Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
13EYLÜL1992PAZAR CUMHURİYET SAYFA
DIŞHABERLER
Crev Selanik'e
sıçrıyop
• ATİNA(AA)-
"Yunanistan hükümetinin,
Atiraa Otobüs İşleünesi'ni
( EA S) özelleştirmesi üzerine
işsiz kalan yüzlerce şoför,
yaklaşık bir aydır Atina'da
sürdürdükleri gösterilerini
hafta sonunda Selanik'e
taşıyacaklar. EAS çahşanlan
sendikası, Başbakan
Kortstantin Mitsotakis'in
açıhşını yapacağ) 57.
. Uluslararası Selanik Fuan
önünde protesto gösterisi
yapma karan aldı. Bu karar
,çerçe\esinde. EAS
çalışanlannı Selanik'e
götürecek en az 60 otobüsün
bu akşam ya da yann sabah
Atina'dan hareketedeceği
bildirildı.
Abhazya'da
ateşkes
• MOSKOVA(AA)-
Gürcistan'a bağlı Abhazya
Özerk Cumhuriyeti'nde
çatışmalara sahne olan
bölgedeki Gürcü ve Abhazya
kuvvetlerinin birbirlerinden
uzaklaştınldıklan bildirildi
Çarpışan Gürcü ve Abhazya
laraflan arasında Rusyanın
arabuluculuk faaliyetini
yürüten yetkili Yun
Vorobyov. itar-TASS'a
yaptığı açıklamada, söz
konusu birliklerin çatışma
hattı olan Gunista Nehri'nin
; iki yanında birbirlerinden
' uzaklaşmaişleminin
' geceyansı tamamlandığını
söyledi.
ABD, Suudilere
F-15 satacak
.•ST.LOUIS(AA)-ABD
" Başkanı George Bush, Suudi
Arabistan'a 72 adet F-15
savaş uçağı satılmasını
onayladı. BeyazSaray'dan
yapılan açıklamada. uçak
satışının "45 yıllık
ABD-Suudi askeri işbirliği
ilişkisinin mantıklı ve gereklı
birdevamı"olarak
nitelendirildi. Açıklamada.
Bush'un, Suudi Arabistan'a
9 milyar dolar değerindeki
uçak satışını onayladığını St.
Louis'deki McDonnell
Douglas tesislerine yaptığı
ziyaret sırasında açıkladığı
belirtildi.
Sırpjetlerine
Irak uygulaması
• DışHaberlerServisi-
ABD yönetimi. Sırbistan'ın
Bosna-Hersek'teki Sırp
birliklerini havadan
desteklemesini engellemek
amacıyla. Irak'ın kuzey ve
güneyinde oluşturulan uçuşa
kapalı bölgelerin bir
benzerini Bosna-Hersek'te
de oluşturmayı planhyor.
Reuter'in haberine göre
Beyaz Saray'dan üst düzey
bir yetkili önceki gece yaptığı
açıklamada, Başkan George
Bush ve yönetiminin
Bosna-Hersek'te uçuşa
kapalı bölge oluşturulmasını
1
çok ciddi bir biçimdeele
aldığını söyledi.
Erivan Karabag'ı
BM'ye taşıyacak
• MOSKOVA(AA)-
Dağlık Karabağ sonınunun
çözümünde artık Avrupa
Güvenlik ve İşbirliği
' Konferansf nın (AGİK)
arabuluculuğundan bir şey
beklemediğini açıklayan
Ermenistan, meseleyi başta
Birleşmiş Milletlerolmak
ûzere başka platformlara
taşımayı planlıyor. Ermeni
Dıştşleri Bakanlığı Sözcüsü
Haçik Terteryan, dün
Erivan'da yaptığı
açıklamada, "Ermenistan,
Karabağ probleminin
AGİK'in arabuluculuğuyla
çözülebileceği ihtimali
bulunduğunu görmüyor,
dolayısıyla bu süreci devam
ettirmek için herhangi bir
sebep yok" dedi. Sözcü. bu
dunımda Erivan'ın başka
altematifarabuluculara
başvurmayı düşündüğünü,
bunlann başında da
anlaşmalann uygulanması
için daha etkili yollara sahip
~ olan BM'nin geldiğini
söyledi.
Ankara'ya yeni
İngiliz elçi
• LONDRA (AA) - İngiltere
Kraliçesi Elizabeth,
tngsltere'nin Ankara
Bmükelçisi SirTimothy
Öaunt'ın yerine Peter John
Goulden'in atanmasını
onayladı. 1961 yılında
Dışşleri Bakanhğı'na giren
Peter John Goulden, 1963
yılında İstanbul'daki İngiliz
Btoşıonsolosluğu nda görev
yaptıktan sonra aynı yıl
Amara'daki elçilikte üçüncü
tatp olarak çahştı. Manila,
Dıolin ve Brüksel'deki
yur.dışı görev lerden başka
dhşijteri bakanlığının çeşitli
lcaüemelerinde çalışan
Oojlden. evli ve
ilcıçocuk babası
Sezgin, Tahrarn PKK için uyardı. Iran îçişleri Bakanı Halkın Mücahitleri'ininTürkiye'deetkinlikgöstermesinden yakındı
Iran'daterör zirvesi gerginbaşladı• İçişleri Bakanı Sezgin'in, PKK terörünü görüşmek üzere geldiği Tah-
ran'da, Özarın. Alan Sınır Karakolu'nun baskınından sonra söylediği
"Ben olsaydım, İran'a girerdim" sözleri, Türk heyetini güç durumda bı-
raktı. Türkiye, PKK'ya karşılık îran'a karşı Kürt kozunu oynayacak.
TURAN YILMAZ
TAHRAN - Türk-İran "terör zirvesi"
gergin başladı. Cumhurbaşkanı Turgut
Ozal'ın, PKK'nın Alan Karakolu'na yapı-
lan baskın sonrasında İran topraklanna gir-
mek gerektiği yolundaki sözlerine Tahran
tepki gösterdi.
İçişleri Bakanı İsmet Sezgin. İranlı yetkili-
lere, PKK'nın yalnızca Türkiye için değil,
Suriye, Irak ye Iran için de tehlike olduğunu
dile getirdi. İran İçişleri Bakanı Hocatulis-
lam Abdullah Nouri de, Türkiye'de İran
aleyhtan faaliyet gösteren Halkın Mücahit-
leri gibi gruplar olduğundan yakındı ve
"Her iki üîkede de, birbirlerinin aleyhine fa-
aliyet gösteren örgütler varsa, bunu birlikte
önleyelim"dedi.
PKK'nın. İran sınınndan sızarak, Tür-
kiye'de eylemlerini yoğunlaştırması üzerine.
çantasında İran yönetımini sıkıştıracak bel-
ge ve bilgilerle Tahran'a gelen İçişleri Bakanı
Sezgin. Özal'ın sözlerine duyulan tepkiden
kaynaklanan gergin atnosfer ile karşılaştı.
Sezgin, Türkiye'de eî konulan İran'a silah
taşıyan Kıbns Rum bandıralı geminin, he-
nüz bu konudaki yargt karannın kesinleş-
memesine karşın. serbest bırakılacağını be-
lirterek, İran'm Özal'ın sözlerinden kaynak-
lanan tepkisini yumuşatmaya çahştı. Sezgin.
bu konudaki açıklamasını Mehabad Havaa-
lanı'nda kendisini karşılayan İran İçişleri
Bakanı Hocatubsam Abdullah Nouri'ye
yaptı. Sezgin. gemiyle ilgili İstanbul DGM'-
nin 30 eylülde vereceği karar öncesi, "Gemi-
yi serbest bıfakacağız" derken, yanında ge-
tirdiği Yargıtay'ın, Montrö Antlaşması'na
göre gemiye el konulamayacağına ilişkin ka-
rannın bir kopyasmı de Nouri'ye iletti.
Sezgin. Tahran'daki görüşmelerde. İran
yönetiminin önüne getireceği rejim aleyhtan
Halkın Mücahitleri örgütü konusunda da
bılgi verdi. Türk güvenlik güçlerinin son
günlerde gerçekleştirdiği çeşitli operasyonlar
sonucunda gözaltına aîdığı 25 İranlıyla ilgili
dokümanlan da Tahran'a getiren Sezgin, bu
konuda hazırladığı dosyayı ve Türkiye'nin,
bu kişilere kesinlikle destek vermediğine iliş-
kin belgeleri, dünkü resmi görüşmede Nou-
ri'ye iletti.
Türk tarafının, resmi görüşmelerde.
PKK'ya karşı. İran yönetiminin rahatsızlık
duyduğu Kürt kozunu, dolaylı olarak masa-
ya getireceği öğrenıldı. Türk-İran-Irak
sınınndaki Zive bölgesindeki Kürt hareketi-
nin, İran yönetimini rahatsız ettiği belirtili-
yor.
Bu rahatsızlığın, özelliklc, Çekiç Güç'ün
kontrolündeki Kuzey Irak'tan bu bölgeye
sızacak Kürtlerin yaratacağı eylemlerinden
kaynaklandığı ifade ediliyor. Türk tarafının,
İran'm PKK konusunda etkin önlemler ala-
rak. sınırdan sızmalanna olanak tanıma-
vnası halınde. Kuzey Irak'tan İran'a olası sız-
malan önlemek amacıyla girişimlerde bu-
lunabileceğini dolaylı olarak gündeme geti-
receği öğrenıldi.
Türk- İran görüşmelerinde; Türk tarafı,
masaya, yakalanan PKK militanlannın vi-
deoya alınan ifadelerini getirdi. PKK mili-
tanlannın, İran topraklannda eğitim yaptık-
lannı ve İran'da kamplan bulunduğunu
söyledikleri bu video kasetlerin yanı sıra,
PKK Lideri Abdullah Öcalanın kardeşi Os-
man Öcalan'ın. İran'da bulunan kamplan
yönettiğı yolundaki bilgilerde, İranlı yetkıli-
lere iletildi.
Resmi göriişmeleTe katılan bir üst düzey
Türk yetkili de, soru üzerine, İran yönetimi-
nin, PKK'ya destek verdiğini sanmadıklan-
nı, ancak Türk-İran ve Irak sınınndaki
Kürtlerin yoğun olarak yaşadığı bölgede,
İran yönetiminin tam anlamıyla bir otorite
kuramadığını savundu.
PKK konusunda Suriye'de yaptığı temas-
lan da anımsatan Sezgin, bu temaslann ar-
dından PKK'nın kuzeye yönelerek eylemle-
rini buradan sürdüreceğine ilişkin saptama-
larda bulunduklannı, daha sonra gerçekle-
şen Perihan ve Alan karakollanna saldınla-
nn bu değerlendirmeleri doğruladığını anım-
sattı.
Sezgin'in bu sözleri üzerine İran İçişleri
Bakanı Abdullah Nouri, Türkiye'de düş-
manlan olduğunu, Halkın Mücahitleri Ör-
gütü ile İran Kürdistan Demokratik Partisi
üyelerinin Türkiye'de İran aleyhtan faaliyet
sürdürdüklerini ileri sürdü.
Almanya'da Dazlakmüzik gruplan, şarkılannda Türklere nefret kusuyor
Irkçılığmgıdas^Türkclüşıııaıılığı• Almanya'da halen
çok tutulan 'Yamyamlar
Şarkısı'nda "Tramvayda
bir Türk görürsen \e
sana kışkırtıcı gözlerle
bakarsa ona vur.
bıçağını çek ve on yedı
kez batır" deniyor.
DÎLEK ZAPTÇIOĞLU
BERLtN - Yabancılara yö-
nelik saldınlar gazetelerin man-
şetlerinden inerek artık nere-
deyse kanıksanırken ırkçı-faşi-
zan düşüncelerle beslenen Daz-
laklar özellikle Doğu Alman-
ya'da terör estirmeyi sürdürü-
yor.
Kendilerine "Halkın Öfkesi"
gibi adlar yakıştıran Dazlak
müzik gruplan. ırkçılığı açıkça
Türk düşmanlığıyla işliyorlar;
ömeğin çok tutulan Yamyam-
lar Şarkısı'nda "Tramvayda bir
Türk görürsen Ve sana kışkır-
tıcı gözlerle bakarsa , Ayağa
kalk ve bir tane vur , Bıçağını
çek ve on yedi kere batır" veya
"Onlan zindana tık Toplama
kampına yolla Ama nihayet
buradan defet Çocuklanru öl-
dür Kadınlanna saldır / Irkla-
nnı ortadan kaldır Onlardan
böyle kurtulacaksın" diyorlar.
Dazlak gruplannın "Kan ve
Şeref' adlı şarkısında ise şöyle
deniyor: "Atalanmızın göz yaş-
lannın intikammı alacağız. Her
yerde kitleler halinde yabana-
lar görüyorum, bu Almanya
olamaz, buna inanamıyorum."
1992 yılının ilk altı ayında altı
yabancı, dazlaklann saldınsına
kurban gjtti. Kundaklama
olaylan geçen yıla oranla üçe
katlandı. Dazlaklarda ateşli si-
lah ve bıçak kullanımı arttı. Al-
man Anayasası Koruma Teşki-
latı'nın değerlendirmesine göre
"Gelişmeler çok endişe verici ve
şiddet dalgasının durulma
olasıhğı yok". Devletin güvenlı-
ğini tehdit eden akımlan izleyen
teşkilat ilk kez bu yılki raporun-
da Almanya'da "aşın sağın
aşın soldan daha tehlikeli hale
geldiğini" belirtti.
AVRUPA KONSEYI
Bosna, BM'ye
havaleedildi
ERDAL GÜVEN
Özellikle Doğu Almanya terör estirmeyi sürdüren Dazlaklann ateşli silah ve bıçak kullammında büyûk artış görülüyor.
EnazlObin
Dazlaklann sayısı en az on
bin olarak tahmin ediliyor.
Bunlann üçte biri batıda, üçte
ikisi eski Demokratik Almanya
topraklannda yaşıyor. Başta
bir "gençlik kaprisi" olarak kü-
çümsenen Dazlak hareketi ar-
tık aşın sağa ait bir fenomen.
hatta örgütlü bir güç sayılıyor.
Bunun. yanı sıra Doğu'da yapı-
lan anketler gençlerin üçte ikisi-
nin "Yabancılar gitmeli" dedi-
ğini. yansının Dazlaklara sem-
patı duyduğunu, dörtte birinin
ise "Yabanalar kaba kuvvetle
defedilmeli" dediğini gösteri-
yor.
Enternasyonalizmi kendisine
bayrak eden, halklann kardeş-
liği üzerine kurulu bir sistemde
yetişmiş insanlarda neofaşist ve
ırkçı düşüncelerin taraftar top-
layacağın kim tahmin ederdi?
Buna pek çok neden gösterili-
yor. Soğuk bir duş gibi gelen re-
jim değişiklıği, işsizlik. geleceğe
güvensizlik. Devletin "kardeş
sosyalist ülkelerden" işçi veya
öğrenci olarak getirttiği ya-
banalara eskiden beri alttan
alta beslenen düşmanhk. Kapa-
lı diinyanın yarattığı dar düşün-
ce yapısı. Küçükten itibaren
parti örgütlerine girmeye ve di-
siplınli da\ ranmaya alışkın
genıçlenn özgürlüğü içine sindi-
renıeyişi. Bırleşmeden sonra
güçlenen aşağılık kompleksleri-
nin yabanalar sırtından çıkanl-
ması.
Doğu Almanya'nın Rostock
kentinde iki hafta önce mülteci-
lere saldıran aşan sağolann
mahkemesine önceki gün baş-
landı. Sava '"toplum huzurunu
bozmak"la ve mülteci yurduna
saldırmakla suçladığı yedi sanı-
ğın altı ayla on yıl arasında ce-
zaya çarptınlmasmı talep edi-
yor. Hukuk devleti kurallanna
uygun olarak sanıklara toplu
cezalar veremeyen mahkeme.
her sanığın işlediği suçu tanık-
larla tek tek kanıtlamak zorun-
da. Saruklar 21 yaşından küçük
olduğu için gençlik mahkeme-
lerinde yargılanıyorlar. Sanık-
lar birbirini aklayan ifadeler ve-
rirlerken, tanıklar ise korkudan
ifade vermekten kaçındıklann-
dan dolayı bu tür davalar ge-
nellikle beraatle sonuçlanıyor.
Bu arada Batı Berlın'de yaşa-
yan 150 bine yakın vatandaşı-
mızın da ilk günlerdeki endişe-
leri biraz yatıştı.
Kreuzberg, Neuköln, Wed-
djng gibi Türklerin yoğun-
laştığı semtlerde Türk gençleri
devriye gezerek Dazlak
sızmasını engelliyor. Polise gü-
venmeyen çoğu Türk aile genç-
lerin korumasını olumlu karşı-
lıyorlar. Gençlenmız arasında
ise korkudan çok öfke hakim.
Türkiye'nin girişimiyle
İstanbul'da toplanan Avrupa
Konseyi Bakanlar Komitesi.
Bosna-Hersek sorunu karşısın-
da doğrudan inisiyatif al-
maktan kaçınarak Birleşmiş
Milletler(BM) Güvenlik Kon-
seyi'ni "gerekli her türlü önle-
mi almaya" çağırmakla yetin-
di. Başka bir deyişle. Avrupa
eski Yugoslavya'da iç savaşın
durdurulması için topu BM'ye
attı.
Toplanü ardından eski Yu-
goslavya'ya ilişkin olarak
yayımlanan bildiri. başta Tür-
kiye olmak
üzere Bosna-
Hersek'te sü-
ren kanlı sa-
vaşa, gelinen
aşamada an-
cak BM ön-
cülüğünde ör-
gütlenecek bir
«askeri eylemle
son verilebile-
ceğini savu-
nan ülkelerle,
böyle bir eyle-
min savaşa
ancak boyut
kazandıra-
cağına inanan
Yunanistan.
İngiltere ve
diğer ülkeler
arasında van-
labılen uzlaş-
mayı yansıtı-
yordu.
Bildıride,
"etnik temiz-
lik' kınanıyor,
"oldu bitti"
politikasıyla
yaratılacak
oluşumlan tanınmayacağını
açıklanıyor ve ad belirtilerek
başta Sırbistan ve Karadağ ol-
mak üzere tüm güçlerden ege-
men Bosna-Hersek Devleti'ne
yönelık saldınlanna son ver-
meleri isteniyordu. Aynca,
Genel Sekreter Catherine
Lalumiere'ye eski Yugoslav-
ya'da işlenen insanhk suç-
lannın kov uşturulması için bir
"ceza mahkemesi' oluşturul-
ması için "zemin yoklamak"la
görevlendinhyordu.
Yabancı diplomatlar
NATO. Batı Avrupa Birliği-
(BAB) ya da BM gibi askeri
yaptınm olanaklan bulunma-
yan Konsey'den "ancak bu
kadar beklenebileceği" yönün-
Avrupa
Konseyi
. Bakanlar
Komitesi,
Bosna-Hersek
konusunda
doğrudan
insiyatif
kullanmaktan
kaçınarak,BM
Güvenlik
Konseyi'ni
"gerekli tüm
önlemleri"
almaya ,
çağırmakla
yetindi.
de görüş belirtirken. Dışişleri
Bakanı Hikmet Çetin, toplanü
ardından düzenlenen basın
toplantısında "her şeye karşın,
alınan karan bugüne dek
atılmış en ileri adım" olarak
niteledi. Avrupa Konseyi Ge-
nel Sekreteri Catherine Lalu-
miere de "her türlü önlem" ifa-
desinin gelinen aşamada askeri
müdahaleyi de pekala içerebi-
leceğine dikkat çekti.
Toplantı sonucunda aynca,
BDT üyesi 11 ülke ve Gürcis-
tan temsilcileriyle Konsey üye-
bi ülkelerin lemsitcileri arasın-
da yapılan ikili görüşmeler
ardından. Azerbaycan ve Er-
menisıan'ın
Dağhk Karabağ
sorunu çözülme-
dikçe Konsey'e
üyeliklerinin ger-
çekleşemeyeceği
belirtilmekle bir-
likte tüm üye
adaylan ile Kon-
sey arasında iliş-
kileri sıkılaştır-
ma ve söz konu-
su ülkelere de-
mokrasi ve ser-
best pazar eko-
nomisine geçişle-
rinde destek ver-
me karan alındı.
Bu bağlamda,
Konsey Genel
Sekreteri Cathe-
rine Lalumiere'-
in.Türkiye'yisöz
konusu ülkeler
için bir model
olarak göster-
dıkten sonra An-
karanın omuz-
larına büyük bir
yük sorumluluk
bındiğini belirt»
mesi dikkat çekti. Lalumiere,
bu yükün taşınmasında Av-
rupa'nın Türkiye'ye destek ve-
receğını de belirtti.
Toplantıda. Fransa Cum-
hurbaşkanı Mitterrand'ın,
Avurupa Konseyi'ne üye 27
ülkenin devlet ve hükümet
başkanlannı bir araya getirecek
bir zirve düzenlenmesi önerisi
de kabul edildi. Konsey Genel
Sekreteri Catherine Lalumie-
re, zirvenin büyük olasılıkla
1993'ün ekim ayında Avustur-
ya'nın başkenti Viyana'da dü-
zenleneceğini açıkladı. Yapı-
lacak zirvede, Avrupa'nın ye-
niden yapılanmasında Avrupa
Konseyi'nin üstlenebileceği iş-
levlerelealınacak.
Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Catherine Lalumiere Cumhuriyet'e demeç verdi:
Terörü kınıyorıız ama îşkenceye de karşıyız
KÜRŞATAKYOL
Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Catheri-
ne Lalumiere. "terorizmın Türkiye'nin siya-
si yaşamını zehirlediğini". ancak "terör fail-
lerinin işkence görmeden cezalandınlmala-
n" gerektiğini belirtti. Lalumiere. "bir
model" olarak Türk demokrasisinin eski
Sovyetler Birliği ülkelerine karşı sorumluluk
taşıdığını söyledi.
Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Lalu-
miere. îstanbul'da önceki gün sona eren
Bakanlar Komitesi olağanüstü toplantısın-
dan hemen sonra Cumhuriyet'in sorulannı
yanıtladı:
- Öncelikle, az önce sona eren toplantılarm
hir değerleıulirmesini vapar mısınız?
LALUMİERE - Pek çok nedenle çok iyi
bir toplantı olmuştur. Birincisi. organizas-
yon çok başanlıydı. İkincisi. Türk misafır-
perverliği mükemmeldi. Daha da önemlisi,
Türkiye'nın inisiyatifıyle A%rupa Konseyi
dışişleri bakanlanyla eski Sovyetler Birliği
dışişleri bakanlan bir araya gelmiştir.
lkinci olarak, bu toplantıda Avrupa Kon-
seyi ile eski Sovyetler Birliği üyeleri arasında
pek çok şey değerlendirilmiş, yönelmeler be-
lirlenmiştir. Avrupa Konseyi ile AGİK ara-
sındaki ilişkıler bakımından, bağlantılann
güçlenmesi konusunda irade belirmiştir. İlk
kez 1993 yılında Avrupa Konseyi üyelerinin
devlet başkanlan düzeyinde toplanması ka-
rara bağlanmıştır.
LALUMÎERE - Terörizm Türkiye'nin âyasaJ hayatını zehirliyor. (Fotoğraf: ERDOĞAN KÖSEOĞLU)
Aynca. Bosna-Hersek konusunda çok
müzakere edilen bir bildiri kabul edilmiştir
ki bu, gerçek bir ilerleme anlamına gelmek-
tedir. Bosna'daki tıajik durum karşısında
dünya topluluğunun bir şey yapamaması bir
yanlış anlamaya da vol açmaktadır.
- Toplantı sonrasmda yayımlanan eski Yu-
goslavya ile ilgili bildiride, BM 'ye gerekli tüm
önlemierin almnuısı çağrısmda bulunuldu. Ba-
stn topluntısında. "Bu önlemierin içerisinde
askeri müdahale de oluhilir, bu anlanu da içe-
rebilir" dedinız. Pekala. neden bildiride doğ-
rudan bu ifadevikullainıaktan kuçındını:?
LALUMİERE - Soruyu bana değil. bura-
da yer alan bazı devletlere yöneltmek gereki-
yor. Ben bazı sözcüklerin yer almasını isteye-
bilirim, fakat bazılan da istemiyor. Şunun
da dikkaünizi çekmesi gerekir ki kabul edi-
len metin. 27 ülkenin vardığı bir uzlaşmadır.
Bazı ülkeler daha güçlü bir metin istediler ki
bunlan arasında Türkiye de var. Bazı ülkeler
de daha ılımlı bir metin istediler. Bunlann
arasındaki bir uzlaşma metni idi bu. 27 ülke-
nin kompozisyonunu dikkate aldığınız za-
man, sağlanan metin bugün (önceki gün)
yaymılanan bildiri olmuştur.
- Türkiye'nin, eski Sovyet ülkelerine örnek
olması için "demokrasi ve insan haklarına sa-
hip çıkması" gerektiğini sövlediniz. Ancak
"böyledir" değil, "olması gereklidir" gibi bir
ifade kullundımz. Buradan yola çıkarak, Tür-
kiye 'de demokrasinin durumu nedır?
LALUMİERE - Demokrasi daima eleşti-
rilebilir. Türkiye'de olduğu gibi. diğer ülke-
lerde de. Şimdi. gerçek. varolan duruma
bakacak olursak. Sovyetler Birliği'nin güne-
yindeki ülkeler için Türkiye bir model olabi-
lir. Atatürk'le birlikte bir Müslüman pozis-
yonunu koruyarak, modernızmin büıün
gereklerini yerine getirmiştir Türkiye. Kabul
edilenlerin başında demokratik bir idare, ço-
ğulcu. çok partili, altematif partileri olan bir
idare.
Bunun yanı sıra Türkiye, insan haklan
konusunda da önemli bir adım atmış. Avru-
pa İnsan Haklan Konvansiyonu'nu imzala-
mış ve insan haklannın korunmasını Avru-
pa İnsan Haklan Mahkemesi'ne tevdi etmiş-
tir.
Bütün bunlar, Türkiye'yi güneydeki ülke-
ler için bir model haline getiriyor. Aynı za-'
manda, Türkiye'ye bir de sorumluluk yüklü-
yor: Bir model olarak Türkiye'nin bunlan
yerine geürmemesi bir aksaklık yaratıyor.
- Türkiye 'nin güneydoğusunda son yıllarda
artan ve son günlerde aşın ölçüde şidaetlenen
bir terör var. Nevruz'un ardından Şırnak'ta
yaşananlar bilinivor. Bu olaylar, Avrupa
Konseyi'nin Türk demokrasisine bakış açısını
ne şekilde etkiliyor? Bu olaylar Türk demok-
rasisine zarar verir nü? Ne şekilde zarar verir?
LALUMİERE - Türkiye'nin güneydoğu-
sunda yaşanan terörizm kınanmalıdır. Av-
rupa Konseyi de bunu kınamaktadır. Buna
rağmen bu terörün failleri insan haklanna
sahip olmalıdır. Yani. insan haklan sözleş-
mesinin hükümlerine göre muhakeme edi-
lip. hüküm giymelidir. Cezalandınlmah,
ama işkence görmemelidir. Doğal olarak te-
rörizm, Türkiye'nin siyasi yaşamını zehirle-
yen bir unsur olmuştur.