Katalog

Cumhuriyet tmtiyaz sahibi: Berin Nadi • Genel Yayın Yönetmeni: Ozgen Acar • Genel Yayın Koordinatöru- Hikmet Çetinkaya • Yazı Işleri Müdurü: Cdal Başl&agif • Görsel Yönetmen: Ali Acar • Duzenleme: Mnstafa Satluncr • Ankara Temsilcisi: Cüneyt Arcayurtk Haber Müdurlen: Mostafl BaJbay, Işık Kansu Izmir Temsılci V.: Serdar Kızık Adana Temsilcisi: Çttiu Yigenoğlu Istanbul Haberleri: Şenay Kılkan Dış Haberler: ErgM Balcı tş-Ekonomi: Şökıan Keleoci Yun Haberlen: Mehmet Saraç Kultür: Celal Üster Makaleler: Sami Karaören Spor: Abdulkadir Yöcelman Duzeltme: Abdnllah Yaacı • Muessese Müdür V.: Erol Erkot • Koordinatör: Ahmel Korulsan • Muhasebe: Bdleat "fener • ldare: HSseyin G«rer • İşletrae: Önder Çdik • Bılgı-lşlem: Nail tnal • Bılgisayar Sistem: MUIÜYM Çiler • Reklam: Reba Işıtman Basım: Cumhuriyet Matbaacılık ve GazetecUik TA.Ş. • YayımlayoiL Yeni OOn Haber Ajansı Basın ve Y&yıncıbk A.Ş. Türkocagı Cad. 39/41 Cagatojlu 34334 tst. PK: 246 tstanbul. Tel: 512 05 05 (20 hat), Telex: 22246, Fax: (I) 526 60 72 • BOrolar Amkmnı Z. Gökalp Blv. lnkılap S. No: 19/4, Tel: 433 11 41-47, Telex: 42344, Fajc (4) 433 05 65 • tzmir. H. Ziya Blv. 1352 S. 2/3 Tet 83 12 30, Telex: 52359, FM: (51) 89 53 6 0 * Adaaa: IDÖOÜ Cad. 119 S. No: 1 Kat: 1, Tet 59 37 52 (4 hat), Teloı: 62155, Fat (71) 59 25 78 TAKYtM 9KASIY1 199: Imsak 5 09 üune> Öâıe 11.52 Ikındı 14 34 Akşam:l6 Yatsı: 18.21 HBB canlı yayında TV Servisi - Has Holding'e ait Has Bilgi Birikim Televizyon'u HBB TV, ani bir kararla bugün canlı yayına başladı. Has Holding Yöneıim Kurulu Başkanı Bilge Hasoğlu'nun yönetimindeki HBBTV'de Bülent Öztürkmen Yönetim Kurulu Başkanvekili. İcra Komitesi Başkanı ve Genel Koordinatör, Nabi YıldınmdaTeknik Koordinatör olarak görev alıyorlar. Eger sallanmaya devam ediyor İZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu)- Geçen cuma günü meydana gelen depremin ardından Izmir'de ufak şiddetteki yer sarsıntılan devam ediyor. Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi'nden edınilen bilgiye göre dün saat 15.30'a kadar şiddetı 3-3.5 olan 20 sarsıntı kaydedildi. Saat 20.21'de4.1.21.28'dede4.3 şiddetinde ikı deprem daha belirlendi. Böylece geçen cuma gününden bu yana kaydedılen deprem sayısı 70'eyükseldi. Tarihi bina cöktû fstanbul Haber Senisi - İstiklal Caddesi'ndedört katlı tarihi binaçöktü. Olayda şans eseri ölen ya da yaralananolmadı. Beyoğlu-İstiklal Caddesi 218 numarada bulunan ve yapımyıiı 1905 olan tarihi bına. dış yüzüne sadık kalınarak yeniden inşa edilmek üzereyıkılıyordu. Ancak bina, yıkımı sürerken üç katın ağırlığının birinci katın üzerine yığılması sonucu çöktii. Yıldızın esram,.. • ATİNA(AA)-Son40 yıldırdurmadan "renk değiştıren" bir yıldız, astronomlann gündemini sürekli meşgul ediyor. Uluslararası Astronomi Derneği [>ergisi'nde yer alan bir yazıda, FG Sagittae adlı yıldızın son birkac ay içinde giderek solduğu. bunun da büyük olasılıkla yıldızın bir toz bulutu içine girdiği şeklinde değerlendirilebileceği kaydedildi. Yazıda. 1955 yılında "Mavi" olan yıldızın 196O'lıyıllarda"beyaza", 1970-1980 döneminde de "sanya" dönüştüğü bildirildi. Bugün ise "portakal renginde" olduğu kaydedilen "Bukalemun Yıîdızı" hakkında uzmanlar. "Yıldızıgözlemeyi sürdürüyoruz. Neler olduğunu anlayabilmek için henüz çok erken" ifadesini kullandılar. Kitap müzayedesi İstanbul Haber Senisi - Alaattin Eser Kitabevi ve Yayınevi'ninThe Marmara Oteli'nde dün düzenlediği "6. AntikaKıtap Müzavedesi"nde Charles Perry 'nin " Levant" adlı tarihsel-gezı kitabı 16 milyon liraya alıcı buldu. 4 saat süren müzayedede katalogda yer alan 160 eserden büyük bölümü satıldı. Acil servis hekimligi • İZMİR (AA)-Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Servis Sorumlusu Dr. John Robert Fowler. Türkiye'de acil servis hekimligi uzmanbk dalının bulunmadığını belirterek •'Bu durum da acil vakalar ile ilgili bilımsel araşlırmalan engelliyor" dedi. Besin kirlenmesi • ANKARA (AA)- Hacettepe Üniversitesi Sağlık Teknolojisi Yüksek Okulu öğretim üyesi Doç. Dr. Mine Yurrtagül, besin kirlenmesinin günümüzün en önemli sorunlanndan biri olduğunu belirterek, "Beslenelim derken, hasta oluyoruz" dedi. Yurttagül, Milli Prodüktivite Merkezi tarafından düzenlenen "TopluGıdaTüketilen Kurumlarda Beslenme" konulu seminerde yaptığı konuşmada, besinlerin, zirai ilaçlar, nükleerartıklar, deterjanlar, gıda katkı maddeleri, biyolojik bakteriler. küfler, virüsler ve parazitlerle kirletildiğini söyledi. İstanbul'da süregelen taşralaştırma operasyonlarmı yerinde gözlemlemek amacıyla gerçekleştirilen bir gezi İstanbul ve biz bunlara layık mıyız?iivnADirADADrv <1ı 1 1 I ~ ^ ~ ~jĞL " I nlçalışfriGökkafesKulesikar-HAYDAR KARABEY Kent ve mimarlık tarihçilen- nin ve bilgidar kentlilerin İstan- bul üzerinde tartışmasız birleş- tiği (eleştirseler de) tek konu belki de 1934 tarihli Proust pla- rudır. Plan bu kent için bugüne dek yapılmış en kapsamh plan olup uygulanarak yaşama geç- miştir. Dönemin yönetimi sayesinde kısmen de olsa uygulanabilen bu plan sonucunda, günümüze gercekten anlamlı (evrensel an- lamda kent parçası diye nitelen- dirilebilecek) birkaç duzenleme kalmıştır. örneğin, İstanbul su- riçi arkeolojik bölge kavramı. eski Eminönü ve Tophane dü- zenlemesi, tstiklal Caddesi'nin arkadlı düzeni, Elmadağ, Bağ- dat Caddesi, Boğaziçi "Korniş Yolu" (üst yol) ve benzerleri bu planın ürûnleridir. İki açık kentsel mekan İşte o dönemlerde kentimize iki açık "kentsel" mekandan biri. 1 no'lu park, (yani Sulta- nahmet-Sarayburnu ki umanz daha bin yıllar süregidecek bir dokunulmazlığı vardır) dığeri de bu birinciye atıf ile 2 no'lu di- ye adlandınlan Gümüşsuyu- Dolmabahçe-Maçka Parkı'dır. 2 no'lu park, kentimizin tek belirgin referans merkezi Tak- sim Meydanı ve platosunu, bir yandan Gümüşsuyu'ndan Dol- mabahçe'ye bağİarken diğer yandan da kentın en gelişmiş, yere en sağlam basan bir doku- ya ve sosyal açıdan "kentüleş- miş" bölgelerin (Elmadağ- Maçka) alt sınırlannı belirleye- rek Boğaziçi kıyısına kadar iner. İçinde Spor Sergi Sarayı, Açık Hava Tiyatrosu, Dolma- bahçe Stadı ki önce Dolmabah- çe Sarayı ile anlamlı bir alışve- riş, soru-yanıt düzeni içinde bir gençlik ve spor parkı olarak dü- şünülüp sonradan seyirlik fut- bola teslim olmuştur. Geçen 60 yıl içinde kentimiz, kentlimiz, plancı ve yöneticile- rimiz 3 no'lu diye adlandırabi- leceğimiz bir kent parkı oluş- Detnokrasi Parkı'nda plastik bebek patiği veya fıyonklu kurdeleli çiçeklikkre rastlayabilirsiniz. Maviş doğramalı, beyaz silindir gövdeli dev bir mantar parkm ortasında yer almakta. turmadılar. ama bu arada kent projelerine bir göz atıp. yerinde acılan ihtişamlı Tarlabaşı Bul- • Istanbul'a nefes veren parklara neler ettik, neler etmekte- yiz? Maçka'daki Demokrasi Parkı'n- dayız. Şimdinefes- lerinizi tutunuz. Yokuş çıkılacağı için değil, görecek- leriniz karşısında ağzınızdan istenme- yen sözcükler dö- külmesin diye. Kı- saca; çağın sahte mitoslanyla doldu- rulmuş, kişiliksiz, yozlaşmış ütopya Disneylandvari bir 'kitsch-arabesk- saldırgan' yapayhk- lar süsilesi. Değil İstanbul'un merke- zine, hiçbir taşra or- tamına, kültür ghettosuna, sömür- geye dahi yakıştıra- mayacağımız tür- den işlev ve biçim- ler. de nüfusunu 10 kez katladı. Bu, işin tartışma yanında bırakuğı- mız bir yönü. İşin bir de daha vahim, dehşet verici gibi ünlem- lerle anılabilecek ancak serin kanlı ve derinlemesıne irdeleni- cek çok açıklayıcı olabilecek di- ğer yönü var. Bu parklara ve günümüzdeki bu 2 no'lu parka neler ettik. neler etmekteyiz? Doğrusu eğer bugünlerde, 100 milyar harcanarak bu parktan geri kalan 21 hektar yeşil alanın "Demokrasi Parkı" adıyla "dinlenme ve bedensel- düşünsel eğitım" amaçlı olarak yeniden düzenlendiğini duyup. olan biteni gözlemlemek fırsatı oluşturabilirseniz gercekten müthiş bir düşünsel eğitim de- neyimi yaşayacağınızı belirtme- liyim. Ama önce konuyu kapsamh bir çerçeveye oturtabilmek için, artık bir "periferi metropolü" olabilme çabalanndaki istan- bul'da süregelen taşralaştırma operasayonlannı da hissederek daha keskin bir gözlem hazır- lanmak üzere geziye şöyle bir Taksım Meydanı'ndan başla- yalım diyorum. Meydana, büyük bir sosyal temizlik operasyonuyla yeni van'ndan girerek bu metropo- lün merkezinde kaderine terk edilmiş anıtsı Taksim yapısı ar- kasında. istimlak artığ^ otopar- ka park edelim. Sonra bu alanı taçlandıran ve en yitik kasa- banıza bile mubah görmeyece- ğiniz teneke minareli caminin etrafını tavaf eyleyelim. Yetmiş yıldır cumhuriyetimizin simgesı olmuş Taksim anıtının etrafını bir kafes gibi çevreleyen nostal- jik tramvay tellerinin alündan ve konimsi (elbette kuru) mer- mer fıskiye kümbetlerinin arasından meydana ulaşabm. Tüm kentsel meydanlanmız gibi trafık tarafından işgal edil- miş bu metropol merkezini aydınlatan trafık ışıklân ve tu- runcu kentsimgesel otobüsleri- miz arasından sıynlalım. The Marmara'nın gölgesinden çıkıp berhava olmuş Taksim Parkı'- na ulaşalım. Buradan da araba- lann ve hamburgerci bacaların- dan tüten duman arasında kendimize yol bulup Kadim 2 no'lu Park'ımıza yönelelim. İşte, konumuz olan park için- deyiz artık ve rahmetli "Prost Planı"na göre bu parktan Bo- ğaz'ı algılayacak kent merke- zinden kıyıya doğu açılabile- cekmişiz. Heyhat! Parkın henüz kapısında. bizleri belki de ülke- mizin en yüksek, en iri saf beton blokunu oluşturan Sheraton Tovvers beklemektedir. Alün- dan seisizce geçmeliytz bir an önce. Eh, ne de olsa, bir zaman- lar Mimarlar odası ve Hocalar Komisyonu "Çevresel Etki De- ğerlendirmesi" veya denetimi yapmıyordu. Nitekim'bu proje- ye imzasını atanlar da ünlü ve unvanb mimarlık hoca- laornızdır. Dolayısıyla sözü- müz olamaz. Artık buradan va- diye sarkıp biraz nefeslenelim. Şimdi sağınuza doğru binbir feryada karşın vinçleri hanl ha- Müzayede Geçmiş, bugüne satıldıKfiltür Senisi - 8. İstanbul Uluslararası Antika ve Deko- ratıf Sanat Fuan. dün yapılan Avrupa-Osmanlı Sanaı Eser- leri ve Halı-Kilim Müzaye- dcsi'ylc sona erdi. Müzayede- de satılan en pahalı eser. 90 milyon lira ile Harold Jeric- hau ımzalı "Haliç" adlı yağlı- boya tablo oldu. Daha önce 70-85 milyon lira muhammen bedelle en pahak eser olarak açıklanan Tophane kahve ta- kımı" ise 70 milyona alıcı bul- du. Yıldız Sarayı Silahhane bi- nasında düzenlenen müzaye- dede. halı ve kilimler beklenen ilgiyi görmedi. Selçuklu tunç ve seramikleriyle Osmanlı eserleri ise. tersine büyük ilgi gördü. İlk güne oranla daha rahat görünen müzayede yö- neticisi Ferda Paksoy, satış- lardan sonra konuklardan alkışaldı. Müzayedede en ilgi çeken parçalardan biri de bir man- kenin başında sunulan Kuzey Karadeniz yöresine ait 238 al- tın paralı. mahmudiyeli gelin başlığı oldu. Başlık, uzunca bir çekişmeden sonra 51 mil- yon liraya satın alındı. Müzayedede en ilgi çeken parçalardan biri de bir mankenin sunduğu 238 altın paralı, mahmudiyeli gelin başlığı oldu. (Fotoğraf: H AY RETTİN SAGAN AK) şımızda, az solda parkın tam ortasında kentsel (ve belki ulu- sal) yazgımızın kilometre taşı olarak Hilton. 'Siluette' Dol- mabahçe Sarayı'nın tam tepe- sinde konuşlandınlmış parkı- mızı ve Boğazımızı katlettiğı söylenen Japon işi olup birleşjk miınar gücümüzü simgeleyen camdan kalemiz Svviss Otel. Bi- raz aşağıda ise gençlerimizin spor yapması için düşünülüp çağ dönüşümüyle bir futbol ta- pınağına dönüştürülen stadyu- mun yüksele yüksele göğe ulaş- mış anıtsal duvarlan. Altında ise uluslararası konjonktürün bir başka göstergesi olarak Ro- men -Bulgar - lran TIR'lannın doldurduğu otopark. Demokrasi parkı Yürüyüşe devem ile 2 no'lu parkın bu katliamdan arta ka- lan son parçasına. Maçka'ya doğru uzanan yamaana ulaşı- yoruz. Şimdi nefeslerinizi tutu- nuz. Yokuş çıkılacağı için değil, görecekleriniz karşısında ağzı- nızdan istenmeyen sözcükler dökülmesın diye.Burası'beden- sel-düşünsel eğitim amaçlı' De- mokrasi Parkı'nın şantiyesidir ki, bu parkın projeleri, ülke- mizin en saygın mimarlık okul- lannda birinin önde gelen ho- calan tarafından hazırlan- mıştır. Proje ve uygulamalar kon- sept ve tasanm düzeyi ile bi- çimsel mesajlan, doğaya ettik- leri, bu en değerli kent parkının son kalmış kesimine getirdikleri şiddetli yaklaşımlan ile gercek- ten de kentsel demokrasinin sınırsızlığmı vurgulamak açısın- dan ibret vericidir. Kentin en değerli parkı Zavallı kentimizin bu en de- ğerli merkez parkı ki; dünyada- ki benzerleri arasında New York Central Park, Paris Jar- dın de Luxembourg, Londra Regents Park. Roma Villa Borghese bahçeleri ile karşılaş- tınlabilir ve en azından onlara gösterilen özen ve titizliğe layık- tır; İşte çağjmızda insanı şaşkı- na çevirecek işlevler, yapüar ve bicimlerle hızla donatılmakta- dır. Bunlardan bazılannı bura- da ilginize sunmak istiyorum. Umberto Eco'nun bir deyişiyle "Beşere özgü lisanın yoksul sözcükleri onlan tarif etmekte yetersiz" kalsa da: Parlak kırmızı yanm küre şapkalı ve maviş doğramalı be- yaz silindir gövdeli dev bir man- tar. bebek patiği veya fıyonklu kurdeleli bebek suratlı çiçeklik- ler. şemsiye şapkalı fıskiyeli ve bolca kaskadlı su ve ışık göste- rili havuzlar, elbette sahte ve sahte olmakla birlikte türlü çe- şitli arkaik. antik kolonad, ne- oklasik kemerli bir imitasyon su kemeri(?), bir miktar beto- narmeden mamul peri bacalan, İspanyol merdivenleri, İtalyan medyalan, kaç ağaca mal oİdu- ğu büinmez bir kat otoparkı, oyuncak tren, teleferik, kâh dairesel kâh üçgen kâh kareli pencereli postmodern (?) yapı- lar; dairesel, karasel, üçgensel, ışınsal havuzlar; örümcek ağı dokulu parmaklıklar... İşte, 2 no'lu parktan geriye bırakılan parçaya, çağımız, kentimiz, yönetici, danışman ve tasanmalararuz bunlan uygun göriiyor. Kısaca; çağın sahte mitos- lanyla doldurulmuş, kişiliksiz, yozlaşmış ütopya Disneyland- vari bir 'kitsch-arabesk-saldir- gan" yapayhklar süsilesi. Değil istanbul'un merkezine, hiçbir taşra ortamına, kültür ghetto- suna, sömürgeye dahi yakıştı- ramayacağımız türden işlev ve bicimler. Ne diyelim? Tannm İstanbul ve biz bunlara müstahak mıyız? Sistem değişikliğinin basın üzerindeki etkisi büyük... Rusya'da basına darbe üstüne darbe EVHENDEĞER MOSKOVA- Rusya'da ya- şanan sistem değişiklıği yaşa- mın tüm alanlannda kendini hissetirirken. basına da darbe üstüne darbe vuruyor. Rusya'- nın en yüksek tirajlı gazeteleri arasında yer alan Izvestia'da bundan paymı alırken gazete- nin Genel Yayın Koordinatöru ve Genel Yayın Yönetmeni bi- rinci yardımcısı Vasili Zahak- ko, "3 milyon 600 binlik tirajın önümüzdeki günlerde 1 milyo- na kadar düşebileceğini" açık- ladı. Tirajın düşmesinde Rusya'- daki enflasyonun bü>ük payı olduğunu kaydeden Zahakko, tirajın düşme olasılığma karşın çalışanlann işten cıkanlmasının • îzvestia gazetesi Genel Yayın Koordinatöru Zahakko, "3 milyon 600 binlik tiraj 1 milyona düşecek" dedi. Zahakko, 3 aylık reklam stoklan olduğunu, tirajın düşme olasılığma karşın çalışanlann işten cıkanlma- sının düşünülmediğini söyledi. düşünülmedığini söyledi. Lzvestia gazetesinin binası tam bir devlet dairesi görünü- münde. 8 katlı binadaki toplam oda sayısı 500'ün üzerinde. Izves- tia'da mesai sabah saat 9.00'da başlıyor. Saat 9.15'de Türkiye'- deki Bakanlar Kurulu salonu- nu andıran toplantı salonunda haber toplantısı yapılıyor. 15-20 dakika süren haber top- lantısının ardından muhabirler odalanna çekilerek haber üreti- mine başlıyorlar. Izvesü'a'nın bugünkü tirajı 3 milyon 600 bin. Eskı SSCB'nin toplam 50 kenünde basılan ga- zetenin abone sayısı 2 milyon 800 bin. Günde 2 baskı yapan gazetenin dağnımı öğrenciler ve postacılar tarafından yapılıyor. Geçtiğımiz yıl belirlenen ra- kamlara göre, yıllık abone üc- reti 29 ruble. Yani bugünkü res- mi kur üzerinden yalnızca 600 Türk Lirası. Ancak. enflas- yonun her gün hızla arttığı Rus- ya'da, 29 rubleye bugün ancak gazetenin 7 sayısı alınabiliyor. Izvestia'nın Genel Yaym Ko- ordinatöru ve Genel Yaym Yö- netmeni birinci yardımcısı, Türk gazetecilerin sorulannı yanıtlıyor: - Yıllık 29 rubleyken, bugün 29 ruble bir haftahk gazete alı- nabilmesi, gazeteyi nasıl etkili- yor" Zahakko- Gazete zarar edi- yor. Ancak reklam gelirleri bunu kapatıyor. Bugün yaban- cı bir fırmanın tam sayfa ilanı 38 bin dolar. Bir Rus firmasının tam sayfa ilanı ise 1 milyon rub- le. Yabancı fırmalann reklam- lannı hemen basıyoruz. Ancak Rus fırmalanndan 3 aylık rek- lam stokumuz var. - Enflasyon karşısında önü- müzdeki yıldan itibaren gazete- nin fıyau ne olacak? Zahakko- 6 ay için abone üc- reti 600 ruble olacak. Ancak bu rakam da değişebilir. Şimdilik planlanan bu. Aynca 31 Aralık 1992'den itibaren devlet desteği de kesilecek. -Devlet desteği de kesildikten sonra. fıyatı da arttınnca gaze- tenin tirajı ne olabilir? Zahakko- Tiraj 900 bin ya da 1 milyona kadar düşebilir. -Bu durumda gazete çalışan- lannın durumu ne olacak? Zahakko- Biz gazete çalışan- lannın sayısını azaltmak istemi- yoruz. 321 muhabir ve 3 bin 500 matbaa elemanımız var. Bunla- nn sayısında bir azalma olma- yacak.