Katalog

Cumhuriyet tmtiyaz sahıbı. Beriı Nadi # Genel Yayın Yönetmenı: Özgeı Acmr • Genel Yayın Koordinatörü: Hikad Çetiaksya • Yazı Ijlen MüdUrü: Cetal Başlangıç • Görscl Yönetmen: Ali Ac»r • DUzenlcme: Mastafa Saglamer • Ankaıa Terasilcisi: Ciacyt Arc«jrlrek Haber Müdurkri: Mustafa Balbsv, Ifik K a a » lzmir Temsilci V.: Serdar Kızık Adana Temsılcisı: Çetia Yiteaojla lstanbul Haberleri: Şeaay Kalkaa Dış Haberler: Ergun Balcı Iş-Ekonomı: Şakraa Kctenci Yurt Basurv Cumhuriyn Matbaacüık ve Gazetecüik T.A.Ş. A Yayımlayan: Yfeni GOn Haber" Haberlerı: Meamet Smnç Kultür: Cdal Üster Makaleler: Sami Karaörea Spor. AMatkadir Ajansı Basın ve Yayınalık A.Ş. Türkocagı Cad. 39/41 Cajaloglu 34334 Ist. PK: 24$ YucclmiD Düzeltme: AbdnlUk Yaaa • Müessese Müdür V.: Erol Erfcul • Koordinatöt tstanbul»Tel- 512 05 05 (20 hat), Tetac 22246, Fax: (1) 526 60 72 • Bürolar Amkara: Z. Ahmtl Kornlsaa • Muhasebe Baleat Yfener • Idare: Huscyin Garer • tşletme: Öader Gökalp Blv lnkılap S. No: 19/4, lel: 433 11 41-47, TH«: 42344, Fax: (4) 433 03 65 • Çctik • Bılgı-lşlem: Nail laal Bılgisayar Sutem: Maıröt Çilcr • Persond: Sevgi tzair. H. Ziya Blv. 1352 S. 2/3 TW: 83 12 30, THe* 52359, Fuc (51) 89 53 60 • AdaUE Bostanaoglu • Reklam Reoa Ipüaan Inöau Cad. 119 S. No: 1 Kat: 1, Td: 59 37 52 (4 hat), THec 62155, Fax: (71) 59 25 78 TAKVİM 3OEKIM1992 İmsak 4.59 Guneş. 6 25 Öğle 11 53 llundr 14.43 Akşam 17 10 Yata: 18 31 Karaciğer kanseri •SAMSUN(AA)- Türkiye'de bulgur tüketimimn fazla olduğu bölgelerde karaciğer kansennin daha sık görüldüğû öne süriîldû. Diyetısyen Dr. Funda Elmacıoğlu, "Beslenmenin kanser oluşumundaki rolü" konulu araştırmasında, nemli ve sıcak tropik bölgelerde karaciğer tümörünün daha yüksek oranda görüldüğünü vurgulayarak söz konusubölgelerde de tahıl ürûnlerinin çok tüketildiğjni, aynca küflenme oranının da bir hayli yüksek olduğunu kaydetti. 190 kg'lık hasta • LONDRA(AA)- Ingiltere'de hastaneye kaldınlması gereken 190 kg ağırlığındaki bir kişi, ambulansa sığmayınca kamyonla hastaneye götürüldü. Daily Star gazetesındekı habere göre ÎCuzey Londradaki Woodgreen semtinde sağlık durumu kötüleşen 190kg. ağırlığındaki şeker ve asüm hastası Barry Barnes'ın hastaneye kaldınlması için komşulan ambulansçağırdı. Ancak ambulans görevlileri tüm uğraşılanna rağmen 38 yaşındaki Barnes'i ambulansın kapısından içeri sokmayı başaramadılar. İlaçoda stcsklığında içflmeli11ATİNA (AA) - Hasta iken iyileşmek için aldığınız ilaçlan içiş şeklinize dikkat ediyor musunuz? Indıana eyaleündeki Furdue Universıtesi Eczacıük Fakültesi öğretim görevlilerinden Prof.Dr. Nicholas G.Popovich, tabletlerin sadece oda sıcaklığındaki su ile alınmasını öneriyor. Sıvı olmaksızın yutulan haplann vücutta bölgesel rahatsızlıklara yol açabileceğini veözellikle aspirinin mideduvarlannı etkileyeceğini belirten Popovich. sıcak sıvılann da bazı ilaçlann çevresindeki koruyucu tabakayı hemen eritebileceğini ve bir anda aşın dozda ilaca maruz kahnabıleceğini ifade ediyor. Burcunuzne diyor? • FRANKFURT(AA)- Gazete ve dergilerdeki burçlarla ilgili yorumlann büyük birbölümünün gerçekleri yansıtmadığı ileri sürüldü. Alman Astrologlar Derneği Başkanı Ulrike Voltner, yann Berlin'de başlayacak astroloji kongresi dolayısıylayapüğı açıklamada. gazete ve dergilerde yer alan söz konusu yorumlann bilimsel verilere dayanmadığını söyledi. Voltner. burçlarla ilgili makul veciddi yorumlann. ancak yıldızlarla ilgili bilimsel verilere dayanılarak yapılabilcccğını bidirdi. Safrakesesi taşı • İZMİR(ANKA)- Safrakesesi hastalıklannın genelde sanşın. şişman ve40 yaşın üzerindeki kadınlarda görûldüğü belirlendi. İzmir Atatürk Devlet Hastanesi Radyoloji Klınıği uzmanlanndan Dr. Ergun öziz. 40 yaşını aşmış kadınlann safrakeselerini "ağn, ateş. kramp" gibi rahatsızhk duymalan halinde kontrol ettirfnelerini istedı. Uzun yıllaryapılan araştırmalarda safrakesesi taşlannın en çok sanşın, şişman, 40 yaşın ûstü doğum yapmış kadınlarda görüldüğünün behrlendigini açıklayan Dr. Öziz, safrakesesi hastalıklannın uzun süre belirti vermeden ilerlediğine dıkkatı çeku. Kuşbupmı ilaç • tZMİR(ANKA)- Anadolu'nun hemen yer yöresinde çalılıklarda, çitlerde. yol kenarlannda yetişen "kuşburnu" (C) ve (P) vitaminleriyle yüklü olması nedeniyle Âvrupa'da ilaç sanayiinde hammadde olarak kullanıbyor. ANKA'nın derlediği bilgilere göre yıllardır dağlann süsü olarak Türkiye'nin "heba" ettiği kuşburnunun Avrupa'da ilaç ve gıda sanayiinde kullanıiması nedeniyle Tokat Meyvecılik Üretme Istasyon Müdürlüğû uzmanlannca aşılama yoluyla üretilmeye başlandı. Denizlerdeki kirlenmenin kanalizasyon ve sanayi atıkları nedeniyle gün geçtikçe arttığına dikkat çekildi Biz bûyüdük,kirlendikıyılar• DevletBakanı İbrahimTez'inhazır- lattığı kıyılann kirlilik dökümünde, ağırlıklı olarak, sahil şeridine sahip 27 il smırlan içindeki deniz taşıma faali- yetleri, liman, iskele, bannak gibi de- niz ve kıyı yapılan, su ürünleri sektörü ve bu bölgelerdeki deniz kirliliğine ilişkin aynntılı bilgilere yer veriliyor. ANKARA (Cumlıuriyet Bürosu)- Türkiye'nin "kıyılar envanteri" çıkanldı Sahil şeridine sa- hip 27 ilın, "kıyı envanteri"nde, denizlerdeki kirlenmenin, kanalizasvon ve sanayi aüklan ne- deniyle gün geçtikçe arttığına dikkat çekildi. Denizcilikten sorumlu Devlet Bakanı İbrahim Tez, "mega kaynak" olduğunu vurguladığı de- nizcilik sektörünün, Türkiye ekonomisine kat- kısının arttınlması için denizcilik bakanlığı ku- rulmasının zorunlu olduğunu bildirdi. Devlet Bakanı fbrahim Tez'in hazırlattığı en- vanterde. ağırlıklı olarak, sahil şeridine sahip 27 il sınırlan içindeki deniz taşıma faaliyetleri, li- man, iskele, bannak gibi deniz ve kıyı yapılan, su ürünleri sektörü ve bu bölgelerdeki deniz kir- liliğine ilişkin aynntılı bilgilere yer veriliyor. Kıyılar envanterinde aynca, bu illerdeki deniz- ciliğe ilişkin potansiyel ve mevcut sorunlar ile değerlendırmeler bulunuyor. Bakan Tez, 21. yüzyılın büyük projeler çağı olacağını belirterek, "Bu durum, denizcilik sek- törü için de gecerlidir. Denizcilik sektörü bir mega kaynakür, bir mega potansiyeldir. Bu de- vasa potansiyelin, ekonomimıze yapmış olduğu katkıyı artürmanın zorunlu koşullanndan birisi ise denizcilik bakanlığıdır" dedı. Tez, denizciliğe gereken önemin, sektörü "tek başlı düzen"e ka- vuşturmakla verilebilecegini vurguladı. Her yerde kirlilik Kıyılar envanterinde, sahil şeridi bulunan bazı illerde, deniz kirlenmesine ilişkin olarak, özetle şu bilgiler verildi: •Adana: Denize kıyısı olan Karataş ve Yu- murtalık olmak üzere iki ilçe' bulunmaktadır. Seyhan ve Ceyhan nehirleri taşıdığı kanalizas- yon ve kimyasal aüklanyla lagün ve deniz yaşa- mına zarar vermektedir. DSİ kanallanndan çe- şitli sanayi artıklan \e tanm ilaçlan, lagün ve denize deşarj edilmektedir. Yazlık sitelerde an- tma tesisleri yapılmayıp, sorunun fossepüklerle geçiştirilmesi kirlenmeye neden olmaktadır. To- ros Gübre Fabrikası'ndan, gübrelerin gemilere yüklenmesi sırasında yırtılan torbalardan deni- ze gübre dökülmektedir. •Antalya: İl merkezi ile denize kıyısı bulu- nan Kaş. Finike, Kumluca, Serik ve Gazipaşa ilçelerinde kanalizasyon bulunmamaktadır. Atıklar. fosseptikle denize deşarj edilmektedir. Deniz kenannda bulunan otel, motel ve tatil köylerinin tamamında antım tesisi bulun- mamaktadır. 640 kilometreye varan deniz bandında çeşitü deniz araçlan vasıtasıyla açık- tan veya kıyılarda sintine, çöp vs. boşaltılarak deniz İcirleülmektedir. • Art>in: Hopa Termik Santrali ve Karade- niz Bakır Işletmeleri'nden sm kimyasal atıklar denize kanşmaktadır. Denize akan deresulann- sabun fabrikalannın atıklan, evsel atıklar, daki evsel atıklar ve kanalizasyon kirliliğe neden erozyon Etibank tesisleri vc gemilerin yük- Kmkirüliği, kanalizasyon ve sanayi atıklan nedeniyle gün geçtikçe yoğunlaşarak artıyor. (Fotoğraf: ERDOĞAN KÖSEOĞLU) olmaktadır. • Aydm: Kuşadası'nda lokal kirlenme odağj yoktur. Hızla büyüyen ilçede, daha önce ya- pılan deşarj hattı 20 bin nüfusa göre yapüdıgın- dan, bu hat fazla yükü çekememekte ve Türk- men Deresi'nden denize akıtmaktadır. • Balıkesin Edremıt Körfezi'nde, Edremıt, Zeytinli, Akçay ve Burhaniye kanalizasyon- lannın körfeze boşaltılması nedeniyle kirlilik mevcuttur. Ayvalık Körfezi'nde. zeyünyağı ve leme-boşaltma faaliyetleri nedeniyle kirli- lik gözlenmektedir. Bandırma'da, evsel a- tıklardan meydana gelen kirlilik mevcuttur • Bartm: Kanalizasyon, pis su ve sanayi atıklan denize akmaktadır. • Bolu: Akçakoca kıyılannda, evsel a- üklardan kaynaklanan kirlenme gözlen- mektedir. Kanalizasyon şebekesi henüz ta- mamlanmamıştır. • Bursa: Marmara Denizi'nde, İstanbul ve Izmit Körfezi'ndeki nüfus yoğunluğu ve sanayi atıklanndan kaynaklanan genel bir kirlilik mevcuttur. Kirlilik. akmtıyla bera- ber Karacabey sahillerine kadar ulaşmak- tadır. Gemlik ve Mudanya'da nüfus yo- ğunluğu ve sanayi atıklarindan kaynakla- nan kirlenme görülmektedir. • Çanakkale: önemli bojoıtlarda, özel- likle su ürünleri potansiyelini tehdit edecek ölçüde kirlenme yok. • Edime: "'Meriç havzası" diye nitele- nen bölgedeki akarsularda önlem alınmaz- sa Saros Körfezi, bu akarsularla kirlene- cektir. • Giresun: Evsel atıklar, kanalizasyon sistemi ile doğrudan denize verilmektedir. Belediyelerin çoğu, çöplerini deniz kena- nnda gömmektedir. Harşıt Çayı ile Aksu ve Boğacık derelerini aüklanyla kirleten sanayi tesisleri, kirliliğe neden olmaktadır • Hatay: İskenderun ve Dörtyol ilçeleri şmırlan içinde yükleme ve boşaltma yapan gemüer ve tankerler lokal kirlenmeye ne- den olmaktadır. Kanalizasyon bulunma- ması, sanayi kuruluşlannın aüklannı denize vermesı yazlık yerleşım birimlerinin antma te- sislerinin bulunmayışı, poşet ve naylon türevi çöpler genel kirlilik yaratmaktadır. . • MersiiK Aşın nüfusa karşın. yeterli alt- 1 yapının bulunmaması ve deniz taşımaalığı ya- pan gemiierin atıklan denizı kirletmektedir. • Istanbul: Sanayi tesisleri atıklan, dereler, deşarj noktalan ve kanalizasyonlar "kara kö- kenlı" kirlenme yaratmaktadır. Gemikr, "'deniz kökenli" kirlilik nedenleridir. Marmara sahille- ri kirliliğin zirveye ulaşüğı yerlerdir. Karadeniz sahilleri. Marmara sahillerine oranla daha iyi durumdadır. • tzmir: Endüstriyel, evsel. kimyasal. petrol ve petrol ürünleri atıklan, planlı-plansızyapılan kıyı dolgulan ve düzenlemeleri kırliliği yaratan etkenlerdir. Yaklaşık 50 yıldır her türlü sanayi ve evsel aüklarkanalizasyon yoluyla tzmir Kör- fezi'ne atılmaktadır. Aliağa gemi söküm bölge- sine getirilen gemilerin balast ve sintine su- Ianrun denize basılması. yakıt tanklan dibinde çökelmiş petrol aüklan. çöp, pislik, moloz gibi kaü ve sıvı aüklann kasıtlı olarak, ihmal veya kaza sonucu denize bırakılmalan bölgede lokal kirlenmeye neden olmaktadır. •Ordu: Bilinçsızce ve aşın kullanılan tanm- sal mücadele ilaçlan ve zirai gübrelerin yağmur sulan ve derelerle denize ulaşması, toprak eroz- yonu, evsel ve sanayi aüklannın antmasız ola- rak denize verilmesi ve kaü aüklar nedenleriyle kirlenme meydana gelmektedir. 9Samsun: Kanalizasyon sulannın anühna- dan, direkt olarak denize verilmesi. çöplerin de- nize aülması, kıyılardaki antma tesisi bulunma- yan sanayi kuniluşlan, mezbaha aüklannın de- relere verilerek denize ulaşması ve imarsız yapı- laşma kirliliğe neden olmaktadır. • Sinop: Önemli sayılacak ölçüde kirlilik problemi bulunmamaktadır. Lokal kirlenme nedenleri, bahk unu ve yağı fabrikalannın biyo-. lojik atıklan, kanalizasyon ve evsel aüklar, mez- baha ve gemi atıklandır. •Tekirdağ: Deniz kirliliğini en çok yaşayan illenmızden bindir. Marmara Denızı"nde 110 kılometre uzunluğunda kıyısı bulunan bu il, Marmara Denia'ni kirleten tüm faktörlerin de etkisi alüna girerek kirlenmektedir. Sanayi aük- lan, kıyı şeridinde çoğalan yazlık dinlenme tesis- lerinin evsel atıklan, kanalizasyon deşarjı ve de- niz araçlannın sintine sulan kirlenmeyi artüran önemli faktörlerdir. •Trabzon: Az olmakla birlikte kurulu bulu- nan sanayilerden kaynaklanan kirlilik, bu kuru- luşlann aüklannın hiçbir antmaya tabi tutul- mamasından ileri gelmektedir. Bölgerun dar arazi yapısı ve dağınık yerleşme nedeniyle çöp sahalannın tesıs edılememesı. bu aüklann deni- ze ve akarsu kenarlanna dökülmesı en önemli kirlilik nedenlerinden biridir. Yöre halkından kaynaklanmayan gemi çöpleri ile iceriği belli ol- mayan varillerin- kıyıya çıkanlar yetkililerce toplanmakla birlikte- ne kadannın deniz dibin- de kaldığı ve bunlann çevresel etkileri bilinme- mektedir. Bu sorunun Karadeniz'e kıyısı bulu- nan ülkeler düzeyinde ele ahnması, bilimsel araşürmalann yapılması, hâlâ deniz içinde kal- ma ihümali bulunan bu vanllerin zararsız hale getirilmesi, belkı de çok büyük bir felaketi önle- yecektir. • Zonguidak: Merkez ilçedeki limanlar ka- nalizasyon sulan ile kirlenmekte, bunun yanın- da Çaydamar ve Üzülmez dereleri limanın dol- masına neden olmaktadır. Karadeniz-Ereğli il- çesi. alınan önlemlere rağmen denizin, aük su- lar, ERDEMİR aüklan, limana gelen gemilerin bıraküklan aüklar nedeniyle kirlenmekte oldu- ğu gözlenmişür. Türkiye Taşkömürü Kurumu'- nun yöredeki tesislerinde kömür yıkanmasın- dan arta kalan sulann Lavvar ve Neyren Dere- si'ne bırablması sonucu deniz kirlenmektedir. KaradüzeneDüııya Şaıııpiyoıııı da dayaııamadı Kınk pulu şahsına iade edilmekte, şampiyon ise oralı değümiş gibi davranmaya çalışmaktadır. (Fotoğraflar: UĞUR GÜNYÜZ) MUSTAFA SAĞLAMER Dedeleri de 77 yıl önce kati- yen emin gelmişlerdi Çanak- kale'ye. Öyle ya; Türk'ün topu tüfeği yoktu; nasıl dayanacaktı, ne edecekti Ingiliz askerinin ve yandaşlannın karşısında! Ama sonuç ortada. Demek ki masa- başı hesaplan. er meydanında tutmuyordu. "Tavla-Kazanmayı Öğren- mek" kitabının yazan, yirmi yıl öncesinin Las Vegas Tavla Şampiyonası birincisi ve ardın- dan 3 kez Fransa Turnuvası, 2 kez Almanya, 4 kez de Italya turnuvalan şampiyonu, yanm kan İngiliz yanm kan Ameri- kan Lewis Deyong, karşımıza. "Ama yalnızca bir el oynayabi- lecek kadar vaküm var" diye oturdu. mars olup kalkü. İnan- mayan, Hürriyet'ten Önay Yıl- maz'a, Milüyet'ten Cemil Akyol'a, Meydan'dan Kenan Kaya'ya, biraz sonrakım oldu- ğunu anlatacağımız Ünal Kak- maa'ya v e ille de Cumhuriyet"- ten Uğur Günyüz'e bir zahmet telefonla sorabilir. Ünal Kakmacı. Bir ayağı Türkiye'de, öteki Almanya'da olan bir turizmci. "Tavlayı dört bin yıldan beri oynayan Orta- doğu"nun, uluslararası yanş- malara ahnmaması onuruna dokunduğundan", Türkiye'de şampiyona düzenlemeyi kafası- na koymuş kırk yıllık tavlacı. Gelecek yıl mayısla temmuz arasmda bu işin gerçekleşeceği- ne inanıyor. Ancak destekleye- cek bir firmanın gerekhhğine de inandığından, önce bu sorunu halleüne uğraşında. Londra ve Miami'de emlakçılıkla uğraşan Deyong'u alıp geürmesinin ne- deni de, konuya güncellik ka- zandırmak Bu işten ikisi de öylesinc zevk alıyor ki, lafı biri bırakmadan. öteki alıyon -Şampiyonalann ABD'den Avrupa'ya taşınmasındaki amaç. daha çok kaükmcı çeke- bilmek. -Gecen şubat ayında Ba- hama'nın Paradise Adası'nda yapılan turnuvanm giriş ücreti on bin dolardı. -Amerikalılar. tavla ihtimal- lerini bilgisayarla hesaplar. Lewis Deyong. Miami'de de Londra'da da emlakcılığın ar- ük para etmediğini. bu nedenle Şampiyon, maç öncesinde ışi tavla yanşmalan organıza- törlüğüne döktüğünü anlatı- yor: -Bunun dışında tenisle ilgile- niyorum. Hem oyuncu, hem de finansör olarak. Şu anda iki tn- gihz gencinin tenis eğitimiyle ilgili tüm harcamalan karşılıyo- rum. Aslında tenisçiler de tav- layla çok ilgileniyorlar. Marti- na Navratilova, Chris Evert Lloyd ve Jimmy Connors'la bir çok kez tavla oynadım. Üçü de hastalık derecesinde düşkün- dür bu oyuna. -Monte Carlo'da yapüğımız turnuvaya 700 kişi kaüldı. Top- lanan 500 bin dolann tamamı- nı, dereceye girenlere ödül ola- rak dağıttık. Bir gazeteci arkadaş söz alı- yor: -Şayın Deyong; tavlanın çıkış yeri Ortadoğu. Siz şampiyona- lan hep bizlere uzak ülkelerde yapünız. Neden? "Bir İngiliz atasözü vardır" diye yanıthyor şampiyon. "Muharnmed dağa gıtmeli, dağ Muhammed'e değil." Ümmet-i Muhammed bizler olduğumuza göre, sayın şampi- yon da dağm bizzat kendisi olu- yorlardı demek ki. O halde, bu tarihı fırsaü değerlendirmek ge- rekiyordu. Hemen atıldık: -Hazır dağ ayağımıza kadar gelmişken, şeref verseniz de bir maç yapsak. -Çok meşgulüm ama yalnız- ca bir el. -Hay hay efendim. Şampiyon kere şampiyon Deyong, dört kapıyı, oyunun ikinci dakikası dolmadan alı- vor. Artık o da, izleyîciler de, tek ellik oyunun bitüğine emin- dir. Her ne oluyorsa oluyor, bir kınk veriyor. Ee, bizim Çuku- rova'da kınğı verdin mi, adamı marsa yakıtsız gönderirler. Dünya Şampiyonu da, haliyle mars oluyor. Ve diyor ki: -Her zaman kuvvetli olan ka- zanmaz. Siz de Ingiltere'yle yapüğmız futbol maçında daha iyi oynamanıza karşın. yenildi- niz. Biz de, yine az önce tavla hakkında aydınlaücı bilgiler ve- rirken, Güney Afrikalılann, yendikleri rakiplerinin sızlan- masına karşılık kullandıklannı söylediği sözü, şampiyona iade ediyoruz: -Kovboylar ağlamaz.