Katalog

Türkiye'nin ilk ve tek fotoğraflı kredi kartı Pamukbank Prestige Card... P A M U K B A N K P R E S T İ G E CumhuriyetM. YH SAYI 24512 / 4000 TL (KDV içinde) KURUCUSU YUMUS NAOI11924-1945) BAŞYAZARI NADIR NADI (1945-1991) 16 KASIM 1992 PAZARTESİ Hükümetten Beklenen,.. ABD'de y apılan son seçimde Bush kaybeni. Clinton kazan- dı. Şimdi eski cumhurbaşkanı görevini sürdüriiyor, yenisi ba>Tağı devralmak için hazır- lanıyor, ülkede çarklar dönü- >or, rejim sürüyor: demokratik özgürlükler bakımından bir şe- j in değişmev eceğini herkes bi- İiyor. Yalrnz Amerika'da değil. Batı Avrupa'da daha doğrusu demokratik rejimleri durmuş oturmuş olan ülkclerde. işler böyle yürür. siyasal partilerin gelip gitmesi, bükümctlerin de- ğişmesi, rejimin sürekliliği içinde nöbet devridir. Bizde öyle mi? Geçen yüzyüda başlavan anayasa sorunumuz, 21'inci yüzyıla yaklaşırken süriiyor. İkinci Dünya Savaşı ertesin- de çok partili rejime geçtik; ama, orenscl demokrasi ilke- krini tam anlamında yaşama geçiremedik: bu uğraşın içinde çabalıyoruz, çoğu zaman da düş kırıklığına uğruyoruz; öz- giirlüklerimizi tam yakaladık sanırken elimizdcn kaçırıvor. bir karanlığa yu>arlanıyoruz. 12 Eyliîl darbesiyle kurulan ^3 rejimi" bugiin de geçerli de- ğil mi? Başta '82 \nayasasi' olmak üzere. askeri yönetimin dÜ7enlediği çoğu yasa yürür- lüktedir. Geçen yıl ekim ayın- da yapılan seçimlerle kurulan koalisyon hükümeti de bu ne- denle programına "demokra- rikleşme"yi koymuşrur. Hükü- met ortakları olan DYP ile SHP, seçim meydanlarında yurttaşlara "özgürlük vaat- leri"'yle iktidara geldiler, bu yolda kamuoyuna borçlandı- lar. Bizim Batı dünyasından ay- nlığunız işte bu noktada orta- ya çıkıyor; koalisyon hüküme- tinden beklenen, eski yönetim- den farklı olarak, demokrasiyi gerçeklestirmesidir. Oyleyse bir rejim sorunu karşısında bulunuyonız. Askeri yönetimden sonra ik- tidara geçen ANAP hükümet- leri, '83 rejimi'ni benimsemiş- lerdi; aynca "depolitizasyon" siyasefini de yürütmeye çalıştı- lar, bu yolda epey başarı da kazandılar. Siyasal yaşamdaki dağınıklığımızı az çok bu geç- mişin mirasıyla açıklayabili- riz. Bugiin yurttaşlarımız pek çok parti arasında paylaşılmış- lardu- ve her kesimde bir geçiş sürecinin ikircikli ortamı görii- lüyor. Sosyal demokratlar iiç parçaya bölündüler; sağda Rc- fah Partisi laikliğe sırt çeviren bir yolda yürüyor; ANAP'ta iki taraf var, bir yanda Cum- hurbaşkanı Özal yandaşları, öte y anda Genel Başkan Say ın Yılmaz'ı destekleyenler. Ne yazık ki Çankaya. ana muha- lefet partisi içinde hizip siy ase- tinin uğraşını sürdüriiyor; bu tutumu tabkoyu daha çok ka- nştımor. Ancak bu tablo içinde koa- lisyon hükümetinin vaatlerini yerine getirmesini kamuoyu sabırla bekliyor. İzlediğimiz kadarıyla Baş- bakan Demirel ve Başbakan Yardımcısı İnönü. demokra- tikleşme yolundaki uzlaşmayı yaşama geçirebilmek için, kişi- sel çabalar da harcıyorlar; ama. bu iş kolay görünmüyor, '83 rejimi'ni aşmak için gerekli 'yargı reformu' başta olmak üzere çeşitli yasa değişiklikleri henüz yüriirlüge giremedi. Oysa rejim sorunu, ancak bir hukuk reformuyla birlikte çözümlenebilecek.. • Şimdi başkentten gelen ha- berlere göre, 'yargı reformu'- nda iki koalisyon ortağının bir görüş birliğine vardığı anlaşılı- yor. Eğer böyle bir aşamaya varabildilerse, 83 rejimini aş- makta önemli bir adımın atıl- masını bekieyebUiriz. Bi/ koalisyon hükümetinin kuruluşunu hep demokrasi açı- sından değerlendirmeye çalış- tik; terör ve ekonomi kapsa- mındaki sorunlarımızı önemse- mekle birlikte, rejim sorununa öncelik verdik. 19'uncu yüzyıldan beri süre- gelen demokrasi ve temel öz- gürlükler savaşımını 21'inci yüzyıla girmeden önce çözüm- İemek zorundayız. Koalisyon hükümetinin anİamı da bu kap- samda ortaya çıkacak, tarihe böyle yazüacaktır. Türkiye'yi, siyasal ikridarla- rın değiştiği, ama demokratik rejimin süreklileştiği bir ülkeye dönüştürebilirsek, amacımı/a ulaşmış sayılacağız. Cumhurjyel Milli Eğitim Bakanı Köksal Toptan Cumhuriyere açıkladı Gece eğitiıııi gecikiyorToptan'dan • Üniversitelerde ikili öğretim, 1 şubattabaşlayacak. • Anadolu Liseleri için tek tercih sistemi getirilecek. • Açık liseye 45 bin başvuru yapıldı, çoğu 30 yaşın üstünde. FİGENATALAY TOPTAVDoğu'ya atananl6 bin öğretmenden 4 bini gitmedi Anadolu Lıselen ıle özel okul sınavlan bırleştınlmıyor. Anadolu liseleri için tek tercih sısıemı getınlmesi duşünülüyor. Cnıversıtelerde ıkilı öğretim, 1 Şubat'ta bdşlayacak. Bu öğrelım yılında yaklaşık 18 bin oğrencinin yararlanacağı ıkiH öğre- tımın oğrencı kapasıteM. onümuzdeki yıl 30-40 bıne çıkacak. Gazctemizi ziyaret eden Mılli Eğııım Bakanı Köksal toptan. yükseköğretımlc ılgılı yenı >asa tasansı. Anadolu Liselen \c o/el okul sınavlan. fen-edebıyat fakültele- nnden mezun olanlann durumu. Doğu'ya atanan öğretmenler ve ünıversitelerde ıkılı öâretim hakkındaki sorulanmızı yanıtla- dı. Anadolu Liseleri ıle özel okul sınavlan- nı bırleştırmeyı ıstedıklerini ancak. An- kara'dakı bazı okullar dışında özel okulla- nn bu islcğe sıcak bakmadıklannı belırten Vlillı Eğitim Bakanı. şunlan söyledi: "Bu sınavlann bırleştınlmesıyle kayıt karmaşasına son verilsın ıstedik. Ancak. özel okullar bunu istemedikleri için birleş- lirılmıyor. Anadolu Lıseleri'nin kavıt sıs- ıemı nı dısiplıne eime çalışmalarımız var Ylevcut sistemde. yedek listelerden kayıt- lar bııene kadar bütün Türkıye ayakta Velilenn başvurmadıklan kapı kalmıyor. polııikacılara. yöneticilere baskı yapılıyor. Ek sınıf açılmasını istiyorlar. Bu da yetmi- \or yenı Anadolu liseleri açılmasını isti- \orlar Bu karmaşadan kurtulmanın yolu. tek tercıhli sinav sistemınden geçıyor. 15 günlük kayıt süresi verilir. Kazanan kay- dını \aptinr. kazanamayan kımsenın ka- pısını zorlamaz." Mılli Eğitim Bakanı Köksal Toptan. üni- \ ersıtelerde ıkılı \a da gece öğretimı ile ılgi- li yasa tasansının önümüzdeki günlerde meclii genel kurulundd gorüşüleceğını sövledı. Daha öncc ! Aralık'ta uygulan- • Arkası Sa. 17, Sü. 3 'te w Mıızu^ kitaplaıuu yakb • Fuann kapanış gününde, kapının önünde Muzır Kurulu'nu protesto için kitaplanm yakan Oğuztan'ı, ziyaretçiler de şaşkın ve üzgün bakışlarla izlediler. Oğuztan'm deyimiyle 'Sansürden kurtulamayan bey inleri çağın gerisinde kalanlar' tarafından imhasına karar verilen kitaplar. İstanbulHa- ber Servişj - Yazar Ümıt Oğuztan. Kı- tap Fuan'nın kapanış gü- nünde fuar kapısının gın- şınde. Muzır Yasasfna tep- kı göstermek amacıyla bir protesto ger- çekleştirdi. Oğuztan. uzun kuyruklar oluşturan kı- tapseverlenn şaşkın ve üz- gün bakışlan arasında Yap- rak Yayınlan'- nca "•Rüya Eser" adıyla yayınlanan '"Lez- biyen" ve kendı adıyla yayınla- nan •"Ahlaksızlar" ıle 'Krahçe Sısı" adlı üç kitabını yaktı. Her üç kitabın da "Muzır Kurulu"- nun raporlanna dayanılarak. saoşırun yasaklandığmı ve imha- Kitap Fuarı'ndan Gideyim de gitmedi demesinler • Tüyap Kıtap Fuan'nı dok uz günde 200 bin kişı ziyaretetti. Bunlar gerçekten okurlarve kitapseverler miydi? • Eğer oyleyse. her gün yay ıne\ Ierinin kapısına kilit v urmak ne demek oluyordu? mi4.Sayfada sına karar ve- rildiğini anım- satan Ümit Oğuztan "Mehtaba ba- kıp. pornogra- fı üslubuyla değil. araşüra- rak belgesel roman yazıyo- rum Türkiye tam bir ahlak çöküntüsünün içinde yaşıyor. Kim 'für- kiye'de çağ at- latıyorum. Türkiye çağ athyor' diyor- sa o kişi ülke- mizi çağın ge- risıne götürii- yor demektir. Çünkü sansürden kurtulama- yan bey inleri çağın gensınde kalan bu insanlar. gerçeklerin yarattığı ürküntüden korku- yorlar " dedi. Ümit Oğuztan. aynca Muzır Yasasfnın kaldı- mArkasıSa.l4,Sû.S'te Muzır Kurulu raporlarıyla satışı y asaklanan ve imhasına karar v erilen "Kraliçe Sisi", "Lez- biyen" ve "Ahlaksızlar" kitaplarının yazan Ümit Oğuztan. yapıtlarını yaktı. Yazar, "Por- nografı üslubuyla değil, araştırarak. belgesel roman yazıyorum. Iürkiye'ye çağ atlattığuu söyleyen kişi, ülkemizi çağın gerisine götürüyor" dedi.ı| Fotoğraf: MUHÂRREM AYDIN) GIMCEL CUNEYT ARCAYUREK Çankaya'dan Aşağı Köşk'ten telefon: "Işın Bey, kolları sıvayın, Hüsnü ile daya- nışmayı surdürün." Ertesı günu, Işın Çelebi, ANAP'a genel baskan adayı 30 kasımdaki olağanüstü toplantıda seçı- me gidilecek mi gidilmeyecek mi, belli de- ğı" Salt coğunlukla genel başkan seçimi ya- pılmasını öneren önergeyi, muhalefetin yarıdan bir fazla oyla kendi lehine çevirip çevırmeyeceğı.. O da belli değil. Ama, telefonlardurmadan işliyor. Ekrem Pakdemırli'den Lütfullah Kayalar'a, oradan Mehmet Keçeciler'e, belki de Mustafa Ta- şar'a değin: Kosk, devlet işlerini bir yana MArkasıSa. 17,Sü. l'de İnönü, CMUK konusundaki eleştirileri yanıtladı 'Uzlaşma ayrı ödün ayrı' • SHPGenel Başkanı İnönü. Cezâ Muhakemeleri Usul Kanunu(CMUK) sorununun karşılıklı uzlaşmayla çözumlendığını. konunun ödünle ılışkisinın bulunmudığını belırterek. ""Buydklaşım doğru değildir. Demokrasilerdegeçerli bir yaklaşımdeğıldır Demokrasi u/İaşma rejımıdır"dedı. • inönü. memıırsendıkalanyluilgıti çalışmaların son aşdmayageldiğıni belırterek "Gerçısendıkalarkuruldudma yasalgiivenceden uzak. Bı^kısit ^Ll^edebu sendikaların rahat gelişmesinc olanak sağlayacağız"" dedı. ••/. Sayfada Türkiye'deki ABD üssü önem kazanıyor îndrlik yeniden yapılanıyor• ABD'lilerin Ortadoğu ve Uzakdoğu için 'tek taktik operasyon üssü' olarak adlandırdığı İncirlik, yardımcı komutanlık üssü yapısından, kanat üssü yapısına geçiriliyor. EVRENDEĞER ANKARA- ABD. Ortadoğu ve Uzakdoğu arasındaki "'tek taktik operasyon üssü'" olarak adlandırdığı Incirlik'teki varlı- ğını arttınyor. Bugüne kadar ABD'liIer için 'Yardımcı Ko- mutanlık Ussü" statüsünde olan İncirlik. gerçekleşünlecek yapı değışikliğı ile "Hava Ka- nat Üssü" halıne getinliyor. Körfez savaşı ve Kuzey Irak'lı Kürtlere yardım operasyonla- nnda bütün dikkatleri üzerine toplayan İncirlik Üssü'ndeki bu değisiklik ile, üsteki tüm yetkıler tek komutanda topla- nacak. ABD'nın Türkıye'de kalıalığı yönünde atılmış bir adım olarak nitelenen değişik- lık ıle Türkiye'deki tüm ABD asken faalıyetlen İnarlik'ten komuta edilecek. ABD, Avrupa ve Türkiye'- deki çeşitli üslenni kapaüp, bazı üslerdekı faaliyetlerini sı- nırlarken. İncirlik üssündeki ıse önemli bir yapı değişikliği- ne gıdıyor. İnarlık üssündeki ABD'li yetkililer, veni vapı de- • Arkası Sa. 17, Sü. 4'te IRAK ZİRVESİ'N'İN ARD1NDAN Batı'ya ve Kürüere güven duyulmuyor • İran, Suriye ve Türkiye'nin katıldığı Irak Zirve- si üç ülkenin paylaştığı ortak kaygının, Kuzey Irak'ta varolan durumun kalıcı hale gelmesi veya 'yasalaştırılması'konusunda Batı'ya ve Kürtlere duyulan güverisizlik olduğunu ortaya çıkardı. HALUKGERAY ANKARA İran, Suriye ve Türkiye'nin katılı- mıyla önceki gün yapılan Irak zirve- si, bölgenin üç önemli ülkesinin son gelişmeler ko- nusunda sanılan- dan daha geniş bir anlayış zaninini paylaştıklannı or- taya çıkardı. Pay- laşılan ortak kay- gı, Kuzey Irak'ta varolan durumun kalıcı hale gelmesi veya "yasalaşünl- ması" konusunda Batı'ya ve Kürtle- re duyulan güven- sizlikten kaynak- lanıyor. Batı ülkelerinin ve Kürtlerin defalarca Irak'ın toprak bütünlüğünden yana olduklan yolundaki acıklamalan yeterli görülse böyle bir mesaj verilmesine gerek olmazdı. Kuzey Irak'takı Kürt yönetimının etkınlığı altındaki Irak muhalefetinin bütün Irak halkını temsil etmediği hem Batı'ya hem de muhalefete yapılmış önemb bır uyan niteliğini taşıyor. M Arkası Sa. 17, Sü. l'de Türk tekstilürünlerine telafıedici vergi Demirel müjde diye sır verince, ABD atak yaptı • Hazine yetkilileri, "ABD henüz resmi bır girişimde bu- lunmuş değil ama bulunursa, tabii ki bir savunmamız ola- cak. Ancak Sayın Başbakan'ın konuşma metnınde yer alan bir hususu nasıl yok farzedeceğiz. onu bilemiyoruz" dediler. Türk azınlığın lideri Türkiye biziıııle ilgilensin • Makedony a'daki Türk azınlığın lideri Avni Engüllü: Türkler, Makedonya gerçeği içinde yapıcı unsurdur. Makedonya hamurunda Türk kanı vardır. Bugün yenı bır bağımsızhk savaşımı içindeki bır Makedonya ıleyüz yÜ7eyiz. Ve Türkler olarak tav nrruzı değiştırmış değiliz. Yine Makedonya'nın kurucu unsuru olarak savaşım verme gereğini duyuyoruz. SINANGÖKCEN'İNhaberi *9.Sayfada THY uçağı, kilolu hostesi kaldıramıyor Aşın kilolu bulduğuyirmihostesi uçuştca\ alarakyûlık izne çıkaran THY, bugörevlilerin en kısa zamanda zayıflamasını istedi. Maaşını bu uğurda lıarcayan hostesler, 10 kilo vermek için 6.5 milyon lira zararagirdi. DENİZŞAHİN Türk Hava Yollan kilo attınyor Fazla kilolu bulunduklan gerekcesiyle uçuştan ahnarak yılhk izne çıkanlan 20 hostesin, en kısa zamanda zayıflamaları istendi. 'Kilolu* hostesler. yeniden uçabılmek uğruna. bütün maaşlannı diyet uzmanlanna. masaj ve aerobik salonlanna yatınp zayıflamak ıçın olağanüstü çaba harcıvor Koç Holding'den transferolan THY'nın yenı Genel Murüdü Tezcan Yaramancı. göreve başlamasının ardından, 17 Ağustos'ta yayınladığı bir tamimle hosteslerden kilolanna dikkat etmelerini istedi. Yenı ünıformalann çok iddialı olduğunun vurgulandığı bu tamimle hosteslere ılk uyan yapılmış oldu. Eylülsonundanitibarende ölçüye vurulan toplam 50 dolayında hostese 10 kilo fazlasına kadar sınır tanındı Ölçüm sonucunda, hosteslenn 20'si 'aşın kilolu' bulundu. Böylece THY 1989'daçıkarttığı. hosteslenn boy ve kilo oranlanna ilişkın yönetmeliği ilk kez uygulamaya koymuşoldu. Bu yönetmelikte hosteslerin boy ve kilolan arasında en çok 20, en az 2 sayı farkı olması gerektığı behrülıyordu. Hosteslerini tartıyavuranTHY. buoranın 10 kilo üstüne kadar çıktı. Bu sının da aşan hostesler uçuştan alınırken, bu oranın 5 kilo üstündeki hosteslere de kıtalararası uçuş venlmedi. Kilolu hosteslenne senelik ızınlennı ve mazeret ızınleri kullandıran THY. bu hosteslerin yeniden uçabilmelerini. istenilen ölçülere inmeleri koşuluna bağladı. Birbuçukay içinde 10 kilo vermeyı başaran 2 hostesyeniden uçuş ekibine ahnırken. diğer hostesler de en kısa zamanda zayıflamak için olaeanüstüçaba harcıyor. M Arkası Sa. l?,Sü. 7'de ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) - Amerika Birleşik Dev- letleri'nin Türk tekstil ürünleri ihracatına "telafi edici vergı" koyma hazırhğında olduğu öne sürülüyor. VVashington"- dan Ankara'ya ulaşan haber- lere göre, ABD'nın bu tutuma girmesine. Türkiye'nin "'sıfır- lama" sözü vermiş olduğu dı- rekt ihracat sübvansiyonlannı sürdürmesi neden oldu Baş- bakan Demirel'e Uzakdoğu navlun primleri konusunda yaptınlan bir açıklamanın yol açtığı gelişme, ekonomik çev- relerde "gaf' diye nıtelendiri- lirken. ihracatçı bırliklerinde de endişe yaşanıyor. Cumhunyet muhabinnin al- dığı bilgiye göre. bır süre önce İstanbul'daki bır uluslararası toplantıda konuşan Başbakan Demirel. ihracata verilen öne- mi anlatırken. nakliye üzerin- de de durarak. "Uzakdoğu nakliye primlerini arttırdık, bunun maliyet üzerindeki olumlu etkileri yakında görü- # lecek" görüşüne yer verdi. Bunun hemen ardından ABD'nın. Türkiye'den yaptığj ıthalata telafi edicı vergi koy- masına ılışkin duyumlar alın- M Arkası Sa. 17,Sü.3'te GOZLEM UĞUR MUMCU Otoyollar ANAP döneminde karayolları ihaleleri nasıl yapılmış? Ihale açarak mı? O hiç dillerden düşmeyen "serbest rekabet" koşullarıyla mı? Pazarlık sonucu mu? Hayır, bılemediniz. "TBMM Başkanlığı Otoyol ve Yapımları ile l'lgili 9/11 Esas Numaralı Soruşturma Komısyonu"nun raporuna göre bu ihaleler için önceden ne "keşif" yapılmış, ne gerekli duyuru. Ve ne de doğru düriıst projeler! Nasıl kotarılmış bu işler? Rapordan bir bölüm okuya- M Arkası Sa. 17, Sü. 7'de