Katalog

I 7 MAYIS 1991 DIŞ HABERLER CUMHURtYET/11 Pravda, Azerilerle Ermeniler arasındaki çatışmalarda, tank ve topların kullanıldığını bildirdi Sovyeden Iç savaşın eşiğindeyiz Sovyet yetkilileri, iki cumhuriyet arasındaki olayların "bir iç savaşı andırdığını" söylediler. Ermenistan'daki bir nükleer santral, olası saldırılara karşı Sovyet askerleri tarafından korunuyor. Cheney Riyad'da • Dış Haberler Servisi ABD Savunma Bakanı Dick Cheney, Körfez bölgesindeki uzun süreli güvenlik ihtiyaçları konusunda görüşmelerde bulunmak amacıyla başladığı Ortadoğu gezisinin ilk durağı olan Suudi Arabistan'a gitti. Savunma Bakanlığı Sözcüsü Pete Williams tarafından yapılan açıklamaya göre Cheney, Suudi Arabistan'dan sonra Kuveyt, Birleşik Arap Emirlikleri, Umman, Katar ve Bahreyn'i ziyaret edecek. Ajansların bildirdiğine göre Cheney'in gündeminde, Körfez bölgesindeki uzun süreli güvenlik gereksinimleri ile ABD'nin bölge ülkelerinde ne kadar silah ve malzeme depolayabileceği yer ahyor. Dış Haberler Servisi SSCB'de Azerbaycan ile Ermenistan cumhuriyetleri arasındaki gerginlik hızla tırmanıyor. Azerilerle Ermenilerin tanklar ve ağır silahlarla savaştıkları bildirildi. Boris Yeltsin başkanhğındaki bir parlamento heyetinin soruşturma yapmak üzere Ermenistan'a gideceği açıklandı. Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin yayın organı Pravda, dunku haberinde "Azerbaycan ve Ermenistan, bir iç savaşın yalnızca eşiğindeler. Çatışmalarda tanklar ve ağır silahlar kullanılıyor, insanlar öliiyor, yaralanıyor ve esir alımyor" dedi. Pravda şunları ekledi: "Acil ve kararlı önlemler almak gere dırıları için planların ele geçirildiğini, ErmeSovyet TASS ajansı da askeri tesisleri konilerin bu koyleri us olarak kullandıklannı rumak için 200 paraşutçünun helikopterlerbildirdi. Pugo, Ermenilerin Yukarı Karabağ le Ermenistan'm başkenti Erivan'a yollandıdan göçe zorlandıklarını da reddetti ve gö ğını duyurdu. çenlerin kendi istekleriyle bölgeden boşaltılErmenistan Devlet Başkanı Petrosyan hafdıklarını söyledi. ta sonunda Moskova'da Gorbaçov ile yaptığı görüşmede Ermenilerin Azerbaycan'dan kiyor... Yitirilen her gün ve her saat yalnız Bağımsız Interfax ajansı da Yukan Karabağ kitle halinde göçe zorlanmasının durdurulyeni kayıplara yol açmakla kalmıyor, fakat sonuçları şimdiden kestirilemeyecek bir tra bölgesinde ve AzeriErmeni sınırında gece masını ve iki Ermeni köyündeki yarahların gunduz silah seslerinin duyulduğunu helikopterlerle taşınmasını talep etmişti. jediye de yol açıyor." duyurdu. Sovyet İçişleri Bakanlığı yetkilileri ise çıSovyet parlamentosunun olağanüstü topAzerbaycan ve Ermenistan cumhuriyetle kan olaylardan dolayı Ermenileri suçladılar. lantısmda söz alan Ermeni milletvekili GriSovyet yetkililer Ermenistan'm bağımsız bir goryan, son iki hafta içinde 37 kişinin öldü ri arasındaki gerginliğin tırmanması üzerine ordu yaratmak için saldırgan güçleri kışkırtğünü söyledi. Toplantıda konuşan Sovyet Sovyet Îçişleri Bakanlığı'na bağlı paraşutçü birlikleri iki cumhuriyet arasındaki sınır böj tığını ve desteklediğini bildirdiler. îçişleri Bakanı Boris Pugo, Moskova'nın Azerilere yardım ettiği şeklindeki Ermeni iddia gesine indirildi. Sınır bölgesindeki Sovyet birsını reddetti ve son iki olaylarda her iki ta liklerinin komutanı General Şatalin ise Izves Madenler Rusya'nın denetimine raftan 30 kişinin öldüğünü açıkladı. Pugo, tiya gazetesine Sovyet askerlerinin Ermenis geçti ' Yukarı Karabağ'ın kuzeyinde olaylara sahne tan'daki bir nükleer santralı milliyetçi Ermeolan Getashen ve Martunashen adlı Ermeni nilerden gelebilecek bir saldırıya karşı koruRusya Federasyonu Devlet Başkanı Boris köylerinde çok miktarda silahın ve. gerilla sal duğunu bildirdi. Yeltsin, dün parlamentoda yaptığı konuşma da, merkezi Sovyet yönetımmin Sibirya'daki büyük maden bölgesinin denetimini Rusya Cumhuriyeti'ne devreden anlaşmayı imzaladığını duyurdu. Anlaşmamn maden işçilerine daha geniş özerklik ve kömür satışmdan pay sağladığı bildirildi. Sibirya'nın Kuzbas bölgesinde ekonomik özerklik ve Gorbaçov'un istifası talepleriyle greve giden maden işçileri, maden bölgesinin Rusya'ya devredilmesi halinde işbaşı yapacaklarını belirtmişlerdi. Nobel Barış Ödtilti Bir Sovyet sözcüsü iç sorunlarla uğraşan Gorbaçov'un Nobel Barış ödülü'nü almak için Oslo'ya gidemeyebileceğini söyledi. Gorbaçov geçen arahk ayında yapılan ödül törenine katılmamış. Nobel Barış Komitesi'ne yazdığı yazıda törenin 10 mayısa kadar ertelenmesini istemişti. • YüGOSLAVYA G. AFRİKA LöNDRA Spiegel'den Türkiye • FRANKFURT (AA) Ahnanya'nın önde gelen haftahİc haber dergilerinden 'Der Spiegel', Körfez savaşı sırasında büyük fedakârlıklar gösteren Türkiye'nin beklediği karşılığı alamadığını yazdı. Dergi, Cumhurbaşkanı Turgut Özal"ın, Türkiye'nin savaştan kârlı çıkacağını söylediğini, ancak maddi yardım yerine övgu aldığını belirtti. "özal'm savaşın başından beri ABD'nin sadık müttefiki olarak hareket etmesi, ülkeye henüz bir şey kazandırmadı" denilen yazıda ABD, Suudi Arabistan, Kuveyt ve Japonya'nın, Türkiye'ye vaat ettikleri yardımın sadece küçük bir kısmını verdiklerine ışaret etti. Ordu alarma geçirildi BELGRAD (AA) Yugoslavya ordusunun bir süredir devam eden şiddetli gösteriler dolayısıyla ülke çapında alarma geçirildiği bildirildi. Hırvatistan Cumhuriyeti'nin Split kentinde dün düzenlenen gösteriler sırasında bir asker öldürülmüştü. Yugoslavya resmi haber ajansı Tanjug tarafından yayımlanan Savunma Bakanlığı bildirisinde "yıkıcı gösterilerin" incelendiği ve Yugoslav ordu birliklerinin savaş kapasitesinin arttırılması yolunda talimat verildiği kaydedildi. • Savunma Bakanhğı'nın birliklerin bir bölümünün seferberlik hazırhğı içine girmesi ve askeri hedeflerle birliklere yönelik saldırıda bulunulması halinde "savaş düzenlemelerinin" uygulamaya koyulmasıyla ilgili karar aldığı belirtildi. Yugoslav ordu yetkilileri, daha önce yaptıkları açıklamada, askeri hedeflere saldırı duzenlenmesi durumunda büna askeri yollardan karşıhk verileceği uyansında bulunmuşlardı. Bu arada Split kentinde dün meydana gelen olaylarda askerlerin güç kullanmadığı dikkati çekti. ların desteğini kazanmak isteyen her iki örgiitün arasında giderek daha kanlı boyutlar alan çatışmalarda, bu yüın başından itibaren 700'u aşkın kişinin öldüğü bildiriliyor. Güney Afrika Devlet Başkanı De Klerk, 2425 mayısta ulkedeki şiddet olaylarıyla ilgili olarak bir konferans düzenlenmesini önermiş, ANC lideri Nelson Mandela, bu konferansa, hükümetin İnkatha'yı tuttuğu gerekcesiyle katılmayacagmı açıklamıştı. tnkatha lideri Mangosuthu Buthelezi de polisin göçmen işçilerin evlerine baskınlarının sÜFdürmesi durumunda, konferansa gitmeyecegini belirtmişti. (Fotoğraf: AFP) ingiliz basını Ttirkiye'yi kınıyor EDİP EMİL ÖYMEN LONDRA "Independent" gazetesinin Ortadoğu uzmanı muhabirlerinden Robert Fisk'in, Kürt sığınmacılara sağlanan yardımı bazı Türk askerlerinin çaldıklanna ilişkin haberi üzerine sınır dışı edilmesi, gazetenin diğer iki muhabirinin "istenmeyen adam" ilan edilmesi, gazetenin tstanbul'daki muhabirinin haber geçmesinin fıilen yasaklanması, Ingiltere'de basın çevrelerinde tepki ile karşılandı. "Independent", konuyu lngiltere Dışişleri Bakanlığı'na aktardı. ö n d e gelen bazı basın mensupları, "Independent" gazetesine, konuya ilişkin görüşlerini açıkladılar. İngiliz basınının ayrıntılı tahlillerini yapan aylık "British Journalism Review" dergisinin genel yayın yönetmeni Geoffrey Goodman, "Saddam Hiiseyin'e karşı birleşen Birleşmiş Milletler ve NATO üyeleri arasında yer alan bir ülkenin böyle davranabilmesi karşısında şaskuıım, Hitler'in 1930'larda 'News Chronicle' gazetesini AI> manya'da yasaklamasından bu yana kendisinin demokrat olduğunu iddia eden bir ülke ilk kez böyle bir davranışta bulunmaktadır" dedi. Körfez savaşına başından beri karşı çıkan, ortanın solunda tutumuyla tanınan "Guardian" gazetesinin genel yayın yönetmeni ve Uluslararası Basın Enstitüsu Başkan Yardımcısı Peter Preston da "Basın özgürlüğü Türkiye'de zayıf ve narindir. Türkler bu durumu değiştirmek gerektiğini fark ediyorlar. Uluslararası Basın Enstitüsu, Cumhurbaşkanı Özal'm Türk basın mensuplannın hareketlerini sınırlayan uygulamalan 10 gün kadar önce kaldırmasım memnunlukla karşüamışü. Ancak şimdiki yasak kaygı vericidir ve kınamayı gerektirir" dedi. Olayın merkezinde yer alan "Independent" gazetesinin dış haberler şefi Geoffrey Hodgson ise gazetesinin tutumunu savunarak "Haberimizin doğruluguna inanıyoruz. tlginç olan şudur ki Türkiye Cumhurbaşkam'nın basın sözcüsü de bu haberlerin içeriğini doğrulamaktadır. Türk makamlannın canlannın sıküdığını anlıyoruz, ancak Independent gazetesinin TUrkiye'ye karşı bir kampanya yürütmesi söz konusu değil. En yüksek profesyonel yeteneklere ve itibara sahip muhabirler tanık oldukları olayları aktarmıslardır" dedi. Konuya ilişkin görüşlerini aktaran "Independent" gazetesi, Türk askerlerine yönelik çalmayağma iddiaları hakkında Cumhurbaşkanı Özal'ın basın sözcüsünün "Bazı tektük olaylar olmuş olabilir, bunu inkâr etmiyorum, ancak iddia edilen bu tür durumlar kesinlikle yasaktır" dediğini yazdı. Gazete aynı sözcünun, İngiliz basın imparatoru Robert MaxweH'in Özal'a telefon ederek "Independent gazetesinin bazı mensuplarında aksak bir şeyler var ve bu bir süredir böyle süriip gidiyor" şeklinde konuştuğunu da aktardı. G. Kore: Ifeni bir siyasi intihar • SEUL (AA) Güney Kore"de son günlerde yaygınlaşan siyasal intiharlara bir yenisinin eklendiği bildirildi. Seul Radyosu çalışma yasasına muhalefetten tutuklu bulunan Park ChungSoo adlı genç bir işçi liderinin geçen hafta bir öğrencinin polis tarafından öldürülmesini protesto amacıyla hükümet aleyhtarı sloganlar haykırarak tedavi için getirildiği hastanenin penceresinden boşluğa atladığını duyurdu. İşçi liderinin intiharı bu hafta içinde aynı nedenle gerçekleştirilen 4. intihar oluyor. Daha öncede arkadaşlannın öldürülmesini protesto eden 3 öğrenci kendini yakarak intihar etmişti. (ANC) ile t tnkatha Ö Özgürliik Partisi yandaşları arasında çıkan son çatışmalarda 29 kişinin öldüğü bildirildi. tnkatha Partisi önde gelenlerinden Musa Myeni, pazar giinü yapılan bir mitingde, ANC'nin şiddet kampanyasını durdurmaması halinde, Johannesburg'un en önemli siyah yerleşim birimi olan Sovveto'ya yaklaşık 100 bin savaşçı göndereceklerini söyledi. ANC ise Devlet Başkanı De Klerk'in güvenlik önlemleri almaması halinde, hükümet ile süren görüşmelerden çekilebileceğini açıklamıştı. Siyah Çatışmalarda 29 ldşi . öldü Ç Î Türkîngiliz ilişkilerinde soğukluk Cumhurbaşkanı Özal'ın Singapur'da Şemdinli Kaymakamı olayı ile ilgili bir soruyu yanıtlarken "İngiliz askerlerinin Şemdinli'de ne işi var? Biz müsaadeyi sadece Irak için verdik" demesi, Batılı diplomatik çevrelerde "şaşkınlıkla" karşılandı. SEMİH İDtZ ANKARA Şemdinli Kaymakamı Erdoğan Ülker'in Ingiüz askerlerince tartaklanması ile başlayan ve Kuzey Iraklı sığınmacılara gönderilen yardımların Türk askerlerince yağmalandığını iddia eden tngiliz gazeteci Robert Fisk'in sınır dışı edilmesiyle "bulanan" "Türklngiliz" iliskilerindeki olumsuz hava sürüyor. Cumhurbaşkanı Özal'ın Singapur'da yaptığı ve İngiliz askerlerinin Şemdinli'deki mevcudiyetini sorgulayan açıklamasının yanı sıra Şemdinli Kaymakamı ile ilgili olayın bazı unsurlannın bir "muamma" halini alması ise bu olumsuz atmosfere "karmaşık" bir boyut getirdi. Bu arada, Fisk'in sınırdışı edilmesinden sonra "milliyetçi dayanışma" içine giren İngiliz basınının, bu kez dikkatini Türk savaş gözetimimizde diye açıklama yaptı. Ardından Dışişleri Sözcüsü Murat Sungar bu askerlerin, getirdikleri malzemelerin ve kaldıkları yerlerin Türkiye'nin onayına tabi olduğunu bildirdi. Şemdinli Kaymakamı ise olayın meydana geldiği gUn bilinçli olarak tngiliz askeruçaklarının sınır boyunca yaptıkları eğitim lerinin bulunduğu mevkiye gitti. Bu askerler atışlarına çevirerek bunun yöredeki İngiliz asburaya herhalde gecenin karanlığında gizli bir kerlerinin hayatlannı tehlikeye soktuğunu bilşekilde girmedüer?" dirmesinin bu olumsuz atmosferi daha da arttırdığı gözleniyor. Batılı diplomatlar, "Türkiye'nin katkısı olHer iki ülkenin diplomatlarının bu geliş madan sığınmacılara bugüne kadar yapılan meler karşısında rahatsızlık duydukları dik yardımların hiçbirinin gerçekleşemeyeceğini" de vurgulayarak, bugün yaşanan sorunlarm kat çekiyor. Cumhurbaşkan: özal'm Singapur'da Şem daha çok "Türk ve yabancı gazeteciler aradinli Kaymakamı olayı ile ilgili bir soruyu ya sındaki basın savaşından" kaynaklandığını nıtlarken "tngiliz askerlerinin Şemdinli'de ne savundular. işi var? Biz müsaadeyi sadece Irak için verdik" şeklindeki açıklaması Batılı diploma Türk diplomatlar tik çevrelerde •şaşkınlıkla" karşılandı. Türk diplomatları, İngiliz askerlerinin Bu konuda görüşlerini bildiren bir diplomat, sığınmacüara yardım etmek amacıyla di Türkiye'nin izni ile bu ülkede bulundukları| e r ülkelerden Türkiye'ye gelen askerler gibi nı doğrularken iki ülke arasında bu konuda İngiliz askerlerinin de Ankara'nın iznine ta vanlan mutabakatm "esnek" olmasına dikkat çekerek şunları söylediler: bi olduğuna işaret ederek şunları söyledi: "Acil çözüm bekleven insani bir sorun kar"Başbakan Akbulut, bu askerler bizim Robert Fisk'in sınır dışı edilmesi olayı ve Ingiliz basınının aleyhte kampanyası gerginliği arttırdı şısındaydık. Bu nedenle müttefiklerin diplomatik düzeyde nota ile yaptıkları başvurulara olumlu yanıt verildi. Köşk ve Genelkunnay da bundan haberdardı. Ancak bu müsaade verilirken Ground Rules, yani yerel düzeydeki uygulanacak kurallar sorunun vahameti ve aciliyeti karşısında ayrıntılı bir şekilde saptanamadı. Sadece anahatları belirlendi. Bu sorunlar daha sonra gelişmelere göre oluşmaya başladı." BBC Radyosu'nun hafta sonunda yöreden verdiği bir haberde, Türk Hava Kuvvetlerine ait uçaklar tarafından sınır bölgesindeki gerçekleştirilen eğitim atışlarının tngiliz askerlerinin hayatını tehlikeye soktuğunu bildirmesi konusundaki soruları da yanıtlayan yetkililer şunları söylediler: "Diyarbakır civanndaki bu atışlar Türk Silahlı Kuvvetleri'nin yıllık programı çerçevesinde meskun olmayan yerlerde gerçekleşiyor. Sorun bu yerlerin şu şıralarda yaşanan olağandışı gelişmeler karşısında biraz daha meskun hale gelmiş durumda. Ancak eğitim atışları sırasında gereken her türlü tedbir de alımyor. Yani bir tehlike söz konusu değil." Tekne battı: 60 ölü • YENİ DELHİ (AA) Hindistan'ın güneyindeki Godavari Nehri'nde aşırı yük nedeniyle bir teknenin batması sonucu ölenlerin sayısının 60'a yükseldiği ve en az 30 kişinin daha kayıp olduğu bildirildi. Hindistan Haber Ajansı'nm haberinde 40 kişilik kapasiteye sahip olan tekneye 130'dan fazla kişinin bindiği ve aynca çuvallarla pirinç yüklendiği kaydedildi. PTI tarafından daha önce verilen haberde teknenin batması sonucu 40 kişinin öldüğü bildirilmişti. Rusya'nın KGB'si • MOSKOVA (AA) SSCB'nin en büyük cumhuriyeti Rusya'nın kendi "Devlet Güvenlik Komitesi"ni (KGB) kurması konusunda anlaşmaya varıldığı açıklandı. SSCB KGB Başkanı Vladimir Kruçkov ile Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Boris Yeltsin arasında bugün yapılan görüşme sonucunda Rusya'nın kendi KGB örgütünü oluşturmasına merkezi hükümetin itiraz etmemesi gerektiği konusunda görüş birliğine varıldı. Rusya Federasyonu Yüksek Sovyet Başkanlık Divanı, Rusya KGB örgütünün başına 44 yaşındaki KGB Tuğgenerali Viktor Ivanenko'yu atamayı kararlaştırdı. Hem çok rahat, hem çok konforlu, hem de ekonomik bir yerde oturabileceğinizi biliyor muydunuz? IRAK Barzani, Saddaııvla görüştü ABD'li bir yetkili, ülkesinin Irak'tan savaş tazminatı olarak petrol gelirinin yüzde ellisini istediğini söyledi. Irak'ın silahsızlandırılması konusunu ele alacak BM komisyonu toplandı. Dış Haberler Servisi Kurdistan De lantı, basına kapalı olarak gerçekleştiriliyor. mokrat Partisi lideri Barzani, dün Bağdat'ta BM yetkilileri, konunun hassasiyeti dolayıIrak Devlet Başkanı Saddam Huseyin ile bir sıyla toplantıyla ilgili fazla açıklama yapılaraya geldi. Irak'ın silahsızlandırılması ko mayacağını ve toplantınm 1 hafta sürecenusunu ele almak üzere BM komisyonu ğini belirttiler. toplamrken adının açıklanmasmı istemeyen Öte yandan ABD'nin, Körfez savaşı tazbir ABD'li yetkili ülkesinin savaş tazmina minatı olarak Irak'ın gelecekte elde edecetı olarak Irak'ın petrol gelirinin yarısını is ği petrol gelirlerinin yansını ödemesıni istediğini bildirdi. tediği bildirildi. Kurdistan Demokrasi Partisi Sözcüsü, Adımn sakl, kalmas.n. isteyen bir ABD'li Tahran'da yapt.ğ, açıklamada, B a r z a n i . yetkıh, dun yaptığ. aç.klamada, ABD mutSaddam görüşmesinde «Kürt somnuna iliş tefiklennden bazılarının bu oran. azaltrnayı kin uluslararas. garanti konusunun yanı sı onerdıklermı ancak bu durumda Irak:m^sara Irak'ta demokratikleşme süre."inin" ele ™* tazm.nat.n. odemes.n.n çok uzun süre ahndığını belirtti. Sozcu, Irak makar.ıların a l a ^ a | ' " ? « J g g 1 ca özerk Kurdistan bolgesine dahil edilmeyen Kerkük sorununun kısmen çözume k katiği tazminatı 6 yılda ödeyebilecek. Bazılavuşturulduğunu da kaydetti. rının önerdiği gibi yuzde 10'unu ödemesi Irak'ın kimyasal, biyolojık ve diğer silah halinde ise bu 30 yıl alacaktır. Bu kadar larının imhası konusunu ele alacak olan uzun süre beklenemez" dedi. Bu arada ABD'nin BM temsilcisi ThoBirleşmiş Milletler Komisyonu, dün ilk topmas Pickering, Irak'ın savj1 tazminatının lantısına başladı. Isveç silahsızlanma uzmanı Rolf Ekeus 5 yıl ertelenerek ödenmesı yolundaki talebaşkanhğında, BM merkezinde yapılan top binin "yetersiz" olduğunu, ama bu konunun üzerinde durulabileceğini söyledi. Ancak diplomatik kaynaklar, Irak'ın talebinin kabul edilmesinin pek mümkün olmadığını söylüyorlar. öte yandan Irak birlikleri dün Kuzey Irak'taki Duhok kentinden güneye doğru çekilmeye başladılar. Amerikan 325. hava birliklerine mensup askerlerin kentin sınmna ulaştıkları, kentin müttefıklerce ele geçirümesi durumunda Kuzey Irak'taki en büyük "güvenli bölge"nin Duhok'ta kurulabileceği bildiriliyor. Bu arada tran'da yayımlanan "The Teheran Times" gazetesi Bağdat yönetimi ile Kürt liderler arasındaki görüşmeleri eleştirdi ve görüşmelerin "Kürtlerin davasını zayıflatüğı"nı yazdı. Amerikan 325. hava birliklerine mensup askerlerin Kuzey Irak'taki Duhok kentine ulaştıkları, bu arada Irak askerlerinin de Duhok'tan ayrılarak güneye doğru çekildikleri bildirildi. Bu arada müttefık güç yetkililerinden Binbaşı Jay Garner, Irak güçlerinin Duhok'tan 4 gun önce çekilmeye başladıklarını, ancak müttefiklerin Duhok'u operasyonlara dahil etmeyi kesinlikle düşünmediklerini söyledi. ABD kaynakları da müttefik ilerlemesinin Duhok'un 5 ile 10 kilometre yakınında durduğunu açıkladı. 5 sIoe elh ln e Kvyln On dms a d uet l Blrej i v z e ei)rnn üd ' .'