Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
30EKİM1992CUMA CUMHURİYET SAYFA
DIŞHABERLER
GüneyLûbnan'ıla
•IKUDÜS (AA) - Güney
Lübnan'da Hizbullah
örgütünün beş İsrail askerini
öldürmesinın ardından İsrail
ordusunun bu örgût
mevzilenne düzenlediği
saldınlar ve takviye güç
göadermesi dolayısıyla
durum gerginliğini
koruyor.tsrail radyosu,
askeri kaynaklara dayanarak
genel kurmay başkanlığının
son günlerde "Güvenlik
Bölgesi"ne gönderilen
takviye birüklerini hafta
sonundan ilibaren geri
çekmeyi plarüadığmı bildirdi.
Askeri kaynaklar. İsrail'in
kuzey. sınınnda ve bu ûlkenin
Lübnan'ın güneyinde tek
yanlı olarak ilan ettığı
"Güvenlik Bölgesi"nde
alarm durumunun devam
ettiğıni belırttiler.
/Umanya:lrkçjhk
karşıtı yûpöyûş
•BERLİN(AA)-
Almanya'da ırkçılann
saldınlannı ve yabancı
düşmanlığını protesto
amacıyla 8 kasımda Berlin'de
büyük bır yürüyüş
düzenlenecek.
Cumhurbaşkanı Rkhard
von NVeizsaecker'ın
himayesinde düzenlenecek
olan yürüyüş için tüm
hazırlıklar tamamlanırken
Bavyera Eyaleti Başbakanı
Max Streibl, yürüyüşe
katılmayacagjru
açıkladı.Yürüyüşte
Cumhurbaşkanı ile birlikte
Başbakan Helmut Kohl,
Sosyal Demokrat Parti
(SPD) Genel Başkanı Björn
Engholm'un da hazır
bulunacaklan bıldinldi.
NATOyardımında
• BONN (AA) - Türkiye ile
askeri üişkılere son
verilmesini her fırsatta
gündeme geliren Alman
Sosyal Demokrat Partisi
(SPD).Türkiye'yeNATO
çerçevesinde yapılmakta
olan askeri yardımın
durdurulması yolundaki
talebini yineledı. SPD
FederalMeclis Grup
Başkanı Hans-Ulrich Klose,
Bonn'da yaptığı açıklamada
Türkiye, Yunanistan ve
Porteİciz'e yapılan askeri
yardımlann durdurulmasını
istedi.
Detors'aterörist
Biuamelesi
BRÜKSEL - Strasbourg'dan
Brüksere dönerken Brüksel
havaalanındaki grev
eylemleri nedeniyle uçağı
Charlergi kentine inen AT
Komisyonu Başkanı Jacques
Delors, hav aalanında 45
dakikabekletildi.
Havaalanında görevli
jandarma binmlerinin, geçen
sah gecesi beklenmedik bir
şekilde iniş yapan "şüpheli"
uçaktan çıkan Delors ve
beraberindeki
parlamenterler heyetine
"kaçak işçi veya terörist"
muamelesi yaptığı bildirildi.
Vîetnam'da
tayfun:43ölö
•HANOI(AA)-
Vietnam'ın orta
kesimlerindeki 6 eyaleti
geçen hafta etkisi altına alan
Angela tayfununda 43
kişinin öldüğü, 7 kışınin de
kaybolduğu bildirildi. Nhan
Dan gazetesinin resmi
kaynaklara dayanarak
verdiği habere göre, büyük su
baskınlanna da yol açan
tayfun, on bin hektar
dolavında pirinç alanını
tahrip etti.
Bek?ika'(laordu
rahatsa
• BRÜKSEL (AA)-
Belçika hükümetinin "Silahlı
kuvvetlere yeni bir kimlik
kazandırmak amacıyla
mecburi askerlik hizmetine
son verme veçeşitli reformlar
yapma" kararlanna ilişkin
ordu birimlerindeki
huzursuzluksürüyor. Meclis
ve senato üyelerinden
oluşturulan Savunma
Komisyonu önüneçıkan
kara. hava ve deniz
kuvvetleri komutanlan,
hükümete ve reform
planlanna yönelik
eleştirilerini önceki gün
parlamenterlereilettiler.
ABftMB
donaıunu satıyor
• VVASHINGTON (AA) -
Amerikan yönetiminîn, 4
NATO ülkesi, Hollanda,
Belçika, Danimarka ve
Norveç'eellerindeki F-16
uçaklannı modernleştirecek
donanım satmaya
hazırlandığı bildirildi.
Açıklamayagöre
bu satış işlemi. özellikle
elektronik teçhizaü, pilot
kabininde değişikliği ve
radar sisteminin daha iyi hale
getırümesini kapsıyor.
Ankara'da bugün başlayacak zirve sonunda "Ankara Bildirisi" yayımlanacak
'Ortakirade' zirvesibaşlıyor• Dışişleri kaynaklan, ikili belgelerle ele alınan işbirliği konu-
lannın ilk kez tüm cumhuriyetlerin katılımıyla ortak irade şeklinde
ortaya konacağını, Ankara Bildirisi'nin ortak iradenin belirlenme-
si açısından, bir anlamda "kurucu belge" olduğunu belirtiyorlar.
HALUKGERAY
ANKARA - Türki cumhuri-
yetler ile Türkiye'nin kaülacağı
"Ankara Zirvesi" bugün başh-
yor. Türkiye, ilk kez bir araya
gelecek olan Türk kökenü cum-
huriyetlerin yayımlayacağı An-
kara Bildirisi'nin ve imzala-
nacak olan ekonomik belgenin,
bugüne kadar ikili ilişkiler dü-
zeyinde yürütülmüş çeşitli işbir-
liği alanlannda "ortak iradenin
kurulması" olarak değerlendi-
nyor. İki gün sürecek olan zir-
veye katılacak olan cumhur-
başkanlan Kazakistan'dan
Nursultan Nazarbayev, Azer-
baycan'dan Ebulfez Elçibey,
Kırgızistan'dan Askar Akayev,
Özbekistan'dan İslam Keri-
mov ve Türkmenistan'dan Se-
fermurad Niyazov dün Anka-
ra'ya geldiler.
Açılışını Cumhurbaşkanı
Turgut Özal'ın yapacağı zirve
toplanülanna Başbakan Süley-
man Demirel de katılacak.
Dışişleri Bakanhğı kaynakla-
n, zirve sonunda Ankara Bildi-
risi yanında bir de ekonomik
belgenin yayımlanmasının bek-
lendiğine dikkat çekerek bugü-
ne kadar ikili belgelerle ele alı-
nan işbirliği konulannın ilk kez
tüm cumhuriyetlerin katılımıy-
la ortak irade şeklinde ortaya
konacağını belirtiyorlar. Katı-
lan cumhuriyetlerin ortak ira-
delerini belirlemeleri açısından,
Ankara Bildirisi'in bir anlamda
kurucu belge olduğuna dikkat
çekiliyor.
Yapılan çalışmalar sonunda,
yayımlanacak olan ekonomik
belgenin içinde haberîeşme,
ulaştırma altyapısırun geliştiril-
mesinin çok önemli olduğu vur-
gulanacak. Aynca katılan cum-
huriyetlerin parasal sorun-
lannın çözümü için bir banka-
nın kurulması gereküği ifadesi-
nin de metinde yer alması bek-
leniyor.
ESTONYA
LETONYA Elçibey
TUKKIMEMtSTMt
•Askabat
Ekonomik belgede, bu cum-
huriyetlerde burunan doğal gaz
ve ham petrolün Türkiye üze-
rinden gecerek Avrupa piyasa-
lanna sürülmesi ve cumhuriyet-
lerin gümrük mevzuaünm bir-
birine uyumlu hale getirumesi-
nin kabul edildiğinin de yer al-
ması bekleniyor.
Kaynaklar, petrol ve doğal
gaz boru hatlannın Türkiye'ye
hangi yoldan ulaşacağı konu-
sunda, bir çahşmanın bu tür bir
toplantıda yapılamayacağını
belirterek gerekîi fızibilite çalı-
şmalannın yapılmasından son-
ra güzergahın belirlenebıleceği-
ni bildinyorlar.
Yetkililer, yayımlanacak An-
kara Bildirisi'nde bu cumhuri-
yetlerin ekonomik, siyasi ve
kültürel alanlarda işbirlığjni ge-
liştirme iradelerinin ortaya ko-
nacağı belirtiyorlar.
Bıldiride, zirvenin devamlıhk
kazanması için devlet başkan-
lannın yılda en az bir kez bir
araya gelmelerinin belirtilmesi-
nin de yer alması bekleniyor.
KKTC neden katılmadı?
Dışişleri Bakanhğı, Ankara
zirvesine yalnızca Orta Asya
cumhunyetlerinin kaüldığını
belirterek. KKTC'nin bu ne-
denle çağnlmadığını bildirdi.
Bakanlığın, KKTC'nin zirveye
çağnlmaması ile ilgili bir soru
üzerine yaptığı yazıh açıklama-
da. Başbakan Süleyman Demi-
rel'in, 27 nisan - 4 mayıs 1992
tarihleri arasında Orta Asya'ya
yapüğı ziyaret sırasında, bu
cumhuriyetlerle devlet başkan-
lan düzeyinde bir toplantırun
sonbaharda Türkiye'de yapıl-
rnası karan alındığı bildirilerek,
zirveye sadece Orta Asya cum-
hunyetlerinin çağnldığı vurgu-
landı. Açıklamada, Tacikis-
tan'ın da bir Orta Asya ülkesi
olarak çağnldığı, ancak bu ül-
kedeki kanşıklıklar nedeniyle
Tacikistan'ın katılımının müm-
kün olmadığı belirtıldi.
AZERBAYCAN TÜRKMENİSTAN ÖZBEKİSTAN KAZAKİSTAN
Devlet Başkanı: Ebulfez
Elçibey
BaşkenbBakü
Yüzölcüınü:86bin600
kilometre kare
NöAıs: 7 mılyon
Nûtus yapsc yüzde 78 Azeri,
>üzde 8 Rus
Endûstri: Petrol, çelik
Tarnı: Tütün. pamuk, üzüm
Devlet Başkanı: Sefermurad
Niyazov
Başkent: Aşkabat
Yüzölçümü:488bınl00
kilometre kare
Nüfus: 3 milyon 622 bin
Niiftıs yapısı: yüzde 70
Turkmen, yüzde 12 Rus.
Endûstri: Doğalgaz, dokuma,
ipek, tuz Tanra: Pamuk
Devlet Başkanı: İslam Kerimov
Başkent: Taşkent
Yuzölçümü: 447 bin 400
kilometre kare
Nüfus: 20 milyon
Nüfus yapısı: yüzde 70 özbek,
yüzde 11 Rus
Doğal kaynaklan Altın,
doğalgaz
Tanm: Pamuk
Devlet Başkanı: Nursultan
Nazarbayev
Başkent: Alma Ata
Yüzölcümü: 2 milyon 717 bin
300 kilometre kare
Nürus: 16 milyon 800 bin
Nüfus yapec Yüzde 41 Kazak,
yüzde 37 Rus. yüzde 6 Alman.
Doğal kaynaklar: Doğalgaz,
altın, kc lür Tarım: Pirinç
KIRGIZİSTAN
Devlet Başkanı: Askar Akayev
Başkent: Bışkek
YÜ2ölçûmü:198bin500
kilometre kare
Nüfus: 4 milyon 372 bin
Nüfus yapBn Yüzde 52 Kırgız,
yüzde 21 Rus, yüzde 12 özbek,
yüzde 1 Tatar.
Doğal kaynaklan Kömür
Tanm: Pamuk
BOSNA-HERSEK
Sırplarbarış
planınıreddetti
• Bosnalı Sırp temsilci Koljeviç, Yugoslavya Ba-
nş Konferansı'nın başkanlanndan Lord Owen ve
Cyrus Vance'in hazırladığı banş planını "kabul
edikmez" olarak değerlendirdi.
Drş Haberler Senisi - Eski
Yugoslavya'da banşın yeniden
sağlanması için Cenevre'de yü-
rütülen konferans çerçevesinde
hazırlanan banş anlaşması
Bosnah Sırplar tarafınca redde-
dıldi.
Bosna'da taraflar arasında
arabuluculuk görevı yürüten
AT temsilcisi Lord Owen ve
BM büyükelçisi Cyrus Vance'-
in hazırladığı banş plaruna Bos-
nab Sup temsilci Nikola Kolje-
viç'in, Bosna'nm üç ayn etnik
bölgeye aynlmasmdaki ısrannı
sürdürdüğü ve hazırlanan planı
şiddetle reddederek "çok kötü"
olarak değerlendirdiği bildiril-
di.
Koljevıç'in aynca banş pla-
nına ilişkin son karann Bosna'-
dakı Sırp yönetimi parlamento-
sunda alınacağını, ancak parla-
mentonunun karan büyük bir
olasılıkla "kabul edilemez" ola-
rak değerlendireceğini söylediği
bildirildi.
AFP'ye göre Bosnah Sırpla-
nn lideri Radovan Karadziç ise
Vance-Owen planının Bosna
Devlet Başkanı Alia İzzetbego-
viç'in önerileri doğrultusunda
hazuiandığını söyleyerek, bu-
nun baskıyla kabul ettirilmeye
çalışılması halinde bölgedeki
durumun daha da kötüleşmesi-
ne yol açacağını behrtti.
Lord Owen ve Cyrus Vance'-
in hazırladığı banş planı;
Bosna-Hersek'in merkezi yöne-
time bağlı, yedi veya sekiz ba-
ğımsız bölgeye aynlmasını
öngörüyor.
Ote yandan Cyrus Vance ve
Lord Ovven'in önceki gün baş-
lattıklan Balkan gezisi çerçeve-
sinde Belgrad'da Sırp Hderterie
görüştükleri bildirildi.
Bosnah Sırpku'ın lideri Ra-
dovan Karadziç, yeni Yugos-
lavya Federasyonu Başbakanı
Miİan Paniç ve Yugoslav Or-
dusu Kurmaybaşkanı Zivota
Paniç'le yapılan görüşmeler so-
nunda, Sırplar'la tüm askeri
uçaklannın Banja Luka çevre-
sinde toplanması konusunda
anlaşma sağlandığı kaydedildi.
Anlaşmaya göre uçaklar,
BM Koruma Gücü'nün (UNP-
ROFOR) denetleyeceği Banja
Luka havaalanındaki hangar-
lara nakİedilecek.
Uluslararası Yugoslavya Ba-
nş Konferansı başkanlan
Cyrus Vance ve Lord Ovven.
Bosna'nın statüsü ile ilgili ha-
zırladıklan anayasa taslağını
tanıtmak amacıyla Belgrad'-
dan sonra dün de Kosovo'ya
geçtikleri bildirildi.
Vance ve Ovven'ın Belgrad ve
Priştine'deki temaslanndan
sonra Üsküp (Makedonya), Tı-
ran (Arna\xıtluk), Podgorica
(Karadağ) ve Zagreb'e (Hına-
tistan) gideceklen kaydedildi.
Hrvatlann baskısı sonucu Prozor'dan kaçmak zonıoda kalan Müslüman aile çaresidik içinde
geride bıraktıklan yakınlan için göz > aşı döküyor.(Fotoğraf: REUTER)
Darbe girişiminin ardından Ermenilerin bir Azeriaskerini öldürmesihalkınhuzursuzluğunu arttırdı
Nahcıvan9
a şimdide Ermeııi saldırısı
YÜCELSEZER
NAHCIVAN - Azerbaycan Halk
Cephesi yanlılannın Cumhurbaşkanı
Haydar Aliyev'i devirme girişimiyle ger-
gin günlerin yaşandığı Nahavan'da
şimdi de Ermeni saldınlan korku yarat-
ü. Önceki gece Ermeniler'in Sederek
yakınlanna gjnştiklen saldın sonucu bir
Azeri askeri öldü, iki kişi de yaralandı.
Edinilen bilgiye göre Enneniler iki
gün önce Sederek şehn çevresinden yo-
ğun saldınya geçüler. Sınınn büyük öl-
çüde ihlal edıhnemesine karşın açılan
ateş bölgede panik yaratü. Sınır yakın-
lannda oturan ban Nahcıvanhlar'ın
ıçeriye doğru göç ettiği bildirildi. Önceki
gece devam eden saldınlar sonucu bir
Azen askeri ölürken iki kişi de yaralan-
dı. Yarahlar Sederek'dekı sey>ar hasta-
nede tedavı altına alındı.
Nahavan Özerk Cumhuriveti vetkili-
leri Ermeni saldınlannın şimdiük ya-
vaşladığını ancak kendilerinin her türlü
olasılığa karşı hazırhkh olduklannı söy-
lediler. Nahavan'da geçen cumartesi
günü yeni icişleri bakanı atanrnası nede-
niyle yaşanan "darbe girişimi" krizd de
büyük ölçüde aşıldı. Nahcıvan'da Halk
Cephesi merkezi önündekı kalabalığın
dünden itibaren dağıldığı dikkat çekti.
Nahcıvan Cumhurbaşkanı Haydar
Aliyev, Cumhuriyet'e yaptığı açıklama-
da "Bu halkın zaferidir. Halk Cephesi'-
nın halkın isteklerine ters düşen girişimi
başansızlıkla sonuçlanmıştır" dedi.
Nahcıvan Halk Cephesi Bürosu Baş-
kanı AsefGuruyev de yapüğı açıklama-
da, Aliyev'i, Azerbaycan Cumhurbaş-
kanı Ebulfez Elçibey muhalifleriyle iş-
birliğiyapmakla suçladı. Guruyev"Elçi-
bey'e ne kadar muhalif varsa Aliyev'in
yanında. Aliyev onlara, fikir veriyor ve
Azerbaycan'a göndenyor" dedi.
POLİTİKADA
SORUNLAR
ERGUN BALa
Çin Usulû Kapitalrzm
Kuzey Irak'taki olayların heyecanı arasında Çin Ko-
münistPartisi'nin 14. kongresi üzerindebasınımızdayete-
rince durulmadı.
Oysa tarihi önemdeki bu kongre ile Çin açıkça kapitaliz-
me geçti. Kongrede merkezi plan ekonomiden kaldınlı-
rken, politikada korundu. Fiyatların serbest bırakılma ilke-
si kabul edildi, ama basın özgürlüğü gündeme bile gelme-
di. Devletin işletmeler üzerindeki denetimi hafifletilirken
insanlar üzerindeki denetim ve baskısı olduğu gibi kaldı.
ûzetle, Çin 14. kongrede otoriter piyasa ya da despotik
kapitalizme kapısını actı. Boylece "Asya kaplanları" diye
adlandmlan Güney Kore, Tayvan, Singapur ve Hong
Kong'un yoluna yönelmiş oldu.
Komünist Partisi'nin önderliğinde sosyalizme geçen
Çin, bundan böyle yine Komünist Partisi'nin önderliğinde
sosyalizmden kapitalizme geçecek. Bu kapitalizmde piya-
sa serbest, fikirleri özgürce söylemek ise yasak olacak.
Ekonomide rekabet, politikada ise tekelcilik egemenliğini
sürdürecek.
Ne zamana kadar?
Ekonomik özgürlüğü, s'ıyasal özgürlüğe dönüştürebile-
cek güçte bir orta sınıf oluşuncaya dek.
Grevin yasak olduğu (komünizmde işçi kendi devletine
karşı grev yapmaz) Çin'de Komünist Partisi'nin otoriter
yönetimi, sermaye birikimini tehlikeye düşürebilecek işçi
eylemlerine karşı yeni kapitalistsınıfın en büyük güvence-
sini oluşturacak. Karl Marx "Kapıtalizm, işçi sınrhnın ge-
nişlemesine yol açarak, kendi mezar kazıcılarını hazırlar"
der. Görüldüğü kadan ile Çin Komünist Partisi ise, bir ka-
pitalist sınıf yaratarak, kendi mezar kazıcılarını hazırlaya-
cak.
Çin'in kendisine örnek olarak Tayvan ve Güney Kore
modellerini aldığı anlaşılıyor. Ancak bu iki ülke, demokra-
siye ya da yarı demokrasiye nispeten yumuşak iniş yap-
mayı başardılar. Nüfusu 1 milyarın üzerinde olan Çin'in
demokrasiye yumuşak iniş yapıp yapamayacığını zaman
gösterecek. Serbest piyasaya dayanan ekonomik altyapı
ile otoriter yönetime dayanan siyasal üst yapı arasındaki
çelişki zamanla kaçınılmaz biçimde keskinleşecektir. Bu
çelişki yumuşak biçimde giderilmezse, ülke kanlı olaylara
sahne olabilir.
• • •
Bu noktada Çin'de Deng Şiaoping'in uygulaması ile eski •
Sovyetler Birliği'nde Mihail Gorbaçov'un başarısız deneyi
arasında ilgirtç bır kıyaslama yapılabilir.
Gorbaçov, siyasal demokrasi olmadan ekonomik çoğul-
culuğun gerçekleşemeyeceği savından hareket ederek
reform programına destek olacağı umudu ile tabanda "de-
mokratikleşmeyi" teşvik etmişti. Başka bir deyişle glas-
nostu (açıklık), perestroykanın (yeniden yapılanma)
yardımcısı, ortağı olarak görmüşrü. Glasnost olmadan pe-
restroyka gerçekleşemezdi. Kitleler demokratikleşme ile
serbest kalan enerjiFerını, ekonomik canlanmaya kanalize
edeceklerdı. Ama tersı oldu; halk glasnostla serbest kalan
dinamizmini siyasal sistemi temellerinden yıkmaya yö-
neMti ve yıktı.
Sovyet deneyinden ders almış görünen Çinli yöneticiler,
tabanda demokratikleşmeye yanaşmadan ekonomik re-
formları tepeden uygulamaktadırlar. Çin modeli bu açıdan
Gorbaçov'un büyük rakibi Igor Ligachev'in "yukarıdan uy-
gulanan perestroyka" kavramına yakındır. Ligachev
sık sık perestroykaya değil, glasnosta karşı olduğunu vur-
gulamıştı.
Aslında Gorbaçov'la Ligachev arasında yöneldikleri he-
def bakımından fark yoktu. ikisi de Komünist Partisi'nin
denetiminde piyasa ekonomisini kurmak istiyorlardı. İkisi
de siyasal sistemi ve egemen sınıfı ya da burokrasiyi de-
ğiştirmeden ekonomik yapıyı değiştirmeyi (Gorbaçov, bü-
rokrasinin tümüne değil, tutucu kanadına savaş açmışt)
duşlüyordu. Sadece Gorbaçov, tabana demokrasi verilir-
se kitlelerin Komünist Partisi'ni destekleyeceğine inanı-
yordu. Parti ile halk, retormları el ele uygulayacaklardı.
Daha gerçekçi olan Ligachev ise demokratikleşmenin Ko-
münist Partisi'nin sonu anlamına geleceğini görmüştü.
Peki Gorbaçov'un başaramadığı, Ligachev'in de iktidara
gelseydi bile büyük bir olasılıkla başaramayacağı şeyi
yani Komünist Parti denetiminde piyasa ekonomisine
geçmeyi, Deng Şiaoping, Çin'de başarabilecek mi?
Bu soruya kuşkusuz kesin yanıt verilemez. Ama Deng'in
başarı şansımn daha (azla olduğu söylenebilir. önce eski
Sovyetler'dekinin aksine Çin'de köylü sınıf imha edilme-
miştir. Nitekim bu kesim kendisine tanınan özerkliği iyi
kullanarak üretimi büyük ölçüde arttırmıştır. Ayrıca Çin
halkı da, Ruslar'ın aksine girişimciliğe ve ticarete yatkın
bir halk. Son 10 yıl içinde Çin'in gayri safi milli hasılası
yılda % 8.7 oranında büyümüştür, ki bu dünyadaki en hızlı
büyüme oranlarından birini oluşturuyor.
Gorbaçov'un "önce glasnost sonra perestroyka" mode-
li tutmadı.
Deng Şiaoping'in "önce perestroyka sonra glasnost"
formülünün ne sonuç vereceğini zaman gösterecek.
KIBRISGÖRÜSMELERİ
Göçmenlerin
dönüşünde uzlaşmazhk
NEVV YO|RK (AA) - Kıbns
sorununa bir çözüm bulmak
amaayla Nevv York'ta başlaü-
lan üçüncû tur görüşmelere
dün de devam edildi.
KKTC Cumhurbaşkanı
Rauf Denktaş ve Rum yöneti-
mi lideri Yorgo Vasilıu, yerel
saatle 16.30'da (TSİ 23.30)
BM Genel Sekreteri Butros
Gali'nin gözetimınde yeniden
bir araya geldiler.
Gali'nin fıkirler demetinde
"Dısplaced Persons-Yerlerin-
den Edilmiş Kışiler" başlığı al-
tında yer alan göçmenler ko-
nusunda zorlu tartışmalar
yapılıyor.
Konu üzerindeki tartışmala-
ra. toprak sorunu çözümlendi-
ği takdirde Rum bölgesinde
kalacak Türklerin haklann-
dan başlandı. Görüşmeler,
daha sonra Rumlann kuzeyde
kalan mülkleri ve Rum güç-
menlcrin dönüşü konusunda
devam ettı.
Ancak Kıbns sorununda
çözümü en kolay konulardan
bin olarak görülen göçmenler
konusunun gerçekte ne kadar
karmaşık olduğu da müzake-
reler sırasında bir kez daha an-
laşıldı.
Bu arada BM Genel Sekre-
teri Galı de Kıbns sorununun
çözümünün sandığı kadar ko-
lay olmadığını görmeye başla-
dı.
Türk tarafı, 18 yıllık geliş-
meleri dikkate alarak, mülki-
yet konusunun tazminat
ödemek yoluyla sıfırlanmasını,
böylece kimsenin kimseden bir
şey talep etmemesini istiyor.
Yanı mülkün. Rumun olduğu-
nu kabul ediyor. ancak kamu-
laştırmada olduğu gibi bunun
bedelinin ödenmesinı, mülki-
yetin Ruma geri verilmemesini
öneriyor. Rum tarafı ise bütün
Rum mülkünün geri verilmesi-
ni istiyor. Oysa bu mülk, gü-
neyde bıraktığı mallan karşılı-
ğında, KKTC yönetimi tara-
fından verilen tapu ile Türkün
eline geçmiş bulunuyor. Hatta
bu mülklerin bazılan da üçün-
cü şahıslara satılmış durumda.
Böylece sıfırlama olmadan so-
runun içinden çıkılması zorla-
şıyor.
Türk tarafı toplantıda bu
güçlükleri izah edince Rumlar
bu kez KKTC tarafından veri-
len tapulann geçerli ve yasal
olmadığını iddia ettiler. Bu
noktada da iki federe devletin
egemenliği konusu gündeme
geldi. Türk tarafı. KKTC'nin
egemen bir devlet olduğunu ve
KKTC yasalanyla yapılan uy-
gulamalann geçerli sayılması
gereküğinı vurguladı.
Görüşmelere, planlandığı
şekilde bugün de devam edile-
cek.