Katalog

Cumhuriyet Sahıbı Cumhurıv«t Matbaacılık ve Gazetecıhk Turk Anonım Şırketı adına Benn Nıdı 0 Murahhas Uve EmiiK Işakllgil # Cenel Yavın Muduru Hasan Ctmal. Yazı [jlerı Muduru üka> Gonensın # Yazı Islerı Mudur Yardımcıları Salim Alpislan, Kerrm Çalışkan, Netdcl Dogan. Lulfu Tınç # Savfa Duzenı Yöneımenı Alı Ac«r £ Ankara TemsılcıSL \hmel Tın Iç Polıtıka: Mehmel Tezkan Ekonomı Mersl T«mer, Dış Haberler Ergua Balcı, Kultur CeUI Lster, tstanbul Haberlen Muhi.lın Sirer, Spor Abdulkadır Yueelman, Makaleler Şahın Alpa\, Duzeltme. Abdullab Yazıcı % Koordınator Ahmel Koruisan 0 Malı JşJef Erol Erkut # Muhasebe Bulenı Yener % Butçe-Planlama Sevgi Osmanbeşeoglu # Reklanr Ayşt Torun 0 ldare Huseyin Gurer 9 Işletme Onder Çelik 0 Bılgı-tşlem Nail İnal 0 Personel Sevgi Bostancıoglu Basan ve Yayan Cumhurıyn Malbucılık vc Gazeucüık TAŞ TUrkocajı Cad. 39/41 C*iak>tlii 34334 Ist PK 246 lsuuıbul Td 512 03 05 (20 bu). Tde» 22246. Fax (1) 526 60 72 0 Btlroior *mkta Zjva Oökalp BJv Inkılap S. No 19/4, Td 133 II 4M7, Teta 42344. FM (4) 133 05 65 # lımlr H Zıya BK 1352 S 2/3, Td 13 12 30. Telcx 52359. Fu (51) 19 53 60 # JUMK Inönu Cad 119 S No 1 Kal 1. Td 19 37 52 (4 hal). Telcı 62155. Fı*. (71) I» 25 71 TAKVİM: 3 OCAK 1992 Imsak 5 50 Guneş: 7 22 Öğle: 12.13 tkındı: 14.34 Akşam: 16.55 Yatsı: 18.20 Amerikalıyönetmen Oliver Stone, JFKadlıyenifümindeABDyisarsan suikastın sırlannı araştırıyor Kennedy'nin katili Pentagon mu? ŞEBNEM ATtYAS NEW YORK — Vietnarn'da savaşıp savaş karşıtı harekete dönen, metin yazarlığından film yönetmenlıgine geçen OUver Stone, son filmi "J.F.K." ile Amerikan gençliğine vatansever bir mesaj gönderiyor, "Geçmi- şinizi dognıyu bnluncaya dek uaştınn." Sınemanın siyasi gu- cüne sonuna dek inanan yönet- menin, J.F.K. filmiyle ikinci bir mesajı daha var. Amerikan gençliğinin doğruyu anlaması için 2029 yılında CIA arşrvleri açıhncaya dek beklemesi gere- kecek. Çözülemeyen sır Stone'un filmi Amerikan top- lumunun bir türlü çözemediği "surtardan" John F. Kennedy'- nin öldürtılmesini sorguluyor. Film bir kımlik arayışının, top- lumun kimliginin sorgulanışının bir parçası. Stone, sadece fdm yönetmenı değil J.F.K.'de; tarih- çi, psikolog, gazeteci, lideT ve vatansever. Stone, J.F.ICyi ki- min öldürdüğü ve niçin öldür- düğü konusunda da yargüara vanyor fdminde. Hollywood'- un ünlü karakterlerinin artistik bir üstünlükle dramatize ettik- leri olaylar, gerçek ile hikâyenin çatıştığı smın çiziyor. Amerikalılar için binlerce do- küman, sonışturma, ifade, araştırma, inceleme ile halen de- vam eden sancılı bir sorgulama J.F.K.'nin öldürülmesi. J.F.K.'nin öldürülmesi Ue başla- yan ve ABD'nin 20. yy'ın ikin- ci yansı tarihini belirleyen olay- lar toplumun en hassas yanlan- na dokunuyor. Costner savcı rolünde Kevin Costner'm canlandırdı- ğı New Orleans bölge savcısı Jim Garrison fılmin kahrama- nı. Garrison, J.F.K-'nin öldürül- mesinden uç yıl sonra Warren Komisyonu soruşturmasıru ve bulgulannın yanlış ve yanıltıcı olduğu kanısıyla olayı yeniden kurcalamaya başiadı. Ken- nedy'yı öldürmek iddiası ile tu- tuklanan ve iki gün sonra sor- gulanamadan öldürülen Lee Harvey Osw«ld'ın, Sovyet aja- nı olmadığım, aksine CIA'nın Castro karşıtı Kübalılan örgüt- lemesi ve eğitmesi çalışmalann- da yer aldığıru kanıtladı. Garri- son, aynı bağlantılardan homo- seksüel isadamı Oay Shaw'u tu- tuklattı. Fakat delil eksikliğan- den ötürıi jüri, Shaw'u suçsuz buldu, Garrison'ın çabalan ise sonuçsuz kaldı. Garrison'un tu- tumu "sorumsnz" olarak nite- lendirildi. TutukJamalarda po- lisin yasadışı davrandığı öne sü- rüldü. Sonuçta Garrison ABD tarihinde Warren Komisyonu'- nun bulduğu sonuçlan sorgula- yarak yasal yoldan girişimde bulunan tek kişi olarak yer al- dı. Garrison halen hayatta ve New Orleans'da yaşıyor. Warren Komisyonu, Ken- nedy'yi Lee Harvey Osvvald'ın üç d ateş ederek öldürdüğü so- nucuna vardı. Bugün ABD ka- muoyunda büyük çoğunluk, komisyonun vardığı sonuca ka- ABD'yi sarsan film Cesur bir yönetmen olarak tanınan ve Vietnam filmleri ile Amerikan toplumunu sorgulayan ünlü yönetmen Oliver Stone, son filmi JFK'da Amerika'nın hâlâ çözemediği yüzyılın suikastının perde arkasına kamerasını tuttu: Kennedy cinayeti! Stone, Amerikan gençliğinin doğruyu anlaması için CIA arşivlerinin açılacağı 2029 yılına kadar beklemesi gerektiği kanısında. Ordu-silah sanayii işbirliği mi Oliver Stone, filminde Kennedy'ye suikastı, ordu ve silah endüstrisinin bir darbesi olarak niteliyor. Stone'un tarihçileri ayağa kaldıran bir başka iddiası, Kennedy'nin Vietnam Savaşı'na son vermeye niyetli olduğu! Stone'a göre Kennedy'den sonra görevi devralan Başkan Johnson da suikastın arkasındaki gölgeler arasında yer alıyor. ABD basını JFK filmiyle yeni tartışmalara girdi. GERÇEK FOTOGRAF— Kennedy cinayeti esnasında TV'den alınan gerçek fotograf. Daha sonra yapüan araştırmalarda Kennedy'ye birden çok kişinin degisik yönlerden ateş ettifci yonıinde bulgular ortaya çıktı. Çevredekiler dehşet içinde Bir görevli otomobilin arkasından Jackie'yi kurtarma çabasında. KENNEDY— Genç ve atak ABD lideri, Amerika'nın sUata tacir- lerinin, savaş yanlüannın ve iist duzey bürokratlann kurbanı mı oldu? Amenka hâlâ bu sırnn ağıriığını tasıyor. LY.NDON JOHNSON — Kennedy'nin ölumünden iki gün sonra Vietnam Savaşı'na devam için karar alan ABD Başkanı da yönetmen Oliver Stone'a göre suikaslın arkasındaki kuşkulu isimler arasında. Johnson, silah sanayii çevrelerinin adamı olarak göriıluyor. tılmıyor. Garrison "sihirli menni" iddiası ile komisyonun sonuçlannın ne denli yanlış ve yanlı olduğunu kanıtladı. Ko- misyona göre Kennedy'nin bey- ninı dağıtan üçüncü kurşun, ba- cağından geçerek ön koltuğa, güvenlik görevlisinin sırtından girip göğsunden çıkarak, kolu- na saplanıp ardından dönüp di- zine girerek kavaJ kemiğinden çıktı ve arabanın içinde düştü. Garrison tnahkemede bunun "mudıe" olduğunu ortaya at- tı. VVarren Komisyonu'nun so- nucunu doğnı olduğunu savu- nanlar bunun fizik balistik ku- rallan içinde imkânlı olduğunu kanıtladıJar. Garrison bu iddi- ası Ue Oswald'ın yalmz olmadı- ğım, Kennedy'ye bir tek yerden değil pek çok yerden ateş edil- diğini anlatmak istedi. Oliver Stone, filmine Eisen- hower'in Amerikan kamuoyu- nu "ordu ve silah endüstrisi kurumunun" demokrasiyi teh- dit etmekte olduğu yolundaki uyansı ile başlıyor. Suikastı, Ei- senhovver'in uyarısındaki ordu ve silah endüstrisi kurumunun bir darbesi olarak nitelendiri- yor. Stone'un tarihçileri ayağa kaldıran bir başka iddiası, Ken- nedy'nin Vietnam savasına son vermeye niyetli olduğu. Stone, Kennedy'nin komünizme "toieranslı" davrandığını, öldu- nilmesinden uç hafta önce Wal- ter Cronkite ile yaptığı televiz- yon görüşmesinde Vietnam sa- vaşında hayal kınkhğına uğra- dığını açıkladığını hatırlatıyor. Tezini Kennedy'nin, bu prog- ramdan bir hafta sonra David Brinkky programında Domino teorisini ortaya atması ile güç- lendiriyor. David Brinkley programında Kennedy, Viet- nam'da komünizm yenilirse bu- nun butun Uzakdoğu'da Domı- noetkisi yapacağını, komunist kaleleri tek tek yıkacağını anla- tıyor. Stone'a göre Kennedy'nin böyle fikir değiştirmesi ordu- askeri endüstri kurumunun uya- nsından kaynaklanıyor. Stone'a göre ABD Başkanı, bu kuru- mun tehdidi altında savaştan vazgeçmek şeklinde yaratüğı iz- lenimi silmeye çaiışıyor. Filmde Vietnam savaşından, özellikle kâr eden helikopter yapımcısı Bell ve Johnson şirketlerinin bizzat ismi geçiyor. Stone, CI- A'nın ordu ve asken endüstri kurumunun etkisiyle Kennedy'ye karşı bir darbe hazırlığı içine girdiğini kanıtlamaya çaJışıyor. Oliver Stone'a göre darbe pla- m içinde, Kennedy'nin ölümüy- le başkanlığı devralan ve iki gün sonra Vietnam savaşımn deva- mı acısından en önemli Milü Güvenlik Hareketi notunu ün- zalayan Lyndon Johnson da yer alıyor. Stone, Lee Harvey Oswald'- m Kennedy'ye ateş etmediğinı, hatta olaydan haberi olmadığı- nı, ancak CIA tarafından kur- ban olarak seçildiğini de öne sü- rüyor. Oswald, askeri eğitimi sı- rasında Rusca öğrenerek daha sonra Sovyetler Birliği'ne gitti. Kennedy'yi öldürmekten dola- yı tutuklandığı sırada Rusya'ya gittiği ve komunist bildiriler da- ğıtuğı için Sovyet ajanı olduğu ortaya atıldı. KGB'nin çöküşü ile birlikte Oswald dosyasını kıs- men açıldayan Ruslara göre Os- wald, "iki tarafb ajan" olarak biliniyordu. Oswald, tutuklan- masından iki gün sonra televiz- yon kameralan önünde Mafya bağlanusı Ue tanınan Jack Ruby tarafından öldürüldü. Ruby, bugüne dek Oswald'ı kendi ka- ran Ue ve tek başına öldürdüğü- nü iddia etti. Stone'a suçlamalar Oliver Stone'un getirdiği J.F.K. tartışmasmda düşmanla- rı kaJabalık kampı oluşturuyor. Bir kısım Amerikalı, Oliver Sto- ne'un halen 1960'lann roman- tik vatanseverligi içinde olduğu- nu, bu nedenle Stone'u sonuç- suz ve sıkıcı bulduklannı belir- tiyorlar. Diğer bir kısım, Sto- ne'un iddialarım, "gerçeklere degil, kendi siyasi görüşleri ne- deniyie uydurdugu olaytanı da- yanan san gazetecilik" olarak nitelendiriyorlar. VVarren Ko- misyonu'nun bulguianyla tat- min olmayanlann bir kısrnı Sto- ne'u "paranoyak" olmakla suç- luyor. Hikâyesinın gerçeğe da- yanmadığını, tümuyle parano- ya ürünü olduğunu söylüyorlar. Arşivler 2029'da The New York Times gazete- si, J.F.K. fîimine çok geniş yer verdi. Yanyı gazetenin kıdemli köşe yazarı, aynı zamanda ^Amerikan liberal bağımsız gaze- teciliğinin baştaa olarak büinen Tom Wicker yazdı. Wicker ya- zısının sonunu şöyle bitirdi: "Oswald'ın kendi başuu ha- reket etmedigine inanmak iste- rim. Ya da Robert Kennedy'niıı Mafyaya acügı savaş aedeniyie, Mafyanın Jef ten intikam al- mak istedigine, Domuzlar Kör- fezi Operasyonu flyaskosnna, ya da Küba fiize krizi baglanb- 9, ya da Castro baglantısı ya da bnnlana birbiriyle baglanulan nedeaiyle suikastın gerçekiesti- ginin savunuiması gibirf«haina- nıhr, daha anlamh bir seye inan- mak isterim, böyle mukemmel ve paranoyak bir iddiaya degil. Bnnca yıl üzerinde bizzat ugraş- taktan sonra Kennedy'nin öln- mii konusunda gerçegi halen bilmedigimiz kanısındayım. Belki hiçbir zaman bümeyece- giz.» Arşivler 2029 yılından önce açılmayacak. 2029 yılında aynı sorulann önemi devam edecek mi? Stone'un uyansım gençler hatırlayacaklar mı? Orası bUin- mez. Üsküdafda Sıdtan 2. Mehmet Mahkemesi'nin bulunduğu bina, adalet müzesıne dönüştürülecek Fatîh'in adaleti, müzede yerini bulacak ASLIKAYABAL Fatih Mahkemesi yazdan bu yana bakımsız bırakılmış Üsküdar evlerinin arasına sıkışmış durumda. (Fotograf: tBRAHİM GÜNEL) Eski Mahkeme Sokağı'nda bulunan taş yapı, Fatih Sultan Mehmet zamanında birçok davanın görüldüğü mekân olmuş. Kültür Bakanlığı, yakın zamana kadar, sahibi tarafından 'antikacılar çarşısı' olarak düzenlenmesi düşünülen binayı kamulaştırmaya karar verdi. Derneğı Başkanı Altan Dölas- lan, son olarak Başbakan Sü- leyman Demirel, Başbakan Yardımcısı Erdal tnönii ve Kültür Bakanlığı'na gönder- dığı yazılarda bu ışlemlere hız venlmesinı ıstedı Ufukta go- rünen hedef ıse Eskı Mahke- me sokaktaki yapının "Adalet Müzesi"ne dönüştürülmesı Fatih Mahkemesi'nin oy- kusünü tarihçı İbrahim Hakkı Konyalı, 1977 tanhlı "Abide- leri ve Kitabeleriyle Üsküdar Tarihi" adlı kıtabında şöyle anlatıyor: "Fatih Mahkemesi Üsküdar'da Gülfem mahalle- sinde, Eski Mahkeme sokağın- dadır. 11 kapı nıunarası taşır- dı. Ben burasını 2 Eyliil 1941 Salı günfi inceledim. Bina taş yapıdır. Dıştan 25 taş basa- maklı merdivene çıkılır. Beşik- örtülii bir kubbenin altından asıl binaya girilir. Bina, avukat Alaeddin Bey'in mülkü idi. Bi- nayı bir ticarethane işgal edi- yordu." Üsküdar Imar ve Kultur Derneğı yetkılilen, tarihi ya- pının uzun yıllar demırcı atöl- yesı olarak işlev gordüğunü, daha sonra bir şahıs tarafın- dan satın ahndığını aktanyor. Fatih Mahkemesi'nin bu- Fatih Sultan Mehmet, Fatih Camıi'nı yapan Atik Sinan'a bir dönem iki sütun emanet et- miş Sütunlann camide güzel bir yere konulmasını istemış. Bir süre sonra camıyı zıyarete gıden Fatih, sütunlann kesıl- dığını görünce sınırlenmiş ve Atık Sınan'ın kollannın kesıl- mesını emretmış. Emır uygu- lanmış. Atik Sınan, bunun • üzerine padışahtan davacı ol- muş. Dava, Üsküdar'dakı Fatih Mahkemesı'nde görülmuş Dava sonucu Fatih Sultan Mehmet cezalandınlmış Üsküdar'dakı Eskı Mahke- me sokağından geçtıniz mı hiç? Eskı Üsküdar evlennın bakımsız bırakılmış kalabalığı içinde Sultan II. Mehmet'ın adını taşıyan davanın geçtiğı Fatih Mahkemesi de bir köşe- ye sıkışmış duruyor Bir sure önce özel bir şahıs bu tarihi yapıyı antikacılar çarşısı ola- rak düzenlemeyı tasarlıyordu Ancak Kültür Bakanlığı'nca Türk adalet tanhı bakımdan önemli bulunan yapının ka- mulaştınlmasına karar venl- dı. Üsküdar tmar ve Kültür günkü sahibi ınşaatçı Salim özer. Özer, bu yapıyı iki yıl önce Orhan Nasuhioğlu adlı şahıstan yaklaşık 500 mılyon lıraya satın almış. Özer, Kül- tür Bakanlığı'ndan aldıklan plan yönünde yapıyı aslına uygun biçimde restore ettikle- nni ve burayı antikacılar çar- şısı olarak düzenleyeceklennı belırtıyordu. Bugüne dek sü- ren onanm çalışmalan için ıse 250 mılyon lira harcanmış. Öte yandan yapının tarihi nıtelığıne uygun biçimde mü- zeye dönüştürülmesi yönünde Üsküdar İmar ve Kültür Der- neğı yetkilılen 1985 yılından ıtıbaren Kültür ve Adalet Ba- kanlıklan düzeyınde pek çok başvuruda bulunmuş Ancak tüm bu başvurular. bürokrası, bakanlıklann karşılıklı görüş bildirmesi ve surekli one su- rülen ödenek yetersızlığıyle tıkanmış ve sonuçsuz kalmış. Dernek yetkılıleri yenı hü- kümetten, ışlemlere gereken hızı vermesını ıstıyor. ibrahim Hakkı Konyalı sağken. Altan Dölaslan'ın aktardığına göre Fatih Sultan Mehmet ile kadı arasında şu konuşmanın geç- tığınden söz etmış: Fatih, Atık Sınan'ın kollannın kesilmesı- ne daha sonra pışman ohnuş ve kadıya. "Eğer beni padişah olduğum için gözetseydin kafa- nı uçuracaktım" demış Kadı- nın yanıtı ıse şoyle olmuş, "Benden etkili olînamı istesey- din kafanı gürzle parçalaya- caktım.." Muhtara ytizde 50 zanı • İSTANBUL (AA) — Muhtar mühür tasdik ücretlerine yüzde 50 zam yapıldı. ll ldare Kurulu'nun dün yaptığı toplantıda alınan kararla, mahalle muhtarlannm 1992 ydı boyunca vatandaşlardan hangi evrak için ne kadar ücret aJacaklan beu'rlendi. Açıklamaya göre, yeni tarife şöyle: tkametgâh ilmuhaberi: 3 bin lira, Nüfus cüzdanı örneği: 3 bin lira, Nufus kayıt örneği: 3 bin lira, Nufus cüzdanı kayıp değiştirme belgesi: 3 bin lira, Fotograf tastik ilmuhaberi: 3 bin lira, Saklı nüfus belgesi: 3 bin lira, Yer değiştirmeler için daimi ikametgâh belgesi: 3 bin lira, Tapu temlik ve intikal belgesi: S bin lira, Tapu işlemlerinde hüviyeti onama belgesi: 5 bin lira, Tapu intikal işlemleri için veraset belgesi: 5 bin lira, Hayvan satış belgesi: 3 bin lira. Yılhaşı cinayeti • İstanbul Haber Servisl — Yılbaşı gecesi Çakıl Gazinosu'nda Osman Ayanoğlu adlı kişiyi öldüren Yavuz Kaşıkcı'nın "ülkücü mafya" diye adlandınlan gruptan olduğu ve bazı yaralama olaylanna kanştığı belirtüdi. Kulüp işletmecUiğinden armatörlüğe kadar çeşitli işler yapan Ayanoğlu'nu tabancayla öldurdükten sonra yaralı olarak yakalanan Kaşıkçı'yla ilgili sonışturma sürdürülüyor. Taksim llkyardım Hastanesi'nde tedavisi süren sanığın, henüz ifadesine başvurulamadığı öğrenUdi. Geniş güvenlik önlemleri altında tutulan Kaşıkçı'mn odasına, sağhk personelinin dışında girişe izin verilmiyor. öte yandan, öldürülen Osman Ayanoğlu'nun cenazesi, dün Çengelköy Kerim Hatun Camii'nde kılınan ikindi namazından sonra Çengelköy Mezarlığı'nda toprağa verildi. Ayanoğlu'nun cenazesine ailesi, arkadaşlan ve bazı isadamlan katıldı. Sıeriock Holmes 100 yaşında • Haber Merkezi— Ünlü Ingiliz polisiye roman yazarı Sir Arthur Conan Doyle'un başkahramanı Sherlock Holmes 100 yasına bastı. Bunu fırsat büen Ingüiz Turizm örgütü (BTA) yetkilileri şimdi Sherlock Holmes romanlan hayranı turistleri Londra'ya, ünlü roman kahramam detektifin maceralannı yaşayarak yaşammı öğrenmeye davet ediyorlar. Maceracılar Holmes'un ortağı Dr. VVatson ile tanıştığı St. Bartholomew Hastanesi'nde, Baker Street'teki evlerinde veya "Tknınmış Müşteri" romamnda saldınya uğradığı Cafe Royal'da ünlü dedektif hakkında pek çok ipucu yakalama fırsatı bulacaklar. Sözen'e veda ziyareti • İSTANBUL (AA) — Almanya'nın İstanbul Başkonsolosu Gerhard Müller Chorus, görevinin sona ermesı nedeniyle İstanbul Büyükşehir Belediye Başkam Nurettin Sözen'e veda ziyaretinde bulundu. Chorus, ziyarette Türkiye'de 4 yıldan beri görev yaptığını ve Bonn'a döndüğunde anayasa konusunda çalışmalarda bulunacağmı söyledi. Istanbul'un, Ahnan-Türk Uişkilerinin güçlenmesi ile kültür ve ticaret Uişkilerinin geUşmesinde önemli bir kent olduğunu beürten Başkonsolos Chorus, Istanbul'u çok sevdiğini ve tekrar geleceğini kaydetti. Bahçelievler'de yangın • tSTANBUL (AA) — Bahçelievler'deki bir apartman dairesinde çıkan yangında bir kadın dumandan boğularak öldü. Bahçelievler Yıldızlı Sokak 15/1'deki evde, dün saat O9.3O'da çıkan yangında, Şaziye öksüz (36) uyurken odaya yayılan duman nedeniyle boğuldu. Yangım söndürmek için çaba gösteren komşulan, yatak odasına girdiklerinde Şaziye öksüz'ün cesediyle karşılaştılar. Yangın, daha sonra Bakırköy Itfaiyesi ekiplerince söndürüldü. ttfaıye yetkilileri, yangına, genç kadının yatağında sigara içerken uyuya kalmasının yol actıgmın sanıldığını belirttiler.