Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
]
3 ŞUBAT 1991 DIŞ HABERLER CUMHURÎYET/11
Rolandları
ABD taşıyacak
• FRANKFUKT (AP) —
sSCB'nin taşımayı
•eddettiği Roland ve Hawk
füzelerini Türkiye'ye
ABD'nin götüreceği
bildirildi. Almanya
Savunma Bakanhğı
sözcüsü, Türkiye'ye
gönderilmesine karar
verilen Roland ve Hawk
füzeleri için, ABD ile
anlaşmaya vanldığını
açıkladı. Sözcünün verdiği
bilgiye göre, ABD Hava
Kuvvetleri'ne ait bir C-5
(Galaksi) uçağı, 10 sefeı
yaparak Roland ve Hawk
füzeleri ile askeri
personelini Türkiye'ye
taşıyacak. Almanya, Körfez
savaşı nedeniyle Türkiye'nin
savunmasının arttırılması
amacıyla, Roland ve Hawk
füzeleri göndermeyi
kararlaştırmış, ancak bu
füzelerin taşmması için
anlaşma yapılan Sovyet
firmasının pilotu, savaş
bolgesine gidemeyeceğini
söyleyerek, uçmayı
reddetmişti.
Iitvanya
destek istedi
• Dış Haberier Servisi —
Sovyetler Birliği'nin Baltık
cumhuriyetlerinden
Litvanya'da halkın yüzde
90'mın, Moskova'dan
bağımsız bir devlet olma
yönünde oy kullanmasından
sonra Devlet Başkanı
Vitautas Landsbergis, Batı
Ülkelerine çağrıda
bulunarak bağımsızhk
karanna destek vermelerini
istedi. ABD yönetimi,
Litvanya'nın bağımsızhğı
seçmesini 'övgüye değer bir
gelişme1
olarak
değerlendirirken Litvanya'yı
'bağımsız bir devlet' olarak
taruyan ilk ülke İzlanda
oldu. Devlet Başkanı
Landsbergis, önceki gün
Alman ve Portekiz
televizyonlanna verdiği
demeçlerinde, 'en güçlü
silah' olarak halkın aldığı
bağımsızhk kararının Batı
ülkeleri tarafından
gerektiğinde
desteklenmemesi
durumunda, Moskova'nın
Litvanya üzerindeki ağır
baskısını sürdürebileceğini
ifade etti.
Çin'de
muhaliflere ceza
• PEKtN (AA) — Çin'de,
198$'da güç kullanılarak
bastırılan ve "Pekin
Baharı" olarak adlandınlan
demokrasi yanlısı
gösterilerin liderlerinden
ikisi 13'er yıl hapis cezasma
çarptınldı. Yeni Çin Haber
Ajansı, 1989 haziran
gösterilerini organize eden
ve "Kara EUer" olarak
adlandınlan Chen Ziming
ve Wang Juntao'nun,
hükümeti ve sosyalist
sistemi devirmeye
, çalışmaktan suçlu
bulunduklannı duyurdu.
Wang Juntao'nun bir
gazetenin yazıişleri raüdürü,
Chen Ziming'un de özel bir
sosyal araştınna
enstitüsünün başkanı
olduğu bildirildi.
• •
Oğrenci
gösterileri
• TtRAN (AA) —
Arnavutluk'un başkenti
Tiran'da ve taşradaki bazı
kentlerde dün öğrenciler
gösteriler yaptüar. Tiran'da
5 bin kadar üniversite
öğrencisi, hükümetin istifası
ve yaşam koşullannın
iyileştirilmesini isteyerek
gösteri yaptı. Enver Hoca
Traktör Fabrikası'mn
grevdeki işçileri de
öğTencüeri destekledi.
öğrenci gösterilerinin,
Tiran'dan taşraya da
sıçradığı ve aynı isteklerle
Işkodra, Elbasan ve Korca
kentlerinde de gösteriler
yapıldığı kaydedildi.
Çernobil'den
etkilenenler
• PARİS (AA) —
Sovyetler Birliği'nin
Birkşmiş Milletler Eğitim,
Kültür ve Bilim Örgütü
(UNESCO) temsilcisi
Büyükelçi Vladimir
Lomeiko, Çernobil nükleer
kazasından, 800 bini çocuk
toplam dört milyon kişinin
etkilendiğini söyledi.
Büyükelçi bugün yaptığı
açıklamada, "Insan
hayatını kanser tümörü gibi
yok eden görünmeyen
radyasyon, ilk etki alanımn
çok uzağında bile etkili
oluyor. Bugün, 800 bini
çocuk olmak üzere 4
milyondan fazla insan
paüamamn sonuçlarından
acı çekiyor" dedi. Sovyet
hükümeti, Kiev'in
kuzeyinde yer alan Çernobil
nükleer santralında 1986'da
meydana gelen patlamada
31 kişinin öidüğünü
açıklamış, ancak bazı
gözlemciler ölü sayısının
bunun 10 katı olduğunu
belirtmişlerdi.
Türkiye ile Suriye arasında güçlü diyalog
Aııkara-ŞamişbirliğîŞAM (Cumhuriyet) — Körfez kriziy-
le birbirlerine daha yakınlaşan Türkiye
ve Suriye güçlü bir diyalog üe işbirliği sü-
reci kurulması konusunda göniş birliği-
ne vardılar. Dışişleri Bakanı Knrtcebe
Alptemoçin, Fırat'tan verilen suda ön-
ceki hafta yapılan kısıtlamanın "teknik
•edenterden" kaynaklandığını Suriyeli
yetkililere anlattı.
Suriye'ye resmi bir ziyarette bulunan
Dışişleri Bakanı Kurtcebe Alptemoçin,
Devlet Başkanı Hafız Esad tarafından
dün kabul edildi. Alptemoçin kabul sı-
rasında Esad'a Cumhurbaşkanı Turguf
özal'ın sozlü bir mesajını iletti. Özal me-
sajında Türkiye ile Suriye arasındaki iş-
birliğinin geliştirilmesinin Körf«z savaşı
sonrasında daha da büyük önem taşıya-
cağıru bildirdi. Alptemoçin'in dün gerek
Hafız Esad tarafından kabulü sırasında
gerekse Suriye Dışişleri Bakanı Faruk El
Şar« üe yaptığı görüşmelerde her iki ül-
kenin Irak'ın toprak bütünlüğünün ko-
runması konusunda da görüş birliğinde
olduklan saptandı. Görüşmelerde ayn-
ca iki ülke arasındaki "geleneksel" so-
runlan oluşturan bölgesel suların ortak
kullanımı ile sınır güvenliği konulan da
gündeme geldi.
Dışişleri Bakanı Alptemoçin, gazete-
cilere temaslan hakkında bilgi verirken,
su konusunda Suriye"de iyiniyetin mev-
cut olduğunu gördüğünü beliîtti. Alpte-
moçin, suur güvenliği konusunda ise Su-
riytfden en üst duzeyde guvence aldığını
söyleyerek, "CMayı bu şekilde kapanmış
göriiyoram" ifadesini kullandı.
Alptemoçin, resmi görüşmelerin ta-
mamlanmasından sonra temaslan hak-
kında Türk gazetecilerine bilgi verdi.
Körfez savaşı çerçevesinde Türkiye ile
Suriye arasında yakın bir diyalogun ku-
rulduğunu belirten Alptemoçin, her iki
ülkenin daha fazla can kaybı olmadan
ve Irak'm doğal varlıklan daha fazla yı-
kıma uğramadan savaşın sona ermesini
istediklerini kaydetti. Ancak, Irak'ın Ku-
veyt'ten çekilmesinin ve BM kararlanna
uymasının buna önkoşul olduğu konu-
sunda Ankara ve Şam arasında görüş-
birliği bulunduğunu bildirdi. Alptemo-
çin'in Suriye'deki temaslannda gündeme
gelen diğer konular hakkında şu bilgi
verildi:
çerçevesinde gündeme getirirken, Türk
tarafı soruna genel çerçevede bakılması
gerektiğini bildirdi. Suyun paylaşımı üze-
rinde değil, ortak projeler yoluyla kul-
lanınunm en verimli şekilde gerçekleşti-
rilmesi gereği üzerinde durdu. Bunun
için Suriye ile çeşitli projelere hazır ol-
duğunu duyurarak su konusuna olum-
lu açıdan bakılması gerektiğini belirtti.
Suriye tarafı ise konuya olumlu açıdan
baktığım ifade ederek iki ülke arasında
karşılıkk olarak üst düzeyli ziyaretlerin
gerçekleştiği zamanlarda bu konunun
gerek basın gerekse başka kanallarda sü-
rekli bir ikili sorun olarak gündeme ge-
Irak İki ülke, Irak'm toprak bütünlüğünün korunması ve
BM kararı uyarınca Kuveyt'ten çekilmesi konusunda
görüşbirliği içinde olduklarını açıkladılar.
Suur gövenligi Dışişleri Bakanı Alptemoçin, sınır
güvenliği konusunda Suriye'den "en üst düzeyde" güvence
aldıklarını söyledi ve "olayı kapanmış görüyorum" dedi.
— Türkiye ve Suriye savaş sonrasın-
da bölge coğrafyasında bir değişiklik ol-
maması konusundaki isteklerini dile ge-
tirdiler. Taraflar, Irak'm gelecekteki yö-
netim biçiminin Irak halkı tarafından
tespit edilmesi gerektiğini ifade ettiler.
— Taraflar kriz sonrasında Türkiye ve
Suriye arasındaki temaslann arttırılma-
sı ve güçlü bir koordinasyon ve işbirliği
mekanizmasının kurulmasının önemini
vurguladılar.
Su sorunu
— Suriye tarafı, bölgesel sular konu-
sunu, "suyun kotalanı göre paylaşımı"
tirilmesinden duyduğu rahatsızlığı ifade
etti. Bu arada Türk tarafı, Fırat'ın sula-
nnda geçen hafta görillen kısmtının ba-
raj yatağının temizlenmesi gibi teknik bir
gerekçeden kaynaklandığını, su seviye-
sinin artık normale döndüğünü bildirdi.
Ileride de bu teknik kesintilerin olabile-
ceğini de ekleyerek ancak bundan Suri-
ye'nin haberdar edileceğini kaydetti.
Türk tarafı, bu kesintilere rağmen Suri-
ye sınınndan verilen suyun, aylık orta-
lamasımn esas alınması gerektiğini,
Türkiye'nin bu miktann arznlanan dü-
zeye yakın olması konusunda gayret gös-
terdiğini dile getirdi.
— Suur güvenliği konusu ele almırken
Suriye tarafı, gerek Devlet Başkanı Ha-
fız Esad, gerekse Dışişleri Bakanı El Şara
kanalıyla Türkiye'de iç istikrann korun-
masma önem verdiklerini duyurdu. Bu
çerçevede "Türkiye'nin isükran, Suriye^
ain istikranyla yakından ilgilklir" mesa-
jını verdi.
Dışişleri Bakanı Alptemoçin, gazete-
cilere bilgi verirken, en yetkili ağızlardan
ifade edilen bu teminatlar üzerine olayı
"kapanmış' olarak gördüğünü söyledi.
— "Kıbns sonınunu" gündeme geti-
ren Türk tarafı, Kuveyt'in işgaliyle bu
konu arasında kurulmaya çalışılan ben-
zerliğe işaret etti. Bu açıdan benzerliği-
nin bulunması durumunda bunun Ku-
veyt nasıl güçlü bir ülke tarafından iş-
gal edildiyse, Kıbns'ın da aynı şekilde iş-
gal edilmeye çahşıldığı benzerüğin ola-
bileceğini anlattı. Türkiye'nin 1974'teki
operasyonu ile bu tür bir işgali durdur-
duğunu vurguladı. Şimdi ise sorunun
BM Güvenlik Konseyi'nin 649 sayılı ka-
ran çerçevesinde çözümlenmesi gerekti-
ğine işaret etti. Suriye tarafı, bu açıkla-
maları "not etmekle" yetindi.
öte yandan Dışişleri Bakanı Alptemo-
çin, "Şam'daki temaslan sırasında İncir-
lik'in ABD'nin kullanımına açılması ve
Musul ile Kerkük konusunda Türkiye^
ye atfedilen emeller konusunun günde-
me gelmedigini" söyledi. Alptemoçin,
Hatay'ın Suriye haritaJannda, Suriye'nin
bir parçası gibi gösterilmesiyle ilgili bir
soruyu da yanıtlarken, "Önemli olan
Hatay'ın nertye ait oldugudur" dedi.
Şam'daki temaslannı tamamlayan
Alptemoçin, bugün Ortadoğu turunun
ikinci durafa olan Mısır'a geçiyor.
§AM NOTLARI
Aldatıa rahatlıkSEMİH tDİZ
ŞAM — Ülkenin hemen ya-
nında Ortadoğu'nun geleneksel
yaptsını altüst edecek bir sava-
şın tüm şiddetiyle sürmesine
karşın Şam sokaklannda dola-
şırken insan, bu savaşın yarat-
ması gerektiği tedirginliğe fazla
rastlamıyor.
Köşe başlannda kulaklannda
transistörlü radyolanyla duran
veya kahvelerde ve otel lobüerin-
de televizyon haberlerini dinle-
mek için doluşan insanlar yok.
Ancak bu yüzeydeki rahat görii-
nüm bir aldatmaca. Çünkü rast-
gele yapılan konuşmalarda Su-
riyelilerin bu savaş nedeniyle bü-
yük rahatsızlık içinde bulunduk-
İarı hemen ortaya çıkıyor.
örneğin bir dükkâna girdiği-
nizde, Türk olduğunuzu söyle-
diğinizde, fazla zaman gecme-
den lncirlik konusu açıliyor.
"Buna nicin izin verdiniz?" ve-
ya "Bu haramdır" şeklinde dos-
tane üslupla da olsa sitemlerle
karşilaşıyorsunuz. Ancak bu
uçaklann Irak'ı bombalamak
için Suriye hava sahasını kullan-
dıklanna ilişkin söylentileri di-
le getirdiğinizde ortalık bir an
için anlamlı bir sessizliğe bürü-
nüyor. Karşınızdaki başını sal-
hyor ve *'Y» Allah" çektikten
sonra "Bilmryorum" diyor ve
ekliyor:
"Bu Saddam başımıza büyük
iş açü. Bak, Amerikalüan bura-
lara getirdi. Onlar artık çıkmaz
buradan. Zaten yıllardır İsrail'i
daha yakından koUamak için is-
tedikleri de bu."
Kısacası Suriyeliler şu anda
Körfez savaşı konusunda tam
bir kavram karmaşası içinde gö-
rünüyorlar. Bir Arap ülkesinin
başka bir Arap ülkesini istüa et-
mesi ve bu istilacı gücün başın-
daki adamın Suriye'nin de düş-
manı olması ile "özentiler
içindeki" zenginler dışında ka-
lan kitlenin ABD'ye karşı duy-
duğu tepkilerin çelişkisi çözül-
meye çalışılıyor. Nefret edilen
Saddam'a karşı nefret edilen
ABD karşısında gösterdiği di-
rençten duyulan gizli sempati
var.
Çelişkinin ötesinde ise kesin
bir kanaat seziyorsunuz. Sık sık
duyduğunuz bir ifade, "Arap
birtigi artık hayal, tslamiyetin
ise ortak bir deger zemini oluş-
turamayacagı apaçık ortada."
Ancak geleceği sorduğunuzda
kavram karmaşası yerini belli
bir pragmatizme bırakıyor. Bu
çerçevede, "Yeni bir dünya ku-
raluyor. Suriye de bunun içinde
yerini alacakbr" türünden ifade-
lerle karşdaşdıyor,
Bu arada ülkenin resmi poli-
tikası "tsrail tebdidine karşı
koymak" şeklinde ifadesini bu-
luyorsa da köşede bucakta, Mı-
sır'ınki gibi olmasa bile tsrail ile
bir şekilde barışa vanlacağmı
düşünenlere de rastlanıyor.
\om Irnrat* v # » m » ı * » t
K ö l f e z
«"'«9
111111
«aınıasıyta birlikte kara harekâ-
Y\UY KtU-ar VCIIIICK ü m a n e ı a m a n baslaulacagına Uiskin siyasi ve as-
keri çevrelerde süren tartışmalar ABD Başkanı Bush'u güç durumda bırakıyor. Bush, cephedeki
son duruma ilişkin dognıdan bilgi edinmek amacıvla Suudi Arabistan'a gönderdiği Savunma
Bakanı Cheney ve Geneikurmay Başkanı General Powell ile kara savaşının tarihini tartışırken
oldukça düşüncetiydi. ABD Başkanı göriışmeden sonra hava bombardımanının bir süre daha
devam edecegini söyiemekle yetindi. (Fotograf: Reuter)
BM Genel Sekreteri ile Saddarn'ın görüşme notlarının yayımlanması ortalığı kanştırdı
Perez de Cuellar'a Irak tuzağıBtRLEŞMtŞ MtLLETLER (AA) —
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Perez
de Cueüar'ın, Irak'a, ABD önculüğun-
deki müttefıkler tarafmdan hava saldı-
nsının başlamasından 4 gün önce Irak
Devlet Başkanı Saddam Hüseyin ile Bağ-
dat'ta yaptığı görüşme notlannın, Ürdün
gazetesinde yayımlanmasından sonra
Irak ve BM'nin arası açıldı.
Ürdün'de yayımlanan H Destnr gaze-
tesince yayımlanan Cuellar-Saddam gö-
rüşmesinde alman notlann kopyasma
göre Cuellar, BM Güvenlik Konseyi'nin,
Devrimci silahlar
Kuveyt'i işgal eden Irak'a karşı ekono-
mik ambargo uygulanması ve askeri güç
kuUamlması yolunda karar alırken ABD
isteklerine boyun eğdi|*ini söyledi.
Yayımlanan görüşme notlanna göre
Cuellar, Saddam ile görüşürken şöyle de-
di: "Bu karartar ABD'nin kararlandır.
Bu cağ, Amerikan ça|ıdır. Bugün Ame-
rika'nın istegi oluyor, Güvenlik Konse-
yi'ninki degil. Bu konuda sizinle hem-
fikirim" dedl
BM yetkilileri, söz konusu görüşme
notlarının yayımlanmasıyla diplomatik
standartlann ihlal edildiğini söylediler.
Perez de Cuellar'ın sözcüsü Fnnçois
Giuliani, görüşme notlannm kopyası ko-
nusunda yorum yapmadı.
Cuellar'ın sözcüsü Giuliani ise "Iraklı
diplomatlar istediklerini yapabiluier, an-
cak bu diplomatik normlann ve diplo-
matik görüşmelerin gizliliginin ihlaii
olur" dedi.
Yayımlanan görüşme notlanna göre
Cuellar, ABD öncülüğündeki müttefik
kuvvetlerin Irak'a düzenlediği hava sal-
dınsından 4 gün önce Saddam ile yaptı-
ğı görüşmede, Saddam'ın Filistin sonı-
nunu, uluslararası alanda gündeme ge-
tirmesinden övgüyle söz etti.
ABD ve müttefikleri, Saddam'ın Kör-
fez krizini Filistin ve diğer Ortadoğu so-
runlarına bağlamasına karşı çıkmışlar-
dı. Görüşme notlarında,Saddam Hüse-
yin'in, 2 ağustosta Kuveyt'i işgal etukten
sonra askerlerini çekmeye başladığı, an-
cak ABD'nin asker yığmaya başlaması
üzerine Irak askerlerinin Kuveyt'ten çe-
kilme işleminin durduğu yolundaki söz-
lerine de yer verildi.
Evrimci silahlar
POLTTIKADA
SORUNLAR
ERGUNBALa
MüthişSilahlanma...The Economist dergisinin son sayısında, Ortadoğu"daönde
gelen ülkelerin silah durumları hakkında son derece ilginç
bazı bilgiler var. Bu veriter üzerinde ciddi biçimde düşünmek
gerekiyor.
Amerikalı yetkililer, bitindıği gibi geçen hafta yaptıklan açık-
lamada Irak'ın ABD, SSCB ve Çin'den sonra dünyanın dör-
düncü en büyük ordusuna sahip olduğunu bildirditer. Sava-
şın başında Irak Silahlı Kuvvetleri'nde 1 milyon asker, 700-800
uçak ve 5500 dolayında tank bulunuyordu (ABD, savaşta şim-
dıye dek 750 Irak tankı ile 60 dolayında uçağın imha edildi-
ğini, 120 Irak jetinin de İran'a kaçtığını öne sürüyor).
Ama Irak, bölgedeki tek askeri süper güç değil. Suriye, bir
savaşta 800 bin asker çıkarabilecek durumda. 4 bin tankı ile
550 savaş uçağı var; kimyasal silahlan da cabası. Yani Irak'la
Suriye'nin askeri güçleri arasında pek büyük fark yok. Ayrı-
ca iki ülkenin de silahlan son derece modern.
Ya İsrail?
The Economist'e göre bu ülke de bir savaşta 500 binden
fazla asker çıkarabilecek kapasiteye sahip. Çok modern 600
savaş uçağı ile 4 bin tankı var. Gereğinde 1 milyondan fazla
asker çıkarabilecek güçte olan Mısır'm da tank ve uçak sa-
yısı, İsrail'inkiler dolayında.
Sozün kısası, Ortadoğu'nun önde gelen ülkeleri dişlerine
kadar silahlanmtş durumdalar. Hem de en modern, en etkili
silahlarla. Suriye ile israil, gayri safi milli hasılalarının yüzde
10-15'ini savunma giderierine"harcıyorlar. Bu oran Irak'ta yüz-
de 25, Suudi Arabistan'da yüzde 20, Ürdün'de yüzde 12. NA-
TO üikelerinin çoğunda ise savunma giderterine giden, gayri
safi milli hasılanın yüzde 3-4'ü dolayında.
Ortadoğu. sadece Batı'nın değil, dünya savaş endüstrisi-
nin motoru, itici gücü durumunda. Yeryüzündeki en büyük,
en kâriı silah pazan. Brezilya'dan Arjantin, Güney Afrika, Çin'e
kadar birçok ülkeden silah akıyor Ortadoğu pazarına. Bu si-
lahların bedelı ya Irak ve Suudi Arabistan'da olduğu gibi petrol
gelirleri ile ödeniyor ya da Suriye, Mısır ve Ürdün'deki gibi
halkın yiyeceğinden içeceğinden kesilerek, dışardan borç alt-
narak ödeniyor.
Bölgede silahlanma mantığı akıl almaz bir şekilde işliyor.
Bu mantık gereği silahlanma, hiçbir zaman yeterli olmuyor.
örneğin İsrail, Arap koalisyonu tarafından kuşatılmış oldu-
ğunu öne sürerek herhangi bir Arap ülkesinden çok daha
güçlü olması gerektiğini iddia ediyor. israil'in Mısır'la anlaş-
masından sonra yalnız kalan Suriye, gereğinde kendi başı-
nin çaresine bakabilmek için yıllardır Yahudi devleti ile "stra-
tejik eşitlik" ilkesi uyarınca vannı yoğunu silahlanmaya ya*
tırıyor.
Kprfez'de ise Irak, basta Sovyetler Birliği olmak ûzere Fran-
sa, İngiltere, italya, Belçika, Çin ve daha bir dizi ülke tarafın-
dan yıllardır silahlandınldı. Irak'a karşı verdiği 8 yıllık savaş-
ta ağır kayıplara uğrayan İran, şimdi bu kayıplarını telafi et-
meye, var gücü ile silahlanmaya çalışıyor. Suudi Arabistan
ise hem Irak'a hem de İran'a karşı silahlanıyor. Ufacık Ürdün'e
gelince; onun da bir yanında Irak, öte yanında İsrail var. O
da yıllardır yediğinden içtiğinden kesip silahlanıyor.
Bu ülkelerin, hepsinin ordularındaki silahlar son derece
modern. Parayı veren düdüğü çalar örneği, sosyalist ülke-
lerden almışlar, Balılı kapitalist ülkelerden almışlar, Brezilya,
Arjantin gibi 3. Dünya'nın nispeten gelişmiş ülkelerinden at-
mışlar.
Körfez'deki savaş sona erdikten sonra ne olacak? Kuşku-
suz her şeyden önce bu çılgınca gidişe "dur" demek için ça-
lışmak gerekecek. Bölgede, sılahsızlanma ya da daha ger-
çekçi bir şekilde silahların indirimi anlaşmalarının yapılması
zorunlu. Kimyasal, biyolojik ve nükleer silahların kesinlikte
yasaklanması için çaba harcamak gerekecek.
Ancak bu pek kolay olacağa benzemiyor. İsrail nükleer ve
kimyasal sılahlarını yok etmeyi kabul edecek mi? İsrail et-
mediği takdirde Suriye'nin kendi kimyasal sılahlarını yok et-
meyi kabul etmesi beklenebilir mi?
Öte yandan Irak, bu savaştan askeri gücü tümüyle ezil-
miş olarak çıkarsa bölgede dengeler köklü biçimde değişe-
cek. Meydan, silahlı kuvvetlerine hızla çekidüzen vermekte
olan iran'a kalacak. O zaman Suudi Arabistan'ın İran'a karşı
duyduğu geleneksel korku tekrar alevlenecek. ABD, büyük
bir olasılıkla Suudi Arabistan
1
1 İran'a karşı silahlandıracak. Bu-
nu yeterli görmezse Irak'taki yeni rejımi de silahlandırabilir.
Saddam, "Kuveyt'ten çekiliyorum" deyip ordusunu kurtar-
mayı ve iktidarda kalmayı başanrsa bu kez herkes vargücüyle
silahlanmaya çabalayacak.
Ortadoğu da başta Filistin sorununun çözümünü kapsa-
yan ve bölge ülkeleri arasında şekillenecek genel bir güvenlik
anlaşması yapılmaz. büyük ülkeler yöreye silah satışını dur-
durmazlarsa çalkantı ve istikrarsızlığın kolayca sonu geleceğe
benzemiyor.
Bu arada Türkiye de yörede silahsızlanma ve barış çaba-
larını var gücü ile desteklerken bu çabalar somut sonuç ve-
rinceye kadar herhalde silahlı kuvvetlerinin modernizasyo-
nunu da ihmal etmemelı.
Çünkü çeşitli örneklerde görüldüğü gibi bölge hiçbir he-
saba kitaba uymayan son derece kaypak bir yapıya sahip.
Biryanda Irak'ın Scudfüzeleri,
diğeryandaAmpların tepkisi
israil çıkış arıyor
Dış Haberter Servisi — Kör-
fez savaşının başlangıcından bu
yana kadar gecen süre içinde 33
kez Irak Scud füzelerinin hede-
fi olan İsrail, misillemede bu-
lunrnamak yolundaki tutumu-
nu sürdürmekte kararlı görün-
Stealth uçaklan: Bu uçaklar, özel dizaynı ve yapımmda kullanılan maddeler
sayesinde düşman radarlanna yakalanmıyor. Stealth teknolojisi şimdiden
F-117A ve B-2 bombardıman uçaklarında kullanılıyor.
ATACMS: Ordunun bu taktik füze sistemi 120 km uzaklığa ateş edebiliyor.
Tek tek tankların peşinden giden akıllı bombalar yüklenebiliyor.
6örüntü aktancı kask: Hava kuvyetlen, pılota savaş alanımn görüntülerini
yansıtan ve sarı bir çizgi ile hedefi gösteren özel bir kask üzerinde çalışıyor.
M-1A1 tank: Bir dinozor. Geleceğin 'kara savaşı aracı'. Yüksek hızlı, çok
gelişmiş bir top ateşliyor ve elektromanyetik güç sahası sayesinde düşman
mermilerinin yolunu saptınyor.
LCAC Hoveırkraft- Bu çıkarma aracı 2. Dünya Savaşı çarpışmalarını yeniden
yaşatıyor, fakat bu defa sahile saatte 75 km hızla yaklaşıyor.
F-4G Vahşi Sansar (Wıld VVeasal): Yeni elektronık araçlarla donatıtmış cok
eski bir gövde. Uçaklann ve havadan karaya füzelerin hedeflerini şaşırtıyor.
müyor. ABD'de temaslarda bu-
lunan tsrail Savunma Bakanı
Moşe Arens, "İsrail'in Irak'a
misfllemede bulunnuyaca|ı yö-
nünde garanti veremem" dedL
AA'nın haberine göre Israü
Savunma Bakanı Moşe Arens,
ABD'deki temaslan sırasında,
Irak'a karşı yürütülen savaşta,
ülkesinin de önemli katkılan
olabileceğini söyledi.
Arens, "Her şe> ileride nekr
olacağına bağlı. Savaşa önemli
ölçiide katkıda bulunabiliriz.
Hava kuvvetlerimiı çok güçlü"
dedi.
İran Dışişleri Bakanı Ali Ek-
ber Velayeti, Körfez savaşına ts-
rail'in doğrudan katılması ha-
linde ülkesinin tarafsız kalma-
ya devam edemeyeceğini
söyledi. Velayeti, CBS Te-
levizyonu'na verdiği demeçte,
"lsrail'in herhangi bir Müslü-
man ülkesine saldınnası halin-
de buna kayıtsu kalamayu"
dedi.
Suriye Devlet Başkanı Yar-
dımcısı Abdülhalim Haddam,
Irak'ın aralıklarla İsrail toprak-
lanna fu-lattığı Scud füzelerinin
tsraillileri kazançlı kıldığmı
söyledi.
1967 savaşmda Golan tepele-
rini işgal eden israil ile o tarih-
ten bugüne resmi savaş duru-
munu koruyan Suriye'nin Dev-
let Başkanı Yarduncısı, Irak'ın,
Körfez krizini Filistin sorunuy-
la bağdaştırmaya kalkışmasmı
eleştirdi. Haddam, "Irak, Filis-
tin davası için ortaya ne koy-
muştur? Bir kardeş Arap ülke-
sinin işgaliyle Filistin özgurİB-
ğüne mî kavuşacak... Yoksa İs-
rail, Irak ordusunun Kuveyt'te
ölümcül tuzağa yuvarianma»-
nı mı isteyecek?" dedi.