Katalog

« MAYIS1992 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER Sih militanlar saldırdı: 18 ölü • CHANDİGARH(AA)- Hindistan'ın Haryana ve Pencap eyaletinde Sıh nilitanlar 18 kışiyi kurşuna Gİzdiler. Polis sözcüsü Gyan Singh. Sih militanlann Pencap ve Haryana cyaletlerinin ortak başkenti Chandigarh'ın güneyindeki Sadarpurköyündeaçık ha vada uyumakta olan Hinduçingenelerin üzerine ateş açtıklannı ve on kişiyi ökiürdüklerini açıkladı. Singh, sekiz kişiyi de jaralayan saldırganlann karanlıktan yararlanarak kaçtıklannıbüdırdi Arnavutluk: Yeni siyasi parti • TİRAN (AA) - Avrupa'nın en yoksui iilkesı Arnav utluk'takı siyasi partiierc bir >enisı daha eklendı. Arnavutluk Sosyal Refbrm Partısı adıyla kurulan parti, Adalet Bakanhğınca onaylanarak siyasi hayatınadün ilk adımınıattı. Arnavutluk'ta mart ayında yapılan seçimlere toplam 11 parti katılmış. bunlardan Demokratik Parti, Sosyalist Parti (eski Emek Partisi) Sosyal Demokraı Parti. Cumhuriyetçi Parti ve ülkcdeki Yunanazınhğın temsilcısi konumundakı İnsan Hakları İçin Birlik Partisi parlamentoya mılletvckilı sokabilmiştı. EnverHoca'nın mezarı taşındı •TlRAN(AA)-Eski Arnavutluk Devlet Başkanı Enver Hoca"nın "Şchitler Mezarlığf'ndaki cesedınin dün mezanndançıkanldığı ve başka bır mezarlığa nakledileccği bildirildi. 2. DünyaSavaşı'ndan sonra Arnavutluk Devlet Başkanı olan EnvcrHoca. I985"tc ölmüştü.Olay.babasının cesedi de başka birmezariığa nakledilmek üzcre mczarından çıkanian Arnavutluk'ta komünist yönetime karşı kurulan ilk yasal parıi olan Demokratik Partf nin kuruculanndan Feramuz Paşko tarafından açıklandı. Paşko, AP"ye telefonla yaptığı açıklamuda. ailcsinc resmi biryazıyla komünist yönetirn dönemindc inşaaı bakanı olan babasinın ce^edinin de mezanndançıkanldığı \c başkent Tiran'ın batı kesimindckı Şarra mezarlığına gömüleceğinın bildirildığıni söyledi. Hikmetyar'dan yine ûltimaton • Dtş Haberier Servisi - Afganıstan"da yonetimi üstlenen geçici konsey. başkent Kâbirdedenetimi sağlamaya çalışırken, kentin güney kesiminde mevzilenmiş olan muhalif rnücahitgrubu Hizb-i İslami"nin lideri Gülbeddin Hıkmetyarycnibir ûltimaton vererek. Kâbil'e saldın tehdidinde bulundu. Hikmetyar. Özbek milislerin komutanı Abdül Raşid Dostum'un başkentten birya da iki gün içinde çekilmemesi durumunda saldınya geçeceğini açıkladı. Hikmetyar, Kâbil'in güneyindeki mevzilerinde kendisiylegörüşen gazetecile"*, emrindeki topçu birliklerin başkenti vurabilecek güçteolduklannı söyledi. Sığır etine karşı kampanya • WASHINGTON (AA)- İnsan ırkının \aroluşunu, birçok bitki ve hayvan türlerinin devamını tehdit ettiği gerekçesiyle A BD'de sığır yetiştiriciliği ve sığır eti yenmesi aleyhine kampanv a açıldı. Bu kampanyayı başlatanlarsığıryetiştiriciliği ve sığır eti tüketiminin "yeryüzünün ısınması. göller ve nehirlerin kirlenmesi, tropikal orman alanlannın daralıp çöllerin genişlemesi ve 3. Dünya'da açlığa yol açtığı" iddiasındalar. Sığır eti aleyhinde kampanya başlatanlar sığır eti tüketiminin sekız y ılda yüzde SOazaltılmasmı istiyorlar. Nabiyev ödün vermiyop • MOSKOVA(AA)- Tacikistan'da hükümet taraftanvealeyhtan onbinlerce kişi. başkent Duşanbe'de gösterilerine dün de devam ederken Devlet Başkanı Rahman Nabiyev, ülkede asayişi yeniden sağlamak için her yola başvuracağını söyledi. Kabiyev. dün radyoda yayımlanan konuşmasında. yasadışı eylemlere karşı ""ödün vermez bır mücadele başlatacağını" bildirdi. ABD Başkanı Bush Los Angeles'ı felaket bölgesi ilan etti Siyah öfike kontrol altmda•6 bin ulusal muhafız ve federal as- kerin görev yapüğı Los Angeles'ta durum kontrol altına alındı. Kentte şiddet olaylan son buldu. \VASH1NGTON (Ajanslar) - ABD Başkanı George Bush, Rodney King adh siyah bir taksi sürücüsünü döven dört beyaz polisin beraat et- mesi üzerine meydana gelen olaylardan sonra adeta harabeye dönen Los Angeles kentini fela- ket bölgesi olarak ilan etti. Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada, Bush"- un, 44 kişinin öldüğü çatışmalardan sonra Los Angeles kentine federal yardım yapılması emrini verdiği belırtildi. Açıklamada. böylece federal sübvansiyonlann ve düşük gelirlilerc verilen kredilerin olaylar sıra- sında evleri ve dükkânlan yağmalanan ya da tamamen tahrip edilen kişilere verileceği kayde- dildi. Los Angeles'ın asken ışgal altındakı bır kent görünümünde olduğu bildiriliyor. 6 bin kadar ulusal muhafız ve federal askerin durumu konl* rol aftına aldıklan. şiddet olaylannın sona crdiği haber verildi. Yetkililer. kitle gösterilerinin yeniden başlama noktası olacağı gerekçesiyle Los Angeles plajını kapatırkcn kentte 8 bin kadar Güney Korelı'nın banş ıçın bır yürüyüş vaptıkları belırtıldı. AA"nın bildırdiğine göre olaylann başladığı Los Angeles kentınde olaylar kontrol aitına alı- nırken çatışmalann sıçradıği dığer kenılerdeki son gelişmeler şöyle: •San Francisco: California eyalctınin ikinci bü- > ük kentı olan San Francisco'da. perşembe gecc- sinden berı yürürlükte olan sokağa çıkma yasağı beledıye yeıkılılcrı tarafından kaldınldı. Son 48 saat ıçınde 1830 kişınin tutuklandığı kentte dını liderler "ulusal dua ve tövbegünü" ilanetııler. • Pittsburgh: Binlerce kışı "Rodney King için adalet" sloganlan atarak bir yürüy üş düzenledi. •Atlanta: Iki gün önce polisleçatışma nedeniyle tutuklanan 37ü kişinin büyük çoğunluğu serbest bırakıldı. Belediye Başkanr Maynard Jackson. göstericiler tarafından kente verilen maddı hasa- rın yaklaşık 800 bin dolar olduğunu söyledi. •Porlland' Kentıe ırkçılığı kınayan bir gösterı düzenlendı Bır insanı yardım orgiitü larafındıın düzenlencn gösteride konu^an örgüt sö/cüsu. "Los Angeles sokaklarında orıaya çıkan kızgın- lık, haklıbır kızeınlıktır"dedi. RODNEY KİNG Günün adamıSiyah sürücü Rodney King, 1991 yılında kendisını döven dört beyaz polısın beraat etmesı ü/erine. A BD'de \ e diinyada adındanençoksöz edilcnlerden bıri oldu. Boklemedığı bırsekıldeansızın üne kavuşan Rodney King'in onccki gün şiddet olaylanna son \erilmesı ıçın yaptığı çağrı Amerikan kamuov unda olumlu etkı yaraıtı. Sıyahlann. haksızlığa kar^ı Los Angeles'taki olaylar nedeniyle kapaülan sahikfc sörf yapmava kalkan bir Ameri- kalu bir ulusal muhafız adceri tarafndan kumsaMan çıkankh. (Fotoğraf: AP) ayaklanm.ısının sınıeesı luıiıne gelen Rodney King'in birkaç gun ıçmdcdunyaçapındıi unc ku\ uşmjsinın ardından. ekononuk bakımdanda şansının açıldığı. birçok çcvrcdcn parlak iş teklıfleri aldığı bildiriliyor. Siyahlann simgesı haline gelen, önceki geeeyaplığıyatıştıncı çağrı ile beyazlanndasempatısını kazanan Rodney King'in önündeartık \enı ufuklar açılmisdurumda. K i ^ döven ıniiskıiıjüri taraindta suçsuz bııknn^ Kiev'le Aııkara arasında ilk baharANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Uk- rayna De\let Başkanı Leonid Kra\çuk dün Ankara'ya geldı. Türkıye'ye gelen ilk Ukrayna Devlet Başkanı olan Krav- çuk. gezisınin Türkiye ile sürdürülen ilişkılerde dönüm noktası oluşturacağı- nı söyledi. Cumhurbaşkanı Vekili ve TBMM Başkanı Hüsamettin Cindonık tarafın- dan karşılanan Kra\çuk. Esenboğa Havaalanı'nda y aptığı açıklamada Tür- kiye ile ilişkilerin her boyutta derinleşti- rilmesi için üzerlerine düşüne yapacak- lannı söyledi. Kravçuk. iki ülkenin başta Avrupa olmak üzere bölgede gü- venlik ve işbirlığini geliştirmesi gerekti- ğini ifade etti. Kravçuk'un bu sözleri îçin. L'krayna ile Rusya arasında sürc- gelen nükleer gemilerin paylaşımı ve Karadenizin si'ahsızlandınlması konu- sundaki anlaşmazlıkta Ankura'nın da görüşünü almanın gerckliliğını dipio- matik bir dille ifade etıiği yorumlan yapıldı. Cumhurbaşkanı Vekili Cındoruk yaptığı konuşmada, Türkıye'nin L'k- rayna'nın bağımsızlığa kavuşmasını sempatıyle izlediğini söyledi. Lkrayna'- vı ilk tanıyan ülkenin Türkiye olduğuna dikkat çeken Cindoruk. görüşmelcnn. ikili ilişkilerin yanısıra bölgesel \e ulus- lararası konular ii/erinde kap^amlı bir görüş alışverişıne imkân vereceğine inandığını söyledi. Konuk Devlet Başkanı ve beraberin- deki heyetle yapılacak görüşmelerde iki anlaşma imzalanacak. Bunlardan bın- nin dostluk ve işbırlığı anlaşması. diğe- rinin ekonomik işbirliğini geliştirme niyellerini kapsayacak bir anlaşma ol- ması beklenıyor. Yaklaşık 53 milvon nüfusuyla Rusya"dan sonra Bağımsız De\letler Topluluğu'nun en büyük cumhuriycli olan L'krayna. stratcjık ve asken açıdan önemli bır konumda. Karadeniz'dekı eskı So\yct fılosunun paylaşımı konu- sunda Ukrayna-Rusya anlaşmazlığının geçen a\ yumuşamaeğilımincgırmesine rağmen Ankara'dakı görü^melerde. bu konunun önemli yer tutacağına dıkkal çekiliyor. Nisan ayı başında Rusya ve L'krayna yeıkılılcrı 380gcmiiik Karade- niz Filosu'nun kendilerinc ait oldukiarı şeklindeki kararnameleri askıya alarak görüşmelcre ba^lamayı karjrla^tırmıv lardı. Sovyetler Birliği"nin dağılmasının ar- dından Rus>a Federas>onu Karadenız Filosunun sahipliği üstlenmişti. Mos- kova. taktik nükleer silahlar laşıyan gemilen sahiplenirken. Ukrayna'nın kendi savunması için kon\ ansıyonel ge- milerden bir kısmını vermc\i önermi^ti. Irak, Iran ve Suriye'nin nükleer silahlanma çabalanna karşı uzmanlann önerisi: Türkiye,nükleer teknoloji edinmeli HALUK GERAY • Komşulanmızın nükleer silahlar edinme yolundaki girişimlerine ilişkin "güvenilir istihbarat'lara dikkat çe- ken uzmanlar, Türkiye'nin banşçıl amaçlarla da olsa bu teknolojiye sahip olması gerektiğini sa\ ıındular. da Türkiye-Arjantın nükleer teknoloji işbirliğinin gündeme geleceği bildiriliyor. Konuyla ilgıli çevreler, İran, Irak ve Suriye'nin nükleer tek- nolojiye sahip olmaya çalıştık- lan yolunda •"güvenılir istihba- rat"lann alındığına dikkat çekiyorlar. Bu bilgilere göre İran'ın dağılan Sovyet cumhu- riyetlerinden çeşitli nükleer si- ANKARA - Orta Doğu'dakı komşulanmızın nükleer silah- lar edinme yolunda çalışmalan devam ederken, Türkiye'nin banşçıl amaçlarla da olsa nük- leer teknolojiye sahip olması gerekliğı savunuldu. Arjantin Cumhurbaşkanı Carlos Me- ncm'in Türkiye ziyareti sırasın- lahlar aldığr. Suriye'nin de İran'la yaptığı stratejik işbirliği çerçevesinde nükleer-biyolojık- kimyasal sılahlara sahip olmak istediğı ileri sürulüyor. Suriye, geçen kasım ayında Çin'den "nötron kaynaklı mini reak- tör" aldığını açıklamıştı. Ko- nuyla ilgili çevreler, Suriye'nin ginşimini. bu ülkenin nükleer silahlara sahip olmayı istediği yolunda yorumluyorlar. Ben- zeri ıstihbaratın Irak için de söz konusu olduğu bildiriyor. Konuyla ilgili çevreler. Tür- kiye'nin 1950'lerden bu yana nükleer teknolojiye sahip ol- mak istediğine, ancak çeşitli diplomatik ve ekonomik ne- denlerle bugüne kadar başla- yan girişimlerin sonuçlandırıla- madığına dikkat çekiyorlar. Dışişleri çevreleri ise Orta Doğu'da nükleer silahlann proîiferasyonu konusunda "ciddiyetle" durulduğunu be- lirterek yorum yapmaktan ka- çjnıyoriar. Dışişleri Müsteşan Ozdem Sanberk'ın İran'a yaptı- ğı son ziyarette, Türkiye'nin konuya ilişkin "kaygjlannı" karşı tarafa ilettiğı bildiriliyor. Uzmanlar, Türkiye'nin böl- gesel çıkarlan yanında, elektrik enerjısı gereksinimi açısından nükleer enerji kullanımının zo- runlu hale geldığine dikkat ee- kıyorlaı. L'zmanlar, nükleer enerjinin. güvenlik ve çevre kir- liliği açısından altematif kay- naklara göre çok daha avantajlı olduğunu savunuyorlar. Türki- ye Atom Enerjisi Kurumu Baş- kanı Prof.Dr.Valçuı Sanalan, şunlan belirtti: Bugun artık dünya elektnk enerjisi üretimınin yüzde 16'sını sağla>an nükleer santrallann güvenlik standartlan herhangı başka bir teknoloji ile karşılaş- tınldığında çok daha yüksektir. POLÎTÎKADA SORUNLAR ERGUNBALa Amerikan Rüyasının Sonu... Başlık bizim değil, Reuter'in. ingiliz ajansı ABD'yi beş gün kasıp kavuran olayları ele alan yorumunda "Amerikan rüyasının sonu geldi" diyor. Reuter'in deyişi ile Amerikan rüyasının sonu aslında Başkan Reagan'm ikinci döneminde gelmeye başla- mıştı. Dolar füze hızıyla yükselip 3 Alman Markı'na yaklaşır ve Time, Newsweek gibi dergiler, 'superdo- lar'ı süpermen resimleri ile kapak konusu yaparlarken Galbraith gibi bazı iktisatçılarla kimi yazarlar, toplum- da zenginlerle yoksullar arasmdaki gelir farkının hızla büyümesinden duydukları kaygıyı dile getiriyorlar, devletin sosyal işlevlerinin bilinçli olarak geri plana itilmesini eleştiriyorlar, Amerikan toplumunun üretti- ğinden fazla tükettiğine dikkat çekiyorlardı. Ama dönem Friedman okulunun, 'y e m sağ'ın döne- mi idi. Gelir dağılımında adalet, sosyal devlet, eğitim, sağlık gibi alanlarda sistemli bir yatırım politikası gibi kavramlar modası geçmiş ilkelerdi. ABO'de Başkan Reagan, İngilterede Margaret Thatcher, Türkiye'de de Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın öncülüğünü yaptığı yeni sağda toplumun motoru, itici gücü zenginlerdi. Zengin daha da zenginleşecek, kamu yatırımları, sos- yal harcamalar mümkün olduğunca kısılacak, toplum böylece ekonomik refaha ulaşacaktı. Reagan. Beyaz Saray'dan ayrılırken ardında Ameri- kan tarihinin en büyük dış ticaret açığı ile bütçe açığını bıraktı Bir zamanlar dünyanın en büyük alacaklısı olan Amerika, şimdi dünyanın en büyük borçlusu duru- muna gelmiştı Reagan'm polıtıkası gerçi refah getirdi, ama toplumun çok ufak bölümüne. Bır kesim, göz ka- maştırıcı zenginliğe kavuşurken gelir dağılımındaki adaletsızlık doruğa ulaşmış, zenginlerle yoksullar arasındakı fark daha da genışlemişti. Siyahlar doğal olarak bu ekonomik ve sosyal dengesizliğin en fazla ezdiği kesimı oluşturuyordu. ABD'de halen beyazlar arasında %6 9-7 olan işsizlik oranı, siyahlar arasında %14.2'yi buluyor CNN televizyonunun Los Angeles'ta olaylar sırasında görüştüğü siyah bir kadın, "iş yok, doğru dürüst para kazanamıyoruz. Insanlar öfke için- de. Patlamak için bir kıvılcım yeter. Işte o kıvılcım çak- tı" diyordu. ABD'de bugün esen fırtınanın tohumları Başkan Reagan döneminde atılmıştı. Sosyal yardım program- ları budanmış, azınlıklara iş bulmaya teşvik projesi, beyazların aleyhinde ayırım yapılıyor" gerekçesi ile tırpanlanmış, eğitim, sağlık gibi alanlara yapılan yatı- rımlarazaltılmıştı. Bush, iktidara geldiğinde ekonomik ve sosyal sorun- ları dev gibi buyümüş olan, alarm zillerinin çaldığı bir Amerika devralmıştı. Körfez savaşı, ABD Başkanı için can kurtaran simidi oluşturdu. Amerikalılar sonunda Vietnam yenilgisinin ezikliğinden kurtulmuş, kendile- rine güvenleri gelmişti Ancak bu zater sarhoşluğu uzun sürmedı "Bitti bitiyor, bitmek üzere" denen eko- nomik durgunluk bır türlü sona ermiyordu. Ekonomik uanlanmanın da beklentilerin altında gerçekleşeceği- ne ilişkin ışaretlerçoğalıyordu. Başkan Bush'un ocak ayında "Amerikalılara iş, iş iş" sloganı ile yaptığı Japonya gezisi, Amerikan bası- nında bir dizi yazar tarafından eleştiri ve mizah konusu oluyor, "Başkan, Amerikan mallarının rekabet gücü- nün yetersiz olmasının faturasını Japonlara çıkarmak ıstiyor" deniyordu Bush un gezıde yanında götürdüğü Chrysler, General Motors ve Ford şirketlerinin baş- kanlannın aldıklan astronomik maaşlarla Japon firma- larmın başkanlarının aldıklan çok daha mütevazı üc- retler kıyaslanıyor, "Amerikada zarar eden şirketlerin yöneticilerı odüllendiriliyor" şeklinde yorumlar yapılı- yordu ABD'de bir yönetici ile işçinin ücreti arasmdaki farkın, Japonya'dakinden kat kat fazla olduğu rakam- larlasergileniyordu. Dikkatini dış politika üzerinde yoğunlaşttran Başkan Bush, giderek büyüyen ekonomik sorunları, zenginler- le yoksullar arasmdaki uçurumu görmüyordu ya da görmezlikten geliyordu. New Hampshire ön seçimleri, ABD Başkanı için ilk ciddi uyan oldu. Los Angelas'ta patlak veren olaylar ıse bu uyarının ne denli doğru ol- duğunu göstermiştir. ABD'yi geçen hafta altüst eden şiddet olaylarını sadece haksız bir mahkeme karanna tepki ya da ırk patlaması şeklinde görmek soruna dar açıdan yaklaşmak olur. Patlayan, yoksulluk, işsizlik, terk edilmişlığe karşı yıllardır birikmiş olan öfkedir; iş bulamayan, insanca yaşama olanağına kavuşamayan, devlet tarafından ihmal edilen siyah insanın gazabıdır. "Amerikan rüyasının sonu" diyor Reuter ajansı. Biz başka türlü koyalım sorunu ortaya: ABD'deki olaylar 'Yeni Sağ'ın, sosyal devletin modasının geçti- ğini ileri süren görüşün, toplumun zenginleşmesini, zenginlerin daha fazla zenginleşmesine bağlayan fel- sefenin, 'herkes kendi başının çaresine baksın' ilkesi- nin iflasmı simgelemektedir. Iraklı Kürt lider RasulMamand: Bağdat, PKK'ya destekveriyor • Irak Kürdistan Demokratik Sosyalist Parti lide- ri Mamand, Bağdat'ta Kürt ve hükümet temsileile- ri arasında yapılan özerklik görüşmeleri sırasında, Iraklı yetküilerin kendilerine Türkıye'deki Kürtlere destek verdiklerini açıkladıklannı söyledi. LONDRA (AA) - Iraklı Kürt lidcrlerden Resul Ma- mand, Bağdal yöneıimının. Irak'ta Kürllcrle Türkmcnler arasında dosiluk vc ıvi ıli^kı- lcr kıırulmasını istemediğini sö\ledi. Ankara'yı geleeek hafta zi- \aret cımcM beklenen Irak Kürt Demokratik Sosyalisı Parlısı (IKDSP) Başkanı Ra- sul Mamand. lrak'ın. Tiir- kıve'dekı bölüciı terör örgiilü- [K yardım eiuğını. kendılcn- ne Bağdaı'takı mü/akcrclcr- deaçıkliidığını bildirdi. lıak'ıakı Kürı cephesi için- de üçiıncü güç olduklannı. ancıık 17 mayis giinü yapıla- cak scçımlerden daha da güç- lennıı^ olarak çıknuıyı tvklc- ıliklerinı hclırten R.ısiıl Mamaıul. lıberal dcnıokral çi/gıyc vılııp partisinm lı.ıklı İıiıknıcnlcrın haklaıını da •.lilVkll s.lMI(KİUğ(IIUI. p.llll radvosu \c üa/etesınde Türk- ınonlcrc seçim propaganda yayını imkânı verdiğini söyle- di.Mamand. Irak yönetiminin bölücü tcrör örgütü PKK'ya yardım edip etmediği şeklin- deki soruya şu karşılığı verdi: ""Ben bu konuda kendi göz- lerimle bir şey görmedim. Ancak Irak yonetimi bize Bağdat'iaki görüşmelcr sıra- sında 'Biz Türkiye'deki Kürt- lerc de yardım cdiyoru/ denıışlı. Bu yardım para şek- linde de oljbilir. Kıızey Irak"- taki olaylardan önce bu örgü- ıc silah sağlanması şeklinde deolabilir." Celal Talabani'nın İran gc- 7İsini de değcrlcndiren Ma- mand. "Ben bir sürc önce Ankara'da iken Talabani de İıana gıtli. Ankara'daki tcniMİcısi bile Kınu bu /iyare- ıı onaylamadığını ^iylcdi. Talabani'nın İıan'da ne ara- dığını bılııııyorum" konu^ıu