Katalog

19 MAKT 1991 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/11 m Bıısh'un açıklaması • WASHINGTON (AA) — ABD Başkanı George Bush, Ortadoğu'da barış sağlanabileceğinden umutlu olduğunu bildirdi. Ancak, "kabul edilmez" savaş öncesi statükoya dönmemek için hemen harekete geçmek gerektiğini söyledi. Bush, Ortadoğu ve Avrupa ziyaretlerini tamamlayarak ûlkesine dönen ABD Dışişleri Bakanı James Baker ile görüştükten sonra Beyaz Saray'da yaptığı açıklamada, Ortadoğu'da banşı sağlamak için ABD'nin öncülük etmesi gerektiğine .inandığını belirtti. Başkan Bush, Baker'ın Ortadoğu riyaretinden sonra atılacak ikinci adıma ilişkin soruya verdiği cevapta, atılacak birçok adım olduğunu belirterek, Lübnan, Körfez ve Arap-lsrail sorunu olmak üzere çözülecek üç temel somn olduğunu vurguladı. Honecker krizi sürüyor • MOSKOVA (AA) — Almanya Dışişleri Bakanı Hans Dietrich Genscher'in Moskova ziyareti sırasında, eski Demokratik Almanya komünist lideri Erich Honecker'in Alman hükümetinden izinsiz olarak Moskova'ya nakledilmesiyle ortaya çıkan diplomatik sorun çözümlenemedi. Genscher, Sovyet meslektaşı Aleksandr Besmertnih ve SSCB Başkanı Mihail Gorbaçov'Ia görüşmelerini tamamladıktan sonra düzenlediği basın toplantısında, "Alman hükümetinin bu konudaki isteklerini en ciddi biçimde ortaya koyduğunu" bildirdi. 7 Filistinliniıı katiline ceza • TEL AVİV (AA) — Israil'de 7 Filistinliyi öldüren 10'unu da öldürmeye teşebbüs eden bir Musevi, 7 kez ömür boyu ve 20 yıl hapis cezalanna mahkûm edildi. Israil Haber Ajansı ITIM'a göre 22 yaşındaki Ami Popper, karar açıklanırken yumruklanm masaya vurmaya başlayınca salondan dışarı çıkarıldı. G. Kore'de tutuklamalar • SEUL (AA) — Güney Kore*de geçen hafta uygulanmaya başlanan ve bir ay sürecek olan "kamu düzenini bozanlara karşı alınan sert önlemler" çerçevesinde 6 gün içinde yaklaşık 140 bin kişi tutuklandı. Açıkta tuvaletini yapmaktan kuyrukta öne geçme> r e kadar çeşitli suçlardan tutuklananlardan 69 bininin ihtarda bulunulduktan sonra sahverildikleri bildirildi. Washington, Cumhurbaşkanı Turgut ÖzaVı karşılamaya hazır. Özal, Bush'la Camp David'de görüşecek ABD'den 'çok şey beklemeyirf uyarısıÖzal'ın ABD'ye yapacağı özel ziyaret, bugüne kadar yapılmış birçok resmi ziyaretten daha fazla önem taşıyor. Dikkatler, Türkiye'nin beklentilerinde. Ancak Washington'daki hava, Türkiye'nin beklentilerini tatmin edecek nitelikte değil. ABD beklentilerin çok yüksek tutulması gerektiğini savunuyor ve istenmeden vermek gibi bir eğilim içinde görünmüyor. UFUK GÜLDEMİR WASHINGTON — Cumhurbaşkanı Tnr- gut Özal'ın özel nitelikli ABD ziyareti, bu hafta sonunda başhyor. Ancak Amerikan kaynaklarına göre Cumhurbaşkanı Turgut özal'ın "kritik bir dönemeçte" olması ne- deniyle bu özel ziyaret, bugüne kadar yapıl- mış birçok resmi ziyaretten daha fazla önem taşıyor. Cumhurbaşkanı Turgut Özal, Washing- ton'a 22 ocakta gelecek. ABD Başkanı Ge- orge Bush, aynı sabah Yunanistan'ın bağım- sızhk günü için Beyaz Saray'da bir kabul tö- reninde konuşacak. Törende ABD'deki Rum lobisinin en önde gelen simalan, aynca Ame- rikan Ortodokslannın ruhani lideri Yakovas ile Yunanistan'ın Washington Büyükelçisi de bulunacak. Özalv bugün akşamüstü Was- hington yakınlarıftdaki Andrews Hava Üs- sü'ne gelerek helikopterle Camp David'de- ki başkanhk konutuna geçecek. Özal, gece- yi burada geçirdikten sonra 23 ocak akşa- müstü Bush ile birlikte Beyaz Saray'a döne- rek ortak bir basın toplantısı yapacak. Be- yaz Saray, Türk tarafına Camp David için Cumhurbaşkanı özal ve eşi dahil olmak üze- re 4 kişilik kontenjan vermiş durumda. ABD tarafında ise Başkan'ın Ulusal Güvenlik Da- nışmanı Scowcroft, ABD'nin Ankara Büyü- kelçisi Morton Abramowitz, büyük olasüıkla ABD Dışişleri Bakanı James Baker olacak. EKONOMİDEABD UMUDU Cumhurbaşkanı Özal, 24 ocakta Başkan Yardımcısı Dan Quayle'in onuruna verece- ği öğk yemeğine katıldıktan sonra akşam da ABD'nin önde gelen strateji kurumlanndan "AEI"de bir konuşma yapacak. Cumhur- başkam, aynca ABD'de bulunduğu süre için- de dört üniversitede birer konferans vere- cek. özal'ın mayıs ayında tekrar ABD'ye ge- leceği bildiriliyor. Cumhurbaşkanı Özal'ın bu ziyareti, Kör- fez krizi sırasındaki yakın Türk-Amerikan askeri işbirliğinin ertesinde gerçekleşmesi ba- kımından özel bir önem taşıyor. Türkiye, bu dönemde geleneksel tutumunun ötesinde bir çizgi izledi. tki Ulke arasındaki askeri işbir- liği sadece üs kolayhğı ile kısıtlı kalmadı. Was- Özal, Bush'tandestek isteyecekANKARA (Cumhuriyet Bürosu) — Eko- nominin içine düştüğü iç ve dış kaynak sı- kıntısı için çözüm arayışlan yoğunlaştı. Dev- let Bakanı Güneş Taner'in başkanlığında dün ABD'ye giden ekonomi kurmayları ABD Hazine Bakanhğı, IMF, Dünya Bankası ve ABD'li ticari banka yöneticileri ile yapacak- lan görüşmelerde finansman desteği isteye- cekler. Son dönemde iyice sorun olmaya baş- layan kamu finansman açıkları da dış yar- dımlarla kapatılmaya çalışılacak. Taner başkanlığındaki heyet Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası üst yö- neticileriyle yapacaklan görüşmelerde Türk ekonomisinin son durumunu anlatacaklar. Körfez krizinin ekonomiye maliyeti hakkın- da da aynntılı bilgi verileceği beürtilen gö- rüşmelerde, Türkiye'nin son dönemde ulus- lararası piyasalardan borçlanamamasının ya- rattığı sorunlar dile getirilerek Dünya Ban- kası kredilerinin daha hızlı devreye sokulraa- sının isteneceği kaydedildi. masının isteneceği öğrenildi. Bu konunun Cumhurbaşkanı Özal'ın Başkan Bush'la ya- pacağı göruşmede de gündeme gelmesi bek- leniyor. Devlet Bakanı Taner başkanlığında ABD'ye giden ekonomi kurmayları, ABD Hazine Bakanhğı, IMF, Dünya Bankası ve ABD'li bankacılarla görüşmelerde bulunacaklar. Türkiye'ye sağlanan 2.8 milyar dolarhk Körfez yardımına ek olarak 1 milyar dolarhk daha yeni kaynak için Cumhurbaşkanı Turgut Özal, ABD Başkanı Bush'tan destek isteyecek. Bu arada, ABD Hazine Bakanhğı ile ya- pılacak görüşmelerde de Körfez koordinas- yon komitesinin Türkiye için ilave bir mil- yar dolar tutannda daha yeni yardım sağla- Edinilen bilgiye göre Türkiye'ye bugüne kadar toplam 2 milyar 592.6 milyon dolar dış yardım sağlandı. Bunun 913.8 milyon do- larhk bölümü geçen yıl içinde kullanıldı. Bu yıün ilk iki buçuk ayında da yaklaşık 400 mil- yon dolar kullanıldığı öğrenildi. Yardımlar bütçeye yama olacak Bu arada, sağlanan Körfez yardımlarının tumüyle bütçenin finansmanında kullanılma- sı öngörülüyor. Buna göre hibe niteliğinde- ki yardımlar doğrud ^. ^ : ; e geliri olarak ya- zılacak ve açığın fınansmanında kullanıla- cak. Uygun koşullu krediler ise Hazine'nin yapacağı dış borç ödemelerinde değerlendi- rilecek. Bu yıl için şimdiye kadar kesinleşen toplam 1 milyar 210 milyon dolar (yaklaşık 4.5 trilyon lira) hibe ile bütçe açığının bir bö- lümü kapatılacak. ABD'de yapüacak görüş- meler sonucu sağlanmasına çalışılacak olan 1 milyar dolarhk ek yardım da butçeye gelir yazılacak. ULGARISTAN Milliyetçiler Türkçeye direnıyorAşırı milliyetçi Ulusal Radikal Parti taraftarlan, Türk azınlığa tanınan hakları protesto etmek amacıyla Tuna Köprüsü'nü trafiğe kapattılar. SOFYA (AA)—Bulgaristan'da, Türk azın- hğa tanınan hakları protesto amacıyla eylem- lerini sürdüren aşırı milliyetçi Ulusal Radikal Parti taraftarlan, Bulgaristan-Romanyasını- nndakiTunaKöprüsü'nü trafiğe kapattılar. Oldukça kısa süren eylemleri sırasında hü- kümetin istifasını isteyen göstericiler, Bulgar gizli servislerinin 'yasadışıTiirk örgiitleri ile il- gili bilgilerin' açıklanmasını da talep ettiler. Bulgaristan'daTürkçe dersinineğitimprog- ramına dahil edilmesini engellemek amacıyla özellikle Türk azınhğın yoğun olarak yaşadı- ğı Kırcaali'de faaliyet gösteren Ulusal Radikal Parti, 'isteklerine gereken ilgiyi göstermediği' gerekçesiyle Cumhurbaşkanı Jd.vu Jekv'in de istifasını istemişti. Ülkedeki diğer aşırı milliyetçi çevreler ise kendilerinin Ulusal Radikal Parti ile kanştınl- mamasını isteyerek bu grubun faaliyetlerini 'demokrasiyi torpiUemek' şeklinde nitelendir- mişlerdi. Bu arada Bulgaristan'da yapılan bir kamu- oyu araştırması, halkın, devrik diktatör Todor Jivkov'un Türk azınlığa uygulanan isim değiş- tirme kampanyasıyla ilgili olarak da yargılan- masını istediğini ortaya koydu. Bulgar resmi haber ajansı BTA tarafından gerçekleştirilen mini ankete katılan 510 kişiden 466'sı, Jivkov'un isim değiştirme kampanya- sının yanı sıra 'yıllar süren kötiı idaresi' ve 'Çenıobil faciası sırasında halkı habersiz bırakma' suçlarından da cezalandırılmasın- danyana. Bir grupda"Verilecek ceza ne ka- dar büyük oiursa otsun yetersiz kalacakör" di- ye yanıt verdi. BÜYÜK GÖSTERt— Bulgaristan'da üç büyük parti, Demokratik Güçler Birligi, Hak ve Özgürlükler Hareketi ile Çiftçi Partisi, önceki gün oğleden sonra Sofya'da ortak bir miting düzenleyerek parlamentoda çoğunluğu elinde btılunduran Sosyr.list Parti'yi protesto ettiler. Kötü hava koşullanna rağmen mitingin yapıldıftı sehir merkezindeki Aleksandr Nevski Meydanı'nda yaklaşık 50 bin kişi loplandı. Hak ve Özgürlükler Hareketi'ni Genel Sekreter Oktay'ın temsil ettigi mitingde konuşmacılar, Sosyalist Parti'nin pariamentoyu calışmaz hale sokmasından şikiyet ederek bu durumun sürmesi halinde erken seçime gidilmesini istedikr. Osman Oktay, Sosyalist Parti'ye karşı birlik içinde davramlmasını önerirken özellikle DGB adına söz alan konuşmacılar, en geç haziran ayında genel seçimlerin yapılması gerektiğini ifade ettiler. Cumhurbaşaknı Jelyu Jelev'in bu soruna bir çözüm bulunması amacıyla dün başlattığı göriişmelere yarın da parlamentoda grubu bulunan partilerin temsilcileri seviyesinde devam edilecek. hineton post'a göre ağır bombardıman ûçak- lan B-52'lerin Türk hava sahasını kullana- bihnesi, sınırlı bazı komando operasyonla- nna göz yumulması gibi olanaklar da ABD'- ye sağlandı. Tüm bunlar Türk kamuoyu ta- rafından "Türkiye'nin cografyasındaki bir ülkenin yapabileceği büyük fedakfirlıklar" olarak görülduğü için de dikkatler özal'ın bu gezisinde Amerika'dan beklentilere dön- dü. Beklentüer gerçekleşecek mi? Ancak Washington'daki hava, Türk ka- muoyunun bu beklentilerini tatmin edecek nitelikte görünmüyor. Amerikan makamla- n ABD'nin Türkiye için zaten "birçok şey yapügını ve bundan sonra yapacağını" söy- lüyor, ama "beklentilerin de çok yüksek to- tulmaması gerektiği" konusunda da uyan- yor. Bu yüzden de özal'ın ziyareti öncesin- de Washington, istenmeden vermek gibi bir eğilimin içinde görünmüyor. ABD, özal'ın iç politika güçlüklerine duyarlı ve onu rahat- latmak istiyor, ama bu konuda da yapılabi- leceklerin limitli olduğu söyleniyor. "özal'ı dinleyecegiz, bakalun ne isteyecek" diyorlar. Tekstil ve F-16 projesinin genişletilmesi ko- nulannda bazı yeni adımlar atabileceklerinin işaretini veriyorlar. Ancak serbest ticaret an- laşması imzalanması konusunda fazla cesa- retlendirici davranmayacakları izlenimi ya- ratıyor. Bu konudaki göruşleri şöyle özetle- nebilir: "Türkiye'nin böyle bir anlaşmayı ne öl- çüde gerçekten istediğini bilmiyoruz. Buna Avrupa'ya gözdağı vermek için mi istiyor, yoksa ABD ile yeni bir ilişki düzlemine gir- mek için mi istiyor? Avrupa'ya gözdağı için bu konu üzerinde duruluyorsa, Avrupalılar bu tehditten korkmuyor. Eğer ABD ile ger- çekten böyle bir anlaşma yapılmak isteniyor- sa, o da sizin çıkanmzdan çok bizim çıkan- mıza olur gibi görünüyor." özal'ın bu ziyaretinde Amerikan yöneti- minin dikkatle nüanslannı dmleyeceği konu- nun, özal'ın, Türk-Amerikan askeri işbirli- ğinin daha da geliştirilmesi konusunda "ne sunacagı" olduğu bildiriliyor. Çünkü ABD'- nin kısa vadede Türkiye için yapabilecekle- rinin limitli olduğuna inanılıyor, ama "Türkiye kendisiui nasıl bir rolde göniyor ve nasıl bir rol oynamak istiyor" konulan- na net bir yamt ahnabilirse, yani Türkiye'- nin stratejik yönelişleri konusunda farklı du- yumlar alırlarsa o zaman uzun vadede de "Türkiye'nin kendisine yardun etmesine yar- dımcı olunacagım" vurguluyorlar. Bu stra- tejik kararlardan birisinin Türkiye'nin top- raklanndaki üslere nasıl bir rol öngördüğO konusunda olduğu belirtiliyor. Bir yönetim mensubu bu konuda şöyle konuşuyor: "Körfez savaşı, bize eskiden elimizde ol- mayan olanaklar kazandırdı. Eskiden Kör- fez'e en yakın üsler Türkiye'deydi. Oysa ar- nk bu savaş sonucunda bizzat Körfez'de baa üsler kurabileceğiz, depolama yapabileceğiz. Eğer Türkiye istekli davranmazsa ABD'nin Türkiye'deki üslerin bu kapsamda kullanı- mı ve depolama kolaylıklan için ısrar etme- yecegi konusunda garanti verebilirim. Özal bu tehlikeyi görmüş durumda ve şu ında Türkiye'deki üslerin önemini arttırarak ko- ruması için bazı anlaşmalar yapabikceğini söylüyor. Birisi bize bin dolar vereceğini açıklıyorsa, biz o bin dolara talip oluruz. Ama bin dolar venneyeceğini söylüyorsa, kimse kapısına gidip zaten vermeyeceğini açıkladığı parayı istemez." Bu sözlerden, Özal'ın Amerika'ya, ABD'- nin ondan istediğinden daha ilerde bir eği- lim içinde olduğu gibi bir durum ortaya çı- kıyor. Dolayısıyla da Cumhurbaşkanı özal'- ın bu konuda gösterdiği gönüllülüğün, Ame- rikan yönetiminde, "Madem ki istiyorsunuz biz tabii ki isteriz" türünden bir çizgi tuttu- rulmasına yol açtığı izleniyor. Bu çerçevede Washington'da üzerinde spekülasyon yapı- lan konular arasmda Ispanya'daki Torrejon ÜssU'nden ttalya'ya nakledilecek olan F-16'lar da bulunuyor. Aynı yönetim men- subu şöyle devam ediyor: "Batı sistemi ile birlikte hareket edecek misiniz, etmeyecek misiniz? Türkiye bu kri- tik karar ile karşı karşıya. Türkiye'de mu- halefet bu konularia ilgili değil. Ozal'a tek ciddi mubalefet Dışişleri ve Savunma Bakan- lığı'nda. Onlar da bu soruya kimse yamt ver- sin istemiyor. Özal bu soruya yanıt veren bir bakışla VVashington'a gelirse, Türkiye'nin yi- ne marjında kalmak tehlikesi bertaraf edil- miş olur." YuGOSLAVYA Tahmin edin hangisi dinliyor? Trafikteki otomobillere bir bakın. Bir olağandışıhk varsa... içındekilertüm sıkıntılarını unutmuşgülümsüyorlarsa, bilın ki PhilipsCarStereo dınlıyorlardır. Dikkat! PhilipsCarStereo sizin de kural dışı davranmamza neden olabilir. DCG99R T 100 M |W2S W) T FM uarao /LW«IW radyo T 20 k^ısel programtanta (10 FM. 5 LW 5 MW) T Doby B Mrasyon sslemh auto-revef» kaselçalar • Musıc Sejrcri Syslem * 5 banl graf* ekolayzec • Compact Dısc Ç«ar PHILIPS Sırplardan birlige tehditSırbistan Parlamentosu, Kosova özerk bölgesinin Başkanhk Konseyi'ndeki temsilcisini görevden aldı. Parlamentonun Sırbistan Devlet Başkanı Slobodan Milosevic'in önerisi doğrultusunda aldığı karar, Federal Başkanhk Konseyi'nin üye sayısını dörde düşürerek yasal olarak işlevsiz bu"akıyor. BELGRAD (Ajanslar) — Yu- goslavya'mn en yüksek yürütme organı olan Federal Başkanhk Konseyi, Sırbistan parlamento- sunun dün olağanüstü toplana- rak Kosova özerk belgesinin Konsey'deki temsilcisi Rıza Apundziju'yu görevden alması üzerine, karar almak için gerekli çoğunluğu yitirdi. Sırbistan Devlet Başkanı Slobodan Milo- sevic'in önerisi doğrultusunda alınan karar, Konsey'i yasal ola- rak işlevsiz bırakarak ülkenin ta- rihi boyunca yaşadıgı en büyük yönetim krizini derinleştirdi. Başkanhk Konseyi ise krizi çöz- mek ve Ülkenin iç savaşa sürük- lenmesini önlemek amacıyla fe- deral yöneticileri ve federasyona bağlı altı cumhuriyetin başkan- larını acil toplantıya çağırdı. Ül- ke capında olağanüstü durum ilan edUmesini isteyen Savunma Bakanhğı ve ordunun, önerile- rini reddeden Başkanhk Konseyi ile ilişkilerinin iyice sertleşerek kopma noktasına geldiği bildi- riliyor. Sırbistan Parlamentosu dün olağanüstü toplanarak cumhu- riyete bağlı Kosova özerk bölge- sinin Başkanhk Konseyi temsil- cisi Rıza Apundziju'nun göre- vinden alınmasına ilişkin Baş- kan Miloseviç tarafından sunu- lan öneriyi görüştü. Apundziju, Başkanhk Konseyi'nde geçen hafta görüşülen ve Sırplar tara- fından desteklenen olağanüstü durum ilanı önerisine karşı oy kullanmıştı. Miloseviç televizyo- na verdiği demeçte, Kosova'nın bağlı olduğu Sırbistan Cumhu- riyeti aleyhine oy kullanılması- nın kabul edilemez olduğunu vurgularmştı. Milosevic'in liderliğindeki Sır- bistan Sosyalist Partisi'nin ço- ğunlukta olduğu Sırp parlamen- tosunun aldığı karar, Başkanhk Konseyi'nin üye sayısını dörde düşürerek yasal olarak işlevini yerine getirmesine yasal engel oluşturuyor. Gözlemciler, Milo- sevic'in bu kararla Yugoslavya- yı sarsan kriz karşısında iktida- n kollektif yönetimden almayı amaçladığını belirtiyorlar. Yu- goslav hukuk uzmanları da bu koşullarda Başkanhk Konseyi'- nin alacağı kararların yasal açı- dan geçerli obnayacağı değer- lendinnesini yapıyorlar. Yugoslavya Devlet Başkanı Borislav Joviç'in istifasımn ar- dından Sırbistan yanlısı Kara- dağ ve Voyvodlna temsücileri de Başkanlık Konseyi'nden çekil- mişlerdi. Kosova temsilcisinin Sırp parlamentosunca görevden ahnması üzerine Konsey'in üye sayısı dörde inmiş bulunuyor. Başkanhk Konseyi, Sırbistan parlamentosunun kararından önce bir açıklama yayımlayarak perşembe günü yapılacak Kon- sey toplantısına altı cumhuriyet ve iki özerk bölge yöneticileri- nin katılmasını istedi. İç savaşı önlemenin tek yolunun diyalog olduğunu belirten Slovenya Cumhuriyeti Devlet Başkanı Milan Kucan da "21 martta ya- pılacak toplantıya kaulmayanlar kendi uluslan ve dünya önünde sorumlu olacaklardır. Çünkü savaşa karşı yegane alternatif di- yaloğu sürdürmektir" dedi. Konsey-ordu ilişkileri Başkanhk Konseyi ile Savun- ma Bakanhğı ve ordunun ilişki- lerinin kopma noktasına geldi- ği bildiriliyor. Makedonya'nın Konsey temsilcisi Vasil Tupur- kovski, ordu yöneticilerinin ge- çen cumadan bu yana kollektif yönetim ile görüşmediklerini söyledi. Komutanların bu tutu- munu 'Itaatsizlik" olarak ta- nımlamaktan kaçınan Tupur- kovski, Savunma Bakanı Veljko Kadıjeviç'in de Başkanhk Kon- seyi'nin cumartesi günü yaptığı toplantıya katılma çağrısına uy- madığını belirtti. Tupurkovski, Kadıjeviç'in federal hükümetin son toplantısına da katıhnadiğı- nı kaydetti. Slovenya Televizyonu'na göre General Kadıjeviç cumartesi gü- nü üst düzey askeri komutanlar- la bir toplantı düzenleyerek or- dunun sıkıyönetime gidilmesi önerisinin Başkanhk Konseyi ta- rafından reddedilmesinin ardm- dan alınabilecek önlemleri gö- rüştü. Gözlemciler ordunun mü- dahale etme olasılığının bulun- duğunu belirtiyorlar. Sırbistan Parlamentosu dün olağanüstü toplanarak cumhu- riyet sınırlan içinde yer alan Ko- sova özerk bölgesinin Başkan- hk Konseyi temsilcisi Rıza Apundziju'nun görevinden ahn- masına ilişkin Başkan Miloseviç tarafından sunulan öneriyi gö- rüştü.