradan • • Görülebilir • • • Gerçekten ilginç • • • • Başyapıt