Katalog

İAYFA CUMHURİYET 1 TEMMU21992 ÇARŞAMBA 10 DIŞ HABERLER rûrkiye Haygılı • ANKARA (Cumhuriyet Süosu) - Türkıye. Güney Vfrika'da ırkçı rejiminin »rtadan kakiınlması imacı>la sürdürülmekte »lan görüşmelerin askıya ihnmasuu "kaygıyla" larşıladı. Ankara, geçen iafta 39 kişinin öldüğü "Boipatong katliamının" ûzüntü ve infial yarattığııiJ bildn cıck, sorumlulann cn kısa sürede yakalanmasuı: istedi. Dışişleri Bakanhğı tarafından dün yapılan ya-nlı açıklamada. Güney Afnka'da son zamanlarda gittikçe hız kazanan reform \e diyalog sûrecine rağme-n. ülkedeki kanli çaüşmalara neden olan nüfuz mücadelesinin "endişeyle" karşılandığ belirtiliyor. Sınıp gerginligi •TİRAN(AA)- Arnavutluk-Makedonya smınru kaçak olarak geçmeye çalışan birArna vut vatandaşının daha, Makedon sııur görevlileri tarafından açılan ateş sonucu öldürüldüğü bildirildi. Soc aylarda, sının kaçak olarak geçmeye çalışırken öldürükn Arnavutlann sayısı böylece 10'a yükseldi.Son üç ay içinde sının ayın şekilde geçmeye çalışan 9 Amavut öldürüldü, 5 Anıavut da yaralandı. İki ülke arasındakı sırur, bu yıl içinde özelhkledıni bayramlarda olmak üzere birkaç kez açılmış ve sınınn her iki tarafında yaşayanlann karşıhkh olarak akrabalannı ayaret etmelerine izin verilmıştı. Nazarbayev'e Türk danışman • MOSKOVA(AA)- Kazakıstan Devlet Başkaru Nursulıan Nazarbayev, Ekonomik Reform Yüksek Konseyi'ne birTürk bilim adammı kişisel danışman olarak atadı. Kazahstanskaya Pravda gazetesinde dün yer alan habere göre doktor İbrahim Çakır, Nazarbayev'in kişisel danışmanı olarak, ülkenin pıyasa ekonomisine geçiş çabalannda yol göstericı olacak. Gazeteye göre, Nazarbayev, Mısırlı hukukçu Hüseyin Hamid Hasan"ı da. ekonomik refonnun hukuki temelini oluşturacak yasalan hazırlamakla görevlendirdi. Türk heyetinden boykot • BIDAPEŞTE(AA)- Turk parlamenıo heyetı, Macanstan'm başkenti Budapcşte'de yapılan Av rupa Konseyi yaz dönemi toplantılannın dünkü oiurumunu boykot etıi. Bov kot karanna, Türkiye'de ınsan haklanyla ilgili bir raporhazırlayan Lüksemburglu ve Hollandalı raporiorler Lenlz-Cornett ve Baar\ald Schlamann'ın raporlannda Türkiye'deki son gelışmelere yer vermeyi reddetmeleri ve Türk mıllcl\ ekıllerince hazırlanan değışıklik önergelenni göz önünealmayı kabul etmemeleri neden oldu. TünkTarihi Konferansı • PARİS(Cumhuriyet)- Fransa'nm güneyındekı Aix-en-Provence kenti bu sabahıanitibaren4gün şürey le, Osmanlı İmparatorluğu'yla modern Türkıve'nin irdeleneceği "dev bir laboratuvar"a dönüşecek. Aralannda Türkiyedahil olmak üzere vaklaşık 20 ülkeden gelen İ50 kadar uzman, tarihçi, îraşlırmacı ve ekonomisün ıöz konusu buluşması, "Osmanlı İmparatorluğu ile Türkıve'nin Ekonomik ve Sosyaİ Tarihi" konulu 6. liluslararas» Kongre çerçe^esinde gerçekleşmiş olacak. Bu toplantı bir bakıma, Princeton, Münih .e İstanbul'dan sonra iüzenlcnmiş önemli bir "bilımsel randevu"yu daha oluşturuyor. BM Güvenlik Konseyi, insani yardımın engellenmesi halinde askeri müdahalenin gözardı edilmeyeceğini bildirdi Bosııa\ a askeri müdahalegündemde BM askerieri önceki akşam Sırp milislerden devnüdıklan Saraybosna Havaalam'na BM bay- rağı çekti ve meydanı ulaşona açb. (Fotoğraf: AP) • Batı Avrupa Birliği ve NATO, Bosna-Hersek'e askeri müdahale yapılması halinde uygulanabile- cek planlan tartışıyor. Saraybosna Havaalam'na yardım malzemesi taşıyan üç uçak daha indi. Dtş Haberier Servisi - Avru- Kanadah birliğe güç kuUanma yetkisi vermemekle birlikte, in- sani yardım taşıyan uçaklann engellenmesi dûrumunda aüla- cak adımlar arasında askeri planlan müdahalenin göz ardı edilmedi- ğini bildirdi. Konsey karann- dan sonra bir açıklama yapan ABD Beyaz Saray Sözcüsü Margaret Tutswiler, ülkesinin Bosna-Hersek'e yardım yapıla- bilmesi için askeri müdahaleyi desteklediğini söyledi. AA'nın haberine göre AT- nin savunma orgaru haline geti- rilmesi öngörülen BAB'a üye 9 ülkenin askeri uzmanlan, tem- muz ayı başında bir araya gele- rek Sırplar'a karşı yapılabilecek olası bir müdahale halinde uy- gulanacak planlan tartışacak- lar. BAB Konseyi'nin, Yugos- pa Topluluğu'nun (AT) savun- ma örgütü Batı Avrupa Birliği (BAB), Bosna-Hersek'e yapıl- ması olası bir askeri müdahale halinde uygulanacak tartışacağmı açıklarken Birleş- miş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi Saraybosna Havaa- lanı'nın insani yardım için kul- larulmasının engellenmesi du- rumunda askeri müdahalenin gözardı edilmeyeceğini bildirdi. NATO da Yugoslavya'ya yö- nelik "Barış Operasyonu" için plan ve haztrlıklar yapıyor. BM Güvenlik Konseyi önce- ki gün açıkladığı karannda, Sa- raybosna Havaalanı'nın de- netiminin bölgedeki BM Banş Gücü tarafından sağlanacağını belirtti. Konsey, havaalanının korunması için görevlendinlen lavya'daki olaylan incelemek ve alınabilecek önlemleri belir- lemekle görevlendirdiği çalışma grubu tarafından yapılan açık- lamaya göre BAB ülkelerinin askeri uzmanlan, siyasi irade- den alacaklan olası bir müda- hale emrine hazırlıkb olmak amacıyla bir araya gelecekler. NATO'nun da Yugoslavya'- ya yönelik bir "Banş Operasyo- nu" için plan ve hazırlıklar yapüğı bildirildi. NATO su- baylan, 4 haziranda Oslo'da yapılan NATO Konseyi top- lantısında alınan kararlar doğ- rultusunda, 16 üye ülke bakan- lannın alacağı ortak bir karar ve verecekJeri olası bır müdaha- le emrine hazırlandıklannı be- lirtüler. Bununla birlikte, NATO uzmanlan, ittifakın bir askeri müdahale girişiminde bulunması için her şeyden önce BM ve Avrupa Güvenlik ve İş- birliği Kongresi'nden (AGtK) bu yönde bir çağn gelmesi ge- rektiğini anımsattılar. Bu arada, ajanslar, insani yardım malzemesi taşıyan üç uçagın daha dün Saraybosna Havaalam'na indığjni bildirdi- ler. BM Banş Gücü Sözcüsü, inen uçaklann üçünün de Fran- sa'ya an olduğunu belirtti. Uçaklann birinde temel gıda maddelen, diğerinde de ilaç ve havaalanındaki bazı binalann onanmı için gerekli malzemeler bulunuyor. Uçüncü uçakta da havaalanının onanmında gö- rev alacak teknik personel yer alıyor. Saraybosna Havaalanı- na ilk uçak önceki gece inmişti. Iptaledildi Yunanistan Başbakanı, AT'deki Makedonya başansından sonragörevi devredecek Mitsotakis dışişleribakamarıyor STELYO BERBERAKİS ATÎNA - Yunanistan Başbakanı Konstantin Mitsotakis, Makedonya Cumhuriyeti'nin adını değiştirmesi için Avrupa Topluluğu (AT) liderlerini ikna ettıkten sonra yaklaşık üç aydan bu yana başbakanlığın yanı sıra sürdürdü- ğü dışişlen bakanhğı görevim başka bir hükümet üyesine vermeye haarlanıyor. Bu konuda yapüğı açıklamalarda dı- şişleri bakanbğının Makedonya gibi bü- yük bir sorundan şimdilik kurtulduğu- nu ancak mücadelenin devam ettiğini de belirten Mitsotakis'in, dışişleri ba- kanhğı görevine kirru atayacağı henüz kesinleşmedi. Ancak kesin olan tek şey, bu göreve eski Dışişleri Bakanı Andonis Samaras'ın getırilmeyeceği. Mitsotakis, geçen hafta sonunda Liz- bon'da Makedonya Cumhuriyeti'nin adını değıştırmesi için alınan karardan sonra Aüna'nın Üsküp'e her konuda yardımcı olmayı arzu ettiğini söyledi. Kendisine başka bir isim seçmesi duru- munda bu cumhuriyeti ilk tanıyacak ül- kenin Yunanistan olacağını ve kalkın- ması için her türlü ekonomik yardımı vereceğini belirten Mitsotakis, bu çerçe- vede Atina'nın Üsküp ile diplomatik ilişki kurmaya hazır olduğunu da sözle- rine ekledi. Yunanistan bu arada Üsküp yöneti- mine bir "fırsat" verircesine bu cum- huriyetin dışta başka isim kullanması şartıyla ıçte Makedonya tanımlamasını yapmasma karşı çıkmayacağı yolunda işaretler veriyor. İngiltere'nin de destek- lediği bu formüle göre bugünkü Make- donya Cumhuriyeti'nin resmi adı Ma- kedonya sözcüğünden anndınlacak an- cak halkın içindeki bir grup yaşadığı bölgeye Makedonya adını verebilecek. lngjltere Dışişleri Bakanı Douglas Hurd, AT dönem başkanlığını üstlenen ülkesinin temsilcisi olarak 18 temmuzda Üsküp'e gıdecek ve Gligorof ile bu for- mülü görüşecek. Bu arada temmuz ayı başlannda Hel- sinki'de yapılacak AGİK toplanüsı çer- çevesinde Mitsotakis'in Makedonya Devlet Başkanı Kiro Gligorof ile bir gö- rüşme yapması da bekleniyor. Mitsota- kis, Yunanistan'ın bu yöndeki niyet ve arzulannı ABD Başkanı George Bush'a da bildırmiş bulunuyor. HARİTASORIWi; Denktaş Gali'yi eleştirdi ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Ku- zey Kıbns Türk Cumhuriyeti (KKTC) Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, New York'ta süren görüşmeler sırasında BM Genel Sekreteri Butros Gali'nin BM yetki- lilerinin hazırladıklan bir haritayı Rumla- ra göstermesinin yanlış olduğunu behrte- rek, "hanta olmayan bu haritanın" kabul edihneyeceğıni söyledi. Denktaş, Kıbns konusunda vanlacak anlaşmarun iki halkın referandumuna su- nulacağını, Türk halkı tarafından kabul edilmeyen bir çözümün geçerli olamaya- cağmı bildirdi. Denktaş, dün Kıbns'tan Ankara'ya gel- meden önce, Ercan Havaalam'nda yapüğj açıklamada. BM Genel Sekreterliği'nin 23 haziranda başlayan New York görüşmele- rinin ikınci gününde, "harita ohnayan bir harita" getirdiğıni belirterek, bu haritanın "geçerü olmadığını"; sadece çalışma zemi- ni oluşturmayı amaçladığını kaydetti. Bu haritanın Rum tarafına gösterihnesi- nin, işin "aksak tarafı" olduğunu söyleyen Denktaş. böyle yapılmasının amacının, Rum tarafına belli yerlerin onlara verilece- ği ümidinin yaraulinasına yönelik olduğu- nu belirtti. Denktaş. "'Rum bunu cebine koyduktan sonra diğer hususlarda bizimle pazarlığa girmez veya girecekse bile, bizi ciddiye almaz. Bütün yaklaşım yanlıştır, falsoludur. Harita gülünçtür, gayri insani- dir" dedi. "Bu paketin içerisinde bize neler verili- yor ki karşıhğında bızden toprak ıstenı- yor?" diye konuşan Denktaş, Türk göç- menlerinin durumunun tartışılmadığı hal- de, sadece Rum göçmenlerinin tatmin edil- meye çahşılmasını eleştirdi. Denktaş, dı- şandan müdahalelerin Kıbns'ta çözümü 28 yıldır geaktirdiğini söyleyerek, "Mese- leyi anlayarak. gerçekleri görerek konuşa- hm. O zaman kendileri de bu haritanın gü- lünçlüğünü anlayacakür" dedi. Denktaş. "Türkıye'nin yardım ve deste- ğiyle istenilen hedefe varabilirsek mesut oluruz. Varamazsak, bunun suçu bizde olamaz" dedi. Denktaş, Ankara'da göz ve damar amehyatı geçirecek ve Türk yetkili- lerle görüşmelerde bulunacak. GÜNEY AFRİKA GERGtN-Evaton kentinde 17 haziranda 39 siyahın Zulular tarafından öldurulmesi üzerine baş- layan gerginlik artıyor. Katliamdan ötûrü hükümeti kayıtsızhkla suçlayan Nelson Mandela , Pretoria hükümeti ile anayasa görüşmekrini kesti. Mandela'yı destekleyen siyahütr, siyah liderle dayaıuşma gösterileri düzenliyorlar. Gös- terilerden birinde "Mandela bize düşmanlanmızı öMörme izni ver" \ azılı pankart göze çarpıyordu. BM Araştırma Komisyonu'nun Irak raporu: ABD jetleri Scud rampalarım ıskaladı EDtPEMtLÖYMEN • BM uzmanlannca hazırlanan raporda, "Savaş sırasında müt- tefiklerin en önem verdikleri hedef seyyar Scud rampalan olma- sına karşm hava akınlannın en etkisiz kaldığı hedeflerdi" denili- yor. Raporda, Irak'ın 28 sabit Scud rampasmdan ise 12'sinin hava akınlan ile yok edildikleri, 14'ünün bir ölçüde hasara uğra- tıldığı, ikisine ise hiç isabet kaydedilmediği yer alıyor. Irak Araştırma Komisyonu tarafından bildirildi. Irak'ın elinde 19 seyyar Scud rampa- sından hiç birinin Amerikan hava akın- lan sırasında yerlerinini bulunamadığı, savaştan sonra 14'ünün BM uzmanlan tarafından, 5'inin ise Irakhlar tarafın- dan yok edildikleri anlaşılıyor. BM ra- porunda, "Savaş sırasında müttefikle- rin en önem verdikleri hedef olmasına karşın hava akınlannın en etkisiz kaldı- ğı hedeflerdi" denildi. Irak'ın 28 sabit Scud rampasından ise 12'sinin hava akın- LONDRA - Körfez savaşı sırasında Amerikan hava akınlannın Irak'a ait Scud füze rampalannı yok etmeyi başa- ramadığı açıklandı. Körfez savaşının ilk iki haftasında 1500'den fazla hava akını yapılmasına rağmen seyyar Scud füze rampalannın hıçbınnın yok edilemedığı, sabit rampa- lann da ancak yansının devre dışı bırakıldığı, Birleşmiş Milletler (BM) lan ile yok edildikleri, 14'unün bir ol- ÇÜde hasara uğratıldığı, ikisine ise hiç isabet kaydedilmediği belirtiliyor. Savaş boyunca ise başta müttefık kuvvetleri başkomutanı General Norman Schwartzkopf olmak üzere Irak'a karşı kazanılan "başanlan" açıklayan bütün yetkililerin, bir "propaganda çabası içinde olduklan" öne sürülüyor. BBC televizyonunda güncel olaylann yorumlandığı saygın "Newsnight" programmda yayımlanan özel haberde, savaş sırasında özellikle Amerikahlann elindeki ileri teknoloji ürünü istihbarat kaynaklanna rağmen Scud rampalan- nın nerede saklandıklannın bulunama- dığı belirtildi. Bu konuda görüşüne baş- vurulan, savunma konulannda uzman Jane's Defence Weekly Genel Yayın Yönetmeni Robert Hall, "Irakhlar, Scud rampalannın yerini o kadar sık ve beceri ile değiştirdiler kı uzaydan yapı- lan gözlemle ve ileri teknolojiye rağmen bunlann yerini saptamak mümkün ola- madı" dedi. Hava akınlannda kullanılan ilen tek- nolojiye rağmen sağlanan başannın dü- şük düzeyde kalması konusunda BBC karamsar bir yorum yaparak "Suriye, Libya ve Kuzey Kore gibi istikrarsız diktatörlüklerde benzer füze sistemlen bulunmaktadır. Bu sistemlere kimyasal savaş başhklan takılabilir. Bu tehditle Batı istihbaraü nasıl başa çıkacakür" diye sordu. Körfez savaşı sırasında Amenkan kaynaklan tarafından dünya basınına sağlanan bilgı ve görüntünün gerçeğı yansıtmadığı, böylece bir kez daha bel- gelenmiş oldu. Kuveyt'in işgali sırasın- da hastanelerdeki bebeklerin yerlere atı- larak öldürüldükleri öne sürülmüştü. Öte yandan, Avrupa Konseyi Parlamenter Asamblesi dün aldı- ğı bır kararla Yugoslavya'ya ta- nıdığı "özel davetli statüsünü" iptal etti. Bu konudaki karar, başkan yardımcılan ve siyasi grup başkanlanndan oluşan ge- nışletılmiş başkanlık divanınca sabah alındı. Yugoslavya'ya özel davetli statüsü 1989 yıhnda tanınmıştı. DIŞBASEV Ölünıü tesadüfdeğil Cezayir Devlet Başkanı. Fransızlann deGaulle'ü gibi görülüyordu. Tıpkı de Gaulle gibi sürgünden acele davet edilmişü. Tıpkı onun gibi, hükümetlerin yolsuzluk ve beceriksizliklerine bulaşmamıştı. Budiaf, Cezayir'in Fransa'dan kazandığı kanh ve zorlu bağımsızhğı hatırlatan kahramanhk günlerinin simgesiydi. Ancak onu, de Gaulle'den ayıran özellik. Fransız hderinın çapında olmamasıydı. Budiaf, ordu tarafından kullanılmadığına kimseyi inandıramadı. Gerçekten de Budiaf, ordu tarafından desteklenen Devlet Konseyi tarafından işbaşına davet edildiğinde Fas'ta bir tuğla fabnkası işletiyordu. İslamcılara yumuşak davranmakla suçlanan Devlet * Başkanı Şadli Bincedid ise ordu tarafından görevden abnmıştı. Budiaf ülkeye davet edildiğinde halk kendisini tanımıyordu. Gazete arşivlerinde bile fotoğraflan yoktu. Gazeteler, 1956 yıhnda kendisini ve dört başka kişiyi taşıyan ucağı Fransızlar kaçırdığında çekilen fotoğraflannı kullanmak zorunda kaldılar. Budiaf, devlet başkanhgı sırasında 6 bin İslamcı mihtanın tutuklanmasını emrettı ve Islami SelametCephesi'ne karşı bayrak açtı. "Kimse dine tek başına sahip çıkamaz ve dini karanhk emellerine alet edemez" diyordu. Budiaf ile İslamcılar arasında ıpler böylece koptu. Islami Selamet Cephesı lıderi Madani'nin yargılanması hazırhklan sırasında Budiaf ın öldürülmesı rastlanü değil. (30haziran) Demirel: Tünelin ucu görünüyor Karadeniz Ekonomik tşbiriiği Bölgesi Zirvesi LE FIGARO Yeni Budiaf gerekiyor Açıhnış olan soruşturma daha sonuçlanmadan Cezayir Devlet Başkanı Muhammed Budiafm öldürülüşü, Enver Sedat'ın 10 yıl önce Kahire'de katledilişini anımsaüyor. Cinayetin nedeni hakkında da hiçbir kuşku yok ortada. Katilin, elbette, çok sayıda suç ortağı var. Sedat, Müslüman Kardeşler örgütünün tehditlerine rağmen İsrail ile banşı sağlamak amaayla Kudüs'e gıtmişti. Budiaf da ülkesi üzerine akın eden dinci fanatizme karşı çıktığı için öldürüldü. Sedat gibi laik bir rejim, yani geleceğe yönelik bir rejimi, iyi kötü kurmaya çalışıyordu. Yani, £t Monfo İslamcılann istedıği geriye dönüşü reddetmekteydi Budiaf. Zaten İndira Gandi'nin öldürülüşü de anımsanabilir burada. Şımdilerde, 21. yüzyıhn, unutuknuş milliyetçiliklerin yüzyüı olacağı söyleniyor. Patlamış Orta Avrupa'nın bugün sergilediği durum. buna inandınyorbizleri. Budiaf, problemin, ölüm etkenini de kapsayan bir zamanla yanşma olduğunu biliyordu. Dünkü katillerin, mücadeleyi kazanamamış ohnalan için şimdi bu rejimin, kendisine çabucak başka bir Budiaf bulması gerekiyor. (30 haziran) Türkiye bölgesel güç 11 devlet veya imzalattığı "İstanbul hükümet başkanı tarafından kurulan Karadeniz Ekonomik İşbirhğiBölgesi(KEİB) belgesi, tartışmasız bir şekilde, Türkiye'nin artmakıa olan uluslararası rolünü kanıtladı. Ankara'nın etkınliğine örnek, Türkiye'nin Balkanlar'da "Müslümanlann" yardım çağnsını yanıtlaması, Kosova'daki Arnavutlann kıyımına müsaade etmeyeceğini behrtmesi ve Bosna-Hersek konusunda, İslam Konferansı üyelerini bir araya getirerek, toplanuda, banşı sağlamak üzere, BM'nin himayesı altında bir askeri müdahale önerilmesidir. Bu arada Ankara'nın diplomatlan, vme de Türkiye'nin AT'yi hâlâ hedefledığini vurguluyor. Yan Avrupalı yan Asyali bir ülke olan Türkiye için yaklaşık 400 milyon Doğu Âvrupahnın yöneticilerine Deklarasyonu" bir rövanş oluşturuyor. Istanbul'dakı Karadeniz Ekonomik tşbiriiği Bölgesi konferansına katılan ve Türkiye ile ilişkileri iyileşme yolunda gözüken Atina ile Ankara'nın liberal ekonomileri içinde de komünist dönem sonrası doğan dokuz ülkenin "ağırhğı" eritihniş olacak. Öte yandan, KEIB'e üye tüm ülkeler, Baüh yatınmlar konusunda birbirleriyle rekabet içinde. Ama Karadeniz Topluluğu, her şeyden önce, başhca şart olan yöresel güvenliği sağlamak zorunda. Ancak kimi savaşlarla anlaşmazlıklar hala sürüyor. KEİB.çatışmalan azaltabildıği takdirde, BM. AGİK ve NATO gibi mevcut merciler, belki, söz konusu yeni yöresel yapının desteğine ihtiyaç duyacak.. (27 haziran)