Katalog

SAYFA CUMHURİYET 31 AĞUSTOS1992 PAZARTESİ EKONOMI BORSA NOTLARI ABDLRRAHMAN YILDIRIM Cepteki paranıneylül ayı seııaryoları Eylül ayı ile birlikte iş dünyasında ta- til bitiyor. Finans dünyasını yakından ılgilendiren gelışmelenn ortaya çık- masıyla birlikte para ve sermaye piya- sasındaki durgunluk yerini hareketli gûnlere bırakacağa benziyor. ••• Hazine önce eylûlün ikisinde 5.095 milyar ve sonra eylülün 30'unda 4.87i milyar olmak üzere toplam 9.966 milyar lira iç borç ödemesi yapacak. Ay orta- sında 8.5 trilyona varan maaş ödemeleri bu rakama eklendiğinde 18.6 trilyona vanyor. Hükümetin yıl sonuna kadar tanm kesimine 20.5 trilyon ödemesi bekleniyor. Bu da, her ay yaklaşık 5 tril- yon lira yapar. Ama eylül ve ekımde bu ödemelerin daha yüklü olduğu sanılı- yor. Böylece, Hazine'nin eylül ayında neresinden bakılırsa bakılsın iç borç, maaş ve tanm kesimine yönelik ödeme- lerinin 25 trilyon Iıraya varması bekleni- yor. Bu ödemenin karşıhğında Hazine'- nin aylık bütçe geliri yaklaşık 15 trilyon lira. Ama Hazine'nin başka yükümlü- lükleri de var. Bundan dolayı en az 15 trilyonu bulan bir kaynak gereksinimini iç borçlanma yoluyla ve Merkez Ban- kası'ndan karşılaması kuvvetli bir olası- lık. ••• Piyasaya çıkacak yaklaşık 25 trilyon lira nereye gidebilir? Öncelikle bu para- nın 10 trilyon lirası, belki de daha fazlası iç borçlanma yoluyla Hazine'ye geri dö- nebilir. C3eri İcalan paranın bir miktan da Merkez Bankası tarafından döviz sa- tışı ve açık piyasa işlemi yoluyla geri çe- kilebilir. Merkez Bankası'nın açık pi- yasa işlemlennde kullanabileceği kağıt miktan ise iyice azalmış ve 1 trilyon lira- ya çok yaklaşmış durumda. Bu yolla para çekmesi zor. Geriye kalan döviz satışı yoluyla TL çekme konusunda Merkez Bankası'nın döviz rezervinı dikkatli kullanacağmı varsaymak yerin- de olur. Dolayısıyla bu yolla TL çek- mek de sınırlı olabilir. Neresinden bakı- lırsa bakılsın piyasadakı Türk Lirası'- run artacağı biri döneme gireceğiz. Bundan yatınm araçlannın kendine düşen paylan alması normal. ••• Piyasaya çıkacak olan bu paranın karşılığında hangi yatınm seçenekleri var? 1- Hazine Bonosu ve Devlet Tahvili: Yıllık bileşik faıa vüzde 95'e kadar çıkan kamu iç borçlanma senetleri yatınmarun karşısına en güç- lü seçenek olarak çıkıyor. Aylık net fa- izi yüzde 6'yı geçen bu senetlerin küçük kupürler halinde halka direkt satışına da başlanmış bulunuyor. Bu satışta Ziraat Bankası'nın yanı sıra di- ğer bankalann da devreye sokulması planlanıyor. 2- Repo: Yasal hale geürilen ve aracı kurumlara yapma hakkı tarunan repo işlemlerirun, Hazine bonosu ve Devlet tahvili faizlerine bağb olarak kupürlennin küçülmesi ve halka indi- rilmesi sayesinde daha da genişlemesi beklenebilir. Borsada repo işlemleri- nin bir haftaya kadar başlayacak ol- masını da bu pi>asanın gelişmesi açısın- dan dikkate almak gerekiyor. 3- Varlığa dayalı menkul kıymet: Yçni Sermaye Piyasası Ka- nunu ile geürilen varlığa dayalı menkul kıymet, takside bağlanmış banka ve şir- ket alacaklannın menkul kıymetleştiri- lerek satılması anlamına geliyor. Banka garantisi ile çıkanlan bu menkul kıy- metler ile toplanan para üzerinden, mc\duatta olduğu gibi disponibilite, munzam ve likidite karşılıklan ve yüzde 10.5'luk stopaj alınmıyor. Bu yükümlü- lüklerin maliyeti de parayı toplayan ku- rum ile parayı veren tasarruf sahipleri arasında pay ediliyor. Varhğa dayalı menkul kıymet uygulaması 17 ağustos- ta başlamasına karşılık bu nedenle yo- ğun bir ilgıyle karşılandı. Pamukbank 1 trilyon lirahk varhğa dayalı menkul kıy- metin 100 milyar lirahk ilk partisini ayhk yüzde 5.6 net faiz üzerinden satışa sundu ve büyük ilgi gördü. Sırada Yapı K.redı Bankası'nın 7 eylülde satışa suna- cağı 1 trilyon lirahk ve ayhk yüzde 6- 7.25 faizli varhğa dayalı menkul kıymet- leri var. İş Bankası da yine 1 trilyon li- rahk varhğa dayalı menkul kıymet çıka- racak. Öteki bankalar da sırada bulu- nuyor. Bu yolla bankalann toplam 13 trilyon lirava varan tükuici kredilerini, KİT'lerin ve özel sektör dayanıkh tüke: tim. otomobil ve elektronik fırmalannın taksitli alacaklannı menkul kıymetleş- tirmeleri ile toplam 30 trilyon lirahk bir hacme ulaşılacağı tahmin ediliyor. 4- Döviz: Sonbahardan itibaren enflasyonla birlikte dövizde yeni bir hareketlilik bekleniyordu. Ama yeni yaünm seçeneklerinin ortaya çıkması. dolann dış piyasalardaki düşüşü, Mer- kez Bankası rezervinin güçlenmesi ve kurlann yaklaşık yüzde 50 oranında, yeterince değerlenmiş olması, dövize ge- çen ilkbahardaki gibi güçlü bir yönelişin önündeki engelleri oluşturuyor. Ama yıne de tanm kesimine gidecek paranın bir bölümünün döviz piyasasına kayma olasılığını gözardı etmemek gerekıyor. 5- Borsa: Diğer yatınm araçlannın cazip oluşu paranın borsaya yönelmesi- ni engelleyebilir. Ama eylül ayında bil- gileri sızmaya başlayacak 9 aylık bilan- çolarla borsa senet bazında canhlık ya- şayabilir. Spekülatif hareketler dışında kısa zamanda paranın güçlü bir şekilde yöneleceği bir alan olarak görülmüyor. ••• Devlet varlığa dayalı menkul kıymet- lerden doğan kaynak kaybını, iç borç- lanmayı halka yayarak karşılamaya çahşıyor. Devletin paraya olan açhğı iç borçlanma faizlerini yüzde 75-95 arası- na yerleştirmiş durumda. Ve yıllık enf- lasyon tahmininin epey üzerinde. Böyle bir ortamda Hazine Bonosu, Devlet Tahvili ve bu iki kağıda bağh olarak re- po işlemleri ile borsada tahvil piyasası, sonbaharda sermaye piyasasını şenlen- direceğe benzer. Sonuç: Devlet büyük bir alıcı olarak piyasaya girerse "cüzdan" elbette de- ğerlenecektir. Müfettiş Yardımcılığı'na çağrı. «MT» „- ,,,< n-i ESBANK BANKAMIZ TEFTİŞ KURtlLU'NDA GÖREVLENDİRİLMEK ÜZERE • Üniversitelerimizin Hukuk, Iktisat, Siyasal Bilgiler, Iktisadi ve idari Bilimler, işletme, Maliye ve İş Idaresi öğretimi yapan ve en az dört yıllık eğitim programı olan fakülte ve yüksekokullardan ya da bunların yabancı ülkelerdeki eşitlerinden birini bitirmiş, • Sınav tarihinde 30 yaşını doldurmamış, • lyi derecede ingilizce bilen, • Bankamızca daha önce açılmış bulunan Müfettiş Yardımcılığı sınavına birden fazla katılmamış olan MÜFETTİŞ YARDIMCILARI ALINACAKTIR. Sınavlar yabancı dil ve bilim konularında yazılı ve sözlü olmak üzere iki aşamada yapılacaktır. Yazılı sınavlar 17 ve 18 Ekim 1992 tarihlerinde Ankara, İstanbul ve izmir'de yapılacaktır. Sınav konuları ve diğer bilgileri içeren kitapçık "Odakule İş Merkezi, Kat 5, Tepebaşı 80050 İstanbul" adresindeki Genel Mudürluk Teftış Kurulu Başkanlığı'ndan ya da Şube Müdürlüklerimizden sağlanabilir. ilgilenen adayların en geç 14 Ekim 1992 akşamına kadar Bankamız Teftiş Kurulu Başkanlığı'na yazılı olarak başvurmaları gerekmektedir. Türk tahviline ilgi artıyor İs-Ekooomi Servisi - Ulusla- rarası sermaye piyasalannda Türk tahvillerine ilgi artıyor. 1985 yıhndan bu yana Avrupa ve Japon piyasalannda yapılan tahvil sauşlanna, bu yıl ABD sermaye piyasalan da eklene- rek devam edildi. Hazine ve Dış Ticaret Müste- şarhğı'ndan edinilen bilgiye göre yılın ilk yansından 250 milyon dolan ABD piyasalan- na, 250 milyon dolan da Avru- pa piyasalanna olmak üzere 500 milyon dolarhk tahvil ihraç edildi. Bu yıl 6 avda Japon piyasala- nnda satışa çıkanlan Türk tah- villerinin tutan ise 64.6 milyar yen olarak gerçekleşti. 1985'ten bu yana hiç kesinti- sız her yıl Türk tahvillerinin sa- tışa sunulduğu Japon piyasala- nna ihraç edilen Türk tahville- rinin toplamı 193.1 milyar yene ulaştı. Bu arada Türk tahvillerinin ilk kez bu yıl girdiği ABD piya- salanna da şimdilik 250 milyon dolarhk tahvil ihraç edildi. Kültür • Sanat 4' 232 64 26 • 230 21 87 \ tn ıra N IMV «EnM \>T«\ Ailenın reısı kuyruklu olan. g»# Her eve lazım. • Kaöıloy SUKYTA Osmantey t U I Btyogln «TUS Çemfcrtrtas UFW Bakifk», ! T - ' Ankarı (336068?! HOO-U1S-1530-1730-191M145 (2479665ı 1I-OO-130O-150O-I715-193O-2U5 .243 75 761 1200--115-16 30-18 45-2" 15 I5162S6OI 1100-13 30-16 «MI»W1(» (5726439) 1100-13 00-1500-17 00-1900-21 15 («574 78, HJO-1330-1530-1730-1930-2130 BIEHB BU FİLM IIAYATIMZI DECİŞTİREC.EK. İzleyeıılere 30 Ağıısto* flıi) ıık lkrttmı\ e Bıleli 29. CADDE Yöıı : CEOKGE CALLO SşliSİTÎ (247 69 47) I I 00-13 30-16 00-18 45-21 45 Beyoğiu DÜNYA (2520162) 120O-I415-1630-18 45-2115 KodiöyAS (3360050) 11 00-13 00-15 00-17 00-19 00-21 00 ÇtoşSAFAK-3 (516 26 60) 11 00-13 30-16 00-18 30-21 00 7. HAFTA Reyoğlu SINEPOP (2511176) 12.00-1415-16 30-18 45-2100 ÇtoşŞAfAK-4 (5162660) 11 0O-13 3O-16 0O-18 30-21 00 PendikOSCAK (3900969) 12.00-1430-1715-2130 SEÇME FİLMLER HAFTASI 6 Horbiye AS (247 6315) 12.00-14 30-17 00-19 30-21 45 Mephtsto ve Atnodeus kuı seanslor. 12.00-15 15-18 30-21 45 Cuma «- AŞK ÜZERİNE BİR FİLM Cumartesi «- DUŞLER TARLASI Pazar V MEPHİSTO Pazariesi «" AMADEUS Sc.1, * ÇİNGENELER Z A M A N I Çarşcmba ~ THE DOORS Perşembe «- KOKUŞMUŞ HAYAT MISSISSIPPI MASALA Mıra Naır Denzel VVashıngton O K M Ortaköy Kültür Merkezi 258 69 87 13.00-15.30-18.00-20 30 REKLAM FİLMİDAĞIT1M1NDA 249 50 33 YAZ ŞENLİĞİ 5 İZLEYEMEDİKLERİSİZ J O D I E F O S T E R - D I A N N E W I E $ T K Ü Ç Ü K A D A M JODIE FOSTER 1 2 . 1 5 - 1 4 3 0 - 1 6 4 5 - 1 9 0 0 - 2 1 1 5 RUMELİ HİSAR1 KONŞER^Rİ ZÜLFÜ LİVANELİ 31 Ağustos Bilet satış yerlert ' Vakkorama Taksim Tel 251 28 88 Vakkorama Suadrye Tel: 350 87 42 Rumell Hlsarı Gişesi Tel: 257 75 50 K9IT PBOOUCTON UMSEV KULTUREVI SOYLEŞILERI Kunıık : Ertıığnıl Günay Konu . BARIŞ SORUNLARI BAĞLAMINDA TURKIYE'NİN GUNDEMİ VE SOSYAL DEMOKRAT ÖNER1LER Ycr : Uınraniye BcleJiycsi Nikah Salonu Tarıh : 1 Eylııl 1992 Salı, Saat 18.30 SATILIK İŞYERİ Birinci derecede turistik bölge Sirkeci'de 5.400 m 2 inşaat alanı olan işyeri satılıktır. Tel: 572 18 53-542 97 28 Sahibinden SATILIK DAİRE Kadıköy, Acıbadem Basın Sitesi'nde hidroforlu, koloriferli 80 2 daire. Tel: 339 56 43 İNGİLİZCE'yi 8 ayda konuşun sizi Amerikalı dostlanmızla tanıştıralım. Bahariye Cad. 62/3 349 59 38 REKLAM DÜNYASI MM nPEpCMOTPEJIH HEHACTbE B cojiHEiHyıo norofly 7nPHHHH, HO • " III—UtJUIl K*f* «VW. Reklamlarda yer ve zamanuı ucuzluğu batılı yatırımcılar için önemli bir unsur. Rusya reklamı öğrenîyor Pazar ekonomisıne geçışe rağmen Rusya'da reklamcılığın "emeklediği" öne sürûlüyor. Moskova'da birkaç Batıh büyük reklam ajansıyla 200 kadar da yerli ajans bulunuyor. Bunlann ara- sından yabanct şırketler pıyasada bu- lunmayan mallann tanıtımını yaparken Rus şirketler'ise sönük reklamlar ortaya çıkanyorlar. Tüketicilerden çok diğer fırmalara ses- lenen Rus reklamlan, iş dünyasının sa- dece devlet girişimleri ile birkaç yatınmanın tekelinde olduğu gerçegini yansıtıyor. Şirketler çoğu kez ürüne uy- gun medya yerine televizyonu kullanı- yor. Bunun sonucunda, televizyon izleyi- cisi banka hisselerinden ev satımına ka- dar özel konulardaki pekçok reklamı, hiç anlamadığı özel sembolleri izlemek durumunda kalıyor. Moskova'nın merkezindeki bir afişte. artık kentin büfelerinde satılan Mars'ın resmi var. Televizyon reklamlannda batılı görünüşteki kadınlar Vidal Sasso- on şampuanıyla saçlanru yıkarken bir erkek sesi Rus aksanındaki Ingilizcesiyle "Yıka ve çık" di>or. Yeni reklamlar içinde, Rusya'da pek az kışınin ılgilendığı sıgortacılık sektö- ründen White Tovvers'ın reklamı ilgi çe- kiyor. Reklamda, sigorta poliçesı satın almak için "yedi iyi neden" sıralanırken bir Rus ailesinin resmine de yer veriliyor. Moskova'nın en büyük ajanslanndan InterCity'nin hazırladığı reklamın başlığında "Güneşli havada uğursuzluk gördük." sloganı kullanıhyor. Halkla ilışkıler de Rusya'da kendini daha farklı bir şekilde göstenyor. Rakip- lerle ilgjli dedikodular çıkarmak, gazete- cilere kendileriyle ilgili övgü, rakıpleriyle ilgili ise yergi dolu yazılar yazdırmak, Rus işadamlanna göre işin ana ağırlığını göslenyor. Reklamlarda yer ve zamanın ucuzlu- ğu, batılı yatırımcılar için önemli bir teş- vik unsuru. Kalifomiyalı bir yönetici, "Bin kişiye bir penny ile konuşuyoruz." diyor. Buna karşın Rus şirketJerin elk- rindeki koz ise pazan iyi tanımak. Me- tapress ajansmın genel müdürii Oleg Pı- sarsky, "Bu pazan bilmek için burada büyümüşolmakgerekiyor"'diyor."Bura- da yakın ilişkiler ve güven önemli. Ya- bancı rakiplerimin elindeki tek şey, dolar yığınlan." Buslı'ıuı reklamı yasaya aykırı ABD Başkaru George Bush'un No- vember Company'ye hazırlattığı televiz- yon reklamı, yasalara aykın bulundu. Bush-Quayle kampanyası, 30 ile 60 sani- ye arasında süren reklamlann ilk versiyo- nunu gen çekmek zorunda kaldı. Rek- lamlann, 17 Ağustos'ta Houstan'da baş- layan Cumhuriyetçi Parti kongresine ka- dar kullanılması planlanıyordu. CNN ve ABD'nin pek çok televizyon şirketine 30 Temmuz'da gönderilen spot- lar, başkanlık amblemiyle başhyor. Ya- salar. amblemin "sponsorluk veya onay" çağnştıran herhangj bir şekilde kullanılmasını yasaklıyor. Yasaya karşı durumlarda ise 250 dolarhk para ve altı aya kadar hapis cezası uygtılanıyor. Bu >üzden kampanya, reklamlan geri çekerek başlangıçtaki amblemi çıkardı ve yeniden yayınlanmak üzere gönderdi. Yeni versiyon, CNN'de 3 Ağustos'ta reklamlarla ilgili bir haber programında gösterildi. Bir kampanya yetkilisi, bu konuda kampanyamn. reklamın uygunluğu ko- nusunda şüphe duyarak bir kanşıklık ol- maması için amblemi çıkanp yeniden yayınlattığını söyledi. E K O N O M İ KİTAPLIĞI ŞIRKET KURULÜSLARI Uygulamalı Şirket Kuruluşları Orneklerle Uygulamalı Şirket Kuruluşları, Prof. Dr. Osman Altuğ, Yrd. Doç. Dr. Hanifi Ayboğa • 464 sayfa,' 100.000 TL., Yasa Yaymları Prof. Dr. Osman Altuğ ile Yard. Doç. Dr. Hanifi Ayboğa'nın "Şirket Kuruluş- lan" adlı ortak eserlerinde şırketlerde birleşme, devir ve tür değiştirme, serma- ye artınmını ve tasfiye konulan ornek- lerle işlenmekte. Kitap, aynca İşletmelerin Hukuksal Yapılan; Anonim ve Limited Şirketlerde Kuruluş İşlemleri; Yabancı Sermayeli Şirket Kuruluşlan; İşyeri Açıhş İşlemle- ri; Şirket Genel Kurullan; Anonim ve Limited Şirketlerde Öz Sermaye (Özvar- lık) Hesaplamalan; Yeniden Değerleme, Değer Artış Fonu ile İştirak Hısselen ve Gaynmenkul Satış Kân Hesaplamalan gıbı konulan da içermekte. Kitabın son bölümünde ise holding şirketler hakkın- da geniş bilgiler veriyor. Kitap Yasa Yayınlan'ndan edinilebilir. (Ankara Çad. No 49. Ünal Han, Cağaloğlu / İstanbul Tel: 512 98 38 - 527 54 88) MERKEZ BANKASI KURLARI 29 AĞUSTOS 1992 CİNSİ 1 ABD Dolan 1 Alman Markı lAvustralya Dolan 1 AvusturyaŞılini 1 Belçıka Frangı IDanımarkaKronu 1 Fin Markkası IFransız Frangı 1 HollandaFlorini 11svec Kronu 11svtçre Frangı 100ltalyanüretı 1 Japon Yeni 1 Kanada Dolan 1 Norveç Kronu 1 Sterlin 1 S.Arabıstan Rıyalı ırtvtz AU? 7050.87 5014.84 5067.46 71293 243.13 1295.99 1815.13 1469.09 4445.69 1370.08 5607.05 655.28 57 20 589046 126552 1398893 188008 SATIŞ 7065.00 5024.89 5077.62 714.36 243.62 1298.59 1818.77 1472.03 445460 1372.83 561829 656.59 5732 5902.26 1268.06 14016.96 1883.85 EKKTİF «u? 704382 5009.83 4991.45 712.22 240.70 1283.03 1796.98 1467.62 4441.24 135638 5601.44 648 73 56.35 580210 1252.86 1397494 1851.88 SATIŞ 708620 503996 5092.85 716 50 244 35 130249 1824 23 147645 446796 137695 5635.14 658.56 5749 591997 127186 14059.01 1889.50 CAPRAZKURLAR 1 14060 13914 98900 54405 38845 47995 15860 9140 51463 12575 107601 12326 11970 55715 37503 1SME 1ECU: SMt SNt UDDOURI MmMırln nHStHlyiHHn AnstroPtf tatavtaİFMi HiHbrtfcıs FnmFrap İsiMyılPıiftası i m ç l r « jntçftffMİ RMyaLkttl JVÜYHI r«imı>ı hrnçlrM SJIraMstnRiyM 19840«OW»1 14365 AI8 M m 14800 AN M m 10455 96TI