Katalog

CUMHURÎYET/10 DIŞ HABERLER 12 MAKT 1991 Kaddafî'den BJVFye uyarı • RABAT (AA) — Libya lideri Muammer Kaddafı, BM'nin, israiPi Filistinlilere ait topraklardan çıkarmak için güç kullanmaya hazır olması gerektiğini söyledi. önceki gece Magrip Birliği zirvesi için gelen Kuzey Afrika Olkeleri devlet başkanlannı Ras Lanuf kentinde karşılayan Kaddafı, BM'nin lsrail'e karşı, Irak'a olduğu gibi kararlı davranmasını istedi. Libya lideri, Filisün'i Arap ve Yahudi devletleri arasında paylaştıran 1947 yılında alınan 181 sayılı BM karannın uygulanmasını istediklerini belirterek "tsrail bu kararla Filistinlilere bırakılan bolümden çekilmeyi reddederse bu ulkeye karşı zor kullanılmahdır" dedi Kuveyt'ten yine teşekkür yok • VVASHtNGTON (Cumhuri\et) — Kuveyt resmi makamlan, Washington Post gazetesine verdikleri tam sayfa ilanda "tcşekkür" ettikleri ülkeler listesinde yine Türkiye'nin adına yer vermediler. "Amerika ve ülkeler ailesine teşekkür ederiz" başlıklı ilanda, teşekkür edilen ülkelerin adları şunlar: Arjantin, Avustralya, Bahreyn, Bangladeş, Belçika, Kanada, Çekoslovakya, Danimarka, Mısır, Fransa, Almanya, Yunanistan, Italya, Fas, Hollanda, Yeni Zelanda, Nijerya, "Norveç, Unıman, Pakistan, Polonya, Katar, Suudi Arabistan, Senegal, Ispanya, Suriye, Birleşik Arap Erairlikleri, tngiltere, Amerika. ilanda, Kuveyt halkının bu ülkelere şükran borçlu olduğu kaydedildi. Türkiye'ye ek yardım • LÜKSEMBURG (AA) — Japonya, İtalya ve Suudi Arabistan, Turkiye de dahil olmak üzere, Körfez savaşı nedeniyle zarara uğrayan ülkelere 800 milyon dolarlık ek yardım laahhüdünde bulundular. Açıklama, 27 ülke tarafından vaat edilen ve bu son katkının ardından toplam olarak 15.7 milyar dolara ulaşan yardım paketinin dağıtımı için Lüksemburg'da gerçekleştirilen "Körfez Krizi Mali Koordinasyon Grubu"nun toplantısının ardından yapıldı. Konıüııistlere kadın lider • ATtNA (Cnmhuriyet) — Yunanistan komünist partilerinin oluşturduğu SINASPISMOS Partisi'nin başkanlığına bir kadın önerildi. Yunanistan Komünist Partisi'nin (KKE) genel sekreterliğine Aleka Papariga'nın (45) getirilmesinden iki hafta sonra KKE'nin yer aldığı SINASPISMOS'un liderliğine de KKE üyesi Maria Damanaki (43) önerildi. Böylelikle 73 yıllık bir geçmisi olan Yunan komünistlerinin liderliğine ve genel sekreterliğine iki kadın jjetirilmis oluyor. Samaras Tahraıva gitti • ATtNA (Comuhriyeta) — Yunanistan Dışişleri Bakanı Andonis Samaras, Yunan-lran ilişkilerini gözden geçirmek için dün lran'ın başkenti Tahran'a gitti. Körfez savaşı sonrasında bölgedeki gelişmelerin ne olacağı hakkında ilk elden bilgi edinmeye çahşacak olan Samaras'ın Tahran ziyaretinde Kıbns sorununu da gündeme getirmesi bekleniyor. tran'ın Körfez savaşı süresinde "tarafsızhğını" ilan etmesiyle ABD'yi memnun etmeyi başaran İran ile 10 yıllık bir aradan sonra şimdi, Yunanistan da 'iyi ilişkilere' girmeyi amaçlıyor. Özal'ın ABD ziyareti öncesinde Washington'da genel kani' Kıbrıs'ta çözüm çok yakııı UFUK GÜLDEMİR WASHINGTON — Cumhurbaşkaru Turgut Özal'ın Körfez krizinden sonra yapacağı ilk ABD ziyaretine kısa bir süre kala gözler Kıbns sorununa çevrilmiş durumda. ABD başkentinde bu konu ile ilgili herkesüı izlenimi şöyle: "Turkiye hiçbir zaman Kıbns sorununda çözüme bu kadar yaklaşmanuştı." Bu noktaya nasıl gelindiğini, Was- hington kaynakları üç maddede özetliyor: 1) "özal, Çankaya'daki varbğım sür- dürmenin tek çaresinin ANAP'a bir do- nem daha seçim kazandırmaktan geçti- ğini biliyor. Bunu sağlamanın yolunun da içeride parti liderliğinde 1983 ruhu- nu canlandırabilecek bir kan değişikli- ği, dışanda da Türkiye'nin uluslararası ekonomik ilişkilerinin önünün açılması olduğunun farkında. Ancak belli ki An- kara'nın Körfez krizi sırasındaki perfor- mansına karşın, Kıbns sorunu varhğını koruduğu sürece Türkiye'nin uluslara- rası ekonomik ilişkileri tıkanmaya de- vam edecek. Bu sorun var oldukça Ame- rikan yönetimi özal'ı krizdeki dayanış- ması için ancak sınırlı ölçüde mükafat- landırabilir, daha fazla ileri gitmesine Kongre'deki Rum lobisi izin vermez. Bu da Özal'ın içerideki durumunu güçlen- dirmeye yetmeyeceği gibi Amerika'ya karşılıksız taviz verildiği savını güçlen- dirir. Bu bakımdan da Kıbns sorunu özal'ın kafasında sadece Türkiye'nin dış ilişkilerini ve ekonomik kalkınmasını ipoteklemiş değil; aynı zamanda kişisel siyasi geleceğini de gölgeleyebilecek bir unsur olarak sivriliyor. Körfez krizi baş- layalı beri Türkiye'nin, Amerika'nın herhangi bir vaadine gerek kalmaksızın Kıbns konusunda kendi kendine aldığı inisiyatif, özal'ın bu sorunu artık orta- dan kaldırmakta kararlı olduğunu gös- teriyor." Rastlanü değil 2) "Cumhurbaşkaru özal'ın Kıbns konusunda aldığı inisiyatifin Körfez kri- zine denk gelmesi bir başka açıdan da rastlantı değil. özal öteden beri Kıbns ve Kürt konusunda bir şeyler yapmak is- tiyordu. Ancak Türkiye'nin ulusal gü- venliği ile ilgili konularda ağırhklı söz as- kerlerde olduğundan, istediklerini yapa- bir başka göstergesi de yapılan çeşitli ca- kşmalar. Bir kere Turkiye aralık ayın- dan beri bu konuda gizliliğini hâlâ ko- ruyan birtakım temaslar J-apıyor. Ağus- tos ayından beri de Kıbns'ta çeşitli ma- kamlar bölge bölge gezip, Kıbns'ın ne- resinde ne yapılabüir buna bakıyor. ör- neğin Türk kontrolündeki Karpat'm Is- viçre türü bir kanton haline getirilebil- mesi için ölçüm çalışmalan yürütülüyor. Tüm bunlar yapıürken yine ilginç bir şey daha yaşanıyor; Denktaş geçmişte böy- le girişimler olduğunda ya bir demeç ve- Washington'un Kıbns konusundaki iyimserliği üç nedenden kaynaklanıyor: Tlırgut özal'ın iç politika hesaplan, Cumhurbaşkanı'nm Kıbns konusundaki inisiyatifinin Körfez krizine denk gelmesi ve Türkiye'nin aralık ayından beri Kıbns konusunda gizliliğini hâlâ koruyan birtakım temaslar yapması. mıyordu. Genelkurmay Başkanı Orge- neral Necip Tonımtay'ın istifası bu du- rumu değiştirdi. Çünkü bu tarih, Özal'ın iktidara geldiğinden bu yana ilk kez, as- kerleri kontrol etmeye başladığı tarih olarak öne çıktı. Geçmişte KKTC Baş- kanı Denktaş'ın ne zaman Ankara'da politikacılardan canı yansa Genelkur- may'a bir arka kanalı olurdu. Oysa Ge- nelkurmay, Torumtay'm istifasıyla ulu- sal guvenlik konularında bayrağı seçil- mişlere devretti. Bu da Kıbns konusun- da bir dönüm noktası oldu. Bu yüzden de Denktaş, özal'ın son inisiyatifinr Türkiye'de Genelkurmay'ı devreye so- karak durduramadı." 3) "Türkiye'nin Kıbns konusunda at- tığı adımlarla çözüme yakın olduğunun rir ya da bir haber sızdırarak bu çalış- maların önünü alırdı. Omegin özal'ın Kıbns konusunda çözüme göz kırptığı 1988'de, Denktaş, CIA'mn kendisini devreden çıkarmak istediği yönünde bir demeç vererek bu çalışmalann önünü kesmişti. Oysa şimdi Turkiye, Kıbns ko- nusunda ciddi bazı hazırhklar arifesin- de, ama Denktaş sessizliğini koruyor. Sadece Denktaş değil, bu tür durumlar- da geleneksel olarak alarm ziline basnuş olan Mümtaz Soysal da bu gelişmelcri izlemekle yetiniyor." Peki Kıbns sonınunda bir çözüm özal'ı ne ölçüde rahatlatabilir? Geçmişte Türkiye'ye Bolivya Dışişleri Bakanı dahi gelse Kıbns konusu acıkrdı. Sorunun çö- zümü ile bu yolun kapanacağı bildırili- yor. Ikincisi öncelikle Amerika'mn, da- ha sonra da Avnıpa'nın Türkiye'ye da- ha az komplekssiz yaklaşmasına yolun açüacağına inanılryor. ABD'nin Turki- ye ve Yunanistan'a yaptığı yardımda kurduğu 10'a 7 oranınm da Kıbns'ta çö- züm ile birlikte ortadan kalkacağma ina- nüıyor. Çünkü 10'a 7 oram varlıgını Rum lobisine borçlu. Rum lobisi de 1974'ten beri ortaya çıkan bir olgu. Amerikan yönetimi, Türkiye'nin Körfez krizindeki tavn nedeniyle ödüllendiril- mesine yolun açılması için Rum lobisi- rün "Mİahlanndaıı yoksun btrakılraası" gerektiğine inanıyor ve bunun Türkiye'- nin ABD ile Uişkilerde yabancı unsurla- nn devreden çıkanlması gerektiği konu- sundaki savını yaşama geçirecefini ileri şürüyor. Avrupa Ûe üişkiler bakımından ise Türkiye'nin AT üyeliği gerçekleşmese bile en azından AT'nin ekonomik yar- dımlanrun önünü tıkayan bir engelin or- tadan kalkacağma inanılıyor. Aynca yi- ne bu sorunun ortadan kalkmasıyla, ABD'nin, Türkiye'nin Ortadoğu'da da- ha aktif olarak devrede olmasına yeşil ışık yakacağma inanılıyor. Bu bakımdan özal'ın seyahati, Kıb- ns konusunda muhtemel, bir somut ge- lişmeye sahne olmasa dahi bu sorunun çözümünü bağnnda taşıyacak bir ziya- ret olarak algılaruyor. Onümüzdeki cu- ma günü BM Genel Sekreteri Kıbns ko- nusundaki raporunu sunacak ve özal'- ın Amerika ziyareti öncesinde platfor- mu hazırlayacak. Eğer sorun çözülürse yakında ABD'ye dönmesi beklenen ABD'nin Ankara'daki Büyükelçisi Mor- ton Abramowitz'in yerine gelebilecek adaylar arasında, Richtrd Haas ile bir- likte ABD'nin Kıbns Koordinatörü Nel- SOH Ledsky'nin de adı geçiyor. BAKER— "Top şimdi tsraU hükümeünde" Baker temsilcilerle görüşecek ABD-Fılistin yakınlaşmasıABD Dışişleri Bakanı, tsrail işgali altmdaki topraklarda yaşayan Filistinlilerin temsilcilerini bugün Batı Kudüs'teki ABD Başkonsolosluğu'nda kabul edecek. Dış Haberier Senisi — Orta- doğu'da istikrar ve güvenliğin sağlanması konusunda göruş- melerde bulunmak üzere bölge ülkelerine yaptığı geziyi sürdü- ren ABD Dışişleri Bakanı James Baker dün Kahire'de, Mısır Dev- Akbank, 1990ytlı sonuçlanna göre, yine Türkiye'nin kârh kuruluşlan arasında. Ve Akbank, 'Avnıpa'nın 200 büyük kuruluşu arasına girebüen tek Türk bankası... Karşılaştırtnalı Bilanço 1.165-340 570.632 1.313-350.577.540 Akbank 1 Trilyon lira olan sermayemiz Mart 199Vde 1,5 Trilyon lirayayükseltilmişîir. AKBANKu Güveninizin Eseri" dergısinin Aralık 1990 - Ocak 1991 sayısında, fnyasa değerien esas ahnarak yapılan değeriendtrme sonuçlan (İ5B) let Başkanı Hfisni Mübarek'le göruştükten sonra lsrail'e gitti. Baker'ın bugün işgal altmdaki topraklarda yaşayan Filistinlile- rin temsilcileri Ue görüşeceği bil- dirildi. AFP'nin haberine göre ABD Dışişleri Bakanhğı sözcüsü M«r- garet Tutwiler, Kahire'de yap- tığı açıklamada, görüşmenin Batı Kudüs'teki Amerikan Baş- konsolosluğu'nda gerçekleşece- ğini beürtti. Amerikalı üst düzey yetkililer Baker'ın görüşeceği Filistinli temsilcilerin, ABD ve lsrail'in düzenli olarak görüştüğü kişiter olduğunu belirttiler FKÖ, işgal topraklanndaki Filistinlilerden oluşan bir heye- tin James Baker'la bugün Ku- düs'te yapacağı görüşmeyi onay- ladığını açıkladı. Tunus'taki FKÖ merkezinin Filistin Haber Ajansı WAFA aracılığıyla ya- yımladığı bildiride, bu karann, "ABD Başkanı George Busk'nn OrUdogu konusunda yaptıfı konuşmanın olumlu unsuriar içermesi nedeniyle ahndıgı" kay- dedildi. ABD Dışişleri Bakanı Baker, dün Kahire'de Mısır Devlet Baş- kanı Hiisnu Mübarek ile görüş- tü. Göruşmede, Körfez savaşı sonrasında bölgede oluşturula- cak guvenlik duzeni ile Arap - lsrail çatışmasının ele alındığı bildirildi. ABD Dışişlen Bakanı Baker, görüşmeden sonra yaptığı açık- lamada, bazı sorunlar konusun- da henüz "öu görüsıne" aşama- smda bulunulduğunu hatırlaU- rak, bu noktada ele alınan tüm konularda Mübarek'le hemen hemen aynı görüşü paylaştıkla- nnı bildirdi. Baker, bugün Kudüs'te FUis- tinlilerle yapacağı görüşmenin, ABD ile FKÖ arasında diyalo- ğun yeniden başlayapıgı anlamı- na gelmediğini beürtti. Arafat hazır Bu arada Filitin Kurtuluş OT- gütü (FKÖ) lideri Yaser Arafat, ABD Dışişleri Bakanı James Baker ile görüşmeye hazır oldu- ğunu söyledi. Arafat, Amerikan CBS televizyonuna dün verdiği demecte, ABD ile diyaloğa ha- zır olduğunu belirterek, "Baker benimle görüşmeye hazırsa ben de hazınm. FKO'den birisiyle görüşmeye hazırsa, biz hazınz" diye konuştu. Arafat, FKÖ'nün Saddam Hüseyin'i desteklemesinin yan- hş olup olmadığı yolundaki so- ruya verdiği cevapta ise, "S«i- dam Höseyin bizi destekliyor. Saddam, petrol ile, Filisün so- runu ansıada, petrol Ue Filis- tin'de Miisiiunan ve Hırisriyan- lar için kutsal olan yerier arasın- da ilişki kuran tek adil yoneüci" şeklinde görüş belirtti. ULGARÎSTAN Grev Türkçeyi engelleyemedi KIRCAALİ (AA) — Bulga- ristan'da parlamentonun Türk- çenin gelecek yıl okullarda seç- meli ders olarak okutulması ka- ranndan sonra Türk azınhğın yoğun olarak yaşadığı Kırcaali'- de dün okullarda egitim yeniden başladı. Türkçenin eğitim programma dahil edilmesini engellemeye ça- lışan öğretmenler bu amaçla başlattıklan grevi, aşın milliyet- çi gruplar da okullara yönelik 'kuşatma' eylemlerini sona er- dirdiler. Buna karşılık aşın milliyetçi Anavatan Çalışma Partisi önce- ki gece düzenlediği bir miting- de, Türk azuüığa verilen haklan protesto ederken, Radikal Par- ti taraftarları da dün sabah be- lediye binası önündeki, şehrin en büyük caddesi Georgi Dimit- rov'da yarun saat süreyle trafi- ği bloke ettiler.