Katalog

10 EYLÜL 1991 D1Ş HABERLER CUMHURÎYET/9 CAfrika'da 57 ölti JOHANNESBURG (AA) — Güney Afrika Cumhuriyeti'nde, önceki gün karşıt siyah gruplar arasında çıkan çatışmalarda, ilk belirlemelere göre 57 kişi öldü. Polis yetkilileri, Zulu lnkatha özgürlük hareketi militanı 300 kişilik bir grubun Johannesburg'un doğusundaki Thokoza kasabasında ANC taraftarlarının saldırısına uğramasıyla çıkan çatışmada, 23 kişinin öldüğunü bildirdiler. Soweto yakınlarındaki bir siyah yerleşim biriminde de Soweto'da katıldıklan bir mitingden dönen lnkatha taraftarlanyla kasaba halkı arasında çıkan ve el bombaJarının kullanıldığı bir başka çatışmada, 13 kişi hayatını kaybetti. Gürcistan'da infilak • MOSKOVA (AA) — SSCB'nin Türkiye'yle sınır konusu olan Gürcistan Cumhuriyeti'nin başkenti Tiflis yakınlanndaki bir askeri havaalanında bulunan "savaş füzeleri" deposunun geçen cumartesi günü infilak ettiği bildirildi. Interfaks Ajansı, askeri kaynaklara dayanarak verdıği haberde infilak eden füzelerin kimyasal ya da biyolojik savaş başlıklan taşımadığını bildirdi, ancak infilak eden füzelerin sayısını ve ne tür füzelerin tahrip olduğunu açıklamadı. Gorbi'ye destek yüzde38 • MOSKOVA (AA) — SSCB'de yapılan bir kamuoyu yoklamasında, Başkan Mihail Gorbaçov'un yeniden bu göreve gelmesini istemeyenlerin isteyenlerden çok olduğu belirlendi. Sovyet televizyonunun ana haber bülteninde dun gece yayımlanan araştırma sonuçlarına göre halkın yilzde 4g'i Gorbaçov'un yeniden başkan seçilmesine karşı çıkarken yüzde 38'i Sovyet lidenni yeniden başkaniık koltuğunda görmek istediklerini bdirttiler. FUipinler'deki ABD üsleri • MANtLA (AA) — Filipinler Senatosu, ülkedeki Amerikan üsleriyle ilgili anlaşmanın 10 yıllık bir süre için yenilenmesini ilk tur oylamada reddetti. Bugünkü oylamada, 23 senatörden 12'si anlaşmanın yenilenmesine ret oyu kullandı. Senatodaki tartışmalann bu hafta da devam etmesi beklenirken ikinci oylama, ytlnirlükteki anlaşmanın süresinin sona erdiği 16 eylülden önce yapılacak. Yeni bir anlaşmanın senatonun üçte iki çoğunluğu (16 senatör) tarafından onaylanması gerekiyor. öte yandan FUipinler'de merkezi iktidara karşı savaşan gerilla örgütü Demokratik Ulusal Cephe, dün Manila'da haber ajanslarına gönderdiği bildiride, senatonun, askeri uslerle ilgili yeni bir anlaşmayı reddetme eğiliminde olması dolayısıyla, tek yanlı ateşkes ilan ettiğini açıkladı. Azerbaycan'dakiseçimi, tek adayMuttatibov kazandı Halk Cephesi hileyapıldığını öne sürdü Karabağ kaııa bulanıyor:7 ölüTASS'ın haberine göre Ermeni militanların bir otobüsü taramaları sonucu 5 yolcu öldü.Gadrut bölgesinde ise 2 çobanölü bulundu. Halk Cephesi, pazar günkü seçimde birçok seçmenin, birden çok oy kuUandığını, oy sandıklarının yanında sosis, şeker gibi sıkıntısı çekilen gıda maddelerinin satıldığını bildirdi. Dış Haberier Senisi — Azerbaycan'da pa- zar gunü yapılan ilk doğnıdan devlet başkan- hğı seçimlerini tek aday Ayaz Muttalibov ka- zandı. Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ bölge- sinde Ermenilerle Azeriler arasında dun çı- kan çatışmalarda ise 7 kişi daha öldu. Kara- bağ'daki çatışmalarda önceki gun de 6 kişi yaşamını yitinnişti. TASS ve Interfaks ajanslannın haberle- rine göre, bölgenin Martuni vilayetinde, Er- mem militanlann bir otobüsu makineli tüfek- lerle taramalan sonucu, otobusteki 20 yolcu- dan dördü olay yerinde, biri de hastanede öl- dü. Interfaks dün sabah da önceki gün 6 ki- şinin hayatını kaybettfği Gadrut bölgesinde- ki Tuğ köyü çevresinde, iki çobanın ölü bu- lunduğunu bildirdi. Dağlık Karabağ bölgesindeki çatışmalann Azerbaycan'daki seçim gunune rastlayan ani bir tırmanış gösterdiğine dikkat çekilıyor. öte yandan TASS, Azerbaycan'da önceki gun yapılan Devlet Başkanlığı seçimlerinde kayıtlı yaklaşık 3.5 milyon seçmenin yüzde 78'inin oy kuUandığını bildirdi. AA'nın ha- berine göre Rusya Radyosu ise seçimde kul- lanılan oylann yüzde 90'mm Ayaz Muttali- bov'a verildiğini duyurdu. Halk Cephesi ise seçimlerde büyük hile ya- pıldığını, seçim günü seçmenieri etkilemek için birçok oy sandığının yanında cumhuri- yette kıtlığı çekilen şeker ve sosis gibi gıda maddelen satıldığını öne sürdü. Başkent Baku'de önceki akşam düzenlenen yaklaşık 50 bin kişinin katıldığı mitingde, seç- menlerin sandıga atmadığı oy pusulalanndan büyük bir yığın oluşturulduğunu beliıten Halk Cephesi Meclis Üyesi Abbas Abdallah, Nahcıvan'da 200 binden fazla seçmenin oy kullanmadığı bir seçimde katılım oranımn nasıl yuzde 80 dolayında gerçekleştiğinin an- laşılması guç bir soru işareti oluşturduğunu bildirdi. Nahcıvan'daki seçmenlerin yanı sıra Dağ- lık Karabağ bölgesindeki Ermeni seçmenle- rin de sandığa gitmediği haber veriliyor. AA'ya göre Azerbaycan seçimlerini göz- lemci olarak izlemek için Baku'ye gitmiş bu- lunan Moskova Sovyeti milletvekillerinden Andrei Babuskin'in, bir sandılcta tek kişinin 20 oy kullandığına tanık olduğunu açıkladı- ğı da haber veriliyor. Azerbaycan'ın Nahcıvan özerk Cumhuri- yeti Meclisi, Halk Cephesi liderlerinden Bi- can Farzaliyev'i özerk cumhuriyetin başba- kanlığına atadı. KKTC'nin "fatari vatandası" olan Bican Farzaliyev'in yardımcılıklanna da dağıtılan Nahcıvan KP'nin eski liderlerinden Alesker Sadıkov ile Mefamet Abbasov getirildi. Nah- avan özerk Cumhuriyeti'nin bu yeni atamay- la, Azerbaycan Devlet Başkanı Ayaz Mutta- libov'la çatışma politikasında yeni bir adım daha attığı belirtiliyor. Sovyetler'in Farsi kökenli Orta Asya Cum- huriyeti Tacikistan da dün bağımsızlığını ilan etti. Tacikistan'la birlikte bağımsızlık ilan eden cumhuriyetlerin sayısı II oldu. ABD, Yeltsin'e ısınıyor Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Boris Yeltsin'i geçen hafta "demagog" olarak ni- teleyen ve guvensizlik ifade eden Beyaz Sa- ray yetkilileri görüş değiştirdi. AA'ya göre Beyaz Saray şimdi Yeltsin ile Gorbaçov'un "göreceii olarak istikrariı bir ortaklık" geliştirdiklerine ve bu işbirliğinin SSCB'yi kaostan kurtarabileceğine inamyor. Bagımsız cumhuriyetler Tacikistan'labirlikte on bir oldu Tacikistan: 9 eylül. özbekistan: 31 ağustos. Kırgızistan: 31 ağustos. Azerbaycan: 30 ağustos. Moldavya: 27 ağustos. Beyaz Rusya: 25 ağustos. Ukrayna: 24 ağustos (1 aralıkta referandum var). Letonya: 21 ağustos. Estonya: 20 ağustos. Gürcistan: 9 nisan. Litvanva: 11 Mart 1990 Ermenistan, Kazakistan, Türkmenistan ve Rusya, henüz resmen bağımsızlık ilan etmediler. BÜYÜK PETRO'NUN KE\TİNDEN Leningrad arük yok Şimdi St. Petersburglu olma zamanj. Kentin adı artık Leningrad değil. Kimse yaklaşan kışı, yiyecek sıkıntısını düşünmüyor. Kimse geriye dönmek istemiyor. FAltH M. YILMAZ BAKÜ'DE YÖNETtM KARŞITI GÖSTIKI Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de önceki gün Halk Cephesi tarafından düzenle nen ve secimlerin geçersiz sayılmasının istendiği gösteriye yakJaşık 50 bin kişi katıldı. (Fotograf: REUTEK) St. PETERSBURG — Her şey değişir. Leningrad da değiş- ti. Kentin adı ancak 67 yıl ya- şayabildi. Şimdi St. Petersburg- lu olma zamam. Rus Çan Bü- yük Petro'nun (1672-1725) ken- tı şimdi komünizmden çok uzakta yaşıyor. Asi bir kent St. Petersburg. Rus Çarlığı'na karşı ilk isyan kı- vılcunını çakan kent, şimdi ko- münıst idollerin yıkılmasına ön- cülük ediyor. St. Petersburglu- lar, Lenin adım atarak sanki Rusluğun tadım çıkanyor. Kışı yeni adıyla karşılamaya hazırlanıyor kent. Kış bu yıl zorlayacağa benziyor. Mosko- va'da olduğu gibi burada da aç- lık en büyük sorun olarak siv- nliyor. Rusya Parlamentosu'- nun kentin adının değiştirilme- sine geçen hafta verdiği onay, bütün bunJan unutturuyor. St. Petersburglular, darbenin çökmesinden, yaşadıklan kentin adının değistirilmesinden mem- nun görünüyor. Komünist geç- mişe çekilen sünger, daha geri- ye döntisü gerektirmiyor. Evet, patrikler, çarlar, St.Peters- burg'da bugunlerde daha fazla prim yapıyor, ancak buna bakıp 'Rus imparatoriağn yeniden doguyor' demek, analitik dü- şünmemek oluyor. tdoller yıkılıyor SSCB'de. Moskova ve Leningrad'dan baslayarak. Komünist fetişçilik tarihin çöpluğüne atıhyor. St. Petersburg, kent dışında sokak- lann, caddelerin de adım değiş- tirmeye hazırlamyor. Bunun için de Rusya Federasyonu Dev- let Başkanı Boris Yeltsin'le bir- likte Belediye Başkanı Anatoly Sobcak'a güveniliyor. Leningrad doğumlu, ancak şimdi St. Petersburg'da yaşayan bir Rus, gelişmeleri, yazdığı bir şiirle özetliyor, biz önce İngüiz- ce, sonra da Türkçeye çeviriyo- ruz: "Yeniden diışönnek lazım / Kentin ırzına geçilmişti çıinku / KomünistJerin ar damarlan yır- tılmış, gbkyüzıinde vtınılan kı- zllyüdu bulutlara sanlmıstı / Saatlerinizi çıkann, geçmiş dik- meterle silinen bir aldanıştar şjmdi / Acı hancerini çeiuniş bir kadın." Yeniden düşünüyor St. Pe- tersburg. Geçmisi tartarak, idol- leri yıkarak geleceğe bakarak ad '17 OKTADANKALDIRANKARARIN TAMMETNI Egemen Devletler Birliği'ne ilk adımDış Haberier Senisi — Sovyetler Birliği Halk Temsilcilen Kongresi geçen hafta dört gun suren toplantısının sonunda ülkenin her cumhuriyetin katılım biçimini kendisinin belirleyeceği *egemen devletlerin gönnJlü birtiği'nden oluşan gevşek bir konfederasyona dönüştünilmesini kabul etti. Kongre aynca Egemen Devletler Birliği anlaşma- sının ve yeni bir anayasanın hazırlanmasına dek ülkeyi geçici olarak yönetecek yeni yapılan da başka bir kararla onayladı. Kongre*nin SSCB'yi tarihe gömen ve Egemen Devletler Birliği'nin ku- rulma sürecini başlatan 5.9.1991 tarihli karannın tam metni şöyle: SSCB Devlet Başkanı ve cumhuriyetlerin üst düzey yetkililerinin ortak bildirisi ve SSCB Yük- sek Sovyeti'nin olağanüstü toplantısı sonucun- da haarlanan önergeye bağlı olarak SSCB Halk Temsilcileri Kongresi'nin yayımladığı kararname: 19-21 Ağustos 1991 tarihlerinde gerçekleştiri- len darbe, egemen devletler arasındaki yeni bir- lik ilişkilerinin kunılması sürecini tehlikeye sok- muştur. Ortaya çıkan durum ülke içinde ve ya- bancı devletlerle olan ılişkilerde vahim sonuçlar yaratacak niteliktedir. Darbenin başarısızlığa uğratılması ve demok- ratik guçlenn zaferi, muhafazakârlara, demok- ratik değişimler sürecini engelleyen unsurlara cid- di bir darbe indirmiştir. Dolayısıyla radıkal de- ğişimler ve ulkenin yenilenmesi için tarihi bir fır- sat yaratılmıştır. İktidar yapılannın daha fazla çözülmesini en- gellemek amaayla SSCB Halk Temsilcileri Kong- resi, cumhuriyetlerin iradelerini ve uluslann çı- karlanm ortaya koymalannı temel alan yeni bir devlet ilişkileri duzenine geçişi öngönnektedir. Kongre şu kararları almıştır: 1- SSCB Devlet Başkanı ve birlik cumhuriyet- lerinm ortak bildirisi ile SSCB Yüksek Sovyeti- nin darbeye bağlı olarak ulkede ortaya çıkan du- ruma iüşkin kararlarıyla ortaya konan öneriler prensipte onaylanmıştır. 2- Cumhunyetlerden her birinin katılım biçi- mini kendisinin belirleyeceği Egemen Devletler Birliği'yle ilgili anlaşmanın hazırlanması ve im- zalanması sureci hızlandınlacaktır. Yeni birlik. devletlerin bağımsızlık ve toprak bütünlüğü, ulus ve bireylerin haklan, sosyal adalet ve demokrasi ilkelerine bağlı olacaktır. 3* Ekonomik, parasaJ-mali, bilimsel ve tekno- lojik işbirliği, çevresel guvenlik, vatandaşlann hak ve özgürlüklerinin konınması, ortak bir as- keri güç ve nükleer silahlarla diğer askeri araç- lann ortak kontrolü altında tophı guvenlik ve sa- vunma ükeleriyle ilgili cumhuriyetlerarası anlaş- malar biçimlendirilecek ve sonuçlandınlacaktır. Cumhuriyetlararası Ekonomik Komite, açık bir karakter alacak ve üyeliği birlik anlaşması- ran imzaianmasında bagımsız olacak yeni eko- nomik birlikle ilgili anlaşma için derhal calışmaya başlayacaktır. 4- SSCB Devlet Başkanı, SSCB Yüksek Sov- yeti ve Devlet Konseyi, hukuki iktidar ve hükü- met değişünim ve demokratik sivil topluma ba- nşçıl ve düzenli geçişi sağlamaktan sorumludur. 5- Geciş dönemi boyunca, silahsızlanrna, in- san haklan, dış ekonomik ilişkiler konularında- kiler de dahil ohnak üzere SSCB tarafından ta- nınan uluslararası anlasma ve yükümlüluklere ke- sinlikle uyulacaktır. Cumhuriyetlerin uluslararası hukuka tabi ol- ma ve Birleşmiş Milletler'e üyelik için başvurma konusundaki istemleri desteklenecektir. •• Tüm devlet organları, kurumlan, örgütleri ve yetkilileri SSCB Anayasası, Insan Hak ve öz- gürlükleri Bildirgesı, SSCB ve cumhuriyetlerin yasalannca öngörülen ve tamnan insan haklan ve özgürlükJeriyle, basın özgurlüğu, düşünce öz- gurlüğu, siyasal parti, iş ve kamu sendikalan kur- ma özgârlüğü ve haklannı koruyacaklardn". 7. Cumhuriyetlerce benimsenen egemenlik bil- dirileri ve özgurlük hareketlerine saygı göster- mekle birlikte, Kongre, yeni birliğe katılmayı red- deden cumhuriyetlerin özgürlükJerini kazanma- lannın, ayrılmaya bağlı tüm sorunların yanı sıra kişi hak ve özgürlüklerini garantileyen diğer önemli uluslararası anlaşmalar da dahil olmak uzeri Nükleer Silahlann Yayılmasuıı önleme An- lasması ile Avrupa GüvenKk ve İşbirliği Konfe- ransı'mn son maddesine bağlı diğer sorunlann çözümü için SSCB ile muzakereleri şart kıidığı- nı önemle belirtmektedir. Reklamcınız, daha çok mumla daha iyi aydınlanacağınızı söylüyorsa, iyi bir reklamcı olmadığını düşünebilirsiniz. Ampul ya da bilgisayar önermeliydi! Reklamcılığın, sanatta değil, zanaatta yaratıcılık olduğunu unutrnayan, uygulanabilir düşünceler üreten bir reklamcıyla çalışmalısınız. Biz, pazarlama yönelimli, pazarlama iletişiminde birikimli bir reklam ajansıyız. Araym bizi... Tanışalım. TURKİYE'DEİYİREKLAMCILARVAR! tt E K t V E T i C A R E T Halaskargazi Cad. No: 207 Kat: 2 Daire: 3-4 Osmanbey - Istanbul Tel: 130 07 82 -130 07 93, Fax: 130 87 36 Telex: 27 142 heath tr. NÂÎÖ değişikliğini büyük bir kazanç olarak duyarak sesli sesli düşü- nüyor: Aleksandr Timionesky (Mi- mar 29 yaşında): Komunizm, benim için Karl Marks'm, En- gels'in kitaplarında kaldı. GU- zel bir ideal olarak. Lenin, yap- tıklanyla, uygulamalanyla Ja- coben terörü başlattı. Benim için Lenin ile Stalin arasında pek fark yok. Birisinin düşün- düklerini diğeri gerçekleştirdi. Lenin daha uzun yaşasaydı, Sta- lin'in yaptıklannı o da uygular- dı. Neden, böyle birinin adıyla sonsuza kadar yaşayahm. Oy kullandık ve adı değişsin dedik. Kabul edildi. Bu kent, her şeyiy- le Rus. Buradan, faşizan düşün- celer çıkarmamak gerekiyor. Vera Bulanov (Oğrenci 21 ya- şında): Mutluyum, kelimenin tam anlamıyla mutluyum. Bir çelişkiyi yaşadım. Bir yanda elimde Komünist Parti kimlik kartım, diğer yanda düşüncele- rim. Üyelik kartım artık önem arzetmiyor. Ben, St. Peters- burg'da yaşamak istiyorum. Çocuklanm da burada yaşaya- cak. içinde bulunduğumuz zor- luklan çok iyi biliyorum. Aç ka- labiliriz, ancak şöyle çevrenize bakın. Kimse açlığa karşın geri dönmek istemiyor. Gorbaçov öncesinde yiyecek bulabiliyor- duk, istediğimiz mallan dünya fiyatlannın çok çok altında ala- bÛiyorduk. Şimdi bu lükslerimiz yok. Buna karşın, kimse geriye dönmek istemiyor. Kazandıkla- nnuzı aç kalsak da kaybetmeye- ceğiz. Sergei Primakovski (tşçi 36 yaşında): Ben komunistim, Le- nin, bu kente benim adımı ve- rin demedi. Şimdi, o suçlamyor. Neden? însanlar, değerlerini yi- tiriyorlar. Bu kentin adı St. Pe- tersburg olmuş, Leningrad, hat- ta hatta Petrograd olmuş ne fark eder. Biz insanca yaşama- hyız. Bunun için bir döneme ça- mur atmak gerekmiyor. Komü- nizmin yetersiz olduğunu ben de kabul ediyorum. Bu acaba, ko- münizmin yasalarından mı, yoksa uygulama hatalanndan mı? Bunun tartışıiması gereki- yor. Biz, kötü insanlar değiliz. Ad değişikiiği komunizm karşıt- lığınj yansıtıyor. Bu kadar ça- buk değerler nasıl değişiyor, bu- nu anlamıyomm. Herkesin ağ- zında bir komunizm karşıthğı dalga dalga yayılıyor. Şimdi St. Petersburglu olma zamam. Stratejide değişim yok BRÜKSEL (AA) — Sovyetler Birliği'ndeki son gelişmeler ne- deniyle NATO'nun mevcut stra- tejisinde şimdilik temel bir de- ğişikük yapmasının söz konusu olmadığı bildirildi. Brüksel'deki NATO kaynak- lanndan edinîJen bilgiye göre SSCB'deki darbe girişiminin ar- dından NATO'da başlayan tar- tışma sonuçlandı. Darbe girişimi sonrasında it- tifak bünyesinde yapılan çeşitli toplantılar sonucunda NATO- nun Doğu ve Batı arasındaki yu- musamadan sonra geliştirdiği "yeni strateji"nin, SSCB'deki beklenmedik gelişmelerle baş edebilmek için yeterli olduğu, ancak yeni stratejinin uygulan- ması ile ilgili çalışmalann bir an önce tamamlanması gerektiği sonucuna vanidı. Bu hazırlıklann tamamlan- ması için Brüksel'de bu hafta içinde yapılacak askeri komite toplantılanmn yanı sıra 7-8 ka- sımda Roma'daki devlet ve hü- kümet başkanları zirvesi önce- sinde olağanüstü bir NATO Dı- şişleri Bakanlan toplantısı yapıl- ması ihtimalinin de yüksek ol- duğu öğrenildi. Deklarasyonda, Doğu Bloku ülkeleri ilk kez dost olarak ilan edilmiş ve NATO'nun askeri stratejisinin butünüyle değiserek ittifakın gücunün küçük, aktif, hareket gücü yüksek, muhtemel krizlere derhal müdahale edebi- lecek esneklikte birimlerden olu- şacağı belirtilmişti. Bu arada SSCB'deki darbe gi- rişiminin ve birliğin dağümaya başlamasının NATO'da yarattı- ğı endişeler sürüyor. Avrupa Konvansiyonel Silah tndirimi Antlaşması'mn (AK- KA) bu durumda daha uzun sü- re NATO ülkelerinin parlamen- tolan tarafından onaylanamaya- ca& belirtiliyor. özellikle silah indirimi kapsamına giren ve ba- ğımsızlığını ilan eden Baltık cumhuriyetleri ile bu konunun ne şekilde göriışüleceği yolunda çalışmaların sürdüğü öğrenildi. NATO askeri çevrelerinin SSCB'deki darbe girişimi ve bir- likten kopmalar sırasmda "niik- leer silahiann kontrolünün ki- min eline gececeği" konusunda da oldukça endişeli olduklan bildiriliyor.