Katalog

3TEMMUZ1992CUMA CUMHURİYET SAYFA KULTUR 11 BilkentUluslararası Vaz Okulu •ANKARA(ANKA)-Bilkent Üniversitesı Müzık ve Sahne Sanatlan Fakültesi, 5. Uluslararası Mûzik Yaz . Okulu, çalışmalannabaşladı. 15 temmuza kadar yapılacak olan staj döneminden sonra yaz okuluna katüan öğrencilerarasındanseçilen 120 kişi Bilkent Uluslararası Gençlik Senfoni Orkestrası'nı oluşturacak. Prof.Dr.Gürer Aykal'm sürekli şefliğini ve genel müzik direktörlüğünü, Prof.Suna Kan'ın solistliğini ve artistik direktörlüğünü üstlendikleri BÜGSO 1992turneprogramınagöre, 19-23 temmuz tarihleri arasında Marmaris Açıkhava Tıyatrosu'nda, Izmir'de ö.Uluslararası İzmir Festıvali kapsamında Efes Antik Tiyatro'da, Ayvaük'takı Lale Adası ile 2O.Uluslararası Istanbul Festivali'nde birer konser verecek. 5. Ankara Film Festivali •KühûrServisi- 5-14 Mart 1993 tarihleri arasında yapılması öngörülen 5. Ankara Film Festivali hazırhk çalışmalanna başlandj. Ankara Film Festivali çerçevesinde ilk kez uluslararası canlandırmafilmleriyanşması düzenlenecek. Aynca kısa ve belgesel filmler ayn ayn seçici kurullarca değerlendirilecek. Afışi Mengü Ertel tarafından gerçekleştinlecek olan festivalin, bu yılki karikatüryanşmasının konusu ise " Yaşam bir kısa filmdir" olarak belirlendi. 5. Ankara Film Festivali'nde ulusal uzun metrajh film yanşması, ulusal kısafilmyanşması, ulusal belgeselfilmyanşması, uluslararası canlandırma film yanşması ve karikatüryanşması düzenlenecek. Yanşmalara ilijkın yönetmelik ve şartnameler, (Özveren sokak 3/8 Demirtepe Ankara) adresinden saglanabilir. TöPkiyemiz dergisi • Kültür Servisi-Akbank'ın yayımladığı Türkıyemız dergısının 67. sayısı çıktı. Türkçe ve Ingılızce bir arada basılan derginin bu sayısında Dr. Kıymet Giray'ın " Yirminci Yüzyüda Gerçekleşen Bir Akım: Gerçeküstü", Dr.Banu Mahir'in "Topkapı Saray Kütüphanesi'nin Kur'an Koleksiyonu ", Behzat Üsdiken'in "Paris'ten lstanbul'a Orient Expres'in öyküsü", Ulla Ther'in "Polonya Soylusu Kont Raczynsky'in lstanbul Yolculuğu", Şerife Atlıhan'm "Fethiye Yörükleri'nde Yaşayan Keçeler"başlıklı yazılanyla özel cekilmiş renkli fotoğraf yeralıyor. Enrico Macias İstanbul'da • Kültür Servisi-Ennco Macias ve grubu lstanbul'a iki konser vermek üzere geldi. Ünlü şarkıa Enrico Macias, bu gece Beşiktaş Jimnastik Kulübü'nün şampiyonluk kutlama balosunda Çırağan Sarayı'nda bir konser verecek. Macias, yann da Ataköy Marina konserleri kapsamında. saat 20.30'da Ataköy Marina'da bir konser verecek. Emlak Bankası ve Anadolu Hayat'ın işbirliğiyle gerçekleşürilen konserin bıletleri 40 bin liraya satılı>or Aşkın'ın konseri crtelendi jBKültürSenisi-İkigündürsüren jsağnak yağmur nedenıv le bugün ve jyann yapılacak Rumelıhisan konserleri jkapsamındakı Aşkın Nur Yengi konseri •1 ve 8 temmuzaertelendi. Aşkın Nur ?Yengı ıle açılışı yapılacak olan IRumelihisan konserleri daha sonra IMuazzez Abacı ile sürecek. Most Production'dan venlen bilgiye göre Aşkın Nur Yengi konserlerinde 3 temmuz cuma biletleri 7 temmuz salı, 4 temmuz cumartesi gününün biletleri de 8 temmuz çarşamba günü içın geçerli iolacak. Fotoğpaf Yanşması • Kûltür Sernsi-lstanbul Büyükşehir !Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı'nın düzenlediğj "İstanbul'da Zaman" konulu fotoğraf yanşmasırun sergjsi, 6 temmuzda Yıldız Üniversitesi Sanat Merkezi'nde açılacak. Yanşmaya 79 kışi 297 fotoğraf ile katıldı. Barbaros Gürsel, Mehmet Bayhan, Sabit Kalfagil, R.Gökhan Yalta ve Hilmi Yavuz'dan joluşan seçici kurulun |değerlendirmesı sonucunda; Murat jTaner 1 .lik ödülü, İlteriş Tezer 2.1ik ödülü, Emine Ceylan 3.1ük ödülü, İM.Hamdj Hidayetoğlu, EnderOzcan, Gûngör Özsoy mansiyon aldılar. Sinema Yazıları dergisi • KüJtürServisi-İstanbul Üniversitesi |Baan Yayın Yüksek Okulu, "Sinema iYazılan" adlı birdereiçıkanyor. Büyük bo\. 1 .hamurkâğıdabasılacakolan derginin Yaz 92 sayısında, sinema kuramlan, Türk sineması, dünya sineması, sinema tekniği. sinema kitaplığı, sinema üzerine kamuoyu araştırmalan konulan bulunacak. Dergide sinemanın araştırma yöntemlerinden, uygulavımda gereken bilgi ve donanıma dek ülkemizde ve dünyada var olan durum ile ilgili önemli incelemeler sergilenecek. S İ N E M A ATİLLÂDORSAY Geçen sinema mevsimine bakış 2 En iyi film,Geçen mevsim sinemalanmıza Ameri- kan sinemasından oldukça kabank sayıda duygusal filmler de geldi. Louis Mandoki'- nin "Tutku Çemberi-White Palace" filmı, mevsim başında gösterilen şaşırtıcı bir çağ- daş. aşk ve tutku öyküsüydü. "Tutku" kav- ramı, Michael Lindsay-Hogg'un sevimsız filminin sadece adında vardı: "Tutku- ObjectofBeauty". Joel Schumacher "Genç Ölmek - Dying Young"da mendil ıslatmayı amaçlıyor ve başanyordu. Mark Rydell, savaşta geçen duygu ve müzik filmi "Çocuklar için - For the Boys"da aynı şeyi yaptı. John Erman'- ın, sinema tarihinın en "ağlatan" fılmlerin- den "Stella Dallas"ın yeni uyarlaması "Stella" da öyleydi. zerine Bîr Film' Modası geçtniş tutku Tony Scott "İhtıras, Revenge"de moda- sı geçmış bir tutku öyküsü anlattı. William A. Graham ise "Mavi Göle Dönüş"te gençlen tavlamayı denedi. Paul Schrader'- in "Yabana Kucak - Confort of Stran- gers"i ölümcül bir tutku öyküsü, Gary MarshalTın "Frankie ve Johnny"si gangs- ter soslu ve espri yüklü bir aşk öyküsüydü. Stephen Frears, "Yasak Üişkiler-Grifters- 'da yine tehlikeli tutkulara eğilirken, kadın yönetmen Martha Coolidge "Uçan Gül - RamHing Rose"da bir ilk gençlik (hatta çocukluk) aşkırun öyküsünü ilginç bir dö- nemsel tablo haline dönüştürebildi. Toplumsal eleştiri Duygusallığı aşıp toplumsal tasvirlere dönüşen filmler de vardı. Peter Bogdano- vich, 1970'lerdeki başanlı filmi "The Last Picture Show"un kahramanlannı neredey- se 20 yıl sonra "Texasville" filminde yeni- den bir araya getirdi. Mike Nichols'un "Kendini Arayan Adam - Regarding Henry", Michael Caton-Jones'un "Holl- ywooid Doktoru- Doc Hollyvvood" ve ka- dın yönetmen Randa Haines'in "Doktor" filmleri, oldukça sert tavırlar içeren top- lumsal eleştiri yapıtlanydı. • Polonyalı yönetmen Kieslovvs- ki'nin çarpıcı fılmi "Aşk Üzerine Bir Film", yalınlığı içinde içerdiği büyük sinema dersleriyle eleştir- menleri ve seyirciyi birleştirdi. Szabo, "Venüs'le Buluşma" ile operaya ilginç bir yaklaşım getirdi Lawrence Kasdan ise "Şehrin Kalbi- Grand Canyon" ile bu tür fılmlerin bu mevsim içinde en ilgiye değer olanını orta- ya koyuyordu. Barbra Streisand "Dalgalar Prensi-Pnnce of Tides"ta tümüyle psika- naüze yaslanan ve şematikliğini aşın duy- gusallık altında boğmaya çahsan bir film yapmıştı. Alan Rudolph'un "Olümcül Dü- şünceler-Mortal Thoughts" fılmi ise, bu il- ginç yönetmenın son fılmi olarak, hak et- tiği ölçüde seyirciye ulaşmadı Müzikal ve politika Bu yıl belli sayıda müzikal (ya da müzik- li)filmgeldi beyazperdeye... Olıver Stone'- un rock'n roll tanhimn ünlü bir grubu ve efsaneleşmiş bir kişiliğine eğilen fılmi "The Doors" yönetmenin her filmı gibi usta bir dille kotanlmış çarpıa bir yapımdı. İngıhz Alan Parker, "The Doors'un tersine düş- sel bir müzik grubunun seıjivenini anlatır- ken, İngiltere'de Liverpool çevresindeki müzik yaşamına ve genelde tüm dünyada- ki müzik gruplannm sorunlanna değinen kişisel bir film ortaya koyuyordu. David Kellogg "Buz Gibi- Cool as Ice"- la Vanilla Ice denen şarkıcının gençlik nez- uindeki ününe sığınan bir film yapmıştı. Joe Johnston'un müzikli gençlik fılmi "The Rocketter"in yanı sıra Alex Kesisian da Madonna'nın özel ve kamusal yaşamına değinen "Madonna Yatakta - İn Bed with Madonna" fılmiyle karşımıza geldi. Ve Amerikan fılmlerini kapatırken, siya- sal sinema örneğı olarak perdelere gelen yine Oliver Stone'un ilginç ve yürekli yapı- mı "Kapanmayan Dosya- JFK" fılmini de anımsatmış olalım. (1) Francesco Rosi'nin Marquez uyarlaması "Kırmızı Pazartesi"de Omella Muti de oynuyordu. (2) Jodie Foster'in oynadığı "Ku- zulann Sessizliği" yılın en çarpıcı filmleri arasındaydı. (3) Yunanistan'dan Kostas Ferris'in u Rembetiko"su içimizi ısıttı. (4) Fran- co Zeffireüi'nin "'Hamlet"i özeilikle Glenn Close ve Mel Gibson gibi iki usta oyunctısuyla Ugi çekti. * İngiliz sineması Genellikle Amerikan filmleriyle gerek sermaye, gerek yaraucı kadro açısmdan fazlasıyla iç içe oluşan İngüız sinemasından çok tipik olan birkaç film vardı. Rıchard Attenborough'un "Gandi"si çok geç ola- rak gösterime girdiğı ülkemizde, hatalı alt- §20. yazılann kurbanı olarak izlenemedi (ve he- men arûından TV'de gösterildi.) Pat O'- Connor'un İrlanda başkaldınsı üzerine ilgi çekici fılmi "Cal", kötü bir dağıtımın kur- banı olarak doğru dürüst gösterilemedı. İngiliz sınemasının en tipik yönetmenle- rinden biri olan Ken Russell ise, mevsim sonunda gösterilen "Fahişe-VVhore" adlı filmle, kahramanına bir oyundan alınmış olmanın tüm statikliğiyle, yer yer gözü pek. ama genelde yorucu biçımde yaklaşan ay- nksı bir film ortaya koydu. Fransız sinemasından bir avuç ilgiye de- ğer film izledik. François Truffaut'nun ölü- münden önceki son filmi "Neşeli Pazar - Vivement Dimanche", yıllar sonra da olsa sınırlı biçimde gösterilebildi. Etienne Cha- tiliez'in "Danielle Teyze- Tatie Danielle" filmi çarpıa bir yaşh kadın portresi getirdi ve beklenmedik biçimde popüler oldu. Chrisüan de Chalonge'un ilginç bir 2. Dünya Savaşı suçlusunun öyküsünü anlat- tığı barok cinayet fılmi "Doktor Petiot" ise haksız bir ilgisizlikle karşılandı. Henri Ver- neuil'ün "İkarüs'ün 1'si- I Comme lcare" filmi, tıpkı "Neşeli Pazar" gibi yıllarca raf- larda tozlandıktan sonra gösterime çıka- bildi. Partice Leconte'un "Berberin Kocası - Le Mari de la Coiffeuse'ü mevsimin hoş Fransız usulü sürprizlerinden bıri oldu. Claude Chabrol "Clichy'de Sessiz Günler - Quiet Days in Clichy". Jean-Jacques An- naud ise "Sevgıli-Lover" ile, 2 ünlü erotik romanı uyarlayan, ancak uluslararası ya- pıma dönüştükleri için tngilizce cekilmiş filmler olarak karşımıza geldi. İtalyan 'Hamkt' İtalyanlardan da az sayıda film gösteril- di. Neri PadentFnin "modern güldürüsü". "La Commica". bizim seyircimizden ilgi görmedi. Gabriek Salvatores'in savaş kar- şıü güldürüsü "Akdeniz-Mediterraneo". daha geniş bir kesime ulaştı, ama bu Oscar- lı film de beklenen işi yapamadı. Francesco Maselb "Şafak" ile eski ünü- ne yakışan bir film ortaya koyamadı. Franco Zeffırelli'nin "Hamlef'i ise özeilik- le oyunculanyla ilgi çeken ilginç bir uyarla- maydı. Francesco Rosi'nin Marquez uyar- laması "Kırmızı Pazartesi", beklenen dü- zeye ulaşmayan bir yanm-başan olarak kaldı. Marco Ferreri "Et-Carne" ile klasik kışkırtmacı tavnnı yineleyen bir film orta- y& koydu. Ve nihayet "Red Kit" çizgj -ro- manına Bud Spencer'ın oyunu ik "canlı" biçimde yaklaşan bir İtalyanfilmi,bu tab- loyu tamamladı. Yükte hafıf, pahada ağır Ve nihayet geçen mevsim, yükte hafif, ama pahada ağır, yanı az sayıda, ama önemli kimi filmler izledik. Çoİc farklı ül- kelerden gelenfilmler...Ömeğin Danimar- kalı Lars Von Trier'in "Avrupa-Europa" adlıfilmi,yüksek dozdaki deneysel ve öncü yanıyla bizleri şaşırttı. Yunanistan'dan Costas Ferris'in "Rembetiko"su tzmir kö- kenli müzigi ve bize benzeyen insanlanyla içimizi ısıttı. Polonya'dan Andrzej VVajda'- nın başyapıtı "Vaatler Ülkesi", bunca yıl sonra bile olsa hak ettiği ilgiyi bulamazken, K. Kieslowski'nin çarpıa filmi "Aşk Üze- rine Bir Film"i yalınlığı içinde içerdiği bü- yük sinema dersleriyle hem eleştirmenleri, hem de seyirciyi birleştirdi. Macar usta Istvan Szabo. "Venüs'le Bu- luşma- Meeting Venus"la sinemamn klasik müziğe ve operaya en ilginç yaklaşı- mlanndan birini ortaya koydu. Rus yönet- meni Nikita-Mikhalkov, "Siyah Gözler - Oci Cornie" ile tüm Slav duyarlığmı özümsemiş bir film getirdi karşımıza. Japon sinemaası Akira Kurosavva'nın "Ağustos'taRapsodi"siyönetmeninen"sa- kin" ve durağan filmı olmasına karşın. se- yircimizden belli bir ilgi gördü. Filipinler'- den Lino Brocka, "vasiyet filmi" olan "Öz- gürlük Savaşçılan" ile mevsimin az sayıda- kı siyasal sinema ömeklerinden birini ver- di. • Bu yıl, erotik filmler, çoğu za- man "karışık" milliyetleriyle, uluslararası bir erotizmin şık oyuncaklan olarak bize kadar geldiler. Öte yandan, İtalyan ve Fransız sinemalanndan bir avuç ilginç film izledik. Alman ustası Wim Wenders'in son yapımı bilim-kurgusal deneme "Dünyanın Sonuna Kadar", Wenders hayranlannı pek doyurmadı. Güney Afrikalı Jamie Uys'un "Tannlar Çıldırmış Olmalı Devam Ediyor" fılmi, aslında bu ünlü fılmin "de- vam filmi" değil, ilki, yani aslıydı. Ve Al- manya'da yaşayan Türk sanatçısı Tevfik Başer, "Elveda Yabancı" adlı fılmiyle, eli- ne geçen büyük olanaklan oldukça şema- tik bir öyküye dönüştüren yetersiz ve boş bir filmle amaçlanna erişemedi. Erotik filmler Erotik filmler, bu yıl oldukça çoktu. En ilgiye değer olanlannı anımsarsak, Leo- nard Schrader'in "Çıplak Tango- Naked Tango", Joe d'Amato'nun "II Gün, II Ge- ce" (1 ve 2), Tinto Brass'in "Budapeşte Ban", Pasquale Fanetti'nin "İhtiras Oyun- lan", Ben Verbong'un "Kural Dışı Kadın - Indecent Woman". 2!alman King'in "Vah- şi Orkide 2", Heinrich Brahms'ın "Tahrik- Au Pair" vb. filmlen, çoğu zaman "kan- şık" milliyetleriyle, uluslararası bir erotiz- min şık oyuncaklan olarak bize dek geldi- ler. ATİLLÂ DORSAY'A GÖRE EN İYİ ON YABANCI FİLM 1) Aşk Üzerine Bir Fikn/Kr:\<stof Kieslonski 2) Avrupa/Lari Von Trier 3)ÂticelWoodyAIIen 4) Balıkçı Knû/Terry Gilliam 5) Thelma ve Lomse/Ridley Scott 6) Şehrin Kalbi/Lanrence Kasdan 1) Rembetiko/Costas Ferris 8) Vaadkr Ülkesi/Andrzej Wajda 9) Kuzulann Sessizh^/Jonathan Demme 10) Venüs'le Buluşma/Aman Szabo ULUSLARARASI ISTANBUL FESTİVALİ Gitar müziginde son Japon mncizesiKültür Servia - Genç yaşta dünyanın en ünlü gitar virtüozleri arasına giren Japon müzisyen Kazuhito Yamaşita Uluslararası İstanbul Festivali'ndeki tek resitalini bu- gün 18.30'da Atatürk Kültür Merkezi Bü- yük Salonu'nda veriyor. 31 yaşındaki Yamaşita, bugünkü resita- linde İspanyol gitarcı ve besteci Fernando Sor' un (1780-1839), çağdaş Japon besteci Toru Takemitsu' nun (1930), Johann Se- bastian Bach' ın (1685-1750) ve Modest Mussorgski' nin (1839-1881) yapıtlannı yorumlayacak. Programda yer alan Bach'- ın 6 Nolu Viyolonsel Süiti ve Mussorgski'- nin Bir Sergiden Tablolar'ı, Yamaşita'run gjtar için düzenlediği biçimlenyle seslen- dirilecek. İkinci Dünya Savaşı'nda atom bombası aülan iki kentten biri olan Nagazaki'de 1%l'de doğan Yamaşita içın gitar çalmak, yaşamının 'doğal' bir parçasr 'Babam evde gitar dersleri verirdi. Evimize gelen herkes gitar çalardı. Böyle bir ortamda vetiştim. Fransız yönetmen Rene Oement'ın 'Yasak Oyunlar 1 adlı filminde 'Romans' adlı par- çayı çaJan Narciso YTpes^i dinledikten sonra babamla gitar çauşmaya karar verdim.* Gerçekten de çocuİc yaşlarda babasıyla gitar öğrenimine başlayan Yamaşita'nın yaşamöyküsünde çağımızın iki büyük gjtar ustası, Narciso Yepes ile Andres Segovia' nın öğrencisi oldu- ğu yazıyor. Ama Yamaşita. birkaç yıl önce kendisiyle yapılan bir söyle- şide. Yepes'ten bi- rer saatlik iki ders, Segovia'dan yirmı dakikalık bir ders aldığını açıklıyor. Japon gıtara, Se- govia'ya büyük bir saygı duymasına ve ondan insan' ola- rak çok etkilenmesine karşın, babasından hâlâ ders alıyor ve en çok etkilendiği kişinin babası olduğunu belirtmeden edemiyor. 1977, Yamaşita için büyük bir yıl olmuş. 1977'de 16 yaşında İspanya'daki Ramirez Yanşması'nda. ttalya'da Alessandria Yanşması'nda ve Paris'te 19. Uluslararası Gitar Yanşması'nda birincilik ödüllerine değer görülmüş. 1979'da Tokyo Filarmoni Orkestrası eşliğinde gerçekleştirdiği ilk or- kestra konserinden sonra 'yeni bir keşiF olarak nıtelendirildiği Avrupa'da ilk kon- Kazuhito Yamaşita • Günümüzün gitar virtüozlanndan Kazuhito Yamaşita'nın festivaldeki tek resitali bugün. 31 yaşındaki Japon gi- tarcı, Stravinsky, Bach, Dvorak gibi bestecilerin yapıtlanndan gerçekleştir- diği gitar düzenlemeleriyle de ünlü. serini Paris'te vermiş. Ardından Amster- dam'da Concertgebouw Orkestrası eşliğin- deki konser, 6 resitallik bir Hollanda turne- si, 1984 Toronto Gitar Festivali, Londra, Avusturya ve Almanya resitalleri... Ü l flü G l il R plagı dolduran Yamaşita'nın yine Gal- way'le ABD'nin birçok kentinde verdiği konserleri ABD ve Kanada'daki solo resı- taller ızlemiş. Kazuhito Yamaşita'nın Mussorgski'nin 'Bir Sergiden TaUolar' . Stravinsky'nin 'Ateş Kuşu' ve Dvorak'ın 'Yeni Dûnya'dan' adlı yapıtlanndan gerçekleş- tirdiği gitar düzenle- meleri ve bunlann plak kayıtlan gitar dünyası- nda olay yaratmış. Yamaşita, gitar dışı bestelerden yaptığı bu tür düzenlemelerden de yararlanarak gitann dinleyıa kıtlesını geniş- letmeyi amaçlıyor: 'Gitar müziğini sıradan insanlann günde- lik >aşamına sokmak. gitar müziğini sırça köşkûnden çıkartıp herkesin kendine yakın oukluğu bir müziğe dönüştürmek istiyorum.' Kemana Vascha Heifetz , pı>anıst Vladi- k d iÜnlü flütçü James Galway ile RCA Vic- mir Horowitz ve çellıst Pablo Casals kendi tor Red Seal için 'İtalyan Serenadı' adlı çalgılannın alanlannı nasıl genişlettilerse Yamaşita da gıtarda öncü olmayı, gjtar müziginde yeni bir çığır açmayı amaçlıyor: 'Ama bu >eni çığıra köktenci bir yoldan de- ğil, geleneksel müziği yeni öğelerle bileştire- rek ulaşmaktan > anayım...' FESTÎVAL'DE BUGÜN ~ • Kazuhito Yamaşita/ A tatürk Kültür Mer- kezi Büyük Salonu, 18.30 • Ballet du Nord / Açıkhava Tivatosu, 21.30 • Saraydan Kız Kaçırma Topkapı Sarayı. 21.30 FESTİVALDE YARIN • Santa CecUia Oda Orkestrası >e Otto Ughi / Aya İrini. 18.30 • Zülfu LJvaneli ve Orkestrası / Açıkhava Tiyatrosu, 21.30 • Aşıklar Şöleni / Gülhane Parkı. 17.00 • Münir Nurettin Beken ud resitali fCemal Reşit Rey Konser Salonu. IH.İO