Katalog

4 MLAYIS1992 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMI Asgari ucret içinilk toplanü •AJVKARA(AA)-1475 sayılı İş Kanunu'nun 33. maddesinegöre iki yılda bırtoplanması gereken Asgari Ücret Tespit Komisyonu. 1 ağustosta yünûrlüğe gjren asgari ûcretten 9 ay sonra toplanarak asgari ücreti yeniden belirleyecek. Geçen yılbrüt 801 bin liraolarak belirlenen asgari ücret, 1963'te ilk kez2671ira, 1973'teise 702 lira olmuştu. tlk kez 1974'tebinküsurlu rakamlara geçen asgari ücret, 198 l'de 10 bin, 198Ş'del26bin, 1990'da 41 bin lira olarak belirlenmişti. Asgari ücret I Ağustos 199l'de brüt 801 bin, net 502 bin 911 lira olarak yürürlüğe gdrmişti. Dogu'ya yatırım az • ANKARA(AA)- Saglanan teşviklere karşın yaünmcılann kalkınmada öncelikli yörelere olan ilgisi giderek azalıyor. özel sektörün kalkınmada öncelikli yörelere yönelik teşvikli yatınmlannın toplam teşvikli yatınmlar içindeki payı yüzde 7'ye geriledi. bu oran geçen yılın ilk üç ayında yûzde 37düzeyinde gerçekleşmişti. Hazine ve Dış Ticaret M üsteşarlığVndan edinilen bilgiyegöre ocak-mart döneminde kalkınmada öncelikli yörelere yönelik teşvikli yatınmlann tutan bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 84 oranında azalarak 498.7 milyar liraya geriledi. AEF'yi 20 bin kişi gezdi • Ekonomi Senisi -12 Avmpa ülkesinden 354 fırmanın katıldığı Avrupa Endüstri Fuan sona erdi. Fuara gelen ziyaretçi sayısının 20 bin sınınna ulaştığı bildirildi. Fuar hakkında bilgi veren yetkililer, fuarçerçevesinde yapılan iş bağlantılannın saltithalatveihracat bazında kalmayıp ortak yatınm ve temsilcilik verilmesini de kapsadığını belirttiler. Fuann iki yıl araylayapılmasını kararlaştıran fuar yönetimi, İstanbul'daen büyük sorunun sürekli bir fuann kurulması için yeterli alt yapının bulunmayışına dikkatçekerekTürk yetkililerinden bu sorunun çözülmesi konusunda işbirliği yapılmasını istedı. Çayda fiyat beklentisi • RtZE(AA)- Önümüzdeki hafta içinde açılması beklenen yaş çay aİJm kampanyası öncesi bölgedeki üreticiler yaş çay yaprağmın kilosuna en azaltı bin lira fiyat istiyor. Rize Zıraat Odası Başkanı Muhittin Türüt, yaş çayın maliyeti konusunda yaptıklan tespitlerin tamamlandığıru belirterek bir kilo yaş çay maliyetinin 5 bin 850 lirayı bulduğunu, bunun altında verilecek fiyatın üreticiyi mağdur edeceğini önesürdü. TKB kredileri ağıraksak • ANKARA(AA)- Türkiye Kalkınma Bankası nın (TK B) yıhn ilk üç ayında kullandırdığı kredilerin tutan. yılın tümü için öngörülen düzeyın yüzde 10.2'sindekaldı. Özellikle kalkınmada öncelikli yörelerdeki sanayi yatınmlanna tahsis edilen kredilerle ödeme oranı çok düşük gerçekleşti. İpekYotaı'ndan demiryoluna • ANKARA(UBA)- Tarihi İpek Yolu'nu, demiryoluyla canlandıracak dev projeyi, tümüyle Türkiye üstlenecek. Başbakan Demirel'in Orta Asya Türk cumhuriyetleri gezisi sırasında gündeme getirdiği "İpekyolu projesi" için fizibilite çalışmalan derhal başlatıldı. İpekyolu için 250kilometrelikbir demiryolu ağı örülecek ve ilk aşamada, İran'ın Meşhed kenti üe Türkmenistan -t arasındaki 180 kilometrelik boşluk ' tamamlanacak. Vergisiz asgari ücret gerçekçi değil ESİN SUNGUR Sülevman Demirel'in asgari ücreti vergi dışı bırakma konusundaki sözü hayal olmaktan öteye geçemeyecek. Maliye'nin hesaplanna göre, şu andaki asgari ücret düzeyinde böyle bir vergi muafıyeti 10 trilyon liralık İcayıp yaratı- yor. Geçen yıl 32.8 trilyon liralık gelir vergisi toplandığma işaret eden Maliye yetkilileri, bir anda ortaya çıkacak üçte birlik bir vergi kaybının bütçe dengeleri- ni alt üst edeceğini belirterek. "alternaüf bir kaynak yaratılmadan bu uygulama- yı yaygınlaştıramayız" dediler. TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'- nda görüşülmeyi bekleyen vergi tasan- sında, Bakanlar Kurulu'na ücretlilere uygulanan özel indirim tutannı asgari ücret tutanna kadar yükseltme yetkısi veriliyor. Bu yetkinin bölgelere göre farklılaştınlarak uygulanması hükmü- nü de içeren tasan, başlangıçta kalkın- mada öncelikli yörelerde çalışan ücretli- lerin muafıyetten yararlanmasıru öngö- rüyor. Maliye yetkilileri. başlangjç için düşünülen bu uygulamanın çok uzun bir süre böyle kalmaya mahkûm olaca- ğmı belirterek, "Vergi muafiyetinin tüm bölgelere yaygınlaştınlmasının maliye- • Başbakan Süleyman Demirerin seçim vaatleri içinde yera- lan asgari ücretin vergi dışı bırakılması hayal olmaktan öteye geçemeyecek. Maliye'nin hesaplanna göre. asgari ücret düzeyin- de böyle bir vergi muafıyeti 10 trilyon liralık kayıp yaratıyor. Maliye yetkilileri, alternatif hiç kaynak yaratılmadan uygulama- nın yaygınlaştırılamayacağını belirtiyorlar. tini bütçe kaldırmaz. Ancak vergi gelir- Ierinde artış sağlayacak çok ciddi ted- birler alınırsa önümüzdeki 5-10 yılda belki böyle bir uygulamaya geçilebilir" dediler. Başbakan Süleyman Demirel'in se- çim vaatleri içinde yer alan asgari ücre- tin vergi dışı bırakılması konusunda formül arayışı da sancılı oldu. Maliye ve Gümriik Bakanı Sflmer Oral, \ergi pa- ketinin haarlanması sırasında bürok- ratlara bir talimat vererek asgan ücretin vergi dışı tutulmasının maliyetinin he- saplanmasını istedi. Maliye uzmanlan, sadece asgari ücretlilerin böyle bir mua- fıyetten yararlanmasının eşitlik ve ada- let ilkelerini zedeleyeceğini savunarak uygulamanın tüm ücretlilere yaygınlaş- ünlması için özel indirim tutannın yük- seltilmesini önerdiler. Maliye uzmanlan bu konuda, asgari ücretin biraz üzerin- de geliri olan çabşanlan örnek göstere- rek, vergi muafiyetinden yararlananlar ile bu kesimler arasında ele geçen para bakımından büyük bir dengesizlik do- ğacağını söylediler. Maliye uzmanlannın Bakan Oral'ı ikna etmeleri üzerine asgari ücret tutan- nın vergiden muaf olmasıyla ilgili uygu- lama. vergı tasansına özel indirimin yükseltilmesi şeklinde girdi. Kalkınma- da öncelikli yörelerden başlayacak olan uygulamanın tüm bölgelere yaygınlaştı- nlması halindc vergi muafiyetinden 1.5 milyonu memur. 3.5 milyonu da işçi ol- mak iızcre 5 milyon çalışan yararlana- cak. Bunun maliyetinin de şu andaki asgari ücret düzeyiyle 10 trilyon lira ol- duğu hesaplanıyor. Konuyla ilgili olarak görüşlerini açık- layan İstanbul Yeminli Mali Müşavirler Odası Başkanı Sezai Onaral, kalkınma- da öncelikli yörelerden başlayan vergi muafıyeti uygulamasının zaman içinde diğer bölgelere de yaygınlaşünlacağını belirterek, "Tabii bunun için kaybola- cak vergi tutannda ilave kaynak bul- mak gerekiyor. Siyasi iktidar her ne kadar söz verdiyse de bunu hemen ya- pamaz" dedi. Vergi affı ile geçmişe sün- ger çekildiğini, bundan sonra vergi ile ilgili olarak daha ciddi tedbirleralınaca- ğını anlatan Onaral, yeni kaynağın ver- gi koymak yerine denetimleri etkinleşti- rerek yaratılabileceğini savundu. Onaral şöyle konuştu: "'Vergi affı ile eski dosyalann kapatıl- ması vergi denetim elemanlannın yeni incelemelere girmesi sağlanacak. Dene- tim kadrolan güçlendirilirken, yeminli mali müşavirlerin de denetim yetkisi al- ması daha çok mükellefin incelenmesi olanağı yaratacak. Aynca denetim tek- niklerinde de değişikliğe gıdiierek Ma- liye'den kaçınlan gelirler daha etkin şekilde saptanabilecek. Denetim tek- nıklerinde yapılacak değişikliklerin ba- şmda gayrimenkullerin vergi dışı kay- naklarla alınıp alınmadığının kontrolü geliyor." 1990 yılında ithal otomobillerin oto pazanndaki payı yüzde 5'ten yüzde 28'e çıkınca, yerli otomobil üreticileri kaygılannıaya başladı. Japon arabalan ithalatın %60'mı kapsıyor Otomobilde ithalat korkusu • Otomobil ithalatının hiçbir sınırlamaya tabi ol- maması yerli üreticileri gelecek için kaygılandın- yor. 1990 yılında toplam otomobil pazannda ithal otomobillerin payı yüzde 5'ten yüzde 28'e çıktı. Yerli üreticiler, ithalatın toplam talebin yüzde 12'- sini geçmemesini istiyorlar. ANKARA (AA) - Özellikle son iki yılda önemli rakamlara ulaşan otomobil ithalatının hiç- bir sınırlamaya tabi olmaması yerli üretici firmalan gelecek için kaygılandınyor. Yerli otomobil üreticileri otomobil ithalatının toplam ta- lebin yüzde 2'sini geçmemesi yönünde baa sınırlamalar geti- rilmesini isterken bu sırurlama- lann da gümriik vergileri ya da kotalarla sağlanabileceği görü- şünü taşıyor. Otomobil Sanayii Derneği (OSD), Taşıt Araçlan Yan Sa- nayii Derneği (TAYSAD) ve Otomotiv Yetkili Satıalan Derneği'nin (OYSD) ortaklaşa haarladıklan rapora göre oto- mobil ithalatı özellikle 1990 yı- lında bir önceki yıla göre yüzde 800'lük artışla 75 bin âdede yükseldi. Bunagöre 1990 yılın- da toplam otomobil pazannda ithal otomobillerin payı da yüz- de 5'ten yüzde 28'e çıktı. Geçen yıl ise Türkiye'ye 45 bin adet it- hal otomobil giriş yaparken bu otomobillerin toplam pazar içindeki payı yüzde 19"a gerile- di. Japon istilası Rapora göre 1990 yılının ilk yansında ithalatta en büyük payı Doğu Avrupa ülkeleri alır- ken yılın ikinci yansında Japon otomobilleri liderbği ele geçirdi. 1991 yılında da Japon firmala- nnın ithalat içindeki payı yüzde 60 mertebelerine erişirken Do- ğu Avrupa ülkeleri yüzde 30 ci- vannda sabite yakın bir pazar elde ettiler. Bu arada AT ülkele- rinin ithalattaki payı devamlı azalarak yok denecek seviyeye indi. Bu arada ithal edilen her üç otomobilin sektörde 1 işçinin işini kaybetmesi anlamına gel- diği de vurgulandi. Söz konusu 1990 ve 1991 yıl- lannda "düşük standartlı oto- lann hiçbir kontrolle karşılaş- madan pazara girdiği", "Japon ıstilasına yol açıldığı" görüşü savunulan raporda, yerli üreti- min korunması ve ithalata çeki- düzen verilmesi konusunda şu öneri ve isteklerde bulunuldu: "ithalat miktannın, serbest pi- yasa rekabetini yaratacak. ama yerli sanayinin ekonomik öl- çeklere ulaşmasını engelleme- yecek mertebede (toplam tale- bin yüzde 12'si mertebesinde) olması sağlanmalıdır. Bu husus ya gümriik vergileri ya da kota- îarla temin edilebilir. Bu konu- da halen AT ülkeleri Uzakdoğu ülkelerine kota uvgulamakta- dır. Tüm taşıtlar için Türkiye ge- nelinde yaygın satış sonrası hiz- metleri getirmeyenlere ithalat müsaadesi verilmemelidir. Sanayi ve Ticaret Bakanlıgı'- ran mevcut 85 11 sayılı tebliği yeniden düzenlenerek gerek it- halat anında gerekse ithalatın ardından satış sonrası hizmetle- re (yeteriüik ve devamhbk şara) tam olarak tesis edilmelidir. Tespit edilecek bir TSE stan- dardına uymayan aracın ithali- ne müsaade edilmemeüdir. İthal taşıtlar için senelere gö- re tedricen azalan bir (koruma oranı) tespit edilmelidir. Örne- ğin bu oran otomobil için 1992 yılında AT ve AT dışı ülkeler için yüzde 39 olarak belirlenebi- lır. ' Oranlar değişebilir Bu oran daha sonra aşamab olarak düşürülerek 1996 yılın- da AT ülkeleri için yûzde 30, AT dışı ülkeler için yüzde 36'ya çekilebilir. Resmi kuruluşlann yerli taşıt kullanma mecburiyeti belediye otobüsleri için de getirilmeli, ancak belediyeleri mağdur et- meyecek bir kredi sistemi ile otobüs maliyetini azaltacak bir teşvik sistemi getirilmekdir. Kamu bankalanndan sağla- nan fınansman, sadece yerli ürünler için kullandınlmalıdır. Kullanılmış araç ithalaüna (çok tahdit edici hükümler) ge- tirilmeli ve kesinlikle ticari amaca dönük kullanılmş araç ithalaüna müsaade edilmemeli- dir." MMKCTING AKADEMI „ Eski Büyükdere Cad. No: 31IV. Levent 80650 Isünbul TdrSsnral: 28091 12(5Haı)F«:2644392 8 Y ft ^ ^ „ 8 Yaraücı Yonetmenın emnnde çalışın. (Gerçek neklam yaraücılan gibi) MaAetiDgTürkiyeDergisi, 1992 yılmdan başlayarak "Marketing Akaûemi" admı verdigi eğıtun hizmetUtini, yoftn ilgi iizenne pazariama vepazarunu iletişimi endüstnsıoe sunmayadevam edıyor. MarkaİDgAk*Jemı nin ÜÇÜDCÜ etlrinligi ise CREATIVE VVORKSHOP: REKLAM YAZARLIGI, YARATIOLIĞI ATÖLYESl. Marketing TürkiyeDergisi sizin icin reldam dünyaanın Ğtde geien 8 ismmi biraraya getirdi. Şûndibu uslalarla 8günBirlib£çalışacak.yeteneklaTnikanıilayacak, 30 Reklam Yazan Çıntğııu ihtiyaç var. E|er keodinizi bu çırakUrdan biri olarak duşıinüyor ve vannın reklam dünyasmdayerinizi almak istiyonanız, bemen bize başvurun. Ba?vurunuzdeğerleııdırifecek ve szirüe lemas kurulacalaır. Progran: Bucalışma; 13 Mayıs 1992/Çarşamhagüofl başlayacak ve 8 gün saaı 17.30-19.30 arası İstanbul Dedeman Oteli/ Esen Salonu'nda 8 ayn çaltşma olaraksürdtirülecektir. ÇaL|maya kaülmak için ücret: 1.750.000.- üaha fazla bilgi aimakiçin bizi telefoola arayabilirsuuz. Çalısmaya Itaülmak ıcin, oo eleme amacıyla özgeçmişinizi bize hemeo ulajiırmaJısuıız. Önceki katalimalardan bazilan neler dediler? (Açıkadlan,soyadlanveadreslenmabfuzdur) ...Baumiantüm kurslannjaydaU olduŞuna,yani hepsındenbirjeyler kapabildiğime inauyorum. Ben reklamvcren larafuukn olduium içinbu koRudaJuUr edinebildim... tiilüfet ... Bu programailk. geldiğimgünçok farklı boyultabir taıusma merasimi ile karp karjıya kaldım. Gerçekten Uk basamaktaçok elkleruiığimi lüraf elmeliytm. Beıüm dohajazlû üküf olarak progranun içindeyeralmam gejekirdi diye de dufünûyorum... Yeşim ...Shahagibihsa sûreühirseminerden muaze bekkmem yanh^olurdu. Semıneröncesı kijisel beJdatiüerimin karşıLuımasuu* yamsıra.reklam l dj oidukca biiinçli çaksüMaruu uimerİKlenduymi oianağı buidum... ...Shaftasüren seminer,koıudan ve dûztrdenmesiıU ciddi bir o/ganaasyondu. ÖulliUe toraâann scçimi.rekkm dunyasındayer alan yaaayeralaoak tifüeriçin oUukça jaydahydı... Necmiye ...8 hafta.haftada birgün,2saat,sıcak bir ortamda yeni insanlarla sarufıp bilgi alıp/erisinde btduıtmak ço*keyi/U idi; ettenruıe sağuk. ÇokUjekJcûrler... Lale ...Organaasyon olarak söyknecek lek söz profesyontlce olması. Profesyoml rddamahfa böyle birperspeJaifle yaklaşılmasının, ...Bâylesinegüzel hazırlaıurus bir calısma ıçın oncehkle çok tesekkürtder.bu organııaryona kaulmalaajı büyük levk aldığiiru ıfade eünekısierim... açLSindan seyijıdiria oUuğıaıu düfünüyonım... Sedef 28 milyar Belediye işçisine borçlu HÜSEYtN ERCtYAS İZ.MİR - Belediye ışçilerinin, işverenden alacaklan çeyrek trilyon lirayı buluyor. Belediye- İş ve Hizmet-Iş sendikalannın verilerine göre belediyelerin, iş- çilerine 250 milyar liraya yakın borcu bulunuyor. Parasal sı- kınü içindeki belediyelerin işçi ücretlerinı, sosyal haİclannı ver- mede zorlandığı belirtiliyor. Olağanüstü Hal Bölgesi'ndeki belediye işçilerinin tazminat aiacağı sonınunun ise "kronik- leştiği" kaydediliyor. ANAP hükümetleri döne- minde "eli kolu bağlı" duruma getirildiği belirtilen belediyeler, bugünkü hükümetçe parasal yönden rahatlatılmaya çahşılır- ken belediyelerin borç yükü bir türlü azalmıyor. Parasal ola- naksızlık içindeki belediyelerin işçilerinin sıkıntısı da dınmek bilmiyor. Türk-İş'e bağlı Bele- diye-Iş ve Hak-İş'e bağlı Hiz- met-İş sendikalannda örgütlü işçiler, işverenlerinden yaklaşık çeyrek trilyon lira alacaklı bu- lunuyor. Belediye-lş Sendikası'run ve- rilerine göre bu sendikada ör- gütlü belediye işçilerinin maaş, ikramiye, sosyal yardımlar ve toplu iş sözleşmesi farklan gibi alacaklan 204 milyar 606 mil- yon 550 bin lira tutuyor. Sudâ Fransrz ortaklığıEkonomi Servisi - Su pazan- na Fransızlar da girdi. Türk- Fransız ortak girişimi olan Kristal Sıvı jçecekler Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nin Sapanca Kırkpınar'daki tesisleri Çevre Bakanı Doğancan Akyürek tarafından açıldı. 5 milyar lira sermayeli şir- kette, Franaz Compagnie Ge- nerale de"Eau de Source yüz- de 42 paya sahip. Hisselerinin yüzde 7'si Kırkpınar yöresi halkında olan şirketin yüzde 51'i ise Hatipoğlu ve Oğuz aile- sinin kontrolünde bulunuyor. Fransız şirketin yıllık 800 milyon şişelik kapasitesi ile , ül- kesinin hem üretim hem de tek- nolojı olarak en büyük iki su üreticisinden biri olduğunu be- lirten Kristal yetkilileri, Sa- panca'daki tesislerin Yatınm Teşvik Belgesi'nde öngörülen süreden 18 ay erken tamam- landığını kaydediyorlar. Fransız teknolojisi ile kuru- lan tesisin AT normlannda ol- duğunu belirtiliyor. Yıllık kapasitesi yıllık 20 mil- yon şişe olan tesislerde şişe- lenecek su ilk olarak îstanbul ve Marmara bölgesinde dağıu- lacak. ÇAPRAZ KURLAR 1 ABO DOLARI 1.6474 Alman Marta 1.3214 Avustralya Dolan 11.6550 Avusturya Şillni 335780 Belçika Frangı 6.3735 Danimartaı Kranu 4.4845 Fln Markkflsı 53535 Frsnsız Frangı 1B524 Hollanda Florini 10O35 Ispanyol Pezataaı 55430 İsveç Kronu 15107 isviçre Frengı 1238.00 halyan Lireti 133.05 Japon Y»ni 1.1893 Kanada Dolan 6.4280 Norveç Kronu 37486 S.Arabistan Rfyali 1 Storttn: 1.7790 ABO Dolan 1 ECU: 1.2463 ABD Dolan SDR: 13745 ABD Dolan SDR: 9110.15 Türk Llrası KONUK YAZAR Borsa ve Bazı Tahminler SALİH N.NEFTÇİ Finans biliminin iktisattan farklı bir yönü var. tktisat model- lerinden en iyisini kullansanız bile gerçek hayata uyguladığıru- zda bazı bakımlardan yetersiz kahyor. İktisat modelleri yararlı olmasına yararlı. Ama hata paylan da oldukça büyük. Çünkü iktisadi olaylan etkileyen sayısız ne- den var. Finans ise daha değişik. En soyut matematik kurallannı kul- lanarak sınıfta kara tahta üzerinde geüştirmiş olduğunuz bir model şermaye piyasalanna hemen uygulanabiliyor. Başan derecesi daha yüksek oluyor. Çünkü finans denen olguyu modele dönüştürmek daha ko- lay. Bu. özellikle sermaye piyasalan gelişmiş ekonomiler için doğru. • • • Finans denince akla hemen borsa geliyor. Borsa ne zaman çıkar? Ne zaman düşer? Fiyat hareketleri nereden kaynaklanır? Bu sorulan eğer borsanın tümü için sorarsanız, cevaplannı iktisat bilimi verecektir. Finans bunun bilimi borsa endeksin- deki oynamalarla fazla ilgili değildir. Borsanın genel gidişatı ekonominin konjonktüründen etkilenir. Tahminlerinizi iktisat modellerini kullanarak yapmak zo- rundasınız. • • • Faizlerin düşmesi, enflasyonun azalarak fiyatlann stabilite- ye ka\Tişması, terör, siyasi istikrarsızlık gibi faktörlerin azal- ması, uzun vadede şirketlerin lehine olan gelişmelerdir. Aynı şey döviz dengesindeki olumlu gelişmeler için de doğrudur. Bunlann tümü borsa üzerinde olumlu bir etki yapar. Borsa yükselir. Aksi oiursa borsa düşecektir. Borsadaki gelişmeleri tahmin etmenin güçlüğü olumlu ve olumsuz etkenlerin aynı anda, harmanlanmış bir şekilde karşınıza gelmesindedir. • • * Borsayı etkileyen gelişmeleri bugün nasıl yorumlayabiliriz? Faizler son günlerde yükselmiştir. Ama borsalar için önemli olan "Daha da yükselir mi" sorusudur. Bu sorunun cevabı kurlardaki gelişmelere bağlıdır. Şöyle bir anaiiz yapalım. Gazetelere göre bir yıllık vadeli mevduata verilen en yüksek net faiz %72.6. 12 ayiık enflasyonun ise nisan-haziran arası birkaç puanlık bir düşüşten sonra eylülde yine %80'lercivanna gerçekleşmesi olasılığı az değil. Bu %4.5 gibi negatif bir reel faiz anlamına geliyor. Yani tasarrufçu bir yıl sonra yatınmının %4.5 oranında azaldığını görecek. Oysa parasıru hemen dövize çevirip sonra yine TL'ye geçen kişinin vereceği komisyon %1'in çok altında. • • • Görünüşe göre 1 yıllık vadeli mevduata para yaürmak şu an fazla akılcı değil. Çünkü kaybınız ?/o4.5 olacak. Oysa dövize geçerseniz, kaybınız % 1 'in altında kalacak. De- mek ki faizlerin daha da yükselip bu farkı kapatması gereki- yor. Ne var ki bu anaKzin geçerli olması için önemli bir koşul var. Dövizin enflasyon oranında değer kazanması şart. Bu ne derece gerçekçi bir varsayım? • • • Döviz dengesi şu an fazla bozulmuş değildir. Ama TL son bir yıldır fazla bir reel değer kaybına da uğramamışür. Nite- kim, enflasyon hesaba katıldığmda TL'nin, marka karşı son üç yıbn en yüksek düzeyini koruduğu göriilür. Bizce, kurlardaki artışı enflasyonun fazla altında tutmak mümkün değildir. Çünkü bu TL'nin (reel) değerinin daha da artması demektir. Türkiye bu lüksü 1989-1991 yıllannda kullanmışür. • • • tsteyenin % 1 'den az bir bedel ödeyerek döviz alabildiği bu- günkü ortamda %4.5'lik bir negatif (net) faiz fazla kalıcı olrhİK yacaktır. Bu iktisat bilimininden kaynaklanan bir analizdir. Finans modellerinin de İstanbul borsası hakkında ilginç tah- minleri var. tleride değineceğim. New York University ve Çenevre Des Hautes Etudes Intemational'da Öğretim Görevlisi'dir Egeli işadamlan 'Ekonomi de şeffaf ohııalı* İZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu) - Ekonomik konular- da şeffaflık ilkesinin önemini vurgulayan İzmir Ticaret Oda- sı (ITO) Yönetim Kurul.u Baş- kanı Ekrem Demirtaş. ""İstene- cek fedakârlıklar halka açık seçik anlatılmalıdır" dedi. İTO'nun 92 çalışma progra- mında. terör ve enflasyon en önemli sorunlar arasında gös- terildi. Raporda. enflasyonla mücadelede ulusal bir konsen- süs sağlanması ve psıkolojik enflasyon beklentisinin kınl- ması gerektıği vurgulandi. fTO Yonetım Kurulu Baş- kanı Ekrem Demirtaş. "Eko- nomik vc sivasal açıdan zor yıllar yaşanan ülkemizde. ulu- sal bir konsensüs sağlanarak sorunlann çözümlenebileceği- ne inanmaktayız. İçinde bu- lunduğumuz 92 >ılı başlannda >aşana çı'ğ. grizu patlaması ve deprem fclaketleri yanı sıra bö- lücü terör olavlan karşısında böyle bir konsensüse her za- mankinden daha fazla ihtiyaç duyulduğu bir gerçektir" dedi. Demirtaş. İzmir Ticaret Odası olarak klasik yapıdan kurtul- mayı amaçladıklannı belirte- rek Türkive'de aenel ekono- mik sorunlara ilişkm görüş belirlemeyi, bunu yetkililere iletmeyi. izlemeyi ve kamuoyu oluşturmayı görev olarak ka- bul ettiklerini açıkladı. İTO'- nun açıklanan 92 yılı çalışma programında. toplumun çok ağır iki sorunundan birinin te- rör, diğerinin enflasyon oldu- ğu vurgulandı. Çalışma prog- ramının makro konular bölümünde. enflasyonla mü- cadele, ekonomik ve mali ön- lemlerin yanı sıra "psikolojik etkenlere" de önem verilmesi gerektiği vurgulandi. Prog- ramda. enflasyonla ilgili şu görüşlere yer verildi: "Bir yandan talebi kısıtlar- ken diğer yandan arzı arttıncı. üretim yetersizliğini giderici politikalara ağırlık verilmeli- dir. Üretim artışı planlanırken izlenecek parasal ve mali poli- tikalar birbiriyle uyumlu ol- malıdır. Bu çerçevede kamu fınansman açıklannın GSMH'ye oranı yüzde I4'ler- den. önce yüzde 8"lere, giderek yüzde 4'lere düşürülmelidir. Daha da önemlisi enflasyonla mücadelede ulusai bir konsen- süs sağlanmalı, psikolojik enf- iasyon beklentisi kınlmalıdır'". MERKEZ BANKASI KURLARI 2 MAYIS 1992 CİNSİ 1 ABD Dolan 1 Alman Markı 1 Avustralya Dolan 1 Avusturya Şilini 1 Belçika Frangı 1 Danimarka Kronu 1 Fin Markkası 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Flonni 1 ispanyol Pezetası 1 Isveç Kronu 1 isviçre Frangı 100 Italyan Lireti 1 Japon Yeni 1 Kanada Dolan 1 Norveç Kronu 1 Sterlin 1 S.Arabistan Riyali DÖVİZ ALIŞ 6614.74 4015.26 5006.04 567.55 195.25 1037.85 1475.02 1191.09 3570.90 64.00 1113.03 4378.60 534.31 49.72 5561.88 1029.05 11767.63 1764.59 SATIŞ 6628.00 4023.31 5016.07 568.68 195.64 1039.93 1477.98 1193.48 3578.06 64.13 1115.26 4387.37 535.38 49.82 5573.03 1031.11 V791.21 1768.13 EFEKTİF ALIŞ 6608.13 4011.24 4930.95 566.98 193.30 1027.47 1460.27 1189.90 3567.33 62.72 1101.90 4374.22 528.97 48.97 5478.45 1018.76 11755.86 1738.12 SATIŞ 6647.88 4035.38 5031.12 570.39 196.02 1043.05 1482.41 1197.06 3588.79 64.32 1118.61 4400.53 536.99 49.97 5589.75 1034.20 11826.58 1773.43