Katalog

CUMHURİYET/12 EKONOMİ 25 MART 1991 ABDURRAHMAN YILDIRIMBORSA NOTLARI İstanbul Borsası'ndan 'çağdaş' manzaralar Borsa işlemlerinden büyük kazartç- lar sağlayanlar bugünlerde Bo- ğaz'da aylık kirası 7 bın dolarlık yah- lara taşınıyoriar. İktidar çevreleri ve si- yasilerin köşe döndükleri, devletin özelleştirme yoluyla trilyonlar çektiğı, özel sektöryn halka açılmayla trilyon- ları kasasına akıttığı borsa, acaba ne durumda? İşte. borsa kazançlanyla Efe Özal1 m yalıya taşmdığı bugünlerde tstanbul Borsası'ndan çağdaş manzaralar: * • * Kabadayısı, yankesicisi ile ünlü Top- hane'nın daracık bır sokağından gıri- lebilen İstanbul Menkul Kıymetler Bor- sası'nı geceleri "karabaş" bekliyor Seans başlamış. Sokak borsacıları da mevzilenmiş. Borsaya gırış çıkışlar en yoğun zamanında. Kapıda karabaş yatmış güneşlenıyor. Gece bekçilık et- tiği borsanın önünde keyif çıkartıyor. Borsa korumagörevlilen. karabaşın bır sokak köpeği olduğunu, ama gece er- ken uyarı görevini yerine getirdiğin- den, burayaalıştınldığını, âdeta ikinci bir gözcülük görevini üstlendiğini be- lirtiyotiar. * * * Devlet, 5 yıldan beri fonksiyonuna yakışır ve yeteri büyüklükte bir bina bulamayınca borsa mecburen kendi etrafında genişleme yoluna gittı. Kom- şu binalar kiralandı ve ıçeriden duvar- lar yıkılarak alan genişletilmesine gi- dildi. İşte kazanılan bu yeni alanlardan birine taşınan İstatistık ve Değertendir- me Müdürlüğü, yağan yağmurun azız- liğine uğradı. Çatıdan akan sular içın yere gazeteler serildi, bidon ve kova- lar konuldu. Bu şartlar allında bilgisa- yarla heıtıalde borsa işlemleri değıl, olsa olsa yağmur istatistikleri yapıla- bilirdi. * • • Sayıları hızla çoğalan aracı üyeler ve onların temsilcilerine yer bulunması için katlaki bütün bölümler yıkıldı ve iş- lem salonuna eklendı. Öyle ki elbise asacağtna dahi yer kalmadı. Salon gı- rişine, sayılan 36O'ı bulan "broker'Mar için sadece iki elbise askısı konabil- mişti. Kış günlerinde paltolara, man- tolara boğulan bu eibise askılan sık sık devriliyor. Salona gırenler, paltolarını asma yerine, devrilen yığının üstüne atıyorlar. * * * Aylık 7 bin dolar kira ödemeye baş- layan yeni banker Efe Özal, Hürriyet'e, "Babamın izniyle borsacı oldum. Ge- rekirse çekilirim" açıklamasını yaptı. 1) Bundan böyle yağmur istatistiğini borsadan alabilirsiniz. 2) Borsada portmanto yatırımı yapan koşeyi döner 3) Geceleri borsayı bekleyen karabaş, giındüzleri kapı önünde kestiriyor Efe, kamuya açıklanmamış bilgileri ön- ceden öğrenerek haksız kazanç sağ- layabilecekleri suçlamasına karşı, Iş Bankası, Koç, Sabancı ve Eczacıbaşı : nın adreslerini gösterdi. Bu grupların borsada hem aracı üye olarak faalıyet gösterdıklerini hem de birden çok şır- ket hısselerinın işlem gördüğünü be- lirten Efe, "Bunlar da en çok kendi kâğıtlanyla oynuyorlar. Bunları kim- se görmüyor ya da söylemiyor" de- di. Ya borsanın diğer sorunları. Aklımı- za gelenleri sıralayalım: Sistem kompütürize edilememiş, çağdaş bir saklama sistemi kurulama- mış. Hisseterın büyük çoğunluğu gu- venli bir şekilde basılmamış. Mevzu- atta eksiklikler var. Aracılarla müşteri- ler arasındaki ilişkiler düzenlenmemış. Aracı kurumlar disiplin altına alınama- mış. Bankaların sermaye piyasası ku- rallarına tabi tutulmaları ve bu çerçe- vede denetlenmeleri sağlanamamış, Yatırımcılara ortak şans tanımak için bilgide eşitliği sağlayıcı şekilde, "ka- muoyunun düzenli ve sürekli aydın- latılması" gerçekleştirilememış. Ka- muya açıklanmamış bilgileri öğrene- rek haksız ticaret yapma cezalandırıl- mamış. Âdeta isteyen istediği gibi at koşuşturmuş. İşte sıze borsanın durumu. Bu so- runlan çözmek için şüphesiz borsa yö- netimi canla başla çalışıyor, ama tek başına yeterii olmuyor. Çözüm, ilgili kamu kuruluşlannın daha yakın ilgisin- den ve işbirliğinden geçiyor. DPT es- ki müsteşarlarından Yıldınm Aktürk- ün önerisini gündeme getırmek istiyo- rum: Sermaye piyasasıyla ilgili kamu kuruluşları, borsa, SPK. KOİ, Hazine, Merkez Bankası ve ilgili devlet bakan- lığının katılımıyla "sermaye piyasası koordinasyon kurulu" oluşturulsun. îç ve dış borçlan için kaynak bulamayan TMO'nun alım bedellerini nasıl ödeyeceği büinmiyor TMO, çiftçiyi dibe çekiyorHükümetin tarım politikası çıkmaza girdi: 1) Destekleme alımlannda peşin ödemeden vazgeçiliyor. 2) Hububat destekleme alımına sınır gelecek, 3) Ortalama taban fiyat artışının yüzde 50'de tutulması öngörülüyor. ANKARA (Cumhuriyel Bii- rosu) — Tanmsal ürün destek- leme alımlan vefinansmanyön- temlennde geçmiş yıllarda yapı- lan yanlışlann, hükümetin tanm politikasını çıkmaza soktuğu bildiriliyor. Destekleme alımla- nnda peşin ödeme uygulamasın- dan vazgeçiliyor. Hububat des- tekleme alımlannda sınırlama- ya gidilecek. TMO, ürünün tü- miinü almayacak. Taban fiyat- larm, beklentilerin altında kala- cağı bildiriliyor. Görev zararlarının zamanın- da ddenmemesi, odenmiş ser- mayesinin çok düşuk tutulması ve ödemeler için Merkez Banka- sı kaynağı kapatılarak yuksek faizle piyasadan borçlanmak durumunda bırakılması, ozellik- le geçen yıl TMO'yu içinden çı- kılmaz bir finansman darboğa- zına soktu. Ofıs, alım bedellerini peşin olarak yerine getirebilmek amacıyla artan oranda yıiksek faizle borçlanmak durumunda kaldı. 1990 yılı sonu itibarıyla TMO'nun iç borçlan toplamı 5 trilyon 420 milyar liraya yükse- lirken kısa vadeli dış borçlan da 1 milyar 63 mijyon dolar oldu. Bu borçlan ödeyebilmek için da- hi yeterii kaynak sağlayamayan TMO'nun alım bedellerini nasıl ödeyeceği de belirsizliğini koru- yor. Edinilen bilgiye gore bu yılki destekleme alımlannda düşunü- len ilk yöntem; peşin ödeme uy- gulamasının kaldırılması ola- cak. TMO'nun yapacağı alımla- rın yan yarıva daraltılmasının da gundemde olduğu belirtilerek taban fiyatlardaki ortalama ar- tışın yüzde 50 civannda tutul- masının öngörüldüğü kaydediJ- di. Konuya ilişkin olarak geçen günlerde Yüksek Planlama Ku- rulu'na sunulan bir raporda, TMO'nun bu yıl yapacağı buğ- day alımlannın miktannın 3.5 milyon tonun ustüne çıkanlma- ması gerektiği belirtildi. Aynı ra- porda önerilen ortalama fiyat düzeyinin ise geçen yıla göre yüzde 49.4'lük artışla 750 lira düzeyinde tutulması onerildi. Söz konusu raporda dile getiri- len bazı görüşler de özetle şöy- le: "TMO'nun problemleri bir bütün içinde, destekleme politi- kalannı da kapsayacak biçimde degerlendirilmelidir. Sosyal amaçlı destekleme po- litikası veri iken. sorunlan ha- fifletici çözümler üzerinde yo- ğunlaşılması gerekliliği vardır. Bunlann başında, destekleme kapsanundaki üretici sayısımn daraltılması gelmektedir. Eğer üreticiler için 'üretici karnesi' uygulaması getirilip taban fiyat- lar ile ödemeler, desteklenmeye muhtaç üreticiler lehine farklı- laştınlırsa sübvansiyonlar daral- tılmış olup anlam ifade edebilir. Bunun yanında özellikle bu yıl alım politikasında miklar >ö- nünden daraltıcı önlemler alın- ması, ihracat imkânlarının zor- lanması gerekmektedir." Döviz politikasında kritik hafta Merkez Bankası'nın dövize müdahalesinin etkisinin sürüp sürmeyeceği, döviz politikasının geleceği gibi konulann bu haftaki gelişmelerle ortaya çıkması bekleniyor. Ekonomi Servisi — Ueçen n m müdahalesiyle karşılaşan hafta, basdöndürücü bir yükse- dövizde kördüğümün çözülme- lişin ardından Merkez Bankası'- s i bu haftaya kaldı. Döviz kur- larının geleceğinın buyük ölçu- de bu hafta açıklığa kavuşması bekleniyor. Geçen hafta dört günde yüz- de 13.5 gibi çok yüksek oranlı bir artışı gerçekleştiren dolar cu- ma günü Merkez Bankası'nın müdahale etmesiyle yüzde 10.9 değer kaybetti. Müdahalesiz ge- Afyon Çimento satışta Ekonomi Servisi — Serma- yesinin yüzde 51'i Fransız SCF'ye blok olarak satılan Af- yon Çimento Fabrikası'nın Kamu Ortaklığı İdaresi'ne ait yuzde 48.59 hissesi bugünden itibaren halka arz ediliyor. İş Bankası şubelerinde satı- şa çıkartılan ve 30 bin lira de- ğer biçilen hisselerden en faz- la 200 adet alınabilecek. 2.5 milyar lira sermayeli şirketin 1990 yılında 7 milyar 920 mil- yon lira net kârı var. Şirketin 1989'daki 3 milyar 96 milyon liralık net kârından ortaklara yüzde 619 temettü dağıtılmış- tı. 1988 kârı ise 1 milyar 814 milyon lira olarak gerçekleş- miş ve şirket yüzde 363 oranın- da kâr payı vermişti. 30 bin li- ra satış fîyatına göre net kâr ile hesaplanan fıyat/kazanç ora- nı Afyon Çimento hissesinde 9.45 olarak bulundu. Satış fi- yatı/defter değeri ise 4.12 ola- rak hesaplandı. Sirketin yüzde 51'i 1989 yı- lında 34.6 milyar liraya Fran- sız SCF firmasına satılmıştı. KOl'nin fiyatına göre geriye kalan yüzde 48.59 oranındaki hisse, 30 bin liradan hesap edildiğinde 36 milyar liraya vanyor. KOİ, elindeki hissele- rin altıda birini tutuyor. Öte yandan Türkiye Şişe Cam Fabrikalan'na ait Paşa- bahçe Cam Sanayii de halka açılacak. Şirket, hisselerini halka arz etmek için SPK'ya başvurdu. TRAfxJSTÜRK HOLDİNG A.S. Y E N İ A D R E S İ M İ Z 19 Mayıs Caddesi No: 4 NOVA BARAN PLAZA Kat: 17 80220 ŞİŞLİ-İSTANBUL Tel: (1)130 02 12(10 Hat) Fax:(1) 134 0130 Tlx: 39 496 - 39 497 çen 4 günün ardından Merkez Bankası'nın yeniden devreye girmesi kafalarda soru işaretle- ri doğurdu. Cuma gunkü müdahalenin etkisini sürdürüp sürdürmeyece- ğinin ve bu yıl döviz kurlarının nasıl seyredeceğinin bu hafta or- taya çıkabileceği kaydediliyor. Umut yardımda Bankacılık çevreleri, Cumhur- başkanı Özal'ın ABD gezisinin tamamlanmasıyla, alınacak Körfez yardımlannın kesinlik kazanacağına 1991 yılı için pa- rasal programlann öngörülebi- leceğine, kurlann seyrinin ne ola- cağına karar verilebileceğine dikkat çekiyorlar. Türkiye'nin döviz dengelerini tutturabilme- si için bütun dikkatlerin Körfez yardımlarına çevrilüiğini belir- terek Merkez Bankası'nın vere- ceği işarete göre serbest piyasa- nın hareket edeceğini kaydedi- yorlar. DÖVİZ KURLARI 24 UUn 1991 06yian Cina 1 ABOOolan 1 AhnanMarkı 1 Avustralya Dotarı 1 BeMıa Frangı 1 Fransız Frangı 1 HoKanda Flortnı 1 Isveç Kronu 1 tençre Frangı 100 İWyan Lıretı 1 Japon Yeni 1 Stertn 1 S.Arabıstan Rıyali Dövu Alış 3549 89 215615 2747 25 104 65 633 40 1913 17 592 04 2518 M 289 79 25 85 6342 58 946.63 Döve Sadş 3557 00 2160 47 2752.76 104.86 634.67 1917 00 593.23 2523.59 290 37 25.91 6355 29 948 53 Efektıf 3546 34 2153 99 2700 55 102 88 632 77 191126 586.12 2S16.02 284 86 25 59 6336 24 922 36 Efektıi Satış ÇAnUZKUR 3567.67 2166.95 2761.02 105.18 636.57 1922 75 595 01 2531.16 291.24 25 98 6374 36 95138 S 1 6464 Alman Marfcı S 5 6044 Fr Frangı S 1.8555 Hol Flonnı S 1.4094 isv Frangı S 1224.98 Ital Lıretı S 137 31 Japon Yeni $ 3 7500 S Arab Rıyali £17866$ PERTEK KADASTRO HÂKİMLİGİ'NDEN Dosya No: 1978/84 Davacı Hazine tarafından davalı Mustafa Durgun aleyhine mah- kememizde açılan tapulama tespitine itiraz davasının yapılan açik du- ruşması sırasında verilen ara kararı gereğince; Hasan Özgul'ün açık adreslerinin tüm aramalara rağme.ı meçhul olduğu anlaşılmış, davalı mirascısına duruşma gununden bahisle ila- nen bildirilmesi için tebligat yapılmasına karar verilmiş olmakla; 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 28'inci maddesi gereğince dava sebep ve delillerinizi dilekçe ile veya 15.8.1991 tarihlı duruşmaya ge- lerek bildirmeniz, aksi takdirde davanın açılmamış sayılmasına ve te- spit gibi tesciline karar verıleceği hususu tebliğ olunur. Basın: 46255 B E K L A M D U N Y A S I ABD askerlerine lıoşgeldin' Körfez sava- şından dönen ABD askerleri, başta havayolu şirketleri olmak üzere çeşitli fir- maların pazar- lamacılan tara- fından 'hoşgel- din hediyeleri' ile karşılanıyor- lar. Basında ve televizyonda ' e v i n i z e hoşgeldiniz' kampanyaları yoğunlaşıyor. Firmalann Kör- fez'den dönen ABD askerleri- ni karşılama programlarının başlıcaları şunlar. Delta H«. vayolları: Tümaktifaske- ri personele ve birinci derece yakınlarına, ABD'deki 230 uçuş noktası için yüzde 70 indirimli gidiş donüş bileti. wacow HOME Dison^onua arlıppcVnan jff uvc0VDar<jı m 4 g m MBCOtlE HOMB Batı llavayoUan: Su- udi Arabistan'dan ABD'ye dönmek için şirketin charter uçuşlanndan yararlanan her ABD askerine, ülkenin herhangi bir yerine iki kişilik ücretsiz gidiş dönüş ola- nağı. Aynca tüm askeri personele ve bi- rinci derecede yakınlarına yüzde 70 indirim. Coatineıtfjü. Trans Horid Hava- yollan: Yüzde 70 indirim. Uniled AirlfaMs; Havvai turizmini desteklemek amacıyla askeri personele yüzde 70 indirime, bu adaya olan uçuş- lan da katıyor. Havayollan: Yuzde 70 indiri- min yanı sıra Frankfurt'taki ABD üssüne sevdiklerini görmeye giden asker yakınları- na yuzde 25 in- dirim yapıyor. Forrf M». tmr Ctc 1 mart -31 aralık ara- sında 1990-1992 modeli Ford ve- ya Mercury otomobil alan tüm askeri per- sonele, dünya- nın neresinde olursa olsun, perakende fiyat üzerinden yüz- de 4 indirim yapıyor. Chreysler C*rp: Mayıs sonuna kadar 500 dolarlık indirim. Toyota ISAÎ Bölge bayileri kendi. programlannı uyguluyor. Programlar- dan biri, tüm parça, servis ve kiralama hizmetlerinde yüzde 15 indirim. Sheraton Corp: Otellerinde, 8 Mart 1992'ye kadar Körfez'den dönen tüm ABD askerlerine ücretsiz bir hafta so- nu geçirme olanağı. Hesttn Hotels: Tüm ABD askeri personeline Walt Disney World Swan Hotel'de yüzde 75 indirim. Marriott Corp: Savaşta yaralanan- lara ve yakınlarına ücretsiz konaklama olanağı. T E K N 0 L 0 J 1 V I T B I N I Video konferans ucuzluyor Büronuzdan bir başka kentteki yöne- ticilerle toplantı yapılmasını sağlayan video-konferans sistemi, büyük firmalar arasında gittikçe yaygmlaşmaya başladı. Uçak bileti masraflanru ve kaybedilen zamanı ortadan kaldıran video-konfe- rans sistemine ilgi Körfez savaşı sırasın- daki terörist tehditler nedeniyle daha da arttı. Amerikan Picture Tel fınnası, 40 bin dolara mal olan bir video-konferans sistemi geliştirdi. Bu, benzer sistemlerin fiyaünın yansı. Model 200, kürolar ve al- tı kişilik küçük konferans salonlan için tasanmlanmış. Sistemin kamerası, mo- nitörü, elektronik gereçleri, parça parça bir araya getirilen müzik setlerinde ol- duğu gibi odadaki alana uygun olarak yerleştirilebiliyor. Bağlanöyı kurmak ya da çeşitli düzenlemeler yapmak için Ba- sit bir kumanda gerecini kullanmak ye- terli oluyor. tsterseniz hattın öteki ucu- na ulaşan kendi görüntünüzü izleyebili- Portatiftelefon Bir Norveç firması olan Simonsen, •profesyonel' özelliklere sahip portatif telefonuyla bir hamle yaptı. 2.6 kg ağırhğındaki telefon, bil- gisayara ya da faksa bağlanabiliyor, 250 telefon numarasını belleğinde tutabiliyor. Tele-sekreter de içeren Simonsen'in bu telefonuyla ahizestz ko- nuşma yapılabiliyor. Çarpmalara dayanıklı olan telefonun fıyatı 19000 Fransız Frangı. yorsunuz. öte yandan özel ses devresi, İconuşma sırasındaki başlama, bitiş ve duraklamaları belirleyebiliyor. Picture Tel sistemi, video-konferansm masaüs- tü bilgisayar gibi gittikçe pratikleşecegi- ni ve yaygmlaşacağını kamthyor. Mobil telefonda karşı önlem Mobil telefonlar yaygmJaştıkça, tüketicilerin il- gisini çekmek isteyen firmalar yepyeni olanaklar sağüyor. Siemens'in yeni mobil telefonlan C 3 ve C 4, çalınması halinde hırsızların bir işine yara- mayacak şeküde tasanmlanmış. Aynı otomobil radyolannda olduğu gibi; Siemens'in bu telefon- lanndan birini çalan hırsızm yonga (chip) kartı- nı ya da telefonun sahibinin belirlediği gizli nu- marayı bulması gerekiyor. Hırsız bu numarayı üç denemede bulamazsa, telefon bloke oluyor ve kullanılamıyor. Ancak telefonun sahibi yonga kartını takarak gereci yeniden kullanıhr hale ge- tirebiliyor. C 3 ve C 4 telefonlann bir diğer özel- liği ise telefonun sahibinin hangi numarada ola- cağmı not olarak bırakabilmesi. Kullanıa, tuş- iara basarak- numara>ı kaydettikten sonra tele- fon, dışarıdan arayan kişiye bu numarayı üç kez sözlü olarak tekrarlayabiliyor. Dünyanın en küçük faksı İlacınızı almayı unutmayın Pill Meter II, ilacınızı ala- cağınız saati bildiren ve ila- cı saklayan bir cep aygıtı. 9x6.5 cm boyutlanndaki aygıt, ekranında saati göste- riyor ve yapılan programa göre ilaç alacagınız saatte 60 saniye süreyle alann veriyor. Pill Meter, ilaç saklayabil- mek için iki ayrı bölme içe- riyor ve iki ayn ilaç alma za- manı için programlanabili- yor. Acaba kim arıyor? Telemanager, telefonu aç- madan sizi kimin aradığıru öğrenmenizi sağlıyor. Te- lefon prizi ile telefon arası- na bağlanan Telemanager, yüz telefon numarasını tanı- yor ve bunlan ekranında gös- terebiliyor. Aynca aramanın gününü ve saatini de bildi- riyor. Telemanager'in belle- ğine telefon numaralanyla birlikte bu numaraların ki- me ait olduklannı da kay- dettiyseniz (en fazla yüz nu- mara), arayanın adını da ek- randa görebüiyorsunuz. Fa- kat tüm bunlar için arayan kişinin işbirliği gerekiyor; önceden kaydedilmiş notu duyduktan sonra kendi nu- marasını çevirmesi gereki- yor. Telemanager bu numa- rayı tanıyorsa çalmaya baş- hyor. Fiyatı 2200 Fransız Frangı. Ricoh'un yeni faks makinesi PF-1, 28 x 18 cm boyutlannda ve 2.5 kg ağır- lığında. Bir daktilo sayfasının üstünü ancak kaplıyor. Ricoh'un faksı, küçü- lürken özelliklerinden hiçbir şey kayb'et- memiş. PH-1, 30 sayfa yazı alacak ka- dar kâğıt alabiliyor ve telefon hattı ne- deniyle oluşan pislikleri temizleyen, mi- nimuma indiren bir hata temizleyici dev- resi var. PH-1, taşmabilir fotokopi ma- kinesi olarak da kullanılabiliyor. Oto- mobildeki hücresel (cellular) telefon ara- cılığıyla belge gönderebiliyor ya da ala- biliyor. Enerji olarak otomobilin çak- mağını ya da pillerini kullanıyor. Büro- da ya da evde, telefon hattına bağlana- biliyor. Fiyatı 1695 dolar.