Katalog

10 Cumhuriyet dış haberier 6Şubatl992 Kozirev döndü • AA (Ankara) - îstanbul'da önceki gün yapıian Karadeniz Ekonomik Işbirliği Projesi toplantılaruun ardından dün Ankara'ya gelen Rusya Dışişleri Bakanı Andrey Kozirev, temaslannı tamamlayarak Türkiye'den ayrıldı. Kozirev'i, Esenboğa Havaalanı'ndan Dışişleri Bakanı Hikmet Çetin, Rusya'nın Ankara Büyükdçisi Albert Çernişev ve öteki yetkililer uğurladılar. Rusytfdaki ABD'lifer • AA (Washington) - bskı SSCB'de Amerikalı diplomatlara uygulanan Sovyet yurttaşlanyla temas yasağı kaldınldı. ABD Dışişleri Bakanhğı sözcüsü, Amerikalı diplomatlara getirilen yasaklamanın Rusya ile öteki BDT cumhuriyetlerinde kaldınldığını açıkladı. Sözcü, diplomatların Rus ya da öteki cumhuriyetlerın yurttaşlanyla gönül ilişkilerine girmelerine ilişkin yasağın sürdüğünü, ancak bu yasaklamanın da gözden geçirilmekte olduğunu belirtti. Aykor BM'de • AA (New York) - Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunlan Genel Müdürü Gül Aykor, Birleşmiş Milletler Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Ortadan Kaldmlması Komitesi'nin 23 üyeliğinden birine seçildi. Aralarında Türkiye'nin de bulunduğu BM üyesi 111 ülkenin taraf olduğu Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımalıgın Ortadan Kaldmlması Sözleşmesi, 1981 yılında imzalanmışu. 23 kişilik komite ise sözleşmeye taraf ülkelerde kadın haklarının denetlenmesi açısından resmi bir mekanizma görevi yapıyor. İşbiriikçi müftü • AA (Sofya) - Bulgaristan'daki Müslümanlann Jivkov yönetiminin atadığı dini lideri Nedim Gencev'in müftu olmadan önce Bulgar Komünist Gizli Servisi'nin işbirlikçisi olduğu açıklandı. Bulgar radyosu, Ruscuk kenti bölge polis merkezine dayanarak verdiği habeıde Gencev'in hâlâ 1980'li yıllardaki Rusçuk mekanik inşaat tesisindeki yöneticilik görevi sırasında aldığı gizli servis işbirlikçisi kartını taşıdığını bildirdi. Gencev'in gizli servisteki görevinin, Bulgaristan'ın Romanya ve Rusya sınırlarını geçen Türk vatandaşlan konusunda bilgi toplamak olduğu belirtüdi. Haberde polisin Gencev'in gizli servis kartının 1988'de iptal cdildiğini acıkladığı da yer aldı. Nedim Gencev, Kırcaali Müftulüğü görevini yürütürken 1988 yılında basmüftülüğe getirilmişti. Caparidze Ankara'da • AA (Ankara) - Gurcistan Dışişleri Bakanı Vekili Tedo Caparidze, tstanbul'da KEİB toplantısına katıldıktan sonra gayriresmi bir ziyaret için Ankara'ya geldi. Caparidze, Esenboğa Havaalanı'nda ziyaretinin Ankara bölümüyle ilgili olarak AA muhabirinin sorulannı yanıtlarken hükümet yetkilileriyle iki ülke arasındaki ilişkileri ele alacaklannı bildirdi. Dışişleri Bakanı Vekili Caparidze, Türkiye ile Gürcistan arasındaki ekonomik ve ulaştırma konularında da görüşmelerde bulunacağını söyledi. MuttaJibov'dan ret • AA (Moskova) - Azerbeycan Devlet Başkanı Ayaz Muttalibov, Dağlık Karabağ bölgesine BM Banş Gücü gönderilmesini kesinlikle kabul etmeyeceklerini bildirdi. Muttalibov, haftalık Literaturnaya Gazeta'da yayımlanan demecinde, Karabağ bölgesindeki durumu yerinde incelemek için BM gözlemcilerinin ya da tanınmış uluslararası düzeydeki politikaalardan olusan bir heyetkı bölgeyi ziyaret etmesine izin verebileceklerini, ancak Azerbeycan'ın iç meselesi olan Karabağ sorunu yüzünden cumhuriyet topraklarında yabancı askerlerin varlığına hoşgörü gösteremeyeceklerini bildirdi. Üsküp'e gövence • AA (Üsküp) • Makedonya Devlet Başkanı Kiro Gligorov, Makedonya sınırlarının dokunulmazlığı konusunda ABD'den güvence aldıklarını söyledi. ABD ve Kanada ziyaretini tamamladıktan sonra Üsküp'e dönüşünde basın toplantısı düzenleyen Gligorov, "ABD'nin verdiği güvenceler, hem iç hem de dış sınırlanmızla ilgili. Bu güvence, Makedonya'nın, ABD tarafından fıilen tanındığını gösterir" dedi. Gligorov, ABD'nin Makedonya sınırlannı değiştirmek ya da Makedonya'yı kuçültülmuş bir federasyona zorla sokmak isteyeceklere kesinlikle karşı koyacağım söyledi. K.Koretten onay • AA (Tokyo) - Kuzey Kore, Kore yarımadasındaki nükleer silahların imhasını öngören ve Güney Kore"nin geçen ay kabul ettiği nükleer silahsızlanma deklarasyonunu onayladı. Kore Merkez Haber Ajansı, deklarasyonun Merkez Halk Komitesi ile Yüksek Halk Parlamentosu'nun ortak durumunda onaylandığını bildirdi. Gözlemciler, Kuzey Kore"nin 29 ocakta Güney Kore ile saldırmazlık ve dostluk paktını imzaladıktan sonra nükleer silahsızlanma deklarasyonunu da onayladıgına dikkat çekti. Türkiye îran ve Pakistan'ın üye olduğu öıgüte Türki cumhuriyetierin ve KKTC'nin de alınması gündemde • •• Ekonomik Jşbirliği Orgütü genişliyorCUMHURtYET (Ankare) - Türkiye, îran ve Pakistan'ın üyesi bulun- duklan Ekonomik İşbirliği Örgütü (ECO) Bakanlar Konseyi İkinci Toplantısı dün Ankara'da" başladı. Türk heyetine Dışişleri Baka- nı Hikmet Çetin'in, İran heyetine Dışişleri Bakam Ali Ekber Ve- layeti ve Pakistan heyetine Dışişlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Muhammed Sıddık Han Kanju'nun başkanlık ettikleri toplantı- da, 16-17 şubat tarihîerinde Tahran'da yapılacak ECO zirvesi- nin gündemi hazırlanıyor. Yeni üyelerin orgüte kabulü konusunun, ele alınan en önemli gündem maddelerin- den birini oluşturduğu bildirilirken, KKTC'nin üyeliğinin de bu bağlamda gö- rüşüldüğü belirtiliyor. Türk tarafının KKTC'ye tam üyelik verilmesi yönündeki tutumuna karşın özelikle Iran'ın "çekin- gen" davrandığı kaydediliyor. Tahran'ın bu tutumunun, ECO'ya tam uye olması durumunda, uluslararası plat- formlarda KKTC'nin Îran tarafından res- men tanındığı şeklinde yorumlanacağından endişelenmesinin yattığı ifade ediliyor. Ta- raflar arasında bu konuda vanlacak formii- lün, KKTC'ye "ortakhk statüsü" verümesi şeklinde olacağı sanılıyor. Öte yandan KKTC Savunma ve Dışişle- ri Bakanı Kenan Atakol'un "gözlemci" olarak katılmak üzere Ankara'ya gelmesi- ne karşın dün toplantıya girmediği, toplantı salonunun dışarısında beklediği gözlendi. Görüşmeye yakın çevreler hazırlıkların zamanında tamamlanması durumunda, üyelik için başvurmuş bulunan Azerbay- can, özbekistan ve Türkmenistan'ın Tah- ran zirvesinde ECO'ya kabul edilebilecek- lerini belirtiyorlar. Bu arada Tacikistan'ın da ECO'ya üyelik için başvurmayahazır- landığı kaydediliyor. Ankara'da Sheraton Oteli'nde başlayan ve ECO Genel Sekreteri Ali Rıza Salari'- nin de katıldığı toplantımn açıhşından ön- ce Dışişleri Bakanı Hikmet Çetin, Îran Dı- şişleri Bakanı Velayeti ve Pakistan'ın Dı- şişlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Kanju ile ayrı ayrı ikili görüşmelerde bulundu. Çetin ile Velayeti arasında yapıian görüş- melerde özellikle iki Ulkeyi yakından ilgi- lendiren bölgesel konularda fikir alışveri- şinde bulunulduğu belirtildi. Bu bağlamda Kafkasya ve Irak'taki gelişmeler üzerinde ağırlıkh olarak durulduğu bildirildi. Çetin ile Kanju arasında yapıian görüş- melerde de her iki tarafın kendileri açısın- da önemli olan konularda karşı tarafa bil- gi verdiği belirtiliyor. Bu çerçevede Dışiş- leri Bakanı Çetin'in Kıbns sorunu üzerin- de dururken Kanju'nun Keşmir sorunu hakkında bilgi verdiği kaydediliyor. Bu ikili görüşmelerin ardından taraflar üçlü olarak bir araya geldiler. Bu görüşme- de ECO Bakanlar Konseyi'nin gündemin- de bulunan konuların değerlendirildiği ifa- de ediliyor. Bu görüşmenin uzaması nede- niyle Bakanlar Konseyi'nin açüışı da bir sü- re gecikti. Üçlü görüşmeden sonra başla- yan Bakanlar Konseyi toplantısı basına ka- palı olarak yapılıyor. Gözlemciler, ECO'nun yeni üyelere açıl- masına daha önce soğuk bakan Ankara'- nın, Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ar- dından Orta Asya'da ve Kafkasya'daki Türki cumhuriyetierin bağımsızlıklannı ilan etmesiyle bu görüşünü değiştirdiğini bildi- riyorlar. Burmalılar iç savaştan kaçıyor Burma'da Karen gjerillalan ve Burma askerı güçlen arasındaki çatışmalar. askeri güçlerin gerillaların üssüne saldırmalan sonucu yeni bir boyut kazandı. Şu ana kadar bini aşkın Karenlinin bölgeden uzaklaşarak Tayland'a kaçtığı belirtilirken yeni kurulan sığınmacı kamplannda, küçük bebekleriyle sının geçen genç annelere de rastlanılıyor. Yugoslavya elçisizkaldı SEMİH İDtz (Ankara) - Sırbistan ağırhklı federal yönetim tarafın- dan kısa bir süre önce işinden alınan Yugoslavya'mn Ankara Büyükelçisi Trajan Petrovski "Belgrad'a dön" çağrısım redde- derek "hizmetlerini Makedonya'ya sunmak üzere" önümüzde- ki günlerde Üsküp'e gidecek. Aslen Makedonyalı olan Petrovski'- Başkanı Slobodan Miloseviç'in kısa bir nin Belgrad yönetiminin tutumunu süre önce Ankara'ya yaptığı ziyaretin "anayasaya olduğu kadar alışılmış hemen ardmdan "istişareler" için Belg- usullere de aykırı olması" gerekçesiyle rad'açağrıldı. protesto ettiği bildirildi. Bunun üzerine Dışişleri Bakanlığı'na Makedonya'nın önde gelen yazarla- nndan olan Petrovski'nin bu gelişmeler hakkında önceki gün Ankara'da Dışiş- bir telgraf çeken Petrovski, Ankara'da bulunan oğlunun kız arkadaşının aya- ğını kırdığını, yaşlı annesının de yanın- leri Bakanlığı'nda ayrıntılı bilgi verdiği da olduğunu, kansının isehalen Yugos- kaydedildi. Ankara'nın Petrovski'nin lavyada olduğunu, bu nedenle şu anda durumunu"anlayışlakarşıiadığr'ifade Türkiye'den aynlmasının güç olduğu- nu bildirerek söz konusu istişarelerin gerekçesini sordu. Petrovski'ye birkaç saat içinde gön- edildi. Güvenilir kaynaklardan edinilen bil- giye göre Petrovski, Sırbistan Devlet derilen ikinci ve kısa telgrafla Ankara'- daki görevinin 31 ocak itibanyla sona erdiği bildirildi ve derhal Belgrad'a geri dönmesi istendi. Yugoslavya Dışişleri Bakanhğı, Büyükelçi Petrovski'yle ilgili bu gelişmeyi Türkiye'nin Belgrad Bü- yükelçisi Berhan Ekinci'ye de bir no- tayla bildirdi. Ancak gerekçesi hakkın- da bilgi vermedi. Diplomatik kaynaklar, Miloseviç'in 23 ocak tarihinde Ankara'ya yaptığı zi- yaretin, Sırbistan ağırhklı federal yöne- tim açısından çok kötü geçtiğini bildiri- yorlar. Türkiye'nin, Makedonya dahil tüm cumhuriyetleri tanıması yönünde- ki eğilimine kızan Miloseviç'in, Büyü- kelçi Petrovski'yi Ankara'yı bu konuda "yönlendirmekle" şuçladığını ve derhal işinden alınması için dışişleri bakanına talımat verdiğini kaydediyorlar. Venezüela'da yaşam normale döndü Dünya, darbeyikınıyor Ehş Haberier Servisi- Güney Ame- rika'nın en sağlam demokrasiye sahip ülkelerinden Venezüela'da önceki gün gerçekleştirilen ve ba- şansızlıkla sonuçlanan darbe giri- şimi kınanıyor. Seçimle işbâşına gelmiş olan Devlet Baş- kanı Carlos Andres Perez'ı devırerek yöne- timi ele geçirmek amaayla önceki gün ayak- lanan bir grup askerin gırişiminin başansız olmasının ardından, hükümet geniş çaplı bir temizlik harekaüna girişti. Hükümete bağh güvenlik güçlerinin, darbeyi bastırdık- tan sonra başlattığı operasyoniar sırasınua 1086 askeri tutukladığı bildinliyor. Resmi kaynaklarca yapıian açıklamalara göre, kı- sa süren ve kolayca bastınlan darbe gjnşımi arasında, 18'i asker olmak üzere en az 78 kişi hayatını kaybetti. Demirel'den mesaj Başba-kan Süleyman Demirel, Venezüela Devlet Başkanı Carlos Andres Perez'e dün bir mesaj göndererek, darbecileri kınadı. Demirel'in Perez'e gönderdığı mesaj şöyle: "Demokratik bir bıçımde seçilmış bulunan Venezüela hiikümetıne karşı yapıian darbe girişiminın başansızlıkla sonuçlanmış oldu- ğunu öğrenmekten büyük mutluluk duy- dum. Türk hükümeti, anayasal düzepe aykın olan bu teşebbüsü şiddetle kınamakta ve modern bir toplumun, sorunlannı ancak Maracaıbffi. , ° v * ^~ro * t 2 a Valencıa Porta !a C A oMenda demokratik bir ortamda. banşçı diyalog yo- luyla çözebileceğine inanmaktadır. Bu vesi- leyle, Türk hükümeti ve şahsım aduıa, Venezüela halkının mutluluk ve refahı yo- lunda demokrasi ve tüm kurumlannm ba- şansı için en iyi dileklerimi sunuyorum." Küba lideri Fidel Castro, yenezûela Devlet Başkanı Perez'e bir mesaj göndere- rek, olaydan duyduklan üzüntüyû düe ge- tirdi- Sırp hukukçu Kosutiç> Yugoslavya'yı değerlendirdi: Birlik Ankara'nınlehine YONCA ÖZKAYA (tstanbul) - "Yeni dünya düzeni oluşturulurken, hak ve hukuk kuralları değil çıkar ve güç ilişkileri etkili oluyor." Sırbistan eski Başbakan Yardımcısı Prof. Dr. BudimirKosutiç, bu durumun Türkiye'yi de yakından ilgilendirdiğini dört Yugoslav cumhuriyetinin birliğinin sürmesinin Ankara'nın yaranna oldu- ğunu söyledi. Taksim toplantılanna katılmak üzere İstanbul'a gelen Sırbistan eski başbakan yardımcısı Prof. Dr. Budimir Kosutiç, Yugoslavya'daki krizi uluslararası geliş- melerin ışığında Cumhuriyet'e değerlen- dirdi. Belgrad Hukuk Fakültesi'nde öğretim üyesi olan, aynı zamanda Parlamento Yasama Komisyonu'nda görev alan Sırp profesör, Yugoslavya'da krize yol açan nedenleri dini, ekonomik ve siyasi açılar- dan ele aldı. Yugoslavya'da Ortodoks. Katolik ve Müslümanlann varlığının so- runun tek unsuru olarak algılanmaması gerektiğini belirten Prof. Kosutiç, ülkede yıllarca uygulanan özyönetim sisteminin piyasa ekonomisi ile çok partili yaşamı dışladığını aktardı. tkinci Dünya Savaşı ertesinde Jozef Tito'nun ülkeyi idari sınırlara bölerken Hırvatistan'daki Sırplara özerklik ver- memiş ve Müslümanlara ulus statüsü tanımış olmasını Prof. Kosutiç krizin si- yasi nedeni olarak değerlendiriyor. . Eski Başbakan Yardımcısı, Yugos- lavya'daki krizin dünya düzeninin değiş- tirildiği sıraya rasgeldiğini vurgulayarak "Yeni oluşturulan düzenin tartışmasız li- deri ABD, ancak bu geçiş sürecinin fatu- rası çok yüksek. Askeri güçten yoksun bir Almanya, ABD'ye rakip olmadığı gi- bi gerekli mali desteği de sağlayabilir. Almanyalann birleşmesine bu düşünce yol açtı" dedi. Prof. Budimir Kosutiç'e göre Almanya Başbakam Helmut Kohl, bileşme erte- sinde ek yükümlülük getirmeyeceği ve yaşam standartını yükselteceği yolunda halkına verdiği sözleri tutamayınca tari- hi "doğuya uzanma" emellerini tekrar gündeme getirdi. Sırbistan eski başbakam, Yugos- lavya'daki krizin bu yaklaşımın bir sonu- cu olduğunu savunuyor ve Türkiye'nin gelişmeler üzerinde "düşünmesi" gerek- tiğini vurguluyor. Profesöre göre Almanya'da benimse- nen bu yaklaşım Türkiye'nin çıkarlan ile çatışabilir. "Makedonya ile Bulgaris- tan'ın bir federasyona gitmesi ya da tek bir devlet oluşturması söz konusu. Al- manya eski müttefıği Bulgaristan ile yine bir araya geldığinde Türkiye topraklan üzerindeki çıkarlannın peşine düsebilir." Sırp hukukçu bu noktada, Ortodokslu- ğun merkezi İstanbul'un hiçbir zaman önemini yitirmediğini hatırlattı. Eski Başbakan Yardımcısı şöyle ko- nuştu: "Sırbistan Yugoslavya'daki kri- zin zor kullanmadan çözülmesini istıyor- du. Demokratik yeniden yapılanma amaçlanıyordu. Uluslann bağımsızlıkla- rı öngörülürken var olan sınırlann bo- zulmaması gerektiğine inanılıyordu. Şimdi bu amaçlara geride kalan dört cumhuriyetle ulaşılmak isteniyor." Prof. Kosutiç'e göre Sırbistan, Make- donya, Bosna-Hersek ve Karadağ'ın ekonomik gelişmişlik düzeyleri benzer ve bir birlik içinde kalmalan tümünün yara- nna. "En iyi çözüm, ortak bir devlet için- de yaşamak." Sırp hukukçu, "Türkiye'nin Bosna- Hersek'teki Müslümanlan cumhuriyetin • bir parçası olarak tanıyabileceğini, an- cak bu yolla Sırplann azınlık durumuna düşürülmesinin söz konusu olamayaca- ğını" belirtti. Ankara'nın, tslam temelin- de oluşturulacak bir ulusa destek verir- ken "bu insanlann Sırp kökenli oldukla- nnın unutulmaması gerektiğini" vurgu- layan Prof. Kosutiç 1961 yılında yapıian bir nüfus sayımında buradaki halkın yüzde 70'inin kendisini 'Sırp' olarak ta- nımladığını da hatırlattı. ttalya'da seçimler öncesi soğuk savaşhavasıNtLGÜN CERRAHOĞLU (Roma) - Komünizmin çöküşünden sonra- ki ilk genel seçimlerin arifesinde olan İtalya çok sert bir kampan- ya yaşıyor. Bir yıl önce "Demokratik Sol Parti" (DSP) adını alan Komünist Parti'ye (İKP) yönelik ağır suçlamalarla açılan kampan- ya, seçimlerin yapılacağı 5 nisan tarihine dek giderek sertleşeceğe benziyor. DSP Genel Sekreteri Achille Occhetto'- nun sözleriyle " 1992 secim kampanyası (so- ğuk savaş dönemini başlatan) 1948 seçim- lerinin süahlarıyla yaşanıyor." lKP'nin ta- rihi liderlerinden Palmiro Togliatti'nin 1943'te enternasyonel komünist mensupla- rına yazdığı acımasız bir mektupla açılan seçim kampanyası, komünistlerle merkez partilerin liderleri arasında hakaretlere va- ran suçlamalar arasında geçiyor. Çünkü çok uygun bir zamanlamayla tam seçim ön- cesinde KGB dosyalarından çıkan bu mek- tup Togliatti'nin, Stalin'in kamplarda ölü- me terk edilen 80.000 İtalyan askeri için partisinin her türlü müdahaleyi bile bile esirgediğini sergiliyor. 1992 seçimlerini 194O'lı yılların karanlık koridorlarına sokan başhca unsuru Berlin duvarımn çöküşü oluşturuyor. İçinde Batı Avrupa'nın en büyük komünist partisini banndırdığı için bu duvarın siyasi anlam- da ltalya'nın içinden geçtiğini düşünen Ital- yanlar, duvann çöküşünden sonra isim de- ğiştiren İtalyan Komünist Partisi'nin (İKP) yerinde büyük bir siyasi boşluk buluyorlar. Bu siyasi boşluk yalnız lKP'nin küllerinden yaratılan DSP'yi değil, diğer siyasi parti- leri de ürkütüyor. "Panorama" dergisinin bu haftaki sayı- sında yayımlanan 1943 tarihli mektubun Moskova kışında soğuk ve açlıktan ölen 80.000 ttalyan askerini göz kırpmadan ölü- me gönderdiği anlasılıyor. Mektubun Vi- cenzo Bianco adlı enternasyonel komünist üyesi bir İtalyan komünist yoldasa yazıldığı görülüyor. Bianco, Mussolini'nin Hitler'e destek için gönderdiği binlerce İtalyan as- kerinin esir edilerek Stalin'in konsantras- yon kamplannda göz göre göre ölüme terk edildiğini görüyor. Bunun için Togliatti'- den Stalin nezdinde müdahalede bulunma- smı ve bu çaresiz askerleri kurtarmak için bir şeyler yapmasını istiyor. Bianco'nun talebine büyük bir kayıtsız- lık ve müstehzilikle cevap veren Togliatti "Bizim" diyor, "Sovyetler Birliği'ni istila eden ordular karşısında takındığımız tavır Stalin'in tutumundan farkh değildir. Üste- lik Mussolini'nin savaşının ttalya'da bin- lerce aile için yasla sona ermesi bizim için bir avantajdır. Bu faşizme karşı yapılacak en büyük aşıdır. Italya'da bu trajediyi ne kadar çok sayıda aile paylaşırsa, ulkemizin geleceği o kadar iyi olacaktır." Rusya'da Italyanların gömülü olduğu kitle mezarlarının bulunmasımn ardından basına yansıyan mektup, gerçek anlamda bir bomba etkisi yarattı. ölen askerler ve ailelerinden Togliatti adına özür dileyen Cumhurbaşkam Francesco Cossiga, mek- tubun gerçek olup olmadığını inceletmek üzere Moskova'ya 5 tarihçiden oluşan bir komisyonu göndermeye karar verdi. lKP'- nin mirasım devralan DSP Genel Sekrete- ri Achille Occhetto söz konusu mektubu, "tüyler ürpertici" olarak nitelerken bir ön- ceki genel sekreter Alessandro Natta Tog- liatti'yi bir "siyasi dahi" olarak nitelendirdi ve bu karalama kampanyasının bir önce son bulmasım istedi.