Katalog

Cumhuriyet Sahıbt Cumhunvct Matbaacılık ve Gaznrcılık Türk Anomm Şırketı adına NnSr Nadi # Gcnel Yayın MudOru: Hasu Om«l. Mütssese Muduru Kmimc UfakbfU. Ya2i Ijlen Muduru Ok«y Gontuta. # Habcr Mcrkczı MudOru. Valçın Bıjcc, Sa>fa Düzenı Yönetmenı Ali Anr 0 Temsılcıler ANKARA. Akmel Tu, IZMIR Hikmct Çrtnlu^. ADANA. Çctfn Yigeııoglıı I; Polmka OUJ Baslutpc » s Haberler &!•• fclcı. U-Scndika Şifcna fekad, KûltDr CcM 0*r, lcantaıl Habcrkn Keaal k*ç»k. Egftun G«ws) ŞftytH, Yun Haberlerr Sccdci Dotsa. Sf»or Danıfmaoı AMamadfr YMhH. Dm ftzılar l o a Ç»>)kn, Amuma. Şaıtı Mf«>. Daıettmr \ M ı U YMKI % Koortumör AknM Kontaaa 0 Malı tifcr EM E/kal 0 Muhaufcc M « « a n 0 BUK« Plan-unı Stvji *Tl »ı.ıl |in|lı 0 Reklanr A»c Tonu 9 E« Vavınjr Hüp Akyol 0 Idare Hcfcriı Gım 0 Istaıne öuâtt ÇcHk 0 Bılfl-Işletn. Nail tftai £ Personei Srvs> unthı Ba)un Nadk Nwtl OkM, AkM. \Uq> »W» Huu Coul, Hlkaa ÇKaAflm. Ot» Glana. Ltır M n llku Sd绫. Ab Ştrata. Alacı Tu B«s»ı vr tiro/ı CymHunyct Matbaacılıt w Gaanecüik T A ^ Turk Oajı Cad. 39/41 C«tak*iu M3İ4 Is. PK 2<* Isunbul Tet 512 05 0! (20 hall. TWOL 22H4, Fta (1) 526 60 T2 0 » » * « a U > Zıya Cdkalp Blv Inkılap S. No. 19/4. TfcL 133 11 «1-47. Tdo: 42344, F«c (4) 13] 05 65 # laato H Zm Blv 1352 S. 2/1. Td. 1} 12 30, Tdec 523», Fax (51) » 55 «0 İMnü Cad. 119 5. No ! Kat I. Td 19 !7 52 14 hatl, Tdo 62155. Fa* (71) 19 25 7J TAKVİM: 11 HAZİRAN 1991 Imsak: 3.25 Güneş: 5.24 öğle: 13.08 Ikindi: 17.08 Akşazn: 20.42 Yatsı: 22.32 Kazakistan'da OrtaAsya Türklerinin at sütündenyapılan içkisiserbestpiyasaya geçişte dörtnala gidiyor Kımız 'azadpazar'm öncüsü KAZAKİSTAN'DA ÇEVRE FACİALARI Nükleer poligon, kuruyan AralGorbaçov, Semey'de son kez nükleer deneme yapılması ricasıyla Kazakistan'a geldi. Ama Kazak Parlamentosu bu isteği reddetme eğiliminde. Kazakistan'ın başkenti Al- ma Ata'ya haziran ayı başın- da uğrayan Sovyet Devlet Baş- kanı Mihail Gorfoaçov'un, Ka- zakistan yetküilerinden küçük bir ricası oldu: Semey Nükle- er Poligonu'nda son kez bir günde 2 nükleer denemeye izin verilsin. Ondan sonra bu po- ligon artık yalnızca barışçı amaçlar için kullamlsın ve Moskova şimdiye dek zarar görenler için Kazakistan'a 1 milyar ruble ödesin. Şu sıralar toplanan Kazakis- tan Parlamentosu, şimdi bu soruna verilecek yanıtı tartışı- yor ve ağır basan eğilim Mos- kova'nın bu talebini reddetme yönünde. Çünkü Kazakistan'- da Semey bölgesi, yıllarca nükleer denemelerde kullanıl- rruş ve çevresine ölüm, korku deh- şet saçmış bir böl- ge. Burada insan- lann kobay olarak kullanıldığı, böl- gede hâlâ sürüp giden sakat do- ğumlar meydana geldiği söyleniyor. Bunun çeşitli bel- geleri dünya bası- runda yayımlandı. 1989 yılında ABD'deki anti- nükleer gruplarla birlikte ku- nılan Nevada-Semey Derneği, Kazakistan'daki nükleer dene- melerin kesinlikle son bulma- sı için çalışıyor. Derneğin baş- kanı, Kazak şair Olcas Süley- manov. Içine 4 Türkiye'nin rahatlık- la sığabileceği Asya'nın en stratejik bölgesindeki 17 mil- yon nüfuslu Kazakistan'ın ba- şında gelen felaketler yalnızca nükleer denemeler değil. Bel- ki bundan daha da ağır bir so- run Aral Gölü'nün kuruyup suyunun üçte bir oranında azalması. Bunun temelinde Moskova'nın bu bölgede uy- guladığı pamuğa dayalı mono- kültür tarım politikası yatıyor. Yaygm ve yoğun pamuk üretimi için Aral'a kanallar açılıyor, gölün kapasitesi zor- Amerikalı ve Kazak çevrecilerin kurduğu Nevada-Semey Nükle- er Denemeleri Önleme Dernegi'nin amblemi. lanıyor ve giderek kurutulu- yor. Şimdi Kazakistan'ın önde gelen somnlanndan biri Aral'- ın kurtarılması. Ancak bu, o kadar kolay değil. Japonlann önerisiyle hanr- lanmış bir Aral projesi var. Ancak bunun için hetn mil- yonlarca dolar harcanması hem de Sibirya'daki bazı ne- hirlerin suyunun Aral'a akıtıl- ması gerekiyor. Kazakistan'da Aral'ı kur- tarma projesinin önde gelen savunucusu ve Moskova'daki Yüksek Sovyet'te milletvekili olan Muhtar Şahanov, bütün bunlar için gerekli parayı bul- manın oldukça zor olduğunu yakınarak anlatıyor. Çimkent'ten Türkistan'a gi- derek yolun sağ tarafında Aral'dan esen tuz- lu çöl rüzgârları- nın kuruttuğu toprakları görü- yoruz. Bitkiler ve çalüar cüceleşmiş, toprak yer yer be- yaz tuz lekeleri ile kaplanmış. Göz alabildiği- ne uzanan bu uç- suz bucaksız boz- kırlarda hâlâ at koşturup inek ve koyun sürülerini güden Kazaklan seyrederken bir zaman tüneline düşmüş gi- bi oluyorsunuz. Şimdi 19. yüz- yıla uzanan bu zaman tünelin- den çıkmaya çalışan Kazaklar ise zehirlenmiş, kurutulmuş topraklar ve sistemli olarak göçrnenlerin buraya yerleştiril- mesi ile sayıca azınlığa düştük- leri bir ülke ile yüz yüze geli- yorlar... Kazakistan ile şu sıralar da- ha çok Japonya ve Güney Ko- re ilgileniyor. Bütün felaketlere rağmen zengin maden yataklarına ve hâlâ verimli geniş arazilere sa- hip olan Kazakistan, Orta As- ya'nın ortasında potansiyel olarak parlak bir gelecek vaat ediyor. Bu parlak geleceğe, Kazak halkının nasıl ulaşabi- lecefini zaman gösterecek... KEREM ÇALIŞKAN ALMA ATA — İpek Yolu'n- da geziniyorum. Kaldınmın iki yanında çömelmiş rengârenk giysili yaşh Kazak köylü kadın- lan bahçelerinden getirdikleri domatesleri, salatalıklan, çilek- leri, biber ve kayısılan satı- yorlar. Bir köşede Çingene kızlar bel- lerine bağladıklan bez torbala- nn içine gizledilderi sigaraları karaborsada kaçak pazarlıyor- lar. Bir diğer köşede Özbekler yol ortasına kurduklan mangal- da şiş kebap satıyorlar. Duma- nı bütün yolu kaplıyor. Küçük büfelerde dondurma ve pasta satıcüannın başı oldukça kala- balık. Kazakistan'ın başkenti Alma Ata'mn en renkli, en cümbüşlü sokağı, adını tarihi "tpek Yo- lu"ndan alan bu cadde. Zaten kentin "Ortalık Pazan" adlı büyuk sebze-meyve hali de bu- rada yer alıyor. Yakındaki oto- büs terminalinden malları ile inen civar köylüleri urettikleri malları burada satıyorlar. Hal- de sebze-meyvelerini satmaya gelenler belli bir kira ödüyor. Ancak bu sokaktaki işporta sa- tıcılar serbest. Örtalıkta "abıta" falan da görunmüyor. Anda-mmda Tur arkadaşım Doğu Türkis- tanlı Sıddıkhan Uluçay ile bir- likte "kımız" peşindeyiz. O böl- genin "Kazakça"sını daha iyi anlıyor. "Kımız khandadır" (Nerededir) sorularımıza "Anda-mında" (orada-burada) tarzında ve el işaretli yamtlar alarak İpek Yolu'nda bir ileri bir geri epey turladıktan sonra kımızın adresini keşfediyoruz. O gün kapalı olan pazar yerinin ortasında 3 tane beyaz Kazak çadın var... Telle bağlı kalın zinciri orada oynayan küçük bir çocuğa açtırıp çadırlara yöneli- yoruz. Arkadaki imalathane bo- İümünde bir kadınla üç erkek çalışıyorlar. Türkiye'den gelip kımız iç- mek istediğimizi öğrenince bizi çadırlara buyur ediyorlar. Ya- rım küre biçimindeki kazak ça- dınnın içi kilimler, kuşaklar, til- ki kürkleriyle süslü. Yerde alcak ve uzunca bir masa, çadıra ayakkabılar çıkanlıp giriliyor. Içerde 'fazladan' bir de televiz- yon var! Kımızcılar Çadırlara kımız servisi yapan Rahşan Ospanova (31) bizim için beyaz önlük ve şapkasım gi- yip geüyor. Daha sonra öteki- ler de bize katılıyor. Barlıkbay Kttmüsbek, Akbarkan Demir- Kazakistan'm başkenti Alma Ata'mn ortasındaki büyük pazarda, beyaz Kazak çadırlarında geçen yıl kurulan bir kımız özel şirketi faaliyet gösteriyor. At bifteği, atın ense kısmmdan yapılan "cal" ve at sucuğu ile birlikte sunulan kımızın kâsesi 3.60 ruble. Şirket, yeni şubelerle kımız zinciri kurmaya çalışıyor. Kazakistan'ın geniş toprakları hızla özelleştirilmeye açılıyor. Komünist partinin yerel yöneticileri kendilerine 14 hektar gibi geniş arazileri 30 yıllığına kiralayıp işleterek yeni "kapitalist" toprak ağaları olmaya başiıyorlar. Güney Kore ve Japonya, Kazakistan'a ekonomik ilgi duyan başlıca ülkeler arasında. BtR KÂSE KIMIZ — Alma Ata 'Ortalık Pazar'ındaki "Otağ" Kımız tşletmesi'nin 4 elemanından biri olan Rahşan Ospanova (31) Kazak cadınnda kımız servisi yaparken. Ospanova, yeni şubeler açacaklannı soylüyor. (Foto£raf: Kerem Çaltşkan) bek ve Nurlan Devrenbek bir yıl önce bir özel girişim olarak "kı- mız kooperatifi" kurmuşlar. Daha önce göçüp geldikleri Çimkent'in Mahtaral köyünde- ki süt kolektifî ile isbirliğine git- mişler. Şimdi sütler köyden ara- balarla geliyor, ama Alma Ata civanndaki köylerden de süt sa- tın alıyorlar. Sonra onu burada kurduklan küçük imalathanede tahta kaplarda çalkalayarak kı- mız yapıp satıyorlar. Büyükçe bir yoğun kâsesini andıran (ka- zı) kâselerde kımızınfiyatı3.60 ruble. Ayrıca kımızın yamna at bifteği, at sucuğu ve atın yele al- tındaki yağlı kısmmdan yapılan cal-yal (dondurulmuş yağ) satı- yorlar. 33 yaşındaki Nuıian Devren- bek aynı zamanda sinema asis- tam olarak çalışıyonnuş. Uya- nık bir Kazak! Kazançlannm bir bölümünü (yaklaşık yüzde 40 kadannı) çeşitli vergilerle devlete verdiklerini anlatıyor. Ancak elde kalan kân biriktir- diklerini ve yeni kımız şubeleri açmak istediklerini soylüyor. Nurlan'a göre "azad bazar" (serbest piyasa) gelistikçe durum daha "cahşi" (Yahşi-yani iyi) olacak. Böylece Kazaklann ve eski Türklerin tarihsel içkisi "kı- mız"ın serbest girişimcilikle bir şirkete donuşmesinin ilk örneğj- ne tanık oluyoruz. Misafıriz di- ye bizden para almıyorlar. Sov- yetler Birliği'nin diğer birçok bölgesinde olduğu gibi Kazakis- tan'da da küçük gihşimcikr, bulabildikleri her alanda iş sa- hası yaratıp, ticarete atdmaya çalışıyorlar. Kımız, yeni türeyen minik "kapitalist" işletmelerin mayası oluyor. Kımız, nasıl bir içki? Kısrak sütünden, içine biraz maya, tat- landırmak için biraz da kuyruk yağı katılarak ve uzun bir çal- kalama sonucu elde edilen kı- mızv alkol oranı oldukça düşük (yüzde 3), ekşi ayran tadında bir içki. Soğuk içilmesi tercih edi- liyor. Değişik yerlerde içmeye başlayınca iyisini-kötüsünü, de- ve ya da at sütünden yapılanı ayırt etmeye başlıyorsunuz. De- ve sütünden yapılana "şuvat" adı veriliyor. Bir de ayranın bul- gurla kanşmasmdan elde edilen kımız benzeri "köce" var. Hadi, en iyi kımızın nasıl ya- pıldığının tarifini de verelim: önce iyi bir kısrak bulup sü- tünü sağıp iki büyükçe deri tu- luma koyacaksımz, sonra bunu atımzın sırtına vurup, atı ova- ya, "yılluya" salıvereceksiniz. At 15 gün sonra dönüp geünce, enfes bir kıvama ulaşmış olan "kımızı" alıp afiyetle içeceksi- niz! Kazakistan'da özelleştirme "tpek Yolu"nda turlamaya devam ediyoruz. Bu kez anlata- cağımız "girişimci", Marina Di- lamanova. 26 yaşındaki bu ba- yan İpek Yolu üzerinde tişört ve pantolon satıyor. Pantolonları bir tekstil kooperatifınden, ya- ni bir özel ımalathaneden tak- sitle ahp, üzerine yüzde 25 kâr payı koyarak satıyor. Günde 45 ruble kadar kazandığı oluyor- muş. Polonya mallarını ise (bunlar Güney Kore üstünden geliyor) peşin para ile alıp satı- yor. Zaten Kazakistan pazanna daha çok G.Kore ve Japonya göz dikmiş durumda. G.Koreli bir şirket Alma Ata'mn en bü- ytlk otelini 30 yıllığına kirala- mış. Restore edip çahştırmaya hazırlamyor. Geniş arazileri içeren Kaza- kistan'da topraklar da artık hız- la "özelleştiriliyor." örneğin Çimkent bölgesinde artık köy- lülere 2-3 adam başına bir hek- tar toprak veriliyor. Bunlar uzun süreler için, örneğin 30 yıl- lığına devletten kiralanıyor ve işletiliyor. Ama örneğin bölgenin Ko- münist Parti sekreteriyseniz eli- nizdeki "iktkiar" nedeniyle tam 14 hektarhk araziyi üzerinize ge- çirtip kiraya verip işlettirmeniz de mümkün. Bunun canlı ör- neklerine' rastladık. Komünist Parti'nin önde gelen elemanla- n "özelleştinne ve kapitaüstleş- mede" başı çekiyorlar. Tıpkı bir zamanlar Türkiye'- de bir devlet yetkilisinin "ko- münizm lazımsa onu da biz y»- ptınz" dediği gibi. Şimdi SSCB cumhuriyetlerindeki Komünist Parti yöneticileri "Kapitalizm lazımsa biz yapanz" diyerek kollan sıvıyorlar. tktidar eUerin- de olduğu için fabrikalan, ima- lathaneleri kendi üstlerine gecir- meleri gerekirse, yabana ortak- lıklara gidip yurtdışında döviz hesabı açma şartım koymaları zor olmuyor. Cumhuriyetlerin yeni "kapi- talist patronlan", Komünist Parti'nin saflanndan doğuyor. Y ann: Kazan Once en iyi bildiğiniz testi çözün YARIŞ GÜNÜ YAKLAŞIYOR — 16 haziran yaklaşıyor. 607 bin 538 aday bir yükseköğretim kunımunu kazanabilmek için yanşacak. (Fotoğraf: Erdoğan Köseoğlu) Eğitim Servisi — Öğrenci Yer- leştirme Sınavı için geriye sayma başladı. 16 haziranda yapılacak sınavda adaylara verilecek soru kitapçıklannda Türkçe, mate- matik, fen ve sosyal alanlannda sorular yer alacak. Uğur Dershanesi adaylara şu "sınav taktikleri"ni öneriyor: 1. Tercihlerinizin tümü F pu- andan oluşuyorsa: Ce\aplama- ya fen bilimleri (F) testinderi başlayınız. Bunu bitirdikten sonra matematik (M) testini ce- vaplaymız. Daha sonra Türkçe- ye (T) geçiniz. Ideal süreler fen bilimleri için 90 dakika, mate- matik için 70 dakika, Türkçe için 50 dakikadır. 2. Tercihlerinizin tümü M pu- anından oluşuyorsa: Cevapla- maya matematik testinden baş- layınız. Bunu bitirdikten sonra fen bilimleri testini cevaplayınız. Daha sonra Türkçeye geçiniz. Ideal süreler, matematik için 75 dakika, fen bilimleri için 85 da- kika, Türkçe için 50 dakikadır. Fen bilimlerinden zayıf, Türkçe- den kuvvetliyseniz fen bilimle- rinden 10-15 dakikalık bir süre- yi Türkçeye aktarabilirsiniz. 3. Tercihleriniz F ve M puan- lanndan oluşuyorsa: Cevapla- maya fen bilimleri veya matema- tik testinden başlayabilirsiniz. (Hangisinden güçlüyseniz on- dan başlayınız). Bu ikisi bittik- ten sonra Türkçeye geçiniz. İdeal süreler matematik için 75 daki- ka, fen bilimleri için 85 dakika, Türkçe için 50 dakikadır. Türk- çeden diğer ikisine zaman aktar- mak doğnı değildir. çiniz. İdeal süreler, sosyal bilim- ler için 80 dakika, Türkçe için 70 dakika, matematik için 60 daki- kadır. 6. Tercihlerinizin tümü TS pu- anından oluşuyorsa: Cevapla- maya Türkçe veya sosyal bilim- ler testinden başlayabilirsiniz (güçlü olduğunuz testten başla- yınız \ Bu ikisi bittikten sonra ten başlayınız, bu ikisi bittikten sonra sosyal bilimlere geçiniz. İdeal süreler Türkçe için 65 da- kika, matematik için 75 dakika, sosyal bilimler için 70 dakikadır. 8. Tercihleriniz S ve TS puan- lanndan oluşuyorsa: Cevapla- rnaya Türkçeden başlayınız. Bu- nu bitirdikten sonra sosyal bi- limler testini cevaplayınız, daha Tercihleriniz hangi bölümün puanından oluşuyorsa, önce o bölümün testini çözmeye başlayın. Örneğin, matematik puanından oluşan bölümleri seçtiyseniz, matematikten başlamamz yararlı olur. 4. Tercihlerinizin tümü TM puanından oluşuyorsa: Cevapla- maya, Türkçe veya matematik testinden başlayabilirsiniz (Han- gisinden güçlüyseniz ondan baş- layın.) Bu ikisi bittikten sonra sosyal bilimlere geçiniz. İdeal süreler Türkçe için 70 dakika, matematik için 80 dakika, sos- yal bilimler için 60 dakikadır. 5. Tercihlerinizin tümü S pu- anından oluşuyorsa: Cevapla- maya sosyal bilimler testinden (S) başlayınız. Bunu bitirdikten sonra Türkçe testini cevaplayı- nız, daha sonra matematiğe ge- matematik testine geçiniz. İde- al süreler Türkçe için 80 dakika, sosyal bilimler için 85 dakika, matematik için 45 dakikadır. 7. Tercihleriniz TM ve S pu- anlanndan oluşuyorsa: Tercih listemzın üst sıralanna hukuk, kamu yönetimi gibi sosyal pua- m ile alan yerleri yazmışsanız ce- vaplamaya sosyal bilimler testin- den başlayınız. Sonra Türkçeye, daha sonra matematiğe geçiniz. Tercih listenizin üst sıralanna ik- tisat, işletme gibi TM puanı ile alan yerleri yazmışsanız cevap- lamaya Türkçe veya matematik- sonra matematiğe geçiniz. ide- al süreler Türkçe için 80, sosyal için 80, matematik için 50 daki- kadır. 9. Tercihleriniz TM, S ve TS puanlarından oluşuyorsa: Sizin için en önemlisi Türkçe oldu- ğundan cevaplamaya Türkçe tes- tinden başlayınız. Bunu bitirdik- ten sonra sosyale geçiniz. Mate- matiği en sona bırakınız. İdeal süreler her üç test için 70'er da- kikadır. Türkçeden diğer ikisine zaman aktarmayınız. Kuvvet durumunuza ve tercihlerinizin sırasına göre matematikle sosyal arasında 10 dakika kadar zaman aktanmı uygundur. Tercih liste- nizin ilk sıraiannda TM puanlı yerler varsa matematik; S veya TS puanlı yerler varsa sosyal, si- zin için daha önemlidir. 10. Tercihlerinizin tümü D puanından oluşuyorsa: Cevapla- maya yabancı dil (D) testinden başlayınız. Bittikten sonra Türk- çeye geçiniz, sosyali en sona bı- rakınız. ideal süreler yabana dil için 80 dakika, Türkçe ve sosyal için 65'er dakikadır. Yabana dil için 80 dakika yetmezse Türkçe ve/veya sosyalden 5-10 dakika aktarabilirsiniz. 11. Tercihleriniz TS ve D pu- anlanndan oluşuyorsa: Tercih listenizin üst sıraiannda D pua- nı, alt sıralanna TS puanı ile alan yerleri yazmışsanız cevap- lamaya yabancı dil testinden başlayınız, sonra Türkçeye daha sonra sosyale geçiniz. Tercih lis- tenizin üst sıralanna TS, alt sı- ralanna D puanı ile alan yerleri yazmışsanız cevaplamaya Türk- çe veya sosyalden başlayınız. (Hangisinden güçlüyseniz on- dan başlayın). Bu ikisi bittikten sonra yabana dile geçiniz. Meslek seçiminiziyaparken ilgi alanlannızı göz önünde bulundurmanızyararlı olur Çevrenizi değil,kendinizi düşününİlgilerinizin gerçek ve sürekli bir yöneliş mi, yoksa geçici bir heves mi olduğunu ayırt edebilmek için kendinizi özgür hissettiğiniz zaman nelere yöneldiğinizi dikkate almalısınız. Prof. YTLDIZ KUZGUN Ankara Ünrversitesi Eğitim Bilimleri Fakiltesi tlgilerinizi tammanız için en elverişsiz koşullarda bile istekle yöneldiğiniz, yaparken yorgun- luk değil dinlenmişlik, bıkkınhk değii mutlului duyduğunuz fa- aliyetlerin neler olduğunu du- şünmelisiniz. Bu faaliyetler okuldaki den konuları olduğu gibi ders dışı faaliyetler olabilir. Bazı ilgi aianlan, doğal bilim, sosyal bilim, iş-ticaret, iş aynn- tıları, açıkhava ve canlı varlık olarak tanımlanabilir. Meslek seçimi, isteklerle im- kânları uzlaştırma işlemidir. Kendinizi sağlıklı bir biçimde değerlendirmeniz için etrafa iyi görünme kaygısını bir yana bı- rakmalısımz. Yakınlanmzın siz- den istediklerini bir an için unu- tarak kendinizi dinlemelisiniz. Böyle bir durumda, içinizden gelen sese kulak veriniz. Kendi- nizi değerlendirmeniz için bugü- ne kadar geçirdiğiniz yaşarru ha- tırlamaya çalışınız, başanh ve başansız olduğunuz işleri düşü- nünüz. tlgilerinizin gerçek ve sürekli bir yöneliş mi yoksa geçici bir heves mi olduğunu ayırt edebil- mek için kendinizi tamamen öz- gür hissettiğiniz zaman hangi fa- aliyetlere yöneldiğinizi düşün- melisiniz. Bir mesleğe hazırlayıa eğitim ül- kemizde genellikle birden fazla yükseköğretim kurumunda ve- rilmektedir ve bu birbirinden farklı kurumların en düşük gi- riş puanlan da birbirinden fark- lıdır. örneğin tıp eğitimi veren 23 program olup bu programla- ra giren öğrencilerin taban pu- anlan farklılık göstermektedir. Kişi, tercihlermi belirlerken ken- disi için mesleğin mi, daha ge- nel olarak alanın mı, yoksa bel- li bir üniversitede okumamn mı önemli olduğunu belirlemesi ge- rekmektedir. örneğin bir genç için tıp eğitimi görmek ve dok- tor olmak çok önemli bir hedef olabilir. Bu gencin tercih listesi- ne, ülkemizde mevcut bütün tıp fakültelerini yazması uygun ola- caktır. Buna karşılık bir başka genç için belli bir mesleğe hazır- lanmaktan çok, belli bir üniver- sitede eğitim görmek önemli olabilir. Bu kişi fen alanına ilgi duyuyorsa, seçtiği üniversitede bulunan fen alanı ile ilgili bütün programlan tercih listesine yaza- bilir. Bazı kimseler bulunduklan kentten aynlıp başka bir kente gitmek istemeyebilir. Böyle bir kimse bulunduğu kentteki üni- versitelerde bulunan ve ilgi ala- nına uygun olan yükseköğretim programlannı seçebilir. Bu, üze- rinde iyi düşünülmesi gereken bir konudur. Yabancı bir kent- te, bir yurtta veya kiralık bir ev- de yaşamamn zorluklarını göze alamayan veya ailesinin maddi gücü buna elvermeyen kişilerin, bulunduklan kentteki yüksek- öğretim programlannı tercih et- meleri yararlı olur. Ana 8Ütü kampanyası • ANKARA (ANKA) — Ana sütü kampanyasını Türkiye'de başlatacak olan UNICEF Başkaru Ms. Grant, 26-28 haziran tarihlerinde Ankara'ya gelecek. Kampanya döneminde yapılacak toplantılarda yayımlanacak bildırilerde ana sütünün ilk altı aydaki önemi belirtilecek. Kampanya çerçevesinde ana sütüyle beslenmeyen çocuklardaki ölüm oranlannın yüksek olduğu anlatılacak ve bu konudaki bilimsel raporlar açıklanacak. Ortaöğretimde sınavlar • ANKARA (ANKA) — tlköğretim okullanmn orta kısmı, ortaokullar, özel eğitim ve sanat orta okulları ile diğer ortaöğretim kurumlannda okul dışından bitirme, bekleme ve sonımluluk sınavlan bugün başlayacak. Okul dışından bitirme, bekleme ve sonımluluk sınavlan 21 hazirana kadar sürecek. 1990-1991 öğretim yıb merkezi sisteme dahil derslerden dışandan bitirme sınavlan ise 12, 13 ve 14 haziran günlerinde gerçekleştirilecek. Milli Eğitim Bakanlığı yetkililerinden edinilen bilgiye göre ortaokul fen bilgisi sınavı 12 haziran günü saat 10.00'da, matematik sınavı 13 haziran günü saat 10.00'da, milli coğrafya ise aynı gün saat 14.00'te yapılacak 14 haziran saat 10.00'da ise ortaokul milli tarih ve vatandaşlık bilgileri sınavlan düzenlenecek. Dk tnenopoz klinigi • ANKARA (AA) — Türkiye'de ilk kez, Dr. Zekâi Tahir Burak Kadın Hastanesi'nde menopoz kliniği açılıyor. Hastane başhekimi Doç. Dr. Oya Gökmen, konuyla ilgili olarak yaptığı açıklamada, menopozun dünyada 20 yıldır tıp literatüründe yer aldığını, ancak THrkiye'de menopoza giren kadınlar için yapılmış bir çalışma ve klinik bulunmadığını büdirdi. Kadınlann ömürleri uzadığı için, yüzde 80'inin en az 20 yıl menopozu yaşadıklanna dikkati çeken Gökmen, bu yüzden Türkiye'de de bir menopoz klirüğine ihtiyaç olduğunu, amaçlanmn kadınlara zevkli bir ikinci hayat yaşatmak olduğunu kaydetti. Klinik, 15 haziranda açılacak. Tüp Bebek Merkezi • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) — Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde "Tüp Bebek Merkezi" açüdı. Sağlık Bakanı Halil Şıvgm, bir yandan doğum kontrol çalışmalan yapılırken diğer yandan çocuksuz aileleri çocuk sahibi yapmaya çalışmanm çelişki olmadığını söyledi. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde açılan ve 1 milyar 200 milyon liraya mal olan "In-vitro Fertilizasyon ve Embriyo Transfer Unitesi" dün hizmete girdi. Merkezin açıhş törenine Sağlık Bakam Halil Şıvgın, YÖK Başkanvekili Uygur Tazebay ve Hacettepe Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Yüksel Bozer ile bakanlık yöneticileri katıldı. Karadeniz çöp k 11111811 • TRABZON (AA) — Karadeniz'de kirlenmenin her geçen yıl arttığı belirtilerek denize çöp dökme olayınm büyük boyutlu olduğu bildirildi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sürmene Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Yüksek Okulu öğretim üyesi Prof. Dr. Mehmet Salih Çelikkale, Karadeniz'in de kirlilikten nasibini almaya başladığım söyledi. Prof. Dr. Çelikkale, Karadeniz'e akan 10 büyük nehir bulunduğunu, bunlardan Tuna Nehri'nin bütün Avrupa'yı tarayarak Karadeniz'e aktığına işaret ederek, şöyle devam etti: "Yalnız Tuna Nehri 817 bin km karelik bir alanı tarayarak Karadeniz'e dökülmektedir. Bu, Tuna Nehri'nin Avrupa'nın atıklannı Karadeniz'e taşıması demektir. Ayrıca 6-7 bin ton çöp her gün Karadeniz'e dökülmekte.. bu da 600-700 kamyon çöp demektir!'