Katalog

28 AĞVSTOS 1991 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/U Vasiliu: Tek çözüm federasyon • LEFKOŞA (AA) — Rum yönetimi lideri Yorgo Vasiliu, Kıbns sorununa Birleşmiş Milletler'in savunduğu 'federasyon'dan başka çözüm olmadığını söyledi. Vasiliu, 'Dış Rumlar Kongresi'nde yaptığı konuşmada Kıbns konusunda uluslararası bir konferansın en erken tarihte gerçekleşmesi için mumkun olanı yapmalan gerektiğini bildirdi. Gelişmeler karşısında bir çözümün yaklastığını görüp bu çözumun ne olaeağını bilmeyenlerin endişeye kapıldıklannı söyleyen Vasiliu, "Bir çözumün ilcri göturülmesini sağlamak için cesaretli ve kararlı olmalıyız. Böyle esash bir diyaloğu göğuslemekten kaçınmamahyız" dedi Popov'un Yılmaz'a yamtı • SOFYA (AA) — Bulgaristan Başbakaıu Dimitar Popov, geçen hafta Başbakan Mesut Yılmaz'ın kendisine gönderdiği mektuba cevabırun hazır olduğunu soyledi. Sofya'da bir basm toplantısı düzenleyen Popov, cevabının Bakanlar Kurulu tarafından onaylanmasından sonra Başbakan Yılmaz'a gönderileceğini belirtti. Popov, mektubunda, Hak ve özgurlükler Hareketi'ne (HOH) değinerek, bu siyasi gücün seçimlere parti olarak katılıp katılmamasına mahkemenin karar vereceğini ifade etti. Filipinler'deki ABD üsleri • MANİLA (AA) — ABD ile Filipinler arasında, Amerikan kuvvetlerinin Subic Bay Deniz Ussü'nü 10 yıl daha kullanmasına izin veren us anlaşması limzalandı. Bu eski ABD sömürgesinde Amerikan askeri varhğının kaderini belirleyecek olan 15 gün süren görüşmeler sonucu ortaya çıkan anlaşma, Filipinler Dışişleri Bakanı Raul Manglapus ile ABD Büyükelçisi Frank Wisner tarafından imzalandı. Tikriti'nin ziyareti • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) — Irak'ın Ankara Büyükelçisi Rafi Dahan Mücvel El Tıkriti, önceki akşam Dışişleri Bakanlığı'na giderek teknik konuları göruştü. Görüşmede siyasi bir konunun ele alınmadığı, ambargonun hafifletilmesi sonrası Irak'ın Türkiye'den beklentilerinin ve sınır ötesi operasyon ertesinde Kuzey Irak'taki durumun gündeme geldiği belırtildi. >Dinçerler Libya'ya gidiyor • ANKARA (AA) — Devlet Bakanı Vehbi Dinçerler, Libya Dışişleri ve Uluslararası Yardımlaşma Halk Bürosu Halk Komitesi'nin resmi davetlisi olarak bugün Libya'ya gidiyor. Dinçerler, Libya lideri Kaddafi'ye Cumhurbaşkanı Tlırgut Özal'ın şifahi mesajını iletecek. Dinçerler aynca Libya'da inşa edilmekte olan "Büyük Suni nehri"nin Türk müteahhitkri tarafından tamamlanan rezervuarlarıyla ilgili olarak Bingazi'de yapılacak törene katılacak. Lübnan'da af • BEYRUT (AA) — Lübnan'da 16 yıllık iç savaş sırasında siyasi suçlardan tutuklananlar için hazırlanan genel af yasa tasansı, parlamento U ifından onaylandı. Tasarı, Lübnan Parlamentosu'nda beş saat süren tartışmadan sonra kabul edildi. 1988 yılında oluşturulan Hıristiyan hükümetinin başbakanı olan General Michel Aoun'un da af kapsamına girdiği ve hukümetin, Aoun'un affedildiğini içeren bir kararname yayımlamaya hazırlandığı belırtildi. Boris Yeltsin, Moskova'da "modern Rus çarı" olarak görülüyor Dîn ve miMiyetçilik prim yapıyorRusya televizyonu, sürekli "komünizm öldü" mesajları veriyor. İletişim bombardımanının arkasında bazı "hünerli" ellerin bulunduğu gözleniyor. FATİH M. YILMAZ MOSKOVA — Kiliselerde çanlar daha giiçlü çalıyor, san- ki yeni bir doğuşun müjdesi ve- riliyor. 'Sovyetler' kavramı sar- sıntı geçirirken, Rus milüyetçi- liği dişlerini gösteriyor. Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Boris Yeltsin Moskova'da 'mo- dern Rus can' olarak görülü- yor. . Rusya'nın ayrıhkçı cumhuri- yetlerden toprak taiebinde bu- lunabileceğine ilişkin olarak Yeltsin'in açıklaması, dün Mos- kova'da geniş yankı uyandırdı. Rusya'nın Osestya özetk bölgesi nedeniyle Gürcistan'dan ve hat- ta Azerbaycan'dan da bu yön- de talepte bulunabileceği konu- şuldu. 'Rusyatmparatonuğu- nun yeni bir biçimi mi doğuyor- du? Çanlar bu doğuşu mu müj- deliyordu? Aslında Yeltsin'in bu sözle- rinden, büiiğin korunmasından yana olduğu açık olarak orta- daydı. Aynca bu sözlerin ayrı- hkçı cumhuriyeüerin gözunü korkutacağı ve aynlmanın bede- linin pahalı olacağı mesajını vermesi nedeniyle, SSCB Devlet Başkanı Mihail Gorbaçov tara- fından da desteklendiği dile ge- tirildi. Ancak tüm bunlara kar- şın, Rus milliyetçiliğuıin giderek destek bulduğu da su götürmez bir gerçek. Ağırlığııu koyuyor Yeltsin lideıliğindeki Rusya Federasyonu, Gorbaçov'a kar- şı düzenlenen darbenin çökme- siyle birlikte, merkezi yönetim üzerindekı ağırlığını tamamen ortaya koyuyor. SSCB Yüksek Sovyeti'nin (parlamento) olağa- nustü toplantısında, Rus parla- menterler de birbiri ardı sıra, Yeltsin'in sözlerine benzer ifa- deler kullanıyorlar. Sovyet sis- temı, yıkılma işaretlerini parla- mento toplantısında da veriyor. Bir hafta içinde sokak, ken- di yasalannı uygulamaya koy- du. Sokağın istekleri, parlamen- toya kadar yansıyor. Gorbaçov, çare&iz dinüyor, not alıyor, po- litikasının sırurlannı zorluyor, isteyen aımhuriyetin gidebilece- ğini söylemek zonında kalıyor. SSCB'de bü\ konfederasyonun temelleri mi atıhyor? Kilise prim yapıyor Moskova'da Ortodoks kilise- si de Rus milliyetçiliğinin tırma- nışıyla paralel olarak prim ya- pıyor. Insanlann Tann'ya olan inançlan bileniyor. Halk 74 yıl- lık iççi sınıfı bilincinden, Tanrı inanana doğnı kayıyor, Komü- nist Parti'de, 'iyi komünist-kötü komünist' tartışmalan yapılı- yor. Komünistler, bırbirlerini 'davaya zarar vennekle' suçlu- yor. tpler, Gorbaçov'un elinden çıkmış görünuyor. Devlet baş- kanlığı koltuğunda oturan Gor- baçov, Rusya Federasyonu'nun gelişmeleri sürükleyişini izlemek zonında kalıyor. örneğin Mos- kova'da çok az oy alabileceğini bile bile, devlet başkanlığı seçi- minden bahsediyor. Yeltsin gü- lümsuyor. Rusya Federasyonu, kitle ile- tişiminde kullandığı Amerikan- vari tekniklerle de, halk üzerin- deki hegemonyasını daha da pe- kiştiriyor. Rusya televizyonu, 'komünizm oldü* mesajları ve- riyor. İletişim bombardımanın arkasında, bazı 'hünerli' ellerin olduğu gözleniyor. Dostoyevski'si, Puşlrîn'i, Çe- hov'u, Tolstoy'u, balesi, resmi Ortodoks kilisesiyle Ruslar, sa- hip olduklan muazzam biriki- min sınırlarını zorluyorlar. Diş gosteriliyor, gerektiğinde toprak isteneceği söyleniyor. Yeltsin, Rusya insanını da arkasına ala- rak, 'yeni Sovyetler Biriigi'nin liderliğine doğru yüruyor. Sokak konuşuyor Moskova'da her şey karşıtla- nyla gelişiyor. Komünizm irti- fa kaybediyor, Rus milliyetçili- ği yükseliyor. Gelişmelerin hızı baş döndürüyor. SSCB'nin dünya için ohışturduğu risk de büyüyor. Sokak, kendi içinde çalkalan- masını ve bununla birlikte devi- nimini sürdürüyor. Sokak hız- la devindikçe, şok da büyüyor. Votka şişeleri daha hızla boşa- hyor, şizofreni, astroloji, daz- laklık, metafîzik, Moskova'da yerleşiyor. Sokak, sürekli konu- şuyor: Rachel Osario (Hemşire): Rusya'nın diğer cumhuriyetler için pek tehlike olacağını düşun- Rusya Devlet Başkanı'nın yardımcısı Aleksander Rutskoy açıkladv Ifeltsin başkanlık seçrmînde yok ™unZ SOVYET SİSTEMİNDE İKİ GÜÇ ODAĞENDAN BİRİ ÇÖKTÜ (Yüksek Sovyet) dünkü oturu- mu, suçlamalar ve savunmalar- la geçti. Tasfiyelere devam eden Devlet Başkanı Mihail Gorba- çov, TASS ile Sovyet televizyo- nunun müdürlerini de görevden aldı. Sovyet BaşbakanlığYna ve- kâleten bakan Rusya Başbaka- nı Ivan Silayev, dört bakanlığa Rus yetkilileri atadı. Rusya Fe- derasyonu Devlet Başkan Yar- dımcısı Aleksander Rutskoy, Rus- ya ve dunyanın Mihail Gorba- çov'u desteklemesi gerektiğini söyledi ve Yeltsin'in gelecek yıl yapılacak başkanlık seçimine katılmaya niyeti olmadığını söy- ledi. Reuter'in haberine göre Alek- sander Rutskoy, önceki gece du- zenlediği basın toplantısında, Gorbaçov'la Yeltsin'in iyi geçin- diklerini ve anlaşmazlıklannı ge- ride bıraktıklarını söyleyerek dunyanın ve Sovyet halklannın iki lideri desteklemesini istedi. Rutskoi şöyle konuştu: "Günumuzde iki lider gayet iyi geçiniyor. tn- şallab bu dunım önümiizdeki 5 yıl böyle devam eder. Bu ortamda. Sovyetler Birliği parlamento- lan, Rusya Parlamentosu ve dünya ekonomik topluluklan Gorbaçov ve Veltsin'i sonuna kadar desteklemeli, bu iki liderin demokraük reform- lan gerçekleştirmesine yardımcı olmalıdır." Katılmayacak Rutskoy'un Boris Yetsin'in başkanlık seçim- lerine kaulmayacağını açıklaması dikkatleri çekti. Rutskoy, şöyle dedı: "Yeltsin'in yapılacak başkan- hk seçimlerinde Gorbaçov'a meydan okumaya ni- yeti yok. Boris Yeltsin'in tutumunu biliyorum. Se- çimlere katılmayacak. Rusya, ona yeter. Gorbaçov ıkı ayrı güç merkezının başında ıdı KP ve Devlet Bakanlığı Gorbaçov, pa2ar gecesı KP Genel Sekreterlığı nden ıstıfa ettı Sovyet lıderının hedefı, yetkılerı partı aygıtlarından seçımle ışbasına gelen devlet organlarına aktarmak Sovyetler Birtigi'nde 1989 yılına kadar merkezi hükumet ve parlamento sadece simgesel nitelikte idiler. 1989'da parlamento ilk k«z gerçek bir yasama organı niteligine bürünürken, 1990 >ılında başkanlık sistemi kuruldu. Bu arada hukümetin agırlıgı da arttı. DARBECILER SSCB Başkanı Mihail Gorbaçov tarafından ve- kâleten başbakanhğa atanan Ivan Silayev, dört bakanlığa atama yaptı. TASS Ajansı'nın haberine göre Silayev, bu ata- maları SSCB Başkanı Mihail Gorbaçov ile var- dıkları uzlaşma sonucu yaptığını bildirdi. Silayev, Maliye Bakanlığı'na Igor Lazarev'i, Ti- caret Bakanhğı'na Aleksandr Khlistov'u, Ekono- mi Bakanlığı'na Yevgeni Saburo\'u ve Dış Eko- nomik llişkiler Bakanhğı'na da Valery Manga- zeev'i atadı. Başbakan, bu kişilerin yeni bakan- lar atanıncaya kadar görevlerini vekâleten yurü- teceklerini söyledi. Yeni bakanlann hepsi Rus yet- kililer. KP nin mal varhğı AFP'nin Mihail Gorbaçov'un ekonomik da- nışmanlanndan Arkady Volski'ye dayanarak bıl- dirdiğine göre Sovyet Komünist Partisi'nin mal varlığı 2.4 milyar dolar değerinde. Volski, bu mal varhğının devlete devredilmesı ile devletin kasa- sına 2.4 milyar dolar gireceğini, ancak parti hüc- relerinin dagıulması nedeniyle 150 bin kişinin iş- siz kalacağını belirtti. Düşünmüyor Eski SSCB Dışişleri Bakanı Eduard Şevard- nadze'nin bu görevi yeniden üstlenmeyi düşün- mediği bildirildi. Interfaks Ajansı, SSCB Dışiş- leri Bakanhğı'ndaki kaynaklan- na dayanarak verdiği haberde, halen bakanhk görevine, göre- vinden alınan Aleksandr Bes- mertnib'in yardımalanndan Yu- li Kvitsinsky'nin vekâlet ettiğini ve Başkan Mihail Gorbaçov'un dışişleri bakanhğı'na en kısa su- rede yeni bir atama yapacagını duyurdu. Ajans, bu atamanın "geçid" bir nitelik taşımayacağuu da kaydetti. înterfaks, bu göreve yeniden getirilebileceği yolundaki söy- lentiler üzerine görüşlerine baş- vurduğu eski SSCB Dışişleri Ba- kanı Eduard Şevardnadze'nin ise bu görevi yeniden kabul etmeyi düşunmediğini duyurdu. Besmertnih'in savunması Görevden alınan Dışişleri Bakanı Aleksandr Besmertnih ise parlamentoya gönderdiği bir mektupta, darbecilerle işbirliği yaprnadığını ve SSCB'nin diğer ülkelerle ihskilerinin zedelenme- sini engellemeye çahştığını söyledi. Besmertnih, "Hizmette bulunduğum ilk gün- den son ana kadar, ülkemizin ulusal çıkarlan- nın korunması için elimden geieni yapügımı açıklıyorum" ifadesini kullandı. Besmertnih, mektubunda, darbeden bir gün önce 18 ağustosta darbecilere katüması için ken- disine davette bulunulduğunu doğruladı, ancak bu daveti kabul etmediğini beürtti. Sovyetler Birliği'nde reform yanhsı "Ogonyok" dergisinin Genel Yayın Müdürü Vitaly Korotiç, görevinden istifa etti. TASS, Korotiç'in istifası- nın kabul edildiğini bildirdi. 55 yaşındaki Koro- tiç, geçen yıl Türkiye'ye de ziyaret etmiş, çeşitli konferanslar vermişti. Suçları vatana ihanet Gorbaçov'a darbe düzenleyenler suçlu bulundukları takdirde ölüm cezasına mahkûm edilebilecekler. Soruşturma sonucunda yargılanacaklar arasında Kalinin de yer alıyor. MOSKOVA (Ajanslar) — SSCB Devlet Başkanı Mihail Gorbaçov'a karşı geçen hafta darbe yapan "Olağanüstü Du- nım Komitesi" üyeleriyle dar- beyi desteklediği kesinleşen ki- şilerin Rusya Federasyonu Ce- za Yasası'nın 64. maddesi uya- nnca "vatana ihanet" suçundan yargılanacaklan açıklandı. TASS'm haberine göre SSCB ve Rusya Federasyonu'nun ya- nı sıra Ukrayna ve Beyaz Rus- ya başsavcılannın da katıldığı soruşturma sonucunda açılacak davada yargıianacaklar arasın- da Moskova Askeri Bölgesi Ko- mutanı Nikolay Kalinin de yer alıyor. Mahkeme, suçlu bulması ha- linde sanıklan idama da mah- kûm edebüecek. Öte yandan Moğoüstan'a res- mi bir ziyarette bulunan Çin Devlet Başkanı Yang Shankun, ülkesinin Sovyetler'deki darbe girişimini suç olarak görduğunü söyledi. Moğolistan Devlet Başkanı Pnnsalmaagiyn Oşirbat'ın da yer aldığı bir toplantıda SSCB'deki darbeye ilişkin ilk açıklamasını yapan Çin lideri, Mihail Gorbaçov'un goreve dönmesinin ardından Çin'in Sovyetler'le daha iyi ilişkiler kurmayı arzu ettiğini kaydetti. Mareşal oldu SSCB'ye ilişkin diğer bir ge- lişmede Başkan Mihail Gorba- çov, dün yayımladığı bir karar- nameyle yeni Savunma Bakanı Yevgeni Sapoşnikov'u korgene- ralhkten mareşalüğe terfı ettir- di. DlSBASIN ffr Hîondt Yeltsin'e yardım etmeli "...Şu ana değin yalnız Müslüman cumhuriyetler fırtınanın dışında kaldı. Bu cumhuriyetler, Kazakistan haricinde, çoğunluğu yoz oportünistler tarafından yönetiliyor ve bu oportünistler, Moskova'da komünist, içeride Müslüman geçiniyorlar. Yine birçoğu ayrıcalıklannı yitirmek kaygısı içinde, şimdi inkâr etseler de darbe girişimini desteklediler. Fakat bu bölgelerde bile ruzgânn yön değiştirmemesi şaşırtıcı olur. Gizli tslam hareketleri uzun suredir sürüyor ve gun ışığına çıkmakta gecikmeyecekler. Asıl sorun, artık "kaç adet bağımsızhk" biçiminde değil, bu bağımsız cumhuriyetlerin Rusya ile özellikle ekonomik alanda hangi bağlantılar içinde olacakları şeklinde sorulmalı. Bu sorunun yanıtını vermek, giderek Yeltsin'in işi oluyor. Batılılann yapması gereken, Yeltsin'e mümkün olduğunca yardım etmekten ibaret. Söz konusu yardım kolay olmayacak. özellikle Ukrayna'nın durumu göz önüne alınacak olursa, epeyce zor. Çünkü Ukrayna'nın girift uluslar mozaiği, sınır değişimlerini gündeme getirebihr..." (27 agustos) KIZIL BAYRAK İNİYOR— Ukrayna Cumhuriyeti'nde Komünist Partisi'nin faaliyetlerinin askıya alınmasından sonra belediye binasında yıllardır dalgalanan kızıl bayrak indirildi. (Fotograf: REUTER) SSCB Savunma Bakanı, Batı'nın kuşkularınıyersiz buldu NükleerdenetimMoskova'da Gorbaçov'a karşı girişilen başarısız darbenin ardından bağımsızhk ilan eden cumhuriyetlerin topraklarında konuşlandırılmış Sovyet nükleer füzelerinin denetimini ele geçirmeleri olasüığı, bazı Batı ükelerini kaygılandırıyor. Dış Haberler Servisi — Ba- tı, Sovyetler Birliği'nde Devlet Başkanı Mihail Gorbaçov'a karşı girişilen başarısız darbe- nin ardından birliğe bağh cum- huriyetlerin ellerinde bulunan nükleer silahlann yaratacağı tehlikeyi ve denetim yollarını tartışmaya başladı. Federal Al- manya Dışişleri Bakanı Hans Dietrich Genscher, SSCB'nin dagıtılmasının bazı cumhuri- yetlerin nükleer güç haline gel- melerine yol açacağından endi- şe duyduğunu söyledi. ABD Savunma Bakanı Dick Cheney ise Sovyetler Biriiği'nin elinde- ki kıtalararası bahstik füzelerin büyük bölümunün Rusya Fede- rasyonu sınırlan içinde bulun- duğunu, nükleer silahlann de- netiminin Moskova'nın elinde olduğunu belirtti. SSCB Savun- ma Bakanı Yevgeni Şaposnikov da nükleer silahlann denetimi- nin cumhuriyetler arasında paylaşılmasınm söz konusu olamayacağını, denetimin mer- kezi yönetimin elinde buluna- cağını bildirdi. Rusya Federas- yonu, nükleer silahların dene- timinde pay sahibi olmak istiyor. Federal Almanya Dışişleri Bakanı Genscher, dun radyoda yaptığı konuşmada, "Sovyetler Biıiigi dagılırsa nükleer silah- lara sahip degişik cumhuriyet- lerin ortaya çıkması korkusu, paylaştığımız haklı bir endişedir" dedi. Genscher, SSCB'deki başan- sız darbeden sonra gerçekleşen gelişmelerin, tüm kısa menzilli nükleer füzeler ve silahlann sö- külmesini içeren bir uluslararası anlaşmaya duyulan gereksin- meyi ortaya çıkardığını söyledi ve Batı'nın bu anlaşmarun im- zalanmasına ilişkin girişimleri başlatmasını istedi. ABD Dışişleri Bakanı Che- ney, dün Amerikan NBC tele- vizyonunda yayımlanan söyle- şisinde, "Washington'un en çok onem verdiği kıtalararası stra- tejik silahların Rusya Federas- yonu sınırlan içinde konuşlandırıldığını" belirtti. Cheney, "Bu stratejik sistemle- rin şu anda açıkca merkezi hu- kümetin denetimi altmda oldu- ğu görülüyor" dedi. SSCB Savunma Bakanı Şa- poşnikov, Fransa'da yayımla- nan Le Figaro gazetesinin dün- ku sayısmda yer alan söyleşisin- de, merkezi hukümetin nükle- er silahlar üzerindeki denetimi- ni yitirdiğine ilişkin kuşkulann yersiz olduğunu belirtti. Şapos- nikov, "Kara bhüklerinin cnm- huriyetkr arasında paylaşılması ve tümüyle onlann kontrolnne bırakılması betki kabul edilebi- lir. Ancak bölünemeyecek gnç- ler vardır. Nükleer silah sahibi cumhuriyetlerin sayısını neden arttıralım" dedi. Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Yardımcısı Aleksander Rnstkoy, Sovyet nükleer silah- lannın denetiminde pay sahibi olmak istediklerini açıkladı. Rustkoy, önceki gece düzenle- diği basın toplantısında, ülke- nin nükleer silahlannın deneti- min tümüyle darbecilerin eline geçtiği geçen haftaki durumun yinelenmesi olasılığının önüne geçmek için bu silahlann iki kademeli bir kontrol sistemine bağlanması ve kademelerden birinin Boris Yeltsin'e bağh olması gerektiğini savun- du. müyorum. Biz, kendi birikimi- mizi harekete geçirmek istiyo- ruz. Bilindiği gibi, bu birikim, komünizm tarafından ortadan kaldınlmıştı. Şimdi bunu geri is- tiyoruz. Kimseye duşmanlığımız yok. Toprak isteginin bir şantaj olduğunu düşünüyorum. Bu- nun arkasında Gorbaçov da var. Bu tür bir isteğin, diğer cumhuriyetlere gözdağı vermek amacıyla ortaya konduğu zaten ortada. 'tç savaş çıkar' şeklin- de bir uyan örneğin. Kseniya Alfyorova (Drama- turg): Rusya, bence her şeyin üzerinde. Darbenin, aynlıkcılı- ğı daha da güçlü bir biçimde or- taya çıkardığı bir gerçek. Ancak SSCB'yi oluşturan 15 cumhuri- yetin yalnız baslanna neler ya- pabileceği de ayn bir konu. Bir- çoğu varlığını surdüremez bile. Bunun için ben, bir konfederas- yon çatısı altında bir araya ge- lehm diyorum. Böylece, cumhu- riyetler arasında ekonomik, si- yasi, kültürel bağlar kurulur, herkes kendi işini kendisi yapar, ayrıhnak isteyen de kendi başı- nın çaresine bakar. Eduard Gavrilov (Mağaza bekçisi): Yeltsin, benim için bir aziz. Ulkemizin içinde bulundu- ğu bu durumdan bizi ancak o kurtarabilir. O, her şeyiyle bir Rus. Devlet başkanlığı seçimi yapıhrsa, oyumu Yeltsin'e veri- rim. Evet, Gorbaçov görevine ye- niden geldikten sonra aynlık rüzgârlan daha hızh esiyor. Bal- tık cumhuriyetlerinin bağımsız- hklannın dünyada kabul gör- mesi, Moldavya'da Ukrayna'da 'tam bagımsızlık' sesleri, Gor- baçov'u kaygüandınyor ve zor- luyor. Gorbaçov, çeşitli taktik- lerle, birliğin parçalanmasını önlemeye cahşıyor. Baltık cum- huriyetlerinin kaybedihnesiyle birlikte, SSCB zaten parçalan- mış oluyor. Bu ortamda da, Rusya 'etkin güç' olarak sivri- liyor. FRANSA Komünist Parti çatırdıyor Sovyetler Birliği'ndeki gelişmeler Fransız Komünist Partisi'nde sert iç hesaplaşmalara yol açtı. MİNE SAULNIER PARİS — Soyyetler Birliği'n- deki darbe girişimini izleyen ge- lişmeleT, tkinci Dünya Savaşı'n- dan bu yana SSCB çizgisinde bir politika izleyen Fransız Komü- nist Partvsi'ni çökuşün eşiğine getirdi. Mihail Gorbaçov'un Sovyet Komünist Parti Genel Sekreter- liği'nden istifası ve partinin fa- ahyetlerini askıya alması Avru- pa'run en eski ve köklü komü- nist partilerinden olan PCFyi bir iç hesaplaşmaya zorluyor. Partinin yirmi yıldan beri genel sekreterliğini yürüten Georges Marchais, başına verdiği demeç- lerde Boris Yeltsin'in Sovyet ko- münistlerine karşı giriştiği te- mizlik hareketini "aeele" ve "totaliter" bir karar olmakla suçluyor. Fransız Komünist Par- tisi'nde Georges Marchais'ye karşı muhalefet yapan reform- cu kanat ise parti merkez komi- tesini olağanüstü toplantıya çağırdı. Söz konusu reformcu kanat, Chartes Fittermann ve Anicet Lepors'un adları çevresinde ör- gutleniyor. Fransız Komünist Partisi içinde uzun süreden be- ri Georges Marchais hegemon- yasına karşı mücadele veren Fit- termann ve Lepors, örgütün ide- olojik yapısında Ispanyol mode- li bir bağımsızlık sağlanması ve yönetimin yenilenmesi gerektiği- ni belirtiyorlar. Fransız Komünist Partisi, "Stalinci" olarak tanınan de- mokrat merkeziyetçiıik anlayışı- m, Sovyetler'deki gelişmelere karşın sürdürdüğü son yıllarda büyük bir oy kaybına uğradı. On yıl önce °/o 30 ila 40 arasın- da oy topladığı bölgelerde bu- gün oy oranı "1* 5'lere düşerken, aynı yerieşim merkezlerinde asın sağcı Ulusal Cephe ve lideri Le Pen'in % 15'e yükseldiği gö- rülüyor. öteden beri komünist kalele- ri olarak sayılan Paris banliyö- leri tek tek düşmekte. Pantin kenti belediyesi, Moskova'da KGB'nin kurucusu Djerzinski- nin heykelinin alaşağı edildiği günün ertesi Pantin'de Djerziııs- ki'nin admı taşıyan sokağın is- mini değiştirmeye ilişkin bir öneriyi halkın oyuna sundu. Ko- münist oyları geçen yıl •% 55'lerden % 38'e düşen başka bir komünist kalesi, Vierzon kentinde ise ünlü Fransız dire- nişçi komünist lideri Maurice Thorez Meydanı'nın ad değişik- liği önerisi belediye meclisine su- nulmuş bulunuyor. Paris'in merkezindekı Stahng- rad Meydanı şimdilik tartışma dışı.