Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 26 ŞUBAT1992 ÇARŞAMBA
14 GORUŞLER
BELKI
MURAT BELGE
Kürflep Ne Istiyor?
T
urkıye'de bır Kürt hareketı varvegundemımızı
ne zamandır belırlıyor PKK var HEP var,
•SHP ıçındekı HEP kokenlıler" var, Rızgarı,
Ozgurluk Yolu gıbı sesı daha çok yurtdışında
duyulan başka hareketler ya da Parıs'tekı Kurt Enstıtusu
var Pekı. butun bunlar varken ve her gun gazeteler bun-
lardan bmnı va da bırkaçını ılgılendıren manşetlerle
yayunlanırken Kurtlenn ne ıstedığıne daır açık seçık bır
bılgımız, bır fıknmız var mı?
Aslında yok Kulağımıza uflenen bır yargı var sadece
Kürtler, en azmdan 'pobtıze', Kurtler, âynlmak ıstiyor.
Ama orneğın bılıyorum kı Ozgurluk Yolu. federatıf bır
devlet yapısı ıçınde bır arada yaşamak ıstedığını ılan ettı
En radıkal PKK yakınlarda aynı şeyı soyledı, bır sure
once de Ocalan. "Daha en az kırk >ıl beraberız" gıbı bır
mulakat vermıştı HEP ıse sureklı bırlıkte yaşama gereğı-
nı vurguluyor
Şımdı, Kürt kımlığını ılerı surmek ayrılık talebının
başlangıcı olabılır, ama olmayabılır de Leyla Zana.
Kurtçe bır soz soyluyor ve sonra sozunu açıklıyor "'Ben
bu yemını Turk ve Kurt halklarının kardeşlığı ıçınettım"
dıyor Bız ustuneyurujoruz ve 'Buavrılıkçılıktır"dıyo-
ruz Hajır değıldır Bırulkede orneğın Belçıka'dakı gıbı
var olan halklarının kendı dıllennı ıstedıklerı gıbı kullan-
maları en doğal var
oluş bıçımıyse Mec-
lıs'te "resmı dıl" ku-
ralını bozmak ayıptır
ve gereksızdır Ama
sız yaşadığınız top-
lumda bu ımkândan
yoksunsanız ve boyle
bır jest yapıyorsanız
jestın kendısınden
"aynlıkçılık" anlamı çıkarılamaz, hele soylenen sözler
karşısında ve hele yaşadığınız ulkede ınsanlar resmı dılı
bılmedıklerı ıçın sekız yıl hapıstekı çocuklanyla konuş-
maktan yasaklanmışsa
Gunumuzde, dunyanın her yerınde. ınsanlar etnık,
kulturel kımlıklenyle ozgur ve eşıt bıçımde yaşamak ıstı-
yorlar Bunu zorla yasaklarsanız. a> rılıkçılığı sız bır kaçı-
nılmazlıkhalınegetırırsınız Bunukestırmekıçınkâhınol-
maya gerek yok Bır ınsan, "Bana burada onurumla ya-
şama ımkânı tanımayacaklar'" dıye bır sonuca varmışsa
oradan nasıl gıdeceğını duşunur elbette
Dıyelım kı Leyla 2ana ya da onun gıbı başkaları çok
an fikırlı gızlı avrılıkçılardır "Kardeşlık" filan da dese-
ler, akıllan fikırlerı a>rılmaktadır Bu da olabılır. ama
böylebırşeysoylemıyorlar "Bızberaberyaşamak ıstıyo-
ruz, ama kımlığımız tanınırsa. tanınmasının butun so-
nuçları hayatın parçası halıne gelırse" dıyorlar Sız de
"Hayır, bu ayrılıkçılıktır" dıvorsunuz
Bu durumda, aynlmaktan yana olmadığını soyledığı-
mız butun sıradan -yanı polıtıze olmamış dıyelım- Kurt
vatandaşlarımız ne duşunecek
9
Aynı şeyı, yanı "Bızı
adam gıbı yaşatmayacaklar' ı onlar da duşunmeyecek
9
"Kürtler ne istiyor"
sorusunun aslında
cevabı yok, çünkü baskı
ve yasak ortamında
istekler ajnşmıyor,
netleşmiyor.
Nıtekım, bu bulanıklık şımdı var ve aynm gozetmeyen
baskı devam ettıkçe artacağı bellı "Kurtler ne ıstiyor"
sorusunun aslında ce\abı vok, çunku baskı ve yasaİc or-
tamında istekler avrışmıyor netleşmiyor İstekler bır
yana, mucadele ve hedefe varma \ontemlennde de karı-
şıklık suruyor Bu karışıklık Kurt halkı ıçın de geçerlı
Onlar da bu aynşmayan, netleşmeyen ak ve kara kutup-
sallığında taraf olmaya zorlanıvor
Şımdıkı durumda, Gunevdoğu'da vaşayan halkla
PKK arasında organık bağlar var On bın cıvarında mılı-
tandan soz edılıyor Bu mılıtanlar ot gıbı yerden bıtmedı
O kadar mılıtan varsa demek kı bır o kadar anne-baba,
şu kadar amca, hala, davı, teyze, daha da fazla kardeş ya
da kuzen vb, çok daha fazla eş. dost, arkadaş soz konusu
Bu zaten yetennce organık bır ılışkı, ama bu tur baskı
polıtıkası surdukçe bu ılışkı başka duzeylerde de orga-
nıkleşecek
Amaçlar ve >ontemler konusundakı bu kargaşayı ınce-
lemeye devam edeceğım
60-30 YIL ÖNCE CUMHURİYET
1932: Çikolata ikramiyeleri
Tekırdağ meb'usu Celâl Nun
Bev verdığı bırtaknrde dıyor
kı
"- Matbuat kanunu ıle
gazetelenn ıkramıye
dağıtmalan ve pıyango tertıp
etmelen yasak edılmıştır Bu
ıyı usulün bazı gıdaî
maddeler satanlara da teşmılı
buyuk faydayı muaptır
1962: Huzurun temini için
Memleket huzurunu devamlı surette temın etmek, nereden
gelırse gelsın, butun tahnklen kesın şekılde önlemek ve
tahnkçı unsurlan cezaı mueyyıdelere bağlamak üzere
Hükümet Başkanı İsmet Inonü ıle partı lıderlen ve
gorevlılen bu sabahtan ıtıbaren çalışmalara başlamışlardır
TARİHTE BUGÜN MÜMTAZARIKAN
pt\lnm4 1 ult nmak ıçın tOcc»r trrr
J. t T K İ N' e
ımırıcııt cdını?
KARABORSAYA KARŞt..
i9Sf '&£ SUĞüU, M£A/e>£gES HÜ/CUMETİ'NİN
rfCABST VE etCONOMİ 8AfG4ti( ZUH7V V£Lİ-
S£f£, 78M*f 'HPE 8A2t
M/ŞTf SarÇ
Kl tCOA/UÇMAS/AJDA, CüMHURtr£T
ztr
PEMffTf. OT£ K4H&4M, 1/£U8£Ş£,
t/£
Avrupa Topluluğu Ciddiye Alınmalı mı?
Prof. Dr. REŞAD KAYALI Boğaziçi Üniversitesi Ekonomi Bölümü
M
aastncht'te kesınlık kaza-
nan tartışılmaz dışlanma
olgusu karşısında Turkı-
ye'nın AT ıle ılışkılerının
panığe veya kızgınlığa kapılmadan
baştan sona yenıden değerlendırılmesı
gerekıyor
Turİcıye'nın AT'ye başvurusunun
yaklaşık beş yıldır savsaklanmasının
asıl sebebı sanıldığı gıbı Turkıye'nın
ekonomık gelışme duzeyının yetersız-
lığı. Kıbrıs sorunu veya Turkıye'dekı
ınsan haklan ıhlallerı değıldır Bu so-
runlar çok kısa bır surede çozulse dahı
topluluk, Turkıye'yı dışarıda tutmak
ıçın yenı gerekçeler uretecektır Avru-
pa artık soruna bundan >aklaşık otuz
yıl once bugunkunden çok farklı bır
dunya konjonkturunde ımzaladığı
Ankara Anlaşması çerçevesınde değıl,
bu sure zarfında Turklerle olan ılışkı-
lenışığındabugunkuvegelecektekıçı-
karlannı göz önunde tutarak yaklaş-
mak ıstemektedır Kıdemlı bır dıplo-
matımızın bır sure once belırttığı gıbı
Ankara Anlaşması. AT ıçın artık sa-
dece bır "genç kızlık gunahı"dır Eğer
Turkıye. AT uyelığımn kendısı ıçın ya-
şamsal bır onemı olduğuna ınanıyorsa
bunu Ankara Anlaşması'nın AT ulke-
lennce gozardı edıldığı gerçeğı konu-
sunda yaygara kopararak değıl ken-
disının AT uyebğının topluluk açısın-
dan uyelık başvurusunda bulunmuş
olan dığer ulkelerden nıçın daha avan-
tajlı olduğunu kanıtlayarak sağlavabı-
lır Ancak bugun ıçın Turkıye açısın-
dan hem bunu kanıtlamak mumkun
değıldır hem de aşağıda ırdelemeye ça-
lışacağımız gıbı boyle bırçabaya gerek
yoktur
Burada haklı olarak topluluğun,
Turkıye'nın uyelığıne nıçın bu kadar
dırettığı sorusu sorulacaktır Bu
onemlı soruya verılmesı gereken ceva-
bın tanhı ve sosyal-psıkolojık boyut-
ları kuçumsenmemelıdır Sıradan bır
Kuze> Avrupalının artık tren ıstas-
vonlarında daha fazla "bı>jklı kara
kafa' gormek ıstemedığı gıbı bır ya-
kınmasının bıle cıddıye alınması gere-
kır
Dunya ekonomısınde geçerlı dına-
mıklere ayak uydurmakta zorluk çe-
ken Avrupa Topluluğu hem tarımda
hem de sanajıde onemlı sorunlarla
karşı karşıya kalmıştır
Türkiye, Kıbrıs, kıta
sahanlığı gibi tartışmalı
konularda sırf AT üyeliğini
kolavlaştıracağı ümidiyle
taviz vermekten kaçınmalı,
topiuluğun bu sorunları
istismaretmesine izin
vermemelidir.
Bu borunları bır açık ekonomi çerçe-
vesınde goguslemek yenne. kısa do-
nemde uy um malıyetı duşuk bır strate-
jıyı benımseyerek çozmeyı tercıh et-
mıştır 1985 \ılında kabul edılen ve
topluluk uyelerının 1992 yılı sonuna
kadar bankacılık ve hızmet kesımle-
rınde uyum sağlamasını ongoren "Tek
Avrupa Yasası" ıle bunu daha sonra
ortak bır para bınmı, ortak bır sosyal
polıtıka v e ortak bır savunma stratejısı
ıle pekiştırmevı amaçlayan Maastrıcht
Zırvesı, bu stratejının değışık aşama-
landır
Bunun sonucunda AT'nın dunya
ekonomısındekı dınamıklen goğusle-
yerek bır ekonomık super guç olarak
mı ortaya çıkacağı, yoksa tamamen
dışa kapalı bır "'Kale Avrupa' goru-
numune mı buruneceğını zaman gos-
terecektır Ancak kesın olan bu sure
zarfında Ankara Anlaşması'nın ve
Turkı>e'nın AT'ye uyelık başvurusu-
nun bu "buyuk tasarım" bağlamında
"dam ustunde saksağan" muamelesı
goreceğıdır Bu yuzden AT organla-
rınca uyelığımızın nıçın ertelendığını
açıklamak ıçın ılerı surulen gerekçele-
nn fazla cıddıye alınmaması gerekır
Yurtıçınde ekonomık ve polıtık ıs-
tıkrarı sağlayarak lıberal bırdış tıcaret
ve yabancı sermaye rejımıne ışlerlık
kazandırmış ve çok taraflı tıcaret ılış-
kılenne gırmış bır Turkıye'nın AT'ye
uye olmakla elde edebıleceğı çok
onemlı bır ekonomık çıkar yoktur
Bu bağlamda >apılacak ılk ış, Ma-
astrıct'te AT tarafından Turkıye'ye
onerılen Batı Avrupa Bırlığı'ne ortak
u>elık btatusunun reddedılmesıdır
Orta donemde ıse Turkıye, Kıbrıs, kı-
ta sahanlığı gıbı tartışmalı konularda
sırf ATuyelığını kolaylaştıracağı umı-
dıyle tavız vermekten kaçınmalı ve
topiuluğun, muhtemel üyelik kozunu
kullanarakbusorunları istismaretme-
sine ızın vermemelıdır Avrupa forum-
larında her fırsatta Turkıye'nın artık
kendını farklı bır bıçımde algıladığı
mesajı verılmelı, AT'nden suresız dı-
şlanması durumunda dahı, Turkıye'-
nın çaresız ve alternatıfsız olmadığı
anlatılmalıdır Buna paralel olarak
Turkı devletlerle ılışkılenmızde. hıçbır
komplekse kapılmadan daha aktıf,
daha samımı ve benımseyıcı bır tutu-
ma gırmemızde sayılamayacak kadar
çok fayda vardır
Bu gırışımlenn ınandıncı olabılmesı
ancak tutarlı ekonomık polıtıkalarla
desteklenmesıyle mumkundur Belkı
de hepsınden onemlısı. Turkıye'nın
polıtık demokrasının ve ınsan hakları-
nın garantısını dış ulkelerde aramak-
tan vazgeçmesı ve onumuzdekı >ıllar-
da dış polıtıkasını eskısıne oranla çok
daha kaygan zemınlerde yurutmeye
hazırlıklı olmasıdır
SEMİH BALCIOĞLU
SEKÎ2 ON
BULI71JKMU
Erken Emeklilik Çatışması
SELAHATTİN TURLA Emeklı SSK Tahsis Daire Başkanı
E
meklılıkte yaş kısıtlamasına bır
çozum arandığında goz onunde
bulundurulması zorunlu olan
hususlardan bınsı de çalışan-
lann, çalışma ve sosyal guvenlık mevzu-
atı ıçınde ışgal ettıklen hukuksal statule-
ndır Halen ulkemızde bu açıdan dort
grup çalışan mevcuttur I 657 sayılı
DMK kapsamında çalışmakta olup
5434sa>ılı TCES Kanunu'nagoreemek-
lılık bekleyen memurlar, 2 1475 sayılı ış
kanunu kapsamında çalışmakta olup,
506 sayılı SSK'ya gore emeklilik bekle-
yen ışçılen 3 Esnaf-sanatkarlar ve çeşıtlı
meslek kanunlanna gore bağımsız çalı-
şma statusu ıçınde bukınup. 1479 sayılı
Bağ-Kur Kanunu'na gore emeklilik bek-
leyenler 4 Özel bankalar tıcan sıgorta
şırketlen ve tıcaret sanayı odalan ıle bor-
salarda çalışmakta olup 506 sayılı kanu-
nun geçıa 20 maddesıne gore asgan
normlan sağlamış vakıf şeklındekı (25
adet) emeklı sandıklan statulen çerçeve-
sınde emeklilik bekleyenler
Yururluktekı mevzuata gore bu dort
grubun da emeklı aylığına hak kazanma
koşullan ve normlan kıdem tazmınatla-
n ıle emeklı ıkramı>elen, emeklilik son-
rası çalışabılırhk durumlan ayncalı, za-
man zaman kıskandıncı hukumlerle du-
zenlenmış bulunmaktadır
Ote yandan, erken yaşlarda emeklilik,
yaş kaydı aranmaksızın emeklilik konu-
lan da Turkıye nın gundemınden eksıl-
memıştır tşın uzucu yonu. bu konunun,
sosyal guvenlığın teonk yapısından, sa-
nayısı gelışmış ulkelenn sıstem ve norm-
lanndan uzaklaştınlarak bırsıyaset araa
habne getınlmış olmasıdır
Oysa, sosyal guvenlık ıstek kavramı
dışında meydana gelecek tehlıkelenn za-
rarlanndan koruyucu ınsan onuruna
yakışan sevıyede yardımlar sağlayan
devletın garantı ettığı. ayncasız tum ulke
ınsanını kapsama alan bır sıstem olarak
kabul edıldığı takdırde, sı>ası terahlere
gore sık sık yon değıştıren bır uygulama
değıl, ınsan mutluluğunu hedef almış bır
gelışme takıp eden uygulamalar zıncın
olmalıdır
En venmlı yaşındakı ınsanımızı erken
emeklilik cazıbesıyle kahve koşesıne gon-
dermek ne denlı akıl dışı ıse musalla taşı-
na bır buçuk metre kalıncaya dek çalış-
tırmak da o denlı sosyal vıcdana yakışan
bır anlayış değıldır
Memur emeklı mevzuatında ılk kez
1 I 1984tanhmde 2898 savjlı >asa ıle ış-
tırakçılenn. kadın ıseler 20 fulı hızmet yılı
ve 45 vaşını erkek ıseler 25 fiılı hızmet yılı
ve 50 vaşını doldurduklannda emeklı
olabıleceklen hukmu getınlmıştır
TC Emeklı Sandığı na tabı çalışanlann
ışverenı devlettır Emeklı aylıklan bu
sandık dolavısıvla Malıye Bakanlığı nca
karşılanacak, emeklı ıkramıyelen de
>ıne bu bakanlıkça odenecektır Konu-
nun aktuaryal dengesı SSK'da olduğu
kadar alarman olmasa bıle devletın malı
kamburunu bır mıktar daha arttıracağı
da aşıkardır
Dünyanınhiçbirülkesinde,
emekli aylıklan, işsizlik
sigortası ödeneği yerine ikame
edilmemiştir. Modern sosyal
güvenlik mantığı, bunu
şiddetle reddeder.
Emeklilik, vaşam çızgısı uzennde en
çok ozlemı çekılıp arzu edılen ancak en
guç karar venlen bır kılometre taşıdır
Erken emeklilik tasanmlan, başlangıçta
çok ıstenılıp alkışlandığı halde. buyrun
emeklılığe denıldığınde, ozellıkle burok-
rasıde beklenılen sonuçlan verme>ebılır
Memurlann emeklilik yasasmda "re'-
sen emeklilik" (yanı ıştırakçıye danış-
maksızın metezon) adıyla bır muessese
de vardır Bu tasanmdan kadro boşalt-
mak amacı gudulecekse. 20-25 hızmet
yılı dolduran memurlar zorunlu olarak
mı emeklı>e sevk edıleceklerdır9
Yoksa,
bız vaadımızı venne getırelım de, olan
olur, olmayan da olmasın mı denılecek-
tır°
Işçılenn durumuna gelınce. 10 Ocak
1986 tanhınde > ururluğe gıren 3246 sayı-
lı emeklılıkte yaş kısıtlaması getıren yasa,
maalesef bır masabaşı kanunudur însa-
nımızın yaşama ortalaması (mortalıte
tablosu), ış kollanna gore yıpratıcılık
oranlan, kadın-erkek farklılığı, bolgesel
koşullar gıbı konularda cıddı bır araştır-
ma yapılmaksızın, vuvarlak gerekçelerle
donatılarak çıkanlmıştır bu yasa O yûz-
den, ozellıkle kadın çalışanlann haklı of-
kesıne neden olmuştur Çunku kadın
çalışanlanmızın, hangı grupta olursa ol-
sun, erken emeklilik konusunda ağırlıklı
nedenlen vardır
Bazı ışverenler, oteden ben memur ve-
ya ışçı emeklılennı çalıştırmaktan neden-
se zevk duymuşlardır
Burada herkesın bıldığı nedenlen sıra-
lamak ıstemıyorum
Memur emeklısınm pek kolay olmasa
da tekrar memur olması halınde, emeklı
aylıklan durdurulmakta ve maaşlann-
dan emeklı aıdatı kesılmektedır Işçı
(SSK) emeklısı ıse çalıştığı takdırde,
emeklı aylığı kesılmedıgı gıbı (Sosyal gu-
venlık destek pnmı odeyen ışverenler ha-
nç), adına sıgorta pnmı ve gelır vergısı de
odenmemektedır
Emeklı olan ışçının kıdem tazmınatını,
SSK'ya tnlyonlarla ıfade edılen pnm
borçlusu ışverenler odemektedırler Ko-
nunun en azmdan bu açıdan da duşunu-
lerek, kıdem tazmmatı odenme garanüsı
ıle bırlıkte mutalaası gerekır
Bağ-Kur Yasasfnda, emeklılıkle bır-
lıkte dukkan kapatma zorunluluğu getı-
nlmedığı ıçın Bağ-Kur ıle 25 adet emekb
sandığının durumlan pek ıç açıcı olmadı-
ğına gore bu kuruluşlann uyelen ıçın er-
ken emekblık, statu hukuku veya hızmet
aktı ıle çalışanlar kadar onem arzetme-
mektedır
Dunyanın hıçbır ulkesınde, emekb ay-
lıklan, ışsızlık sigortası odeneğı yenne
ıkame edilmemiştir Modern sosyal gu-
venlık mantığı, bunu şiddetle reddeder
Sosyal guvenlık ıdealı, çabşanlan yan
aç yan tok, bıran evvel ışyerlennın kapısı
onune bırakmak değıl, ulke uretımıne
gençliklerını vermiş ınsanlann yorgun
yıllannda, onurlanna yaraşan bır emekb
aylığı ıle ele güne muhtaç etmeden ya-
şamlannı sağlamaktır
Işsızlık sorunu ve ıstıhdam polıtıkası-
nın daha addı ve koktencı tedbırlerle ele
abnmasında, vaatlenn otesınde, zorunlu-
luk vardır
ŞAHIN ALPAY
Ermenistan ve Israil
S
ovyetler Bırlığı ve Yugoslavya nın dağılmasından
sonra bolgemızdekı dengeler ne kadar değıştı .
Batı komşumuz Yunanıstan Ermenıstan'ı derhal
tanıyıp dıplomatık ılışkı kurarken Makedonya'yı
tanımayı reddedıyor Turkıye bağımsızlığını ılan eden
tum eskı Sovyet ve Yugoslav cumhurıyetlerını tanıdı
Azerbaycan'a ılk buyukelçı gonderen ulke olmak ıçın
adeta saate karşı yanştı, ama bağımsızlığını tanıdığı hal-
de henuz Ermenıstan'la dıplomatık ılışkı kurmadı Er-
menıstan'ı tanıyıp derhal bır buyukelçı gonderen İran,
Karabağ sorununda arabuluculuk onerıyor
Bunlar yakın çevremızde kurulmakta olan yenı denge-
lenn yalnızca bazı ışaretlerı
Yenı donemde Turkıye açısından meydana gelen en
5nemlı değışmelerden bın, kuşku yok kı ıkı yenı komşu
devletın, bağımsız Gurcıstan ve Ermenıstan'ın ortaya
çıkması
Bağımsız Ermenıstan'ın Türkıye'nın dış ılışkılerı ve gü-
venhğı bakımından anlamı ne olabılır9
Turkıye, Erme-
nıstan'a yonehk nasıl bır polıtıka ızlemeb9
Bır senaryoya gore şımdı kuzeydoğu sınınmızda yenı
bır îsraıl doğmakta Batı emperyalızmı Araplan "bol-
mek ve yonetmek" ıçın nasıl İsraıl'ı kullanıyorsa, Türkle-
n "bölmek ve yonetmek" ıçın de Ermenıstan'dan yarar-
lanacak Îsraıl nasıl Araplara karşı Batı ülkelenndekı
Yahudı lobısınden destek alıyorsa, Ermeoıstan da Turk-
lere karşı sırtını Ermenı lobısıne verecek Şımdılerde en
sağcısından en solcusuna kadar bütun "mıllıyetçılenn"
zıhmnde boyle bır senaryonun dolaşmakta olduğu soyle-
nebılır
Nıtekım pek mıllıyetçı-muhafazakâr bır ANAP'b eskı
bakana gore PKK terörünun ardında da Ermenıler var
"1984 yıbnda ASA-
İsrail, Türkiye'nindöşmanı
değil; deklare edilmemiş bir
mütteflki. Ermenistan'ın da
Türkiye'nin düşmanı olması
gerekmez.
LA terorunun bıtme-
sı ve hemen arkasın-
dan PKK'nın başla-
mış olması" bunu
olanca açıklığıyla ka-
nıtlamakta (') Dola-
yısıyla "Ermenılerle
sıyası ılışkılenmızı yenıden gözden geçırmemız" gerekı-
yor (Turkıye gazetesı, 22 2 1992)
Sayın eskı bakanın bu "denn" analızı uzennde durma-
ya gerek yok Çok şukûr devletımız her zaman bu "denn-
lıkte" anahzlerle yönetılmıyor
Ama İsraıl-Ermenıstan benzetmesı uzennde durulma-
ya değer Gorunurde pek ınandıncı olan bu senaryo, bı-
raz yakından bakınca doğrusu çok yüzeysel kalıyor Ne
Turklenn durumu Araplara ne de Ermenıstan Israıl'e
fazla benzıyor
Her bın otonter rejımlerle yönetılen Arap ulkelen, ger-
çekte îsraıl olmasa da bınbır nedenle aralannda bölûn-
muş halde Ne yazık kı rejımlen nedenıyle hıç bınnin
yann ne yapacağı belb değıl
Öte yanda Türk dunyasının büyük ülkesı Türkıye,
(dort başı mamur olmasa da) demokratık rejımı, gıderek
guçlenen ekonomısıyle, "Yurtta sulh, cıhanda sulh" gıbı
bır ahlakı ılkeye dayanan dış polıtıkasıyla bölgesınde bır
banş ve ıstıkrar unsuru Bağımsızlığını yenı kazanan
Turkı cumhunyetler de onu omek görüyor
Butün Arap âlemme kafa tutacak guçte olan Israil'den
farklı olarak Ermenıstan sıyası, ıktısadı, stratejık, hangı
açıdan bakarsanız bakın büyuk bır zaaf ıçınde Ayakta
kalabılmek ve kalkmabılmek ıçın tek güvenebıleceğı
komşusu Türkıye'ye bırçok bakımdan muhtaç
İsraıl, Turkıye'nın düşmanı değıl, deklare edilmemiş
bır muttefıkı Ermenıstan'ın da Türkıye'nın düşmanı ol-
ması gerekmez Türkıye ıle Ermenıstan arasında çözüle-
meyecek sorunlar yok Ermenıstan Turkıye'den toprak
talebı olmadığını açıkladı Turkıye'nın bunun yaalı hale
getınlmesını ıstemesı tabıı Ermenıstan yonetımı, Ermenı
soykınmı ıddıalannın polıtıkacılan değıl bıbm adamlan-
nı ılgılendırdığını, kamuoyuna bu konuyu unutturmakta
guçluk çektığıru soyluyor Türkıye kamuoyunun da ta-
nhtekı Ermenı tehcm olayıyla hesaplaşmaya henuz hazır
olmadığını duşünursek, bu konu ılışkılenn gelıştınlmesı-
ne herhalde bır engel yaratmamab
Batı'dakı Ermenı lobısının Türkıye'ye karşı düşmanca
tutumunun ve ASALA'nın etkısızleştınlmesının en etkıb
yolu da herhalde Ermenıstan'la ıyı ılışkıler kurulmasıdır
Türkıye Ermenıstan'ın ızleyeceğı polıtıkalar uzennde,
ona yabancılaşarak değıl yakınlaşarak etkıb olabılır..
Batı'nın Ermenıstan ve Azerbaycan'a eşıt davranmasını
haklı olarak talep ederken Turkıye'nın de aynı tutumu
ızlemesı gerekır
Ne mutlu kı hükumet katında da doğru ve makul olan
bu anlayış hâkım görunuyor
KURLARDAN
KonutFonu ve Radikal Çare
Türkıye ekonomısınde
enflasyonun sebeplennden
bın de ıyı nıyetlerle başlanıp
yanlış mekanızmaya
sokulmuş Toplu Konut
Fonu neücesı, yanm kalmış
ınşaat yatınmlannda
donmuş, fakat çareler
mevcut ıken faydaya
geçememış kapıtaldır
Esasında en kolay olanlar
zora ve problemlere
sokubnuştur
Mantıkneder9
Devletçe
bızatıhı ıhale edılerek,
Hazıne arazılennde yeterb
mevzıı ımar planlan
yaptınbr Fondan gelen
tutarlarla mesela, 40-50
m
2
'bkl00 000konuta
başlarur Bıten konutlar arz
ve talepesasına gore satılır
Buradan alınan tutarlarla
ve yenı gelen fonlarla
300 000 benzer konuta
başlanır Bunlar da satılır
Elde edılen fon tutarlanyla,
bu arada mesela 1 000 000
konuta başlanır ve bıtınbr
Böylece sosyal konut
konusu ulkede doyuma
ulaşır Bu satışlann bır
kısmı sosyal görüşle, bebrb
nıtebktekı vatandaşlara
ayncalıklı şartlarla
devredılebıbr Asla
unutulmamabdır kı her
türlü teşvık ve ayncabk
esasında 57 mılyonun
omuzlanna
yüklenmektedır
Boylelıkle Turkıye'de
yerleşım alanlan ve düzgun
şehırleşme de
yonlendınlmış olur
Dıleyen vatandaşlar kendı
ımkânlanyla nzıkosunu
üstlenerek daha büyük
konutlar ıçın tabıatıyla arzu
ederlerse kooperatıfler
kurabıbrler Esasdüşünce,
zordurumdakı
vatandaşlann açıkta
kalmamasıdır
Gene gecekondu
bölgelennde ve kötü
gebşmış yerlerde toplu
konut fonlan ıle kat
karşıhğı kanunı
mecbunyetlen getınbr
Boğaz sırtlannda halen
Hazıne'nın mulkıyetınde
bulunan ışgal edjlmış genış
yerler, tunzm merkez
alanlanna dönuştürülebüır.
Bozuk ınşaatlan rayıç
değen ıle devralma kanunı
prosedürlen geünhr
Burada ıkamet edenlere
konut fonu sıtelennden
aynca yer göstenhr
Bu değerler, artan rantlar
neücesı, mukımlenn de
lehıne olarak devlet ve
mıllete yanı 57 mılyona
fazlasıyla kazandınlabıur..
Şımdılerde bazı ılçe
beledıyelennın
vaîandaşlardan yerlennı
yok pahasına, kıbfına
uydump ıstımlak etmek
ısterr de- ıne ve Hazıne
alanlannı peşkeş çekıp
duzgüalukten
uzakJaşıbnasına lüzum da
Lalmaz, mülkıyet hakkının
temeb de zedelenmez
A.SÜHA MERMT*irî
KodıkoylİSTANBUI