Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
1MAYIS1992 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA
DIŞ HABERLER
Kaddafi'den
ABD'ye övgü
•TRABLUS(AA|-Libya
lideri MuammerKaddafı.
ülkesı ilc Batı arasında
Lockerbıe krianin sürdüğü
sırada biraçıklamada
bulunarak. ABD ve İngiltere
liderJerini övdü. Kaddafi
televizyonda yayımlanan bir
söyleşi sırasında, "ABD ve
ingiltere lıderlerinin •
Lockerbıe konusunda
doğrudan bır tavır
takınmadıklanna" dikkat
çekıi ve bunun olumlu bir
gelişme olduğunu söyledı.
Muammer Kaddafı, 1986
nisan ayında esı A BD
Başkanı Ronald Rcagan
dönemınde Amcrikan
uçaklannın Trabius"a
diizenledikleri hava
saldınsının kendısine yönelik
"Kışisel birsaldın"
olduğunu belirterek, "Şu
anda karşılıkh anlayış
hâkim. Birbirinnzesaldırma
niyetimızyok. ABD'nin
dostu Arap liderleri de
mevcut ABD yönetiminin en
anlayışlı yönetim olduğunu
bana söylüy orlar'" dedi.
Prens Charles
gelmiyor
• LONDRA (AA) - Galler
Prensi Charles'ın Türkiye'ye
ayarette bulunacağı
yolundakı haberler saray
tarafmdan doğrulanmadı.
Buckingham Sarayı'nın
sözcüsü AA muhabirine
yaptığı açıklamada. Prens
Charles"ın Türkiye'ye
ziyarette bulunacağî
yolundaki haberleri
'spekülasyon' olarak
nitclendirdı.
Mitsotakis
destek arıyor
• ATİNA (Cumhuriyet) -
Yunanistan Başbakanı
Konstantin Mitsotakis,
Makedonya
Cumhuriyeü'nin adını
değiştirmesi amaayla
ülkesinin başlattığı
seferberlik çerçevesinde dün
İtalya ve Fransa
başkentlerine hareket etti.
Aynı zamanda dışışleri
bakanlığını da üstlenen
Mitsotakis, Roma'da
Başbakan Gullio Andreotti
ve Dışişleri Bakanı Gianni
De Michellis ile görüştü.
Bugün de Parise geçecek
olan Mitsotakis,
Yunanistan'ın Makedonya
Cumhuriyeü ile arasındaki
isim anlaşmazlığının
giderilmesi içın AT
ülkelerinin dayanışmasını
istiyor. Bu arada ana
muhalefeı sosyalist PASOK
lideri Andreas Papandreu ile
Cumhurbaşkanı Konstantin
Karamanlisde Franda devlet
başkanı ve dışişleri bakanına
birer mektup göndererek
Yunanistan'ın bu konuda
duyduğu endişeleri dile
getirdiler.
Lûbnan: Kerami
istifa etti
• BEYRLT(AA)- Lübnan
Başbakanı Ömer Kerami
dün istifa etti. Kerami, 48
yıldırbağımsızolan
Lübnan'ın yaşadığı en büyük
ekonomik bunahm nedeniyle
düzenlenen protesto
gösterilerinin ardından istifa
ettiğini açıkiadı. Başbakan
Kerami. Devlet Başkanı
Elias Hıravi ile görüştükten
sora basın mensuplanna
yaptığı açıklamada, "Ülkeyi
kurtarmak için istifa ettim"
dedı.
Çavuşesku'nun
sarayı
kumarhane
•BÜKREŞ(AA)-
Bükreş'in ycni Belediye
Başkanı Cnn Halaicu. eski
Romanya Devlet Başkanı
Nikolay Çavuşesku'nun
sarayını bir "kumarhane ve
otel kompleksine"
dönüştürmeyi planladığını
açıkiadı. Halaicu. önceki gün
Bükreş'te düzenlediğı basın
toplantısında ABD gezısi
boyunca Las Vegas'taki
kumarhane patronlan ile
görüştüğünü ve onlara
Bikreş'teyatınm
yapmalannı önerdiğıni
scyledi. Bükreş Belediye
Bışkanı aynı konuda
görü^melerde bulunmak
ûaere bu ayın orıaanda
Pıris'e ve haziranda da
Vyana'ya gideceğini de
btlirtti."
'a göre İran'ın Kazakistaridan kaçınlan iki başlığa sahip olduğu kesin
Talıraırda nükleerbaşlık• Rus istihbarat örgütü, CIA'e yakm zamanda çok gjzli dam-
galı bir rapor gönderdi. European gazetesinin görmeyi başardığı
rapora göre geçen yıl sonlannda Kazakistan'da kaybolan üç
nükleer başhktan iki taneşi İran'a kaçınldı. Nükleer başlıklar
halen İran Atom Enerjisi Örgütü'nün Başkanı Rıza Emrullahi'-
nin denetimi altında bulunuyor.
Dış Haberler Servisi - İran'ın Kaza- nn ortadan kaybolduğu bildiriliyor.
Gİ7İİ rapora göre kayıp nükleer başlık-
lardan iki tanesi geçen yıl Kazakistan'-
dan İran'a kaçınldı. İki nükleer başlık
şimdi İran Atom Enerjisi Örgütü Baş-
kanı Rıza AmnıilaJıi'nin denetiminde
bulunuyor. Batılılan kaygılandıran
nokıa. Âmrullah'ın aynı zamanda eski
Sovyet nükleer fizikçileri İran'da topla-
ma faaliyetlerinin de örgütleyicisi olma-
sı. Bu nokla İran'ın istam booıbası'
yapacağı yolundaki kuşkulan arttın-
>or.
Londra'da Ortadoğu uzmanlarından
kistan'da kaybolan' üç nükleer başhk-
tan en az ikisine sahip olduğunun kesin-
leştıği bıldinldi.
İngılteredeçıkan haftalık 'The Euro-
pean' gazelesinin son sayısında, birinci
saytada manşetten verilen habere göre
Rusya islihbarat örgütü tarafından
CIA'e yakınlarda gönderilen çok gizli
bir raporda, İran'ın iki nükleer başlığı
kesinlikle ele geçirmiş olduğu bildiriidi.
The European'ın görmeyi başardığı
ruporda. Kazakıstan Devlet Başkanı
Nursultan Nazarbayev tarafından bu yıl
başlannda kapatılan Semipalatinsk
nükleer üssünde bazı nükleer başlıkla-
Hayir Temuryan
nükleer uzmanJar
şöyle diyor: "İranlı
aylardır Orta Asya
cumhuriyetlerini gezerek niikleer tekno-
loji am orlar. Düzinelerle Smv'et nükleer
fizikçisine Tahran'da ev sahipliği yaptı-
lar. Hatta bu iş için bir dizi otel satın aldn
lar. İran, nükleer bomba sahibi olabilmek
için can atıvor."
The European, İran'ın nükleer başlığa
sahip olmasının ortaya çıkanlışını so-
ğuk savaş sonrasmda Amerikan ve Rus
istihbarat örgütleri arasında başlatılan
yakın işbirliğinın "carpıcı bir örnegi"
olarak niteliyor.
Batılı kaynaklar, İran'ın "ezeü düş-
manf" Irak'la nükleer rekabete girişme-
sinin bölgede yeni bir istikrarsızlık ya-
ratmasından korkuyorlar.
Nükleer başhklar konusundaki istih-
barat önce eski KGB'nin 8. Daircsi ta-
rafından toplandı. Rusya'nın yeni ha-
beralma örgütü ile birleştirilen 8.
Daire'nin faaliyet alanı İran, Afganis-
tan ve Türkiye'yi kapsıyor.
8. Daire dış casusluktan sorumlu. The
European'a göre İran'ın nükleer başlık-
lan ele geçirdığini ortaya çıkararak son
10 yılın en önemli istihbarat başanlann-
dan birini kazanan Daire'deoperasyon-
lar, Başkan Yardımcısı General Vladi-
rair Vassiüevich Kirpiçenko'nun deneti-
minde yürütülüyor. General Kirpiçen-
ko, Rusya Devlet Başkanı Boris Yelt-
sin'in en yakın çalışma arkadaşlanndan
Guennadi Bourboulis'ın yardımcılığını
yapıyor.
Kirpiçenko'nun uzmanlık alarunı İs-
lam ülkeleri oluşturuyor.
Rus haberalma örgütünün verdiği ra-
poru değerlendiren CIA, dikkatîerini
Kazakistan gizli servisinin yeni başkanı
Buiat Bayekenov üzerinde yoğunlaştır-
dı. Bayekenov da Kirpiçenko gibi uzun
yıllar KGB'de çalışmış, deneyimli bir is-
tihbaratçı.
Fransa ve Almanya'daki haberalma
kaynaklan nükleer silahlann Kazakis-
tan'dan İran'a kacınlmasının gerisinde
Devlet Başkanı Nursultan Nazarba-
vev'in bulunduğuna inanıyorlar.
Ankara: Viyana
terorizme duyarsız
TürkiyeMen
Avusturya'ya
sert tepki
• Türkiye, Avusturya yönetiminin
terör konusundaki tavnnın "du-
varlı olmadığı" gerekçesiyie ÂGÎK
însuni Boyut mekanizmasını bu ül-
keye karşı işletmeye başlatıyor.
Avusturya Maslahatgüzan dün
Dı^leri Bakanlığı'na çağnlarak
hükümetinin 10 gün içinde Tür-
kiye">e yazılı yarut vermesi istendi.
ANKARA (Cumhuriyet Büraaı) - Anka-
ra. Nevruz olaylan sonraanda oluşan dış
tepkilerc vc PKK'nın Avnıpa'daki etkinliğı-
ne gö? > umulmasına karşı yeni bir girişimde
hulıındu. Avusturya'nın Güneydoğu'daki
t:elı>melcr nedeniyle Türkıye'den AGIK çer-
ee\esınde acıklama ıstcmcsine tepkı olarak
aynı kozu kullanan Türk diptomasısi. Vi-
yana'nın "terorizm karşışında duyarsız oklu-
ğıı" gerekçesiyie AGİK İnsani Boyut meka-
nı^nasını ışlcüne karan aldj.
Bu karann ilk adımı. Avusturya Masla-
hatgüzan'nındün Dışişleri Bakanlığı'na çağ-
nlarak. hükümeunden 10 gün içinde Tür-
kıyc'de etkınlik göstercn terörist örgütlerin
A\ usturya'dakı yasal görünümlü siyaa ve
ııulı çalışmalan konusunda "yazılı yanıt" is-
tcnmesınden oluştu. Dışişleri Bakanı Hik-
meı Çctin A\usturya'ya karşı bu girişimin
bir süredir planlandığını ve bundan sonra
neler yapılacağının yazılı >anıtın incelenme-
sııxicn sonra kararlaşünlacağını söyledı.
Tiirkiye. Avusturya'da başta PKK olmak
ÜA^re yasadışı birçok örgütün bazı "yasal"
yöriinümlü demekJer araahğıyla hem siyasi
propugundu yapoğıra hem de parasal kay-
aık sağiadığını uzun süre önoe saptamışü.
Bugıınc dek Viyana'ya yapdan uyarilann şo-
IUIÇSUZ kalması üzerinc, konunun AGİK
düzkminde ele ahnması eğilimi doğdu.
Avıiiturya Turkıye'nin efeştiriterine karşıru
so? konusu kuruluşlann kendi iç hukuk dü-
/cnleıneleri nedeniyle kapatılamayacağını,
hunlann "görünen terörist bir etkınlüderi ol-
ııvıdığını " bchrtiyor.
A\usturya aynca Nevruz olaylan sonra-
•unda Türkiye'den yazıh açıklama isteminde
bulunmuş ve daha önce bir süıeliğine uygu-
lanıaya koyduğu silah ambargosunun yeni-
den canlandınlabileoeği konusunda sinyaller
vcnnişti. Türkiye. Viyana'nın açıklama iste-
mıiK- vanıt olarak, "AGİK üyelerinin olur
olmaz konulaniı İnsani Boyut mekanizma-
sını işletmelennin bu mekanızmayı zayıflata-
cağını" söylemişıi. Avusturya, daha önce
5,56 mılimetrdik menni vc 40 müimetrelik
bombuatar bombalannın ahmı konusunda
anlaşmalar yapılmasına karşın Türkiye'ye
sevkıyaü "insani gerekçeleri öne sürerek"
durduımuştu.
Başkent Kabil, nomıal yaşama dönmeye çalışıyor. Yaşlı Afgan bir çuval patates almış, evin yoiunu tutmuş.
Afganistan'da silahlar sustu
KABİL (Ajanslar)-Afganıstan'ınbaşkenti Kabıl'de
Gülbeddin Hikmetyar'a bağlı mücahitlcrle. hükümcl
birlikleri arasında iki günlük yoğun topçu ateşinden sonra
dün silahlar sustu. Yeni hükümetin Enformasyon Bakanı
Muhammed Sıddık Çekri dün sabah atcşkes anlaşması
imzalandığını bıldirdi.
Bu arada Afganistan'da mücahitler tarafmdan Geçiş
Konseyi Başkanı Sibgatullah Müceddidi, 26 bakandan
oluşan geçici hükümet listcsini açıkiadı.
Cemiyet-i İslami mücahit grubu lideri Ahmed Şah Mesud
Savunma Bakanlığı'na atanırken rütbesı de generalliğe
yükseltildi. Me-
-
ud. yeni kurulan hükümettekı tck asıl
bakanoldu.
Yeni hükümette Dışişleri Bakanlığı vekillığincılıınlı
kanattan ve Müceddıdı'ye y akınlığı ile tanınan Seyed
Süleyman Geytani atanırken aşın dinci Hizb-i İslami grubu
komutanlanndan Celaleddin Hakkani Adalet Bakanı
vekılı oldu. Sııudi Arabistan'ın ise Afganistan halkına
8 milyon dolar yardım yapacağı bildiriidi.
Riyad'daki resmi kaynaklar, karann, Afganistan'a
yapılacak yardımlan koordineeden Suudi Yardım
Komitesi tarafından alındığını ve Pakistan'da bulunan
Afgan mültecilerine verileceğini kaydettiler. Yardımın
aynca Afganistan'daki acil ihtiyaç maddelerinin
karşılanmasmda da kullanılacağı belirtildi.
Tahran Radyosu da İran Kızılayı'nın Afganistan'a iki
uçak dolusu yardım malzemesi gönderdiğini bildirdi.
Radyo, İran Dışişleri Bakanı Ali Ekber VelayetTnin
uluslararası kuruluşlann temsilcileri ile Afganistan'a
yardım konusunda bir toplantı düzenlediğini de duyurdu.
Başkent Duşanbe'de çatışmalar yayıldı, ölü sayısı hızla artıyor
Tacikistan kaosa yuvarlanıyor• Bağımsız Devletler Topluluğu Radyosu, pu-
şanbe'deki çatışmalarda kentin büyük bölümünün
muhalefet güçlerinin kontrolüne girdiğini bildirdi.
MOSKOVA (Ajanslar) - Ta- verirken bu konuda resmı açık-
cikistan'ın başkenti Duşanbe'-
de önceki gün muhalefete bağlı
silahlı gruplarla güvenlik güçle-
ri arasında başlayan çatışmala-
nn yayılarak devam ettiği bildi-
riliyor.
Yerel gazeteciler ve haber
ajanslan, çatışmalarda ölü sayı-
sınm hızla tırmandığını haber
lama yapılmıyor.
BDT televizyonu, dün sabah
Duşanbe'de çatışmalann de-
vam ettiğini kaydederken ken-
tin büyük ölçüde muhalefete
bağlı kuvvetlerin kontrolünde
olduğunu duvurdu.
TÂSS ve NEGA haber
ajanslan. Duşanbe havaalanı-
nın ve kenttekı başkanlık sara-
yının muhalefet kuvvetleri tara-
fından ele geçirildiğini belırtti-
ler. Ancak TASS. havaalanının
daha sonra Devlet Başkanı
Rahman Nabiyev'e bağlı grup-
lar tarafından gen alındığını
bildirdi.
NEGA Ajansı. Duşanbe'de
önceki günden beri devam eden
çatışmalarda ölü sayısının 35'e
yükseldiğini bildirdi. Bu konu-
da başka kaynaklardan aynntı-
lı bilgi alınamadı. TASS Ajansı
dünkü olaylar sırasında. cum-
huriyel parlamentosunun ya-
yın organı olan "Sadoi Vlura-
dami" adlı gazetenın yayın
yönetmenliğini de yapan bir
milletvekilinin. silahlı saldın so-
nucu öldüğünü bildirdi.
KİMLİK KARTI
Nüfusu 4.490.000 olan Taci-
kistan'ın yüzölçümü 142.000
km;. Halkın büyük çoğunlu-
ğu İran kökenli Müslümanlar-
dan oluşuyor. Önde gelen
ürünleri pamuk. tahıl ve pi-
rinç
Dışişleri Bakanı Çetin, Konse/in dönem başkanlığını bugün devralıyor
Avrıif>a Konseyi Başkanbğı Tiirkiyecle
SABETA\ \ AROL
STRASBOLRG - Avrupa
Konseyı dönem başkanlığı bu-
günden itıbaren Türkiye'ye ge-
çıyor Geçen altı aylık dönem
boyunca Bakanlar Komitesi
Başkanlığı'nı yürüten İsviçre
Konfederasyonu Dışişleri Ba-
kanı Rene Ealber. Bakanlar
Komıiesı'nın dünkü toplantı-
sından sonra başkanlığı Dışişle-
ri Bakanı HikmetÇetin'edevre-
decek. Aynı gün düzenlenecek
bir lörcnlc Bulgaristan Avrupa
Konscyi'nin 27. üyesi olarak
kuruluşa katılacak. Böylece Dı-
şişleri Bakanı Çetin altı aylık
süre boyunca 27 Avrupa ülkesi-
nin üyesi bulunduğu kuruluşun
"cv sahibi" olacak. Çetin ev sa-
hibi sıfatıyla ilk "protokol" gö-
re\ ini gclecek hafta yerinc geti-
recek ve İngiltere Kraliçesi 2.
Elizabeth'i Slrasbourgda ağır-
layacak.
Avrupa Konseyi Parlamen-
tcr Asamblesi'nin başkanlığına
secilen İspanyol parlamenter
Miguel Angel Martinez yaptığı
konuşmada Türkiye'den öv-
güyle söz etti. Martinez Tür-
kiye'siz bir Avrupa'nın düşü-
nülemeyeceğıni belirterek.
"Türk etkisi olmasaydı. bugün
içinde yaşadığımız Av rupa baş-
ka bir Avrupa olurdu" dedi.
Avrupalıların kıta yapılanma-
sını din temeli dışında düşündü-
ğüne dikkat çekerek, "Tür-
kiye'nin varlığı bu isteğimize
uygun olarak din temelıne da-
yanmayan bir boy ut kazandın-
yor. Bence bu temel bir ilkedir.
Tersi olsa bu. ortaçağa geri
dönmemı/ demek olurdu" de-
di.
1974 yılından beri Avrupa
Konseyi parlamenter toplantı-
lanna alınamayan Kıbnslı
Türk parlamcntcrler. ilk kez sı-
yasi grupların kendı toplantıla-
nna konuk olarak katılarak
ceşitli konuşmalar yaptılar.
Ada'daki nüfus yapısmı incele-
yen ve dcmografı komisyonun-
da görüşülen bir rapor, cuma
gıinü genel kurulda oylanacak.
fürk parlamenterler rapor
hakkında bir yorum belgesi ka-
leme alarak, raporun siyasi art
niyet taşıdığına işaret ettiler. Bir
önceki gün de SHP Mtlletvckili
İsmail Cem. Kürtlerle ilgili ha-
zırlanan rapora karşı hazırladı-
ğı 45 değışiklik önergesıni açık-
layan bir belgeyı İngilizcc ola-
rak tüm üye parlamcnterlere
dağıtmıştı.
POLİTtKADA
SORUNLAR
ERGUN BALCI
Nahcıvan, Karabağ ve
Tüpkiye'nîn Politîkası
Azerbaycan'a bağlı Nahcıvan özerk bölgesinde ansızın
patlayan bunalımın hangi boyutlara ulaşacağı şimdilik bi-
linmiyor. Bilinen bir şey varsa, yanıbaşımızda bulunan
Nahcıvan'da Ermeni saldırıları yoğunlaşıp, olaylar büyû-
düğü takdirde krızin, Ankara'nın başını Karabağ ve Bosna
Hersek bunalımlarından çok daha fazla ağrıtacağıdır. 16
Mart 1920 tarihli Moskova ve 13 Ekim 1921 tarihli Kars an-
laşmaları ile Nahcivan'la ilgili statü değişikliğinde Tür-
kiye'nin de söz hakkı doğmaktadır. Bu durumda Ermeni
saldırıları yoğunlaştığı takdirde Türkiye'nin bunalımın dı-
şında kalabilmesi son derece güç olacaktır.
Aslında, Nahcıvan'da günün birinde olaylar çıkacağını,
Ermenilerin şubat sonlannda Dağlık Karabağ'a karşı gi-
riştikleri saldırılar sırasında tahmin etmek güç değildi.
Bir şeyi daha tahmin etmek güç değildi: Ermenilerin Ka-
rabağ'a saldırıları bir bakıma Türkiye'yi, daha doğrusu
Türkiye'nin tepkisini deneme hedefıne de yönelikti. An-
kara'nın takınacağı kararlı bir tutum, Ermenilerin Nahcı-
van'a olası bir saldınsını caydıncı rol oynardı. Yeterince
kararlı olmayan bir tavır ise Ermenileri Nahcıvan'a saldır-
ma konusunda yüreklendirdi.
Türkiye, Karabağ olaylan sırasında kararlı bir tutum
sergilemiş mıdir?
Bize göre sergilememiştir. Hükümet, "Ermeniler, Batı-
nın dostudur Bunlarla ilişkilerimız gerginleşırse tüm Hı-
ristiyan dünyasını karşımıza alırız" kaygısı ile çekingen,
topu Batıya atan bir politika izlemiş, sorunu AGlK'e götü-
rerek Karabağ ın statüsünün değiştirilemeyeceği yolunda
bir karar çıkartmıştır. Ama AGlK'in kararına Ermenilerin
uymayacağı belli idi. Nitekim uymadılar.
Ankara, böyle bir tavır içinde iken basınımızın önemli
bolümü " Aman Türkiye bu işe bulaşmasın" havasına gir-
miştir. Özetle basınımız, çoğu zaman önemli bunalımlar-
da olduğu gibi yine iki ayrı kutba bölûnmüştür. Bir kanat,
"Yürüyelim, Ermenilere ders verelim " şarkıları söylerken
öteki grup, "Aman dikkatli olalım. Hükümetin temkinli poli-
tikası doğrudur. Onu destekleyelim" görüşünü savunmuş-
tur.
Oysa hükümetin politikası aşırı temkinli idi. Daha kararlı
bir politika izlenebilırdi. Kararlı bir politika da ne Ermenis-
tan'a saldırmak ne de duruma askeri müdahalede bulun-
mak anlamına gelirdi. Sadece Ermenistan, Türkiye'nin bu
tür saldırılar karşışında seyirci kalmayacağına ikna edile-
bilirdi.
Bu nasıl yapılabilirdl?
önce diplomatık alanda, BM Güvenlik Konseyi'ne baş-
vurulabilirdi. BM Anayasası'nın 34. maddesine göre her-
hangi bir Birleşmiş Milletîer üyesi, uluslararası gerginliğe
yol açan bunalımı Güvenlik Konseyi'ne götürebilir. Mart
ayında Karabağ bunalımı sırasında TRT'nin düzenlediğı'
ve bizim pek doyurucu bulmadığımız açıkoturumda bu ko-
nu gündeme gelmiş, açıkoturumda konuşan bir öğretim
üyesi "Bunu Türkiye'nin yapmasına gerek yok. Azerbay-
candaBM üyesi Odaaynı başvuruda bulunabilir" demiş-
ti.
*• Kitaba göre doğru ama, dış politika kitaba göre değil ko-
şullara göre oluşturulur. Hocalı katliamı sırasında Tür-
kiye'de kıyamet koparken Batı basınında ancak uzun süre
sonra olaya ilişkin ufak haberler yeralmıştı. Hele Türkiye'-
nin AGİK'e başvurusu konusunda biz, Batı basmında ufak
bir habere bile rastlayamamıştık.
Ama Türkiye, Güvenlik Konseyi'ni toplantıya çağırsaydı
bu, Batı basının atlayamayacağı bir haber olur, Batı dün-
yası bu konuda Ankaranın ne denli duyarlı olduğunu öğ-
renir, Karabağ konusunda girişimi iran'a kaptırmazdık.
Nitekim oaçıkoturumda sadece Sayın Haluk Bayülken, yıl-
ların getirdiği diplomatik deneyimle, Türkiye'nin koşullar
zorlarsa, Güvenlik Konseyi'ni toplantıya çağırması ve da-
ha aktif politika izlemesi gerektiğini savunmuştu.
Başka ne yapılabilirdi?
Sözgelişi, Türkiye'nin doğu sınırında birlikler hareket et-
tirilebilirdi.
Bunlar, klasık mesaj iletme yönemleridir. Ne Ermenis-
tan'a savaş açmak ne de bunalıma askeri bakımdan bu-
laşmak anlamına gelir. Ama Türkiye'nin hoşnutsuzluğunu
ve kararlı olduğunu da karşı tarafa kuşkuya meydan ver-
meyecek biçımde iletir.
Cumhurbaşkanı Özal'ın "Ermenileri biraz korkutmak la-
zım" sözü basınımızda tepkiye yol açmıştı
Bu, diplomatik gaftı. Ama bu gaftn ardındaki mantığın
pek yanlış olmadığını da kabul etmek gerekiyor. Daha es-
nek bir ifade ile "Ermenilere kararlı olduğumuzu göster-
mekgerekirdi."
Ankara, bunu yapmamıştır. Karabağ bunalımı sırasında
hükümetin ikinci hatası, Nahcıvan'a bir saldırıya izin ver-
meyeceğimizi kesin ve açık bir şekilde ifade etmemiş
olmasıydı. Yanılmıyorsak, böyle bir olasılığa ilk işaret
eden ve Ankaranın bu konuda kararlı bir tavır almasını is-
teyen siyasi lider Sayın Bülent Ecevit olmuştur. Ecevit,
Karabağ'dan sonra Nahcıvan'da da olaylar çıkabileceğini,
Ankaranın tutumunun yeterince caydıncı olmadığını sık
sık vurgulamıştır
Dış politika, haması edebıyatla, "yuruyun" sloganı ile
oluşturulmaz. Ancak "Aman bu işe bulaşmayalım, aman
bu bunalımın dışında kalalım" hesapları da başarılı bir dış
politikanın güvencesı değildir.
Bunalıma bulaşmamak, krizin dışında kalmak, macera-
ya sürüklenmemek için kimi zaman kararlı tutum takınmak
zorundasınız.
Aksi halde, aşırı temkinin. sızi, dışında kalmaya çabala-
dığınız bunalımın tamortasına sürüklediğinetanıkolabilir-
siniz.
Yerel seçim bugün yapılıyor
Ingilizler yine
sandık basında
EDtP EMtL ÖYMEN
LONDRA - Geçen ay genel se-
çimde ov kullanan Ingilizler.
bugün de yerel scçinı için san-
dık başına gidıyorlar. Scçimı.
Muhafazakâr Partı'nin dör-
düncü kez kazanmasının ar-
dından ve ana muhalefet işçı
Parlısı'ndeki moral bozukluğu
nedeniyle her iki pani taraftar-
larının yerel secime katılma
oranının düşük olmusı bekle-
niyor. Yerel yönciımlcrin seçi-
mıne ilişkin karma^ık kurallar
uyarınca hcr yıl deği^ik ycrler-
dc l'arklı sayıda üyelikler için
vapılan yerel seçımde bu kez.
Londra dışında büyük ve
küçük ^ehır belediye mcelısleri
ıçın loplam 3.S00 uye seçılc-
cek.
\ oıvi yönetımlcrde gelcnek-
sel bakımdan uüçlü olan İS\M
Parti>i. bugünkü scçıme gırcn
I04 belediyede yönetimi elindc
tutuyor. iktidardaki Muhafa-
zakâr Parti ise sadece 22 bele-
diyede yönetimde. Büyük şe-
hirlcrde İşçi Parti'li belediye
meclis üye sayısı. Muhafaza-
kâr'lara oranla 5 kaı fazla.
Ancak kırsal kesimde küçük
şehirlerde iki partinin üye sayı-
sı başa baş. Galler Bölgesi'nde
ise Muhafazakâr Partili 2 üye-
ye karşılık. İşçi Partisi 46 üyeye
sahip. Aynı şekilde İskoçya'da
da İşçi Partili üyeler 5 katı.
Yerel spçim. İşçi Partisi'nde
iç hcsaplaşmanın tam ortasına
rastladı. I983'te parti liderliği-
nc seçilcn Neil Kinnock. geçen
ayki seçim yenilgısinden he-
mcn sonra istifa etmişti. Parli
$imdi. 18 lemmuzdakı lider se-
çiminc kadar yeni lider ara-
mak ve sccim ycnilgisinin
muhascbesini yapmakla meş-
gul.