Katalog

1 MAKT 1991 EKONOMİ CUMHURİYET/13 SERBEST PİYASADA DÖVtZ ABODolan AlmanMarid Isvıçm Frangı Hollanda Florinı tngtlz Steriını Fransız Frangı 100 l.üret SARİyaJı Akş 3540 2340 2700 2060 6800 685 310 940 Satş 3555 2350 2715 2070 6900 690 315 950 ALTIN 6ÜMÜŞ Cumhunyel Reşat 24 ayar aJtm 22 ayar bıteak 900 ayar gûmûş Vakıfbank Altını Zıraat Altını Haik Attın Akş 267 500 300 000 40 750 36 500 463 236 000 237 000 235 000 Satış 270.500 315.000 40 900 40 500 490 241 000 242 000 240 000 M.BANKASI PİYASMİUU TL Pıyasası Dö«u Pfyasası Altın Pıyasası Ort Faz (%) Isl Hac (Mriyar TL) Dotaı kapanı; (TL.) işl Kac (Müyon J) Kapanı; (ons/$) Işlem Hacrra (kg) 69 75 2292.4 83.53 362 95 281 Faiz yarışı • Ekonomi Servisi — Mevduat faiz oranlarındaki artış eğilimi sürüyor. Sümerbank, Netbank ve Töbank, TL mevduatına uyguladıklan faiz oranlannı arttırdılar. Sümerbank, bugunden itıbaren geçerli olmak üzere 1 ay vadeli mevduata yuzde 47, 3 ay vadeliye yûzde 59, 6 ay vadeliye yüzde 62, bir yıl vadeli mevduatlara ise yüzde 68 faiz uygulayacak. Töbank da bugunden geçerli olmak üzere 1 ay vadeli hesaplara yüzde 45, 3 ay vadeli hesaplara yüzde 59, 6 ay vadeli hesaplara yüzde 60, 1 yıl vadeli hesaplara ise yüzde 63 oranında faiz uygulayacak. Netbank da bugunden itibaren 1 aylık faiz oranını yüzde 45'e, 3 aylık faizi yüzde 61'e, 6 aylık faizi yüzde 68'e, 1 yılhk faiz oranını da yüzde 70'e yükseltti. Döviz faizleri • Ekonomi Servisi — Iş Bankası'nın dolar ve marka vadesiz ve bir ay vadelide yüzde 2, Uç ay vadelide sırasıyla yüzde 6 ve 5, altı ay vadelide yüzde 6.5 ve 5.5, bir yıl vadelide yüzde 7 ve 6.5 faiz verdiği açıklandı. Etibank'ın da dolara üç ay vadelide yüzde 7.5 altı ay vadelide yüzde 8.5 faiz verdikleri bildirildi. Dünkü döviz faizi tablomuzda yanlı$ verilen bu oranlan düzeltir, özür dileriz. Koç Amerikan Bankası dolar ve marka sırasıyla vadesizde yüzde 3.5, bir ay vadelide yüzde 4.25 ve yüzde 5.5, üç ay vadelide yüzde 7.2 ve yüzde 8.75, akı ay vadelide yüzde 7.5 ve yüzde 9, bir yıl vadelide yüzde 7.75 ve yüzde 9.25 faiz veriyor. Emisyonda gerileme • ANKARA (AA) — Merkez Bankası, son iki haftada piyasadan 2 trilyon 315 milyar lira çekti. Böylece piyasadaki kâğıt para miktarı 27 şubatta 15 trilyon 718 milyar liraya geriledi. Merkez Bankası verilerine göre emisyon hacmi 15 şubatta 18 trilyon 33 milyar lirayla şubat ayındaki en yüksek düzeyine ulaşmıştı. Armatörler Birligi • tSTANBUL (AA)— Türk Armatörler Birliği 16. Genel Kurul toplantısı yapıldı. Yapılan seçimlerde yönetim kurulu asil üyeliklerine Ziya Kalkavan, Ferit Özdemir, Fuat Miras, Gündüz Kaptanoğlu, Turgut Kaptanoğlu, Nevzat Kalkavan, Necdet Aksoy, Levent Karaçelik, Eşref Cerrahoğlu, Şadan Kalkavan, Selim Sohtorik, Çetin Kaya Kalkavan ve Fikret Gürel seçildi. Lacoste Türkiye'de • tSTANBUL (ANKA) — Lacoste markalı tekstil ürünleri Türkiye'de üretilip pazarlanacak. Daha önce ithal edilerek Türkiye'de satışı yapılan Lacoste ürunlerinin, Türkiye'deki üretimi Eros fırmasının tesislerinde yapüacak. tlk etapta 40 çeşit ürünle başlayacak üretim, tüketici talepleri doğrultusunda belirlenecek. Protestolu senetler • ANKARA (AA) — Bu yıl ocak ayında protesto edilen senet tutan 726 milyar 273 milyon liraya ulaştı. Merkez Bankası verilerine göre geçen yıl ocak ayında 446 milyar 508 milyon lira olan protestolu senet tutannda yüzde 62.7 oranında artış kaydedildi. Mutfağın geleceği karanlıkŞubat ayında 4 kişilik bir ailenin aylık mutfak harcaması yüzde 3.2 artarak 866 bin 593 liraya ulaştı. Yaklaşan ramazanın gıda tekelinde toptan talebi arttırdığı, bunun fiyatlara yansıyacağı belirtiliyor. Ekonomi Servisi — Istanbul'da yaşa- yan 4 kişilik bir ailenin aylık mutfak har- caması şubat ayında yüzde 3.2 artarak 866 bin 553 liraya çıktı. Mutfak harca- ması ocak ayında yüzde 3 artmıştı. Şubat ayında, ele aldığımız 22 temel gıda maddesinden 15'inin fiyatı yüksel- di. Geçen ay fiyatı en fazla yükselen gı- da maddesi ise un oldu. Un fiyatlan bir ay içinde yüzde 15 arttı. Piyale Un'un da- ğıtıcı fırması Tüm Gıda'dan bir yetkili, ocak ayı başında un fiyatlannı yüzde 3 arttırdıklanm, şu anda bir kiloluk unun fabrika çıkış fiyatımn KDV hariç 1800 lira olduğunu belirtiyor. Piyasada ise bir kiloluk Piyale Un'un fiyatı 2 bin 200 li- rayla 2 bin 500 lira arasında değişiyor. Piyasa yetkilileri, una yapılan yüzde 3'lük zammm piyasaya yüzde 15 olarak yansımasını "Savaştan sonra fabrikala- nn elinde fazla mal kalmadı. Fabrika is- tediğimiz miktarda mal veremeyince biz de dışandan un almak zorunda kauyo- ruz. Bu da pahalıya mal oluyor" diye açıklıyorlar. Ocak ayında da un fiyatla- rı yüzde 7 artmıştı. Geçen ay zam sıralamasında unu şe- ker izledi. Şekerin geçen ayki zam sko- ru yüzde 11 olarak gerçekleşti. Bundan önce şeker fiyatlan aralık ayı sonunda yüzde 22 zam görmüştü. Birbiri ardına gelen bu iki zamla şeker fiyatlan son 2 ay içinde 2 bin 500 liradan 4 bin 300 li- raya fırladı. Şubat ayında süt fiyatlan da yüzde 10 zamlandı. Makarna fiyatların- daki artış da yüzde 7 olarak gerçekleşti. Şubat ayında sebze ve meyve fiyatlan da sırasıyla yüzde 8 ve 10 arasında zam gördü. Bu artış piyasada kışlık sebze ve meyvelerin artık "çekilmeye" başlama- sıyla açıklanıyor. Orneğin ocak ayı so- nunda 3 bin lira olan mandalina fiyat- lan, geçen ay sonunda 4 bin liraydı. El- mada geçen ay içinde 1000-1500 liralık, kamıbaharda da 1500-2000 bin liralık ar- tışlar göze çarpıyor. Bakliyat fiyatlannda da geçen ay için- de yüzde 6 artış gözleniyor. Rami Kuru Gıda Çarşısı'ndan Necdet Onuş, bakli- yattaki bu artışı ramazan ayının gelme- sine bağlıyor. Ramazan ayı nedeniyle bakkal ve marketin bakliyat talebinin arttığına değinen Onuş, talebin artma- sıyla fıyatlann da yükseldiğine dikkat çe- kiyor. Onuş, "Ramazan şimdiden bizi et- kOedi. Birkaç hafta içinde perakende pi- yasasında da fiyaüar artar" diyor. Sava- şm bitmesıyle Irak pazannın yeniden açı- lacağuu söyleyen piyasa yetkilileri, bu ne- denle fiyatlann önümüzdeki aylarda da- ha da artacağında birleşiyorlar. Et fiyatlannda ise piyasada bir karga- şa hüküm sürüyor. Bazı kasaplar et fi- yatlannı bir ay içinde 2000-3000 lira art- tınrken bazı kasapların fiyatları değiş- tirmediği, bazılannın ise aşırı işsizlikten Istanbul da 4 kişilik bir ailenin aylık mutfak harcaması (TL) 1 ÜrM. a* Peyntr Zeytin Şeker Çay Et Ekmek Sût Yumurta Vbğurt Un Makarna Pirinç Bakflyat Patates Soğan Sebze Meyve Margarin Ayçıçekyağı Zeytınyağı Tereyağı Tûpoaz (12k8.) TDPUM flyab 16667 17667 3900 15067 19000 700 2000 300 4733 2000 2300 3633 3531 1333 1300 2187 2356 4600 4567 9000 19333 19300 flyfltı 16667 '- 18000 L 4333 15200 19167 700 2200 317 4733 2300 2467 3633 3728 1333 1300 2373 2595 4733 4833 9500 19333 20200 4 15 6 08 15 (adet)72 (lıtre) 15 (adet)90 15 3 2 4 4.5 8 -6 30 30 2 1 1 0.5 (adet)1 Ocak 66667 26506 23400 12053 285000 50400 30000 27000 71000 6000 4600 14533 15891 10667 7800 65600 70670 9200 4567 9000 9667 19300 839514 ss66667 27000 26000 12160 287500 50400 33000 28500 ,71000 6900 4933 14533 16776 10667 7800 71200 77850 9467 4833 9500 9667 20200 866553 dolayı indirime gittikleri gözleniyor. Or- neğin Eminönü'ndeki Bal Kasap, geçen ay 19 bin liradan sattığı bir kilo İcıyma- yı 17 bin liraya, kuşbaşım da 18 bin lira- ya satıyor. Bal Kasap'ın sahipleri, "Hiç iş yok. Biz de kinmızdan fedakârlık edip dampinge basladık. Saüşlar bir miktar artü" diyorlar. Şubat ayın içinde zam gören diğer mallar ise şöyle: Margarin yüzde 2.9, ay- çiçekyağı yuzde 5.83, zeytinyağı yüzde 5.56, tüpgaz yüzde 4.66, zeytin yüzde 1.89, çay yuzde 0.88, yumurta yüzde 5.57. TOKYO BORSASI— Atefkes haberi, borsa iştancilerinin omuzundaki yıikii kaldırdı ve Tokyo Borsası yâkselmeye başladı. Borsalarda banş sevinciEkonomi Servisi — Hisse se- nedi ve ticaret borsalan Körfez 1 deki ateşkesi fiyat yükselişleriyle selamladı. ABD Başkanı Geor- ge Bush'un, müttefık kuvvetle- rin "çöt fırtınası" harekâtının durduğu yolundaki açıklama- sından sonra hisse senedi, pet- rol ve altın fiyatlan yükseldi. Londra Uluslararası Petrol Borsası'nın (IPE) dünkü işlem- lerinde önceki gün 17.75 dolar- dan işlem gören Kuzey Denizi türü ham petrolün varil fiyatı dün 50 sent yükselerek 18.25 do- lara çıktı. Aynı tur petrolün fi- yatı kara harekâtının hemen ön- cesinde 16.25 dolarla Körfez kri- zi döneminin en düşük düzeyi- ne inmişti. Petrolde yttkseliş Körfez krizinin savaşa dönüşme- diği dönemde "ilk kurşan aOI- dığında fiyaaar 60-80 dolara ka- dar çıkar" şeklindeki tahminler yanlış çıkmış ve savaşın başladı- ğı gün ham petrolün varil fiyatı 10 dolar birden düşmüştü. Pet- rol uzmanları savaş döneminde de fıyatlarla ilgili birçok tahmin- lerde bulundular ve genel kanı savaşın bittiği gün piyasanın bü- yük bir fiyat çöküşü yaşayacağı şeklindeydi. Ancak bu defa da yanılanlann sayısı fazla oldu ve ateşkesle birlikte fiyatlar yavaş bir trendde de olsa bile yüksel- meye başladı. Petrol borsalanndaki küçük fiyat yükselisleri, Petrol Ihraç Eden Ülkeler örgütü'nün (OPEC) geçen yıl temmuz ayın- da yapılan toplantıda kararlaş- tırdığı 21 dolarhk fiyatı yakala- mak için acil önlemler alacağı yolundaki izlenimlere bağlanı- yor. OPEC'in 11 mart tarihinde Viyana'da yapılacak olan olağan toplantısında, üretim indirimi konusunda bir karar alınması- na kesin gözüyle bakıhyor. Petrol uzmanlan, üretim ve fiyat seviyesinin dünya ekono- misindeki canlılıga da bağlı ol- duğunu belirtiyorlar. Kriz döne- minde durgunluğu yaşayan dün- ya ekonomisinin banşla birlik- te yeniden canlanması bekleni- yor. Aynca ükbahann gelmesiy- le petrol tüketimindeki azalma- nın da fiyatlar üzerinde etkili olacağı belirtiliyor. Ham petrol fiyatlanmn önümüzdeki gunler- deki trendini etkiieyebilecek fak- törlerin çokluğuna rağmen bü- yük bir bölümü daha önceki TüRİZM tahminlerinde yamlan uzmanlar yine de tahmin yapmaktan çe- kinmeyerek 1991 yılında ortala- ma fiyatın 21 dolar civannda olacağmı ileri süruyorlar. Dolarda düşüş 7 ay süren Körfez krizinin gerilimli gunlerinde en güvenilir yatırım aracı olarak görülmesi nedeniyle ani çıkışlar gösteren ABD Do- lan ise füli ateşkes karanndan sonra değer yitirmeye başladı. Kâr amaçlı satışlar da doların düşuşü konusunda önemli bir etken olarak gösteriliyor. Önceki gun 1.5215 marktan işlem gören ABD para birimi dün öğle saat- lerinde 1.5189 marka geriledi. .Tokyo döviz borsasında düne göre 0.85 yen değer kaybederek 131.95 yene düşen dolar, Lond- ra Borsası'nda ise 132.20 yenden işlem gördü. ABD Dolan diğer Avrupa para birimlerine karşı da küçük oranlarda değer yitir- di. Hisse senedi canlı Hisse senedi fiyatlan ise ateşkes karanndan sonra yukselme eği- limine girdi. Önde gelen hisse se- nedi borsalannda çok yoğun iş- lemler yapıldı. Kötü başladığı 1990 yılını Körfez bunalımı ne- deniyle yüzde 40'a yakın değer kaybıyla bitiren Tokyo Borsası da ateşkesten sonra canlandı. Dünkü işlemlerde Nikkei En- deksi 314 puan yükselerek 26.409 puana çıktı. Tokyo'dan etkilenen diğer Uzakdoğu bor- salan da önemli olçülerde fiyat yukselişlerine tamk oldu. Avru- pa'daki hisse senedi piyasaları da "çöl fırtınası" harekâtının başanyla sona ermesinden olumlu etkilendi. Dünkü işlem- lerde Londra'da FTSE-100 En- deksi 19.2 puan, Paris'te CAC-40 Endeksi 24 puan, Frankfurt'ta DAX Endeksi 11.41 puan yükseldi. Altın dirildi Körfez krizi döneminde bir ara ons ba- şına 415 dolara kadar yükselen, ancak savaşın başlamasından sonra önce 380, daha sonra 360 dolara kadar düşen altın fiyat- lan dün 4 dolar yükseldi. Altın uzmanlan fiyatların şimdiye dek kriz ve savaşın etkisı altında ol- duğunu, bu etkinin ortadan kalkmasıyla fiyatın arz ve tale- be göre oluşacağmı belirtiyorlar. Ons başına altın fiyatlannm za- man içinde 380 dolar civanna oturacağı ileri sürüluyor. Değer kaybı %3.2 Herkes Mersin'e İMKB tersineEkonomi Servisi — Banşın ilan edıldiği gun lstantul Bor- sası düştü. Hisse senetleri dün yüzde 3.2 dolayında değer kaybetti. Savaşla birlikte yükselişe geçen borsanın banşla birlikte düşüş kaydetmesi, dövizin son gunlerde yüksek prim yap- masına, savaşla durgunlaşan piyasalardan borsaya gelen paranın yeniden yuvasına dönmesine ve savaş zengini olma umuduyla gelenlerin kârlannı realize etmelerine dayandırılıyor. Borsada satış- ların yoğunluk kazanmasın- da, TL'ye sıkışan bankalann portföy boşaltmalan ve Mer- kez Bankası'nın para musluk- lannı kısması da kısmen etkili oldu. Geçen hafta 5398 puandan ve yüzde 10'luk primle kapa- tan IMKB, banş rüzgârlanmn estığı bir hafta sonundan son- ra önce bir düşuş, ardından bir yükseliş ve son iki seans- tır da düşuş gösterdi. İMKB Körfez krizinin başladığı 2 ağustostan sonra hisse senedi fiyatlan ikinci en yüksek dü- zeyine salı günu, 5433 puan- la çıktı. İMKB endeksi, önce Saddam'ın koşulsuz çekilme- sine ardından da Bush'un ateşkesi kabul etmesine aldır- madı ve dünya borsalannın tersine bir eğilim sergileyerek iki seanstır arka arkaya düşüş gösterdi. Önceki gün yüzde 3.0 değer yitiren hise senetle- ri önce canlı alımlara sahne oldu, bazı hisseler tavandan bile işlem gördü. Endeks 5300 puanı geçti. Ama seansm or- talanna doğru gelinirken tah- talarda satışlar ağır bastı ve fiyatlar hızla düşmeye başla- dı. Bir ara alıcılar ortada gö- rülmezken, seans sonuna doğru taban fiyattan alıcılar gelmeye başladı. Tabandan alıcılann gelmesi fiyatlann durmasını engelleyemedi. Bu hafta başında Kamu Ortaklığı tarafından hisselerin bir bölümü halka arzedilen Migros borsadaki ikinci gü- nünde de tavan fiyattan işlem gördu. 8000 liradan satılan Migros hisseleri dün 9700 liradan işlem gördü. Tanıtım atağı hazır Turizm Bakanı îlhan Aküzüm, Türkiye'nin tanıtımı için 30milyar liralık bütçe olduğunu, buna 50 milyon dolar daha eklemek istediklerini söyledi. Ekonomi Servisi — Turizm Bakanı tlhan Akiizüm, Turki- ye'nin tanıtılması için gereken bütün hazırlıklann yapıldıgını, önümüzdeki gunlerde bu ha- zırLklann açıklanacağını söy- ledi. Dün, Türistik Otelciler Bir- liğTnin (TUROB) yemeğine katılan Aküzüm, Türkiye'nin tanıtımı için 30 milyar liralık bütçeleri olduğunu, ama 50 milyon dolar daha almak iste- diklerini söyledi. TUROB'un yemeğine katı- lan turizmciler, savaşın bitmesi nedeniyle oldukça neşeliydi. Turizm Bakam'm soru yağmu- nına tutan turizmciler, önce- likle devletten aylardır bekle- dikleri desteğin akıbetini öğ- renmek istediler. Bakan Akü- züm, turizm sektöru için çeşitli tedbirlerin alındıjhm hatırlata- rak özetle şunlan söyledi: "Yatınmcılann borçlannı ertekdik. Yaklaşık 10 gün ön- ce Yüksek Planlama Kurulu'n- dan (YPK) borçlann 1 yılı odemesiz 3 yıl vadeti olarak er- telenme karan çıktı. Türk ve yabancı charter uçaklannın Turkiye'den alacakları yakıtta ve yararlanacaklan yer hizmet- lerinde yüzde 50 indirim yapü- ması da kararlaştınldı. Ayak- bastı ücreti 10 dolardan S do- lara indirildi. Bu arada sekto- riin nakit ihü>acını karşılamak için yeni kredi sağlajacagız. Bunun önümüzdeki hafta çık- masını bekliyoram." 1991 yılının ikinci yansının turizm sektörü için beklenen- den çok daha iyi olacağmı öne süren Aküzüm, daha sonraki yıllar için "Muhteşem yıllar olacak" dedi. ELBETTE IMTAŞ ŞIGORTA'YA GÜVENİRİM.. . Arabamla ge^irdiğim bir lcazayı bildirmek için hemen sigortocımı aradım. Hasan Hoşben... İmlaş Sigorta acentesi. İlk sözü : "Aman size bir zarar gelmedi va inşallah?" oldu. Sonra da : "Siz oradan ayrılmayın, ben hemen geliyorum" dedi ... Vegeldi. Bana kaza yerinde büyük destek oldu.Şimdi ben İmtaş Sigorta'nın yaptığı hesaba da güvenirim, zaranmın hemen ve tümüyle ödeneceğine de inanırım. Çünkü İmtaş Sigerta'da insana verilen önetn, bence ushj sigortacılığın en büyük kanıtı * Imtas SigortaİTTİH4DI MILll I U H ANONİM ŞİBKCTİ Irlor, NALCACl Eleldronık Muhendisi Seıko Soal A Ş Yön KH Ü/es< 4 İSTANBUL "12 Yıltk Imla» S.gortdı" "Bu Gücü Kullanın" EKONOMİ NOTLARI OSMANULAGAY Ekonominin 1991 Falına Yeniden Bakarken... Bu köşede 3 Aralık 1990 günü yer alan 'Ekonomi Notla- rı'nda Türkiye ekonomisinin 1990 falına bakmaya çalışırken aynen şunlan yazmışım: • Dövizde balayı bitebilir. Körfez krizinin etkisiyie yabancı bankalann Türkiye limitlerini sınırlandırma eğilimine girdik- leri giderek belirginlik kazanıyor. Son iki yılda döviz açığını büyük ölçüde kısa vadeli dış borçlanmayla finanse eden Tür- kiye acısından bu son derece izlenmesi gereken bir geliş- me. • ihracatta kısa vadede yeni bir atılım beklemek çok zor. Turizm ve diğer döviz kazandıncı faaliyetler acısından da Kör- fez krizinin olumsuz etkileri sürüyor. Bu koşullar altında dö- vizde arz-talep dengesinin bozulması olasılığı da psikolojik olarak döviz talebini arttırabilir ve dengenin daha da bozul- masına yol açabilir. • Döviz cephesindeki olumsuz gelişmeler Merkez Banka- sı'nın müdahalesine rağmen bir noktadan sonra kuriara yan- sımaya başlarsa ve kur ayarlamaları hızlanırsa bu olay bu kez Turkiye'den dışarı doğru bir sermaye hareketini günde- me getirebilir ve dövizdeki dengesizliği daha da arttırabilir. Bunu önlemek için ilk akla gelecek önlem Türkiye'de faizie- ri hızla yükseltmek olabilir. • Devasa boyutlardaki kamu kesimi borçlanma gereği de gerek mevduat, gerekse kredi faizlerinin yükselmesini gün- deme getirmiş bulunuyor. Bu koşullar altında faizlerin yük- selme eğilimini sürdünmesi ve 1991'de fırmaların finansman yüklerinde ciddi artışların gündeme gelmesi beklenebilir. • Bu yıl çok büyük açıklar veren ve bir kısmı dışandan borç- lanarak durumu kurtaran KİT'lerin ciddi finansman sorunla- rıytakarşılaşması da 1991 yılının gündeminde yer alabilir. • Ücretli-maaşlı kesim ve sendikalar 1980'lerin rövanşını alma havasına girmiş görünüyor. Bu koşullarda yüzbinlerce işçiyi kapsayacak anlaşmazlıklar ve yaygın grevler 1991 "e damgasını vurabilir. • Bu ortamda borsanın canlanması pek kolay olmayacak, borsadan finansman sağlamak da zorlaşacak gibi görünü- yor. • Büyük çapta borçlanarak ve borsayı kullanarak geniş- leyen ve bütün yumurtalarını aynı sepete koyan, örneğin tu- rizmle ilgili alanlarda yoğunlaşan firma ya da grupların cid- di finansman sorunlarıyla karşılaşması beklenebilir. • Kamu açığının büyüdüğü, buna karşılık özelleştirmeyle ve dış borçlanmayla kaynak bulmanın zorlaştığı bir ortamda yönetim zorunlu olarak vergilere yüklenebilir ve bunun da iş âlemine olumsuz yansımaları olabilir. Bütün bu saydığım olası gelişmeler 1991 yılının gerek iş âlemi. gerekse ekonomi yönetimi acısından hiç de kolay bir yıl olmayacağım düşündürüyor. Bu yılın ilk iki ayındaki gelişmeler pek fazla yanılmadığımı gösteriyor. Yalnızca borsa konusunda yanılmışım. Son iki nok- tayla ilgili gelişmelerin seyrini ise önümüzdeki dönemde iz- leyeceğiz. Bugün gelinen noktada duruma yeniden bakarak, 1991 y>- lının geri kalan bölümünde gündeme gelebilecek gelişme- leri yeniden tartışmanın yararlı olabileceğini düşünüyorum. Bugün görünen tabloda hemen dikkati çeken noktalar şurv lar: • Başlıca dövizlerin TL karşısında hızla değer kazanma- sı, • Faizlerin hızla yükselmesi, *• İMKB'nin Körfez krizi öncesinde eriştiği fiyat düzeyine yaklaşması, • Kamu kesiminin çok ciddi finansman sorunlarıyla karşı karşıya bulunması, • KİT'lerin tam bir çıkmazda bulunması, • Ekonomıdeki durgunluğun aşılamaması, • İşçi çıkartmalann yoğun biçimde sürmesi. Bunlaraşimdi eklenmesi gereken önemli nokta, körfez sa- vaşının Türkiye'nin işine gelebilecek bir tarzda sona erme- sinin olası görünmesi. Bu önemli faktörü de hesaba katarak tabloya yeniden bak- tığımızda ilk sormamız gereken soru şu: Yukarda sözünü et- tiğimiz gelişmelerin hangileri sürebilir, hangileri yön değişti- rebilır? Bir kere kamu kesiminin finansman sorunlarını aşması ve KİT'lerin düzlüğe çıkması kısa vadede gerçekleşecek bir şey gibi görünmüyor. Kayda değer boyutlarda Körfez yardımı sağ- îanması ve bunun tamamen kamu açıklarını kapatmak için kullanılması halinde bu, kamu kesiminin finansman sorununu bir ölçüde hafifletebilir, ama kamu açıklannın yıl boyunca fon piyasalannda önemli baskı yaratması ve faizleri yüksertici etki yapması kaçınılmaz görünüyor. Bu durumdaki bir kamu kesiminin harcamalarını ve yatı- nmlannı arttırarak ekonomik durgunluğun aşılmasına önemli bir katkıda bulunması herhalde kolay değil. Böyle bir tercih çok daha büyük dengesizlikleri beraberinde getirebilir. O hat- de durgunluktan çıkış için atılımın tüketici vatandaştan ve/ve- ya üretim-yatırım kararlarını veren işadamından gelmesi ge- rekiyor. Bu konuda bir tahmin yapmak çok güç ama Körfez krizinin Türkiye için olumlu sayılabılecek bir tarzda çözüm- lenmesi olasılığının piyasalardaki kötümserliği tersine çevi- rerek kısmi bir canlanmayı gündeme getirmesi olasılığı var. Faizlerdeki yükselişin böyle bir canlanmayı önleyici etkisini kestirmek ise zor. Ekonomideki durgunluk bir ölçüde aşılmaya başlansa bi- le işçi çıkartmalann sürebileceğini düşünüyorum; çûnkü sc- runun temelinde, daha önce de yazmış olduğum gibi, yapı- sal nedenler var bence. Borsa, yani İMKB için herhangi bir tahmin yapmak iste- miyorum. Borsadaki fiyatlann hangi faktörlerin etkisi altında belirlendiğıni kavrayabilmek için daha birkaç fınn ekmek ye- mem gerekiyor galiba. Tahmini zor olan diğer nokta ise döviz kurlarındaki geliş- menin bundan sonraki seyri. Kimilerine göre yüksek kur- düşük devalüasyon politikasının sınırlanna gelindi; döviz kur- larında gözlenen hızlı artış sürecek ve yıl sonunda devalü- asyon oranı en az enflasyon oranı kadar olacak hatta belki onu da aşacak, dolar 6000 liraya dayanacak. Kimilerine göre ise bu yılın ilk iki ayındaki gelişmeler ola- ğan dışı koşullardan kaynaklandı. Körfez krizinin de çözüm- lenmesiyle birlikte Türkiye'nin dışarıdan sermaye çekme ve dış borçlanma şansı yeniden artacak, yüksek TL faizlerinin de yardımıyla düşük oranlı kur ayarlaması politikası yumu- şatılarak sürdürülecek. Sonuçta TL'nin devalüasyonu gene enflasyonun altında kalacak ama aradaki fark geçen yıllara göre azalacak. Eee, peki enflasyon ne olacak? Rakam vermek istemiyorum, ama herhalde bir hayli yük- selecek. Bu konuya gelecek yazımda döneceğim. KISA KISA ı • TOSHIBA ELEKTROMAK, Bilgisayar dergisi tarafından ilk kez düzenlenen 'Yılın Ürünleri' etkinliğinde plaket aldı. • TÖBANK, sürekli turnede oldukları için gelişmeleri takip edemeyen banka müfettişleri için bir eğitim semineri düzenledi. Seminere 44 mufettiş katıhyor. • DEMPA AŞ, 11 mart pazartesi gunü reklamcıhk üzerine bir seminer düzenliyor. 5>eminere Barajans Genel Miidürü Gürkal Aykal konuşmacı olarak katılacak. • HEKTAŞ Ticaret TAŞ'nin yönetim kurulu toplantısında sermayesini yüzde 85 bedelü, yüzde 6O'ı bedelsiz olmak üzere 25 milyar 467 milyon • 760 bin TL'ye çıkarmayı kararlaştırdı. • TELEMECANIOUE dün ilk bayi toplantısını Zeytinburnu tesislerinde gerçekleştirdi. • OLIVETTI Berlin'de düzenlediği bir basın toplantısında, dizüstü (Laptop) ve not defteri (Notebook) diye nitelendirilen iki yeni ürününü gazetecilere tanıttı. • KENT Gıda Maddeleri Sanayii ve Ticaret A.Ş. 1990 kârını 10 milyar 978 milyon 785 bin lira olarak açıkladı.